Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σ΄ένα συνέδριο αφιερωμένο στη μνήμη του George Lichtheim αποτελεί ριψοκίνδυνο πράγματι εγχρείρημα να επιχειρήσει κανείς μιαν ανάλυση της σχέσης ανάμεσα στον Γκέοργκ Λούκατς και τη Σχολή της Φραγκφούρτης. Διότι κάνοντας κάτι τέτοιο είναι υποχρεωμένος να διατρέξει ένα μεγάλο μέρος του δρόμου εκείνου που με τόση άνεση διένυσε ο Lichtheim στην εργασία του "Από τον Μαρξ στον Χέγκελ", και αλλού. Αντί να προσπαθήσω να ανταγωνιστώ τη σφαιρικότητα και τη συνθετική δύναμη που διακρίνουν τα δοκίμια του βιβλίου αυτού καθώς και το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Lichtheim προτίμησα να...

H νεωτερική έννοια της «απόγνωσης» διαφέρει από την παραδεδομένη έννοια της «απελπισίας». Eίναι έλλειψη γνώσης και όχι ελπίδας, είναι μια ολική αμφιβολία. Τη διαλεκτική της ανάπτυξη στην Aσθένεια προς θάνατον του Kίρκεγκωρ (Kierkegaard, 1813-1855) ανακατασκευάζει ο Τόυνισσεν. «Aρνούμαι άμεσα να είμαι ό,τι είμαι»: Σ’ αυτό ανάγεται όλη η ανάλυση της απόγνωσης, που δεν ξεπερνά τελικά την «απελπισία» στη χρονική διάστασή της. Όμως αυτό που ανανεώνεται προπαντός από την κιρκεγκωριανή ανάλυση είναι κάτι άλλο: η διαλεκτική μέθοδος. H πίστη ότι όλα είναι δυνατά ξεπερνά την απελπισί...

Η σκέψη που παραμένει στο επίπεδο της σκέψης, το έργο τέχνης που βρίσκεται στο στάδιο της αρχικής σύλληψης ή το ποίημα που δεν είναι παρά όνειρο δεν απαιτούν ακόμη προσπάθεια. Αυτό που απαιτεί προσπάθεια είναι η υλική πραγμάτωση του ποιήματος σε λέξεις, της καλλιτεχνικής σύλληψης σε άγαλμα ή πίνακα. Η προσπάθεια είναι μεν επώδυνη, αλλά είναι και πολύτιμη, πιο πολύτιμη ακόμα και από το έργο που τελικά δημιουργεί, διότι χάρη σε αυτήν αντλήσαμε από τον εαυτό μας περισσότερα απ' όσα υπήρχαν αρχικά, υψωθήκαμε πάνω από τον εαυτό μας. (Henri Bergson) Μια "επάνοδος στον Μπερ...

"Η ένδεια του ιστορικισμού" είναι δίχως αμφιβολία ένα από τα σημαντικότερα και περισσότερο συζητημένα έργα φιλοσοφίας και μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών του 20ού αιώνα, στο οποίο φανερώνονται η βαθύτητα, η σαφήνεια και ο πλούτος της πολιτικής και κοινωνικής σκέψης του Καρλ Πόππερ. Ο Πόππερ παρουσιάζει και αναλύει τις παρανοήσεις στις οποίες είναι θεμελιωμένος ο ιστορικισμός, μέσα από μια ανηλεή κριτική των επιστημολογικών του προϋποθέσεων. Αν όμως στην "Ένδεια του ιστορικισμού" δούμε απλώς μια καινοτόμο πραγματεία αναφερόμενη στην επιστημολογία των κοινωνικών επιστημ...

Ένα βιβλίο κλασικό της νεοελληνικής γραμματείας (μεταφρασμένο στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ρουμανικά) επανεκδίδεται σε βελτιωμένη έκδοση από τον Ίκαρο. Είναι η πρώτη στη βιβλιογραφία απόπειρα να αντληθεί μια εκδοχή ήθους και Ηθικής όχι από συμβατικές σκοπιμότητες χρηστικής ωφελιμότητας, κοινωνικής αναγκαιότητας ή ψυχολογικών ναρκισσικών απαιτήσεων, αλλά από οντολογικές ερμηνευτικές προτάσεις. Να συνδεθεί το ήθος με στόχους υπαρκτικής γνησιότητας, αποφυγής των ποικίλων μορφών αλλοτρίωσης- υποδούλωσης του ανθρώπου. Ένα βιβλίο τολμηρής αντιπαράθεσης με αρτηριοσκληρωτικές συμ...

