Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δύο εστίες ενδιαφέροντος δεσπόζουν στην κριτική θεωρία, η κοινωνικοπολιτική και η αισθητική. Πώς όμως σχετίζονται οι εν λόγω σφαίρες μεταξύ τους; Η τέχνη που θέλει να αντισταθεί στην κοινωνική πραγματικότητα γίνεται αυτόνομη. Αυτονομούμενη, αφήνει την καθεστηκυία τάξη να θριαμβεύει. Η τέχνη που στρατεύεται και θέλει να παρέμβει, γίνεται ένα με το υπάρχον και υποκύπτει στην εξουσία του. Αντίστοιχα και η πολιτική. Αποσκοπώντας σε κάτι εντελώς νέο, δεν βρίσκει βάση στον υπάρχοντα κόσμο και μετατρέπεται σε τέχνη. Επιδιώκοντας το εφικτό, ενσωματώνεται στο υπαρκτό και προδίδει τη...

Αυτός ο συλλογικός τόμος περιλαμβάνει μελέτες πανεπιστημιακών καθηγητών και ερευνητών που επιχειρούν να ανιχνεύσουν τους αρμούς ανάμεσα στις τρεις θεμελιώδεις για την ανθρώπινη σκέψη και πνευματική δημιουργία θεματικές έννοιες, την φιλοσοφία, την αυτογνωσία και την επιμέλεια ψυχής/εαυτού, εκκινώντας από την αρχαία φιλοσοφική προσέγγιση της σχέσεως μεταξύ τους, η πιο γνωστή εκδοχή της οποίας είναι το σωκρατικό αίτημα για την επιμέλεια της ψυχής, και επεκτείνοντας το ενδιαφέρον τους σε όλες τις μεταγενέστερες περιόδους της ελληνικής φιλοσοφίας, μέχρι και την νεοελληνική φιλοσ...

Από τι απειλείται η ζωή του πνεύματος στους καιρούς ενός σφαιρικού καπιταλισμού, σε μια εποχή όπου η οικονομία, η τεχνική και το άγχος της απόλαυσης γίνονται κέντρο της ύπαρξης; Και με ποιο τρόπο αναγγέλλονται σε εμάς οι απειλές; Mε αυτό το δίπτυχο ερώτημα ξεκινούν και ξετυλίγονται σκέψεις, σχόλια και κρίσεις που μετέχουν με τη σειρά τους σε μια διπλή αγωνία, ηθική και πολιτική. Αν η πνευματικότητα αποκαλύπτει εκείνη την ανθρώπινη διάσταση που αντιστέκεται στο τυφλό γίγνεσθαι των πραγμάτων και στην αδιακρισία των παιχνιδιών της ισχύος, είναι προφανές πως η όποια απάντηση στ...

Εδώ εξετάζεται αυτό που επέρχεται κι όχι τούτο ή το άλλο επερχόμενο, εκείνο ή το άλλο γίγνεσθαι ή το γίγνεσθαι εν γένει. Το ίδιο επερχόμενο περιλαμβάνει και τις δυνατότητες διαφοροποίησης αυτού που γίνεται. Ό,τι έχει επέλθει, αυτό που επέρχεται κι εκείνο που είναι να έλθει, σε καθέναν από τους τόπους του, σε καθεμιά από τις στιγμές του, παραμένει ανείπωτο. Εμπλέκεται με το κενό και συνεπάγεται το κενό, ζωντανεύει τα λόγια και τις δράσεις που, επίσης, το διαπλάθουν. Αυτό που επέρχεται συνδέεται με όλες τις καθημερινές και υπερκαθημερινές πράξεις και παραλείψεις μας, με τη...

Η διερώτηση αντιστοιχεί με την καθαυτό ερωτηματική σκέψη. Μας προσεγγίζει και απομακρύνεται, την προσεγγίζουμε και απομακρυνόμαστε από αυτήν. Ανιχνεύει το αίνιγμα της πλανητικής τεχνικής που κυριαρχεί στην υπό ερώτηση εποχή, προσπαθώντας να φωτίσει αυτό που είναι πιο δυνατό από τον άνθρωπο και που εμψυχώνει, διαπερνά και υπερβαίνει την εποχή. Η ανθρώπινη κοινωνία δεν αποτελεί ύπατη αναφορά, πρέπει να τεθούν αμείλικτα ερωτήματα στο προβληματικό είναι- μαζί των ανθρώπων. "Ον" της εγγύτητας και της απόστασης, ο άνθρωπος δεν είναι ούτε κύριος του εαυτού του ούτε κύριος του παιχ...

