Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας". "Μάλλον με το έργο τέχνης μπορεί να συγκριθεί το σώμα παρά με το αντικείμενο φυσικής τάξης". "Ο κόσμος δεν είναι εκείνο που σκέφτομαι αλλά εκείνο που ζω, είμαι ανοιχτός στον κόσμο, επικοινωνώ αναμφίβολα μαζί του, αλλά δεν τον κατέχω, είναι ανεξάντλητος". "Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας. Σ’ εκείνο οφείλουν την πυκνότητά τους το αντιληπτό αντικείμενο και το αντιλ...

Το αδιαπέραστο του σώματός μου, ο ενδότερος χαρακτήρας του, του ανήκει λοιπόν εξαιτίας της ποιότητάς του ως απόλυτου μεσίτη. Αλλ’ είναι φανερό ότι το σώμα μου, με αυτήν την έννοια, είμαι εγώ ο ίδιος και αυτό γιατί δε μπορώ να διακριθώ από αυτό, παρά μόνο υπό την προϋπόθεση να πάψω να το θεωρώ απόλυτο μεσίτη... Η αλήθεια είναι ότι δε δέχεται κανένας να πεθάνει γενικά για την ωραιότητα ή αόριστα για την ελευθερία αυτό δε σημαίνει απολύτως τίποτε... Η ελπίδα είναι το ίδιο των αόπλων όντων, είναι το όπλο των αόπλων ή, σωστότερα, είναι το αντίθετο ενός όπλου και σ’ αυτό ακριβώς...

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο, που φωτίζει πτυχές της φαινομενολογικής φιλοσοφίας, η οποία εξακολουθεί να προσδιορίζει μεγάλο μέρος της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης. Τα κείμενα που προτείνονται εδώ ως ορισμοί της φαινομενολογίας αναδεικνύουν την εσωτερική ένταση της σχέσης δύο μεγάλων φιλοσόφων του 20ού αιώνα. Ο Husserl, επιχειρώντας να χαρτογραφήσει και να κάνει προσιτή την εσωτερική διαδρομή του στοχασμού του, ενδιαφέρεται να καταδείξει πως η υπερβατολογική φαινομενολογία του υπερβαίνει τις παραδοσιακές οντολογικές και γνωσιολογικές διαμάχες. Ο Heidegger, από την άλλη, δράττετ...

Από πού κατάγεται άραγε η "σεξουαλική ηθική" του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, με τις μονογαμικές σχέσεις, την αμοιβαία συζυγική αφοσίωση και τον γάμο ως απόλυτη αξία; Μήπως έχει καθαρά χριστιανική προέλευση ή σχετίζεται με την αστική "ιουδαιο-χριστιανική ηθική", την τόσο πρόσφορη για την τάξη της καπιταλιστικής παραγωγής; Αρχίζει μήπως ήδη πριν από τον χριστιανισμό, στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, μήπως εγκαινιάζεται από τη στωική φιλοσοφία και από τις τέχνες του ζην που διέκριναν τον ελληνικό τρόπο ζωής; Ήταν ο αρχαίος κόσμος τόσο ανεκτικός απέναντι στο σεξ όσο πιστεύ...

Με το βιβλίο αυτό και με την δημοσίευσή του θέλησα να συμμετάσχω, κατά δύναμιν, στην γεμάτη ενδιαφέρον υποδοχή που επιφυλλάσουν οι νεώτερες γενιές των διανοουμένων μας σε ό,τι φέρνει την σφραγίδα της σκέψεως του Γερμανού φιλοσόφου και σε ότι πρωτοτύπως την εκφράζει. Από την δική μου βεβαίως σκοπιά: Θεωρώ πως το έργο του Χάιντεγγερ είναι ανάγκη να το προσλάβουμε, πέρα από την σαγήνη του, στην ενεργό του διάσταση, συνυφασμένη όχι μόνο με την μεσοπολεμική αγωνία της Ευρώπης, που εξέθρεψε τους εφιάλτες του εθνικοσοσιαλισμού και του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού, αλλά και με τον...