Το βιβλίο γράφτηκε στα αγγλικά από τον Χορκχάιμερ όταν αυτός δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Columbia, και εκδόθηκε το 1947 από το Oxford University Press. Αποτελεί στην ουσία μια απλή αλλά πλήρη εισαγωγή στη φιλοσοφία. Ο αναγνώστης θα βρει εδώ διατυπωμένα θέματα που αποτελούν αντικείμενα και του δικού του κοινωνικού προβληματισμού. Ο Χορκχάιμερ αντιπαραθέτει τα δύο είδη ορθολογισμού, τον αντικειμενικό και τον υποκειμενικό ορθολογισμό, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο υποκειμενικός ορθολογισμός, που κυριαρχεί πλέον σήμερα τόσο στη φιλοσοφία και τις κοινωνικές επιστήμες όσο...

Τι είναι η ειρωνεία; Ποιες είναι οι μορφές που παίρνει; Ποιες, επίσης, είναι οι παγίδες που στήνει αλλά και την απειλούν; Ερωτήσεις πολύ λεπτές, στις οποίες ο συγγραφέας απαντά, όχι χωρίς ειρωνεία, με τη βοήθεια πάμπολλων παραδειγμάτων που δείχνουν την απέραντη μουσική και φιλοσοφική του παιδεία. Συνοπτικά, τι είναι η ειρωνεία, αν όχι η συνείδηση αλλά συνείδηση ήσυχη και χαρούμενη, ευδιάκριτη από την υποκρισία; Δεν υπάρχει χιούμορ χωρίς αγάπη, ούτε ειρωνεία χωρίς ευθυμία. Η ειρωνεία, κοντολογίς, σώζει ό,τι γίνεται να σωθεί. Για τις ψευδαισθήσεις είναι θανατηφόρα· παντού στ...

Η φυσική είναι κατεξοχήν φιλοσοφική επιστήμη. Στις οριακές της περιοχές θέτει και αντιμετωπίζει προβλήματα, τα οποία, σε ένα άλλο επίπεδο και με άλλη γλώσσα, αποτελούν θεμελιώδη οντολογικά ερωτήματα. Τέτοια, π.χ., είναι τα προβλήματα του χώρου, του χρόνου, της αιτιότητας, των δομών της ύλης, καθώς και τα προβλήματα της αστροφυσικής και της κοσμολογίας. Αλλά και η έρευνα ειδικών προβλημάτων σε περιοχές αιχμής παρουσιάζει γενικότερο επιστημολογικό, γνωσιοθεωρητικό και οντολογικό ενδιαφέρον. Η φυσική, εξάλλου, συνδέεται οργανικά με όλες τις φυσικές επιστήμες (χημεία, βιολογία...

Αφού ξεπέρασα το όριο των τριάντα βιβλίων, αισθάνομαι την ανάγκη να ξεκαθαρίσω το θέμα του ηδονισμού. Αν έπρεπε να το περιορίσω σε μία ερώτηση, αυτή θα ήταν προφανώς η ερώτηση του Σπινόζα: Τι μπορεί να κάνει το σώμα; Στην οποία θα πρέπει να προσθέσω την εξής: Πώς έγινε το αγαπημένο φιλοσοφικό αντικείμενο; Και στη συνέχεια απανωτά ερωτήματα: Πώς να σκεφτεί κανείς ως καλλιτέχνης; Με ποιον τρόπο μπορεί να τοποθετηθεί η ηθική στο αισθητικό επίπεδο; Πόσος χώρος μένει για τον Διόνυσο σ' έναν πολιτισμό απόλυτα υποταγμένο στον Απόλλωνα; Ποια είναι η φύση της σχέσης μεταξύ ηδονισμού...

"Από τη συναναστροφή μου με τους στοχαστές που με έθρεψαν γεννήθηκε "Η δόμηση του εαυτού", ένα είδος εγχειριδίου μετά τη μάχη που ελευθερώνει το μυαλό από την τροχοπαίδη του. Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών, συνηθισμένος στις αντιξοότητες, μοχθεί να αφεθεί στη γλύκα της ζωής και να γευτεί το δικαίωμα της ύπαρξης. Συχνά το βάρος του παρελθόντος, το αίσθημα ενοχής, ο φόβος και οι εξαρτήσεις της κάθε μέρας δεν τον αφήνουν να περπατά ελεύθερα. Αυτή η ανημπόρια με κάνει να ζυγιάζω τα οφέλη της φιλοσοφίας και να παλεύω να καταλάβω το ρόλο της στη ζωή μου".