Ποιος είπε ότι η φιλοσοφία είναι μια καθαρά διανοητική, αφηρημένη ενασχόληση του ανθρώπου που, ξεπερνώντας την πραγματικότητα, δεν έχει καμιά, περίπου, σχέση με τον κόσμο, ότι, με άλλα λόγια, όποιος καταγίνεται με τη φιλοσοφία δεν είναι παρά ένας αιθεροβάμων; Στο βιβλίο αυτό ο Θεοδόσης Πελεγρίνης, ο ίδιος ένας επαγγελματίας δάσκαλος της φιλοσοφίας, επιχειρεί να δείξει πώς μέσα από το φακό της φιλοσοφίας μπορούν να εμφανιστούν γεγονότα της καθημερινής ζωής μας και να εννοηθούν εκδηλώσεις, που, όπως το θέατρο και η τέχνη, γενικότερα, βελτιώνουν το βίο μας.

Όπως γράφει ο Μιγκουέλ Αμπενσούρ (Miguel Abensour), από τον οποίο έχουμε δανεισθεί τα στοιχεία αυτού του σημειώματος ο Κλάστρ είναι ο κατ’ εξοχήν εθνολόγος της επιτόπιας έρευνας. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τον μη εθνολόγο αναγνώστη ο οποίος βρίσκεται μπροστά σ’ ένα έργο με φιλοσοφικές πάντοτε διαστάσεις κι έχει ίσως την τάση να ξεχνά, ή έστω να υποβαθμίζει, το εθνογραφικό υλικό στο οποίο στηρίζεται αυτό το έργο. Ο ίδιος άλλωστε ο Πιέρ Κλάστρ, στα μαθηματικά του στη Σχολή Ανωτάτων Σπουδών του Παρισιού, επέμενε πάντοτε ότι η επιτόπια έρευνα είναι απολύτως αναγκαία για τη...

"Αφότου η φιλοσοφία αθέτησε την υπόσχεσή της ότι είναι ταυτόσημη με την πραγματικότητα ή ότι βρίσκεται ακριβώς στα πρόθυρα επίτευξης της πραγματικότητας, είναι αναγκασμένη να ασκήσει αδυσώπητη αυτοκριτική... Τα εννοιολογικά περιβλήματα στα οποία σύμφωνα με τα φιλοσοφικά έθιμα θα έπρεπε να μπορεί να χωρέσει το όλον, παραβαλλόμενα με την απροσμέτρητη επέκταση της κοινωνίας και τις προόδους της θετικής γνώσης της φύσης, μοιάζουν με υπολείμματα της απλής εμπορευματικής κοινωνίας μέσα στον όψιμο βιομηχανικό καπιταλισμό. Τόσο άμετρη έχει γίνει η δυσαναλογία μεταξύ της εξουσίας...

Ο "Αποχαιρετισμός στον λόγο" απευθύνει μια ρωμαλέα πρόκληση στον επιστημονικό ορθολογισμό που υπόκειται στα δυτικά ιδεώδη της "προόδου" και της "ανάπτυξης" των οποίων οι ολέθριες συνέπειες αναγνωρίζονται πλέον ευρέως. Τα δοκίμια αυτού του βιβλίου, παρά την ποικιλία τους ως προς τα θέματα και τις αφορμές για τις οποίες γράφτηκαν, έχουν συνεπή φιλοσοφικό στόχο. Ο Φεγεράμπεντ, είτε εξετάζει την ελληνική τέχνη και σκέψη, είτε υπερασπίζεται την Εκκλησία στη διαμάχη της με τον Γαλιλαίο, είτε ερευνά την εξέλιξη της κβαντικής φυσικής, είτε εκθέτει τον δογματισμό του Καρλ Πόππερ, πρ...

Ο Μπαντιού είναι ο φιλόσοφος που επιχειρεί με τον πιο πρωτότυπο και συνεκτικό τρόπο να επαναθεμελιώνει το καθεστώς της αλήθειας στη σύγχρονη σκέψη, η οποία σημαδεύτηκε από τη νιτσεϊκή αποδόμηση αυτής της κατηγορίας. Συγκεκριμένα, την επανεισάγει ως κεντρική κατηγορία της φιλοσοφίας, κεντροθετεί τη φιλοσοφική πράξη στην επιτελεστικότητά της και διακηρύσσει, σε συνήχηση με τον Λακάν, ότι υπάρχουν αλήθειες. Τα κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο συνθέτουν το πρώτο αμιγώς φιλοσοφικό σώμα κειμένων στα ελληνικά και μετέχουν στον αξιωματικό πυρήνα της σκέψης του, προσδεδεμέ...

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της σημειωτικής.

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck, συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο ο συγγραφέας καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές, το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της ση...

Ο Ludwig Wittgenstein αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη φιλοσοφική μορφή του εικοστού αιώνα. Γενημένος στη Βιέννη σπούδασε στην αρχή αεροναυπηγική, για να στραφεί αργότερα στη φιλοσοφία με δάσκαλο τον Bertrand Russell. Αυτό που εντυπωσιάζει όσους έρχονται σε επαφή με τα κείμενά του είναι οι επαναστατικές του θέσεις για τη φιλοσοφία καθώς και η προβληματική με την οποία συγκροτεί τις έννοιες του φιλοσοφικού πεδίου. Ξεκινώντας από φορμαλιστικές προσεγγίσεις πάνω σε ζητήματα όπως η λογική, ο νους, το νόημα και η κατανόηση, καταλήγει σε ρηξικέλευθες απόψεις καταφάσκοντας την ίδια τη...

Νεωτερικό και μετανεωτερικό, μοντέρνο και μεταμοντέρνο. Ποια είναι άραγε η κατάσταση στο φιλοσοφικό τοπίο σήμερα; Αποδομήθηκε οριστικά το υποκείμενο που αναδύθηκε κατά τους Νέους Χρόνους, στο πλαίσιο της εισόδου στη μαζικοδημοκρατία που συνδυάζει τα πάντα με τα πάντα, ή το μεταμοντέρνο είναι απλώς μια νέα μεγάλη αφήγηση που ματαίως αποπειράται να υπερβεί τον νεωτερικό Λόγο; Έκλεισε οριστικά ή όχι το κεφάλαιο του Διαφωτισμού; Μήπως απλώς ο "αδιαφώτιστος" Διαφωτισμός οφείλει να "διαφωτιστεί" για να λειτουργήσει ορθά, όπως διατείνεται ο Habermas; Εν μέσω αυτής της προβληματι...

[...] Στις προθέσεις αυτού του βιβλίου ήταν ακριβώς και να σκιαγραφήσει μεθόδους και έννοιες στην ιστορία της Φυσικής. Στα χρόνια που μεσολάβησαν απο τις προηγούμενες τρεις εκδόσεις, η Θεωρητική Φυσική δεν κατόρθωσε να κάνει το κρίσιμο βήμα που όλοι περίμεναν: να βρει μια ικανοποιητική κοινή βάση για τις δύο θεμελιακές θεωρίες της - Θεωρία (Γενικής) Σχετικότητας και Κβαντική Θεωρία. (Πράγμα, που ουσιαστικά σημαίνει την έλλειψη μιας συνεπούς θεωρίας για την πιο μυστήρια από τις -τέσσερις;!- φυσικές δυνάμεις, τη βαρύτητα.) Παρά τον τεράστιο θεωρητικό και πειραματικό μόχθο, πα...

Η μετάβαση από τη φιλοσοφία στην πολιτική και την παιδεία είναι μετάβαση από την αλήθεια που γεννά η φιλοσοφία προς την αντίστοιχη αλήθεια που γεννά η πολιτική και η παιδεία. Χωρίς τη φιλοσοφία δεν νοείται η αληθινή νοηματοδότηση της πολιτικής και της παιδειακής δράσης. Τα παραπάνω αναδεικνύονται με όχημα τη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη, η οποία προσεγγίζεται κριτικά. Πώς ορίζεται η αλήθεια; Μια για πάντα ή έχει διαφορετικό νόημα στις εποχές, τους λαούς και τους πολιτισμούς; Υπάρχει Μοίρα του Είναι; Υπάρχει πολιτική ευτυχία χωρίς προηγουμένως την ελευθερία, την αυτονομία,...