Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μια ριζική διερώτηση δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε ερωτηματικές απαντήσεις. Οι απαντήσεις αυτές τείνουν να διαλευκάνουν τόσο το αίνιγμα της ερώτησης όσο και εκείνο της απάντησης -τα οποία συνδέονται στενά- πατώντας επίσης στη μοίρα της φιλοσοφίας. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε με φιλικότητα την καταστροφή, που δεν πλανάται μόνον, αλλά μας αφορά αποφασιστικά, ενώ συγχρόνως πρέπει να ανιχνεύσουμε τη δηκτική πανουργία, που παίζει μαζί μας και εμποδίζει τα σχέδιά μας. Ευαίσθητοι στις ρωγμές που είναι παντού παρούσες, έχουμε καθήκον να πραγματοποιούμε μια διάνοιξη. Οι σκέψεις αυτές,...

Το κοχύλι, αυτό το παράδοξο γεωμετρικό και καλλιτεχνικό δημιούργημα που συναντάμε αμέριμνα διάσπαρτο στη φύση, γίνεται αφετηρία μιας σειράς σκέψεων του Paul Valery που υποκρύπτουν σταθερά το θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας για το φυσικώς και αισθητικώς ωραίο, για τα όρια της διάκρισής τους -ιδίως όταν το φυσικώς ωραίο αποτελεί κατασκευαστικό προϊόν ενός πλάσματος διαφορετικού από τον άνθρωπο. Το παράδειγμα είναι ιδεώδες και τα στοιχεία που διαθέτουμε ελέγχονται με οξυδέρκεια και λαμπρό ερευνητικό ήθος. Τα συμπεράσματα αφήνονται να γεννηθούν βήμα προς βήμα μέσα στη συνείδη...

"Θα έλεγα πως, για 'μένα, το να γράφω βιβλία ισοδυναμεί με το να συντάσσω μία ταξιδιωτική αναφορά που θα ανακαλούσε τόπους απ' όπου έχω περάσει μπορεί κανείς να τους επισκεφθεί κι ωστόσο να μην τους αναγνωρίσει από την περιγραφή μου. Άλλοι θα τους περιγράψουν και δεν θα πρόκειται καθόλου για τους ίδιους τόπους. Όποιος μπορεί να ανακαλύψει μέσα του αυτούς τους ίδιους τόπους, καθιστά τη δική μου περιγραφή άχρηστη. Η αληθινή φιλοδοξία μου δεν είναι άλλη από το να βρω συνεργούς κατάλληλους να κατοικήσουν αυτούς ακριβώς τους τόπους. Αρκεί να μου παρασχεθεί η βεβαιότητα ότι αυτοί...

Ο καθηγητής Γιάννης Τζαβάρας επιχειρεί εδώ αφενός να παρουσιάσει -σε μετάφραση και εφοδιασμένο με σχόλια- το σχετικό κείμενο του Χάιντεγγερ, αφετέρου όμως να εκθέσει την προβληματική της απαξίωσης των αξιών έτσι όπως προέκυψε μέσα από τις συζητήσεις γύρω από τον προτεινόμενο Υπεράνθρωπο και τον διακηρυγμένο "θάνατο του Θεού"

Η συμβολή του έργου του Henry Bergson στην ανανέωση της φιλοσοφίας των αρχών του εικοστού αιώνα, καθώς και η επιρροή που άσκησε το έργο του στον στοχασμό μειζόνων φιλοσόφων, ψυχολόγων, λογοτεχνών, καλλιτεχνών, αλλά και επιστημολόγων ή θετικών επιστημόνων του εικοστού αιώνα (κυρίως στο πρώτο μισό του, και όχι μόνο στη Γαλλία) είναι αδιαμφισβήτητες. Στα πλαίσια μιας δυναμοκρατικής θεώρησης της πραγματικότητας, αναδεικνύονται ως θεμελιώδεις οι έννοιες της διάρκειας, της ενόρασης, των δύο ειδών μνήμης, της ζωτικής ορμής, της ανοιχτής και κλειστής κοινωνίας, καθώς και της δυναμι...