Περιεχόμενα: - Εισαγωγή του μεταφραστή - Αντρέι Μαϊντάνσκι, "Η ανάβαση στο Ιδεατό" - Έβαλντ Ιλιένκοφ, "Η διαλεκτική του Ιδεατού" - Σημειώσεις για μερικούς αναφερόμενους συγγραφείς - Χρονολόγιο της ζωής του Ε.Β. Ιλιένκοφ

Στo εξαίρετο αυτό βιβλίο οι δύο μεγάλοι γερμανοί φιλόσοφοι διερευνούν όλες τις πτυχές του ακόλουθου θεμελιακού ερωτήματος: για ποιο λόγο δεν μπόρεσε ο δυτικός πολιτισμός, παρά την εκπληκτική επιστημονική καί τεχνολογική πρόοδο του, να χτίσει έναν κόσμο χωρίς πείνα, πόλεμο, δυστυχία και καταπίεση; Για τους συγγραφείς, η απάντηση είναι πως οι μεγάλες καινοτομίες του πολιτισμού αυτού πληρώθηκαν με μια "διαρκώς αυξανόμενη παρακμή της θεωρητικής συνείδησης". Η υλικοτεχνική πρόοδος εδραίωσε την ανθρώπινη κυριαρχία στη φύση μετατρέποντας το καθετί σε αντικείμενο χειραγώγησης και ε...

Η συγγραφέας αντλεί το υλικό της από ένα βιβλίο που δεν γράφτηκε ποτέ, το "Passagen-Werk" ("Σχέδιο Eργασίας περί Στοών") το ημιτελές μείζον δημιούργημα του Βάλτερ Μπένγιαμιν για τη βιομηχανική κουλτούρα του 19ου αιώνα με τη μορφή που αυτή έλαβε στο Παρίσι και η οποία, με τη σειρά της, διαμόρφωσε την πόλη αυτή. Δεν πρόκειται απλώς για μια σύνοψη των αυθεντικών γερμανικών και γαλλικών χειρογράφων του Μπένγιαμιν, αλλά για μια ευρηματική ανασύνθεσή τους από τη συγγραφέα, προκειμένου να φωτιστεί ο κόσμος τον οποίο έζησε και περιέγραψε ο Μπένγιαμιν. Κομβικό σημείο της φιλοσοφίας...

Η συμβολή του έργου του Henry Bergson στην ανανέωση της φιλοσοφίας των αρχών του εικοστού αιώνα, καθώς και η επιρροή που άσκησε το έργο του στον στοχασμό μειζόνων φιλοσόφων, ψυχολόγων, λογοτεχνών, καλλιτεχνών, αλλά και επιστημολόγων ή θετικών επιστημόνων του εικοστού αιώνα (κυρίως στο πρώτο μισό του, και όχι μόνο στη Γαλλία) είναι αδιαμφισβήτητες. Στα πλαίσια μιας δυναμοκρατικής θεώρησης της πραγματικότητας, αναδεικνύονται ως θεμελιώδεις οι έννοιες της διάρκειας, της ενόρασης, των δύο ειδών μνήμης, της ζωτικής ορμής, της ανοιχτής και κλειστής κοινωνίας, καθώς και της δυναμι...

Σε αυτό το βιβλίο κρίνονται ο Δομισμός, οι επιστήμες του ανθρώπου, η φαινομενολογία, το θέατρο της ωμότητας, η ψυχανάλυση, η κριτική της λογοτεχνίας, μέσα από μιά ακολουθία περίπλοκων χειρισμών που απαιτούν αναφορές στους Νίτσε, Χέγκελ, Χούσσερλ, Χάιντεγκερ, Φρόυντ, Αρτώ, Μπατάιγ, Μπλανσό, Φουκώ, Ζαμπές, Λεβινάς. Ανανεώνοντας την προβληματική σχέση της ζώσας φωνής με τη γραφή (θέμα που απαντάται στον πλατωνικό Φαίδρο), ο Ντεριντά έχει τη μοναδική ευκαιρία να θέσει για άλλη μια φορά τη σκέψη προ του μείζονος καθήκοντός της: να ανα-λογιστεί τον εαυτό της μέσα από τη φωνητική...