Με το βιβλίο αυτό και με την δημοσίευσή του θέλησα να συμμετάσχω, κατά δύναμιν, στην γεμάτη ενδιαφέρον υποδοχή που επιφυλλάσουν οι νεώτερες γενιές των διανοουμένων μας σε ό,τι φέρνει τη σφραγίδα της σκέψεως του Γερμανού φιλοσόφου και σε ότι πρωτοτύπως την εκφράζει. Από την δική μου βεβαίως σκοπιά: Θεωρώ πως το έργο του Χάιντεγγερ είναι ανάγκη να το προσλάβουμε, πέρα από τη σαγήνη του, στην ενεργό του διάσταση, συνυφασμένη όχι μόνο με την μεσοπολεμική αγωνία της Ευρώπης, που εξέθρεψε τους εφιάλτες του εθνικοσοσιαλισμού και του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού, αλλά και με τον μ...

Ο υπαρξισμός, ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά ρεύματα του 20ου αιώνα, είναι φιλοσοφία και τρόπος ζωής. Αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ατομικότητα, την ελευθερία και το αίσθημα προσωπικής ευθύνης στο σύγχρονο κόσμο. Η επιρροή του στις τέχνες, τον ανθρωπισμό και την πολιτική είναι εμφανής ακόμη και σήμερα. Ο Thomas R. Flynn εξετάζει τον πυρήνα του φιλοσοφικού αυτού ρεύματος, προβάλλοντας με σαφή και κατανοητό τρόπο το πραγματικό νόημα το υπαρξισμού. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε θεμελιώδη υπαρξιακά θέματα, ενώ παρουσιάζονται εξέχουσες προσωπικότητες του κινήματος, από τον...

Έχει καταστεί πλέον κοινός τόπος ότι το φιλοσοφικό ρεύμα του υπαρξισμού έλκει την καταγωγή του από την κατεξοχήν τραγική και προφητική φυσιογνωμία του 19ου αιώνα, τον S. Kierkegaard. ...Αντιθέτοντας συνειδητά την ύπαρξη με τη νόηση, αποφαίνεται ότι η σκέψη ακυρώνει την ύπαρξη, καθώς η δεύτερη μεταβάλλεται σε σκέψη. Η ύπαρξη, κατά τον Kierkegaard, συγκροτείται από αντιφατικά διαλεκτικά στοιχεία, το χρονικό και το άχρονο ή αιώνιο. Η σύνθεση αυτή αναδεικνύει την τραγικότητα της ύπαρξης, η βίωση της οποίας προϋποθέτει την αφύπνιση από το λήθαργο του χρονικού... ...Η υπαρξ...

Το "Ύλη και μνήμη" (1896) αποτελεί ένα από τα τέσσερα κύρια έργα του Μπερξόν και δημοσιεύεται για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση. Στο έργο του αυτό, ο μεγάλος Γάλλος φιλόσοφος αναπτύσσει μία όλως πρωτότυπη προσέγγιση σχετικά με το κεντρικό και πάντοτε επίκαιρο φιλοσοφικό ζήτημα της σχέσης ύλης και πνεύματος. Η αναδιατύπωση του ζητήματος βασίζεται στην τόσο πρωτότυπη όσο και ενδελεχή ανάλυση της αντίληψης και της μνήμης, η οποία και οδηγεί στον ριζικό επαναπροσδιορισμό της σχέσης τους. Κατά την ανάλυσή του αυτή, ο Μπερξόν λαμβάνει ρητά υπ' όψιν του και τα τότε πορίσματα...

... Συγγραφείς όπως ο Κίρκεγκωρ, ο Νίτσε, ο Μπωντλαίρ, ο Προυστ, ο Χάιντεγκερ ή ο Ναμπόκοφ μας χρησιμεύουν ως υποδείγματα, ως εκφράσεις αυτού που μπορεί να είναι η ατομική τελείωση - μια αυτοδημιούργητη, αυτόνομη, ανθρώπινη ζωή. Συγγραφείς όπως ο Μαρξ, ο Μιλ, ο Ντιούι, ο Χάμπερμας ή ο Ρωλς εμφανίζονται περισσότερο ως συμπολίτες μας παρά ως υποδείγματα. Έχουν στρατευθεί σε μια κοινή κοινωνική προσπάθεια - την προσπάθεια να κάνουν τους θεσμούς και τις πρακτικές μας πιο δίκαιες και λιγότερο σκληρές... Αν μπορούσαμε να αποδεχθούμε το γεγονός ότι καμιά θεωρία για τη φύση του Ανθ...

Μαύρο άνθος του 19ου αιώνα, ο μηδενισμός άφησε μεγάλα έργα και ενέπνευσε μύθους και αφηγήσεις. Υπάρχει γερμανική εκδοχή του μηδενισμού, ρωσική και εν γένει ευρωπαϊκή. Με τους δύο παγκόσμιους πολέμους και μια σειρά επαναστάσεων και κοινωνικών κινημάτων, μπορούμε να πούμε ότι ο "ευρωπαϊκός μηδενισμός" επαλήθευσε εξαμβλωματικά τις νιτσεϊκές και λοιπές προφητείες. Το μηδέν αποδείχθηκε ιστορικός και μεταφυσικός γρίφος. Επιτέμνοντας εδώ τις προφητείες του Νίτσε, του Μαλλαρμέ και του Χάιντεγκερ, και χωρίς να έχουμε προθέσεις ιστορικής παρουσίασης, προσπαθούμε απλώς να δείξουμε τα...

Αρκεί μονάχα οι άνθρωποι να κυριαρχούν επί των άλλων ανθρώπων, για να γεννηθεί η διαφοροποίηση των αξιών. Αρκεί ορισμένες τάξεις να κυριαρχούν επί των άλλων τάξεων για να γεννηθεί η ιδέα της ελευθερίας. Αρκεί οι άνθρωποι να ιδιοποιηθούν και να καθυποτάξουν τα πράγματα που χρειάζονται για να ζήσουν, αρκεί να τους επιβάλλουν μία διάρκεια που τα ίδια τα πράγματα δεν διαθέτουν, ή να τα αφομοιώσουν διά της βίας, και ιδού η γένεση της λογικής. Η σχέση κυριαρχίας δεν είναι "σχέση", όπως ακριβώς ο τόπος όπου ασκείται η κυριαρχία δεν είναι τόπος. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον...

Στα 1961 ο Μισέλ Φουκώ δημοσιεύει την Ιστορία της τρέλας κατά την κλασική εποχή και δύο χρόνια αργότερα ο "μαθητής" του Ζακ Ντεριντά απαντά με μια βιβλιοκρισία πλέον του δέοντος "κριτική" (η οποία συμπεριελήφθη αργότερα στο βιβλίο του Γραφή και διαφορά), για να ακολουθήσει η απάντηση του Φουκώ που ενσωματώθηκε ως επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του. Πρόκειται λοιπόν για ένα "διάλογο" γύρω από την ιστορική προσέγγιση της τρέλας. Σε αυτή τη σφοδρή αντιπαράθεση δασκάλου-μαθητή, που διεξάγεται πάντως με όλους τους κανόνες του καλώς αγωνίζεσθαι, ο Έλληνας αναγνώστης μπορε...

Στις φιλοσοφίες του εικοστού αιώνα η γλώσσα έχει κατακτήσει πρωτεύουσα θέση, αποτελεί σημείο αναφοράς που δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί. Το πρωτείο έχει ωστόσο ένα τίμημα: Σε αντίθεση προς τις επιμέρους γλώσσες, που είναι βυθισμένες η κάθε μια στην ιστορία της, η γλώσσα που νοείται ως πρωτεύον "στοιχείο" της φιλοσοφίας εμφανίζεται μετέωρη, δίχως καταγωγή ή συνθήκες παραγωγής. Είναι ένα αντικείμενο του οποίου η ιστορία λανθάνει. Ο Παντελής Μπασάκος επιδιώκει να αναιρέσει αυτή τη λήθη ιχνογραφώντας κάποιες όψεις ετούτης της ιστορίας: Πώς παράγεται η έννοια της γλώσσας και πώς...

Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι ευρύτατα γνωστός ως ένας από τους θεμελιωτές της μαρξιστικής φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Έτσι η πρώιμη φάση της διανοητικής του παραγωγής, η οποία προηγήθηκε της αιφνίδιας στράτευσης του στο κομμουνιστικό κίνημα στα τέλη του 1918, κατά κανόνα αγνοήθηκε από τους μελετητές του έργου του, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60, και παραμένει ακόμα σχετικά αδιερεύνητη. Το βιβλίο αυτό προσφέρει μια ενδελεχή κριτική ανασυγκρότηση του λεγόμενου "προμαρξιστικού έργου" του Λούκατς και καινοτομεί αναζητώντας την εσωτερική δυναμική των νεανικών του ε...

Η κουλτούρα της εκροής είναι η μέσω του μπαρόκ ίχνους απελευθέρωση της εσωτερικότητας από την τυραννία της εξωτερικότητας, ή ακόμη η λύτρωση από την αντίθεση μεταξύ εσωτερικότητας και εξωτερικότητας που καταδυναστεύει όχι μόνο τη μεταφυσική του in der welt οικείν, αλλά και την διαρκή σύγκρουση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινόμενου in der Buch ονομάζειν το οικείν. Είναι η απολύτρωση της ομιλίας από τους φραγμούς της γλώσσας και ταυτοχρόνως η εκχώρηση της γλώσσας στο δια του ονομάζειν οικείν μέσω του έσχατου ουρανού του κενού σημαίνοντος. Ο Bruno Zevi έχει υποδείξει αυτήν ακριβ...

Η ψυχολογική παράδοση ήθελε πάντα τη φαντασία σαν μια ιδιότητα του ανθρώπινου πνεύματος, της οποίας αποστολή θα ήταν η κατασκευή εικόνων. Εικόνων που θα αποτελούσαν ιδιότυπες κι ασυνήθιστες λίγο-πολύ αντιγραφές του πραγματικού. Ωστόσο, δεν υπάρχουν εικόνες καθεαυτές, μα ένας κόσμος φανταστικός, γέννημα άμεσο του φανταστικού. Δεν υπάρχει φαντασία, αλλά μια συνείδηση όπου θεάται το μη πραγματικό. Το "Φανταστικό" του μεγάλου φιλοσόφου είναι μια άσκηση του πνεύματος, μια γοητευτική άθληση της ψυχής σε ώρες νηφάλιας περισυλλογής. Ιδιαίτερα η περιγραφή που δίνει ο Σαρτρ για τη λ...

[...] Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον δοκίμιό του Περί του τραγικού φαινομένου, ο Σέλερ είναι φυσικό να μη συναρτά σχεδόν καθόλου την περί τραγικού θέση του με το αντίστοιχο αισθητικό φαινόμενο. Για τον Σέλερ, όχι μόνο το τραγικό δεν συνιστά μια πρωταρχική αισθητική κατηγορία, αλλά και είναι αμφίβολο αν υφίσταται ποτέ ως αμιγώς αισθητικό φαινόμενο. Για τον λόγο αυτό, ο φιλόσοφος δεν επικαλείται παρά ελάχιστα τραγικά δεδομένα από τον χώρο του θεάτρου, τα οποία, ακόμη κι αν απουσίαζαν εντελώς, δεν θα έβλαπταν σχεδόν καθόλου το κείμενο: ένα κείμενο που δεν επιδιώκει να μας διαφωτίσε...

Ο Miguel de Unamuno (1864-1936) ανήκει στην παράδοση των μεγάλων στοχαστών, όπως οι Pascal, Kierkegaard και Nietzsche. Ο κόσμος του είναι αυτός του παραδόξου, κι η τάση του αυτή ενισχύεται από την ακραία ιδιοσυγκρασία του. Το έργο του, η ζωή του και η προσωπικότητά του, που αλληλοπροσδιορίζονται, έχουν ως απαρχή και ως έκφραση μία δυναμική αντίφαση, που καλύτερα απ' όλους περιγράφει ο ίδιος στο δοκίμιό του "Η θρησκεία μου": "Η θρησκεία μου -λέει- είναι η αναζήτηση της αλήθειας στη ζωή, και της ζωής στην αλήθεια, παρ' ότι γνωρίζω ότι όσο ζω δεν θα τις βρω· η θρησκεία μου εί...