Ο αμερικανός φιλόσοφος Γουίλφριντ Σέλλαρς, με το βιβλίο του "Ο εμπειρισμός και η φιλοσοφία του νου", το οποίο είναι το κύριο έργο του, άλλαξε τη ροή της "αναλυτικής" φιλοσοφίας, δείχνοντας ότι δεν έχει νόημα να θεμελιώνουμε τη γνώση σε υποτιθέμενα "άμεσα αισθητηριακά δεδομένα", όπως ήθελε ο εμπειρισμός από τον Λοκ και τον Χιούμ μέχρι τον Ράσσελ και τον Έιερ. Τα δεδομένα των αισθήσεων δεν είναι ποτέ άμοιρα εννοιών, δεν είναι απροϋπόθετα. Εγγράφονται σε ένα εννοιακό πλαίσιο, το οποίο είναι, σε τελική ανάλυση, προϊόν της κοινωνίας. Η "εμπειρία" στην οποία πατά η γνώση, μετά το...

"Από τι θα αποτελείται το αύριο;" ρωτά ο Βίκτωρ Ουγκώ. Ένας φιλόσοφος και μία ιστορικός απαντούν στη διάρκεια ενός πυκνού και απαιτητικού διαλόγου. Γιατί αποφάσισαν να γράψουν από κοινού τούτο το βιβλίο; Λόγω μιας μακράς φιλίας, εν ονόματι μιας κοινής ιστορίας, δυνάμει της ποιότητας μιας αδιάκοπης συνομιλίας που άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν η νεαρή φοιτήτρια ανακάλυψε πόσο σημαντικός ήταν αυτός ο -μεγαλύτερός της κατά 15 χρόνια- στοχαστής που αφύπνιζε, μαζί με άλλους, το κριτικό πνεύμα μιας ολόκληρης γενιάς. Εάν οι οπτικές γωνίες διαφέρουν, η διανοητική κλη...

Πώς ορίζει ο Φουκώ την "όραση" και την "ομιλία", για να σχηματίσει μια νέα σύλληψη της Γνώσης; Τι είναι, υπό αυτήν την έννοια, η απόφανση, εν αντιθέσει προς τις λέξεις, τις φράσεις, τις προτάσεις; Με ποιον τρόπο προσδιορίζει ο Φουκώ τις σχέσεις δυνάμεων, για να σχηματίσει μια νέα σύλληψη για την Εξουσία; Γιατί χρειάζεται ένας τρίτος άξονας, που μας επιτρέπει να "διαβούμε τη γραμμή"; Τι είναι η γραμμή του Έξω, στην οποία αναφέρεται συνεχώς ο Φουκώ; Ποια η πολιτική, λογοτεχνική και φιλοσοφική της σημασία; Υπό ποία έννοια ο "θάνατος του ανθρώπου" δεν συνιστά ούτε θλιβερό ούτε...

Ο Λεβ Σεστώφ, όπως και ο Νίτσε και για τους ίδιους μ' εκείνον λόγους (δυσπιστία στη συστηματική σκέψη, επιδίωξη της αμεσότητας), προχωρεί σε μια ασυνεχή και μερικές φορές αφοριστική παράθεση των απόψεών του. Η αληθινή γνώση, ισχυρίζεται ο Σεστώφ, βρίσκεται στους αντίποδες του ορθολογισμού, δεν αποκαλύπτεται παρά όσο το δυνατόν μακρύτερα από τα μέρη που έχουν οργανωθεί από τον πολιτισμό και το πνεύμα, εμφανίζεται στη διαίσθηση και διατηρείται στον πόνο. Τη θέση του αυτήν ο Σεστώφ την αναπτύσσει με παραδείγματα που δανείζεται από τη ρωσική λογοτεχνία, κυρίως από τον Ντοστογιέ...

...Μιλούσα πάντα με αγνώστους και έμαθα πάρα πολλά από αυτές τις συζητήσεις: αυτό είναι πολύ σημαντικό, κεφαλαιώδες. Κυρίως τρέφω κάποια αδυναμία για τους κάπως διαταραγμένους τύπους. Στη Ρουμανία, ανάμεσα στους εξήντα χιλιάδες κατοίκους του Σίμπιου, γνώριζα όλους τους ψιλοαποτυχημένους... Και οι ποιητές ανήκουν στην ίδια κατηγορία... Κι ύστερα υπάρχει αυτό το εξόχως βαλκανικό φαινόμενο: ο αποτυχημένος είναι ένας τύπος πολύ προικισμένος, που όμως δεν προκόβει, που υπόσχεται τα πάντα και δεν τηρεί τις υποσχέσεις του. Οι μεγάλοι φίλοι μου στη Ρουμανία δεν ήταν οι συγγραφείς α...

Η φιλοσοφία που έχει μπει σε βιβλία έχει πάψει να επερωτά τους ανθρώπους. Ό,τι ασυνήθιστο και σχεδόν αβάσταχτο διαθέτει έχει κρυφτεί στην ευπρεπή ζωή των μεγάλων συστημάτων. Για να ξαναβρούμε ακέραιη τη λειτουργία του φιλοσόφου, πρέπει να θυμηθούμε ότι ακόμα και οι φιλόσοφοι-συγγραφείς που διαβάζουμε και που είμαστε δεν έπαψαν ποτέ να αναγνωρίζουν ως ταγό τους έναν άνθρωπο που δεν έγραφε, δεν δίδασκε, τουλάχιστον σε κρατικές έδρες, απευθυνόταν σε όποιους συναντούσε στον δρόμο και αντιμετώπισε δυσκολίες με την κοινή γνώμη και τις αρχές, πρέπει να θυμηθούμε τον Σωκράτη.

Στόχος του βιβλίου είναι η παρουσίαση και η κριτική ανάλυση των σημαντικότερων σύγχρονων φιλοσοφικών ζητημάτων και θέσεων για τη σχέση μεταξύ νου και σώματος. Το βιβλίο προσφέρει μια περιεκτική επισκόπηση της σύγχρονης φιλοσοφικής συζήτησης για θέματα όπως είναι η συνείδηση, το αναπαραστασιακό περιεχόμενο των νοητικών καταστάσεων, η νοητική αιτιότητα κ.ά. και πραγματεύεται πλήθος ζητημάτων που αφορούν την ένταξη των νοητικών φαινομένων στον φυσικό κόσμο.

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο, που φωτίζει πτυχές της φαινομενολογικής φιλοσοφίας, η οποία εξακολουθεί να προσδιορίζει μεγάλο μέρος της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης. Τα κείμενα που προτείνονται εδώ ως ορισμοί της φαινομενολογίας αναδεικνύουν την εσωτερική ένταση της σχέσης δύο μεγάλων φιλοσόφων του 20ού αιώνα. Ο Husserl, επιχειρώντας να χαρτογραφήσει και να κάνει προσιτή την εσωτερική διαδρομή του στοχασμού του, ενδιαφέρεται να καταδείξει πως η υπερβατολογική φαινομενολογία του υπερβαίνει τις παραδοσιακές οντολογικές και γνωσιολογικές διαμάχες. Ο Heidegger, από την άλλη, δράττετ...

Στο βιβλίο αυτό, εκ πρώτης όψεως, έχει κανείς την αίσθηση ότι ο Torrance γράφει για τον πολιτισμό εν γένει, δηλαδή για τη θρησκεία, για την επιστήμη, για τους κοινωνικούς θεσμούς, για τη γλώσσα, για την υλική και ψυχική συνθήκη της ανθρώπινης ύπαρξης ως μια διευρυμένη ανθρωπολογική προσέγγιση. Μια προσεκτικότερη ματιά, όμως, πείθει ότι αντικείμενο του βιβλίου του είναι αυτό που διέπει την ανθρώπινη συνθήκη, αυτό που ο ίδιος ονομάζει "πνευματική αναζήτηση" ή "υπέρβαση". Ειδικότερα, αυτή η αναζήτηση ή υπέρβαση θεμελιώνει και ακυρώνει το πεδίο του θρησκευτικού, το ξεπερνά και...

Φαινομενολόγος αλλά και διαλεκτικός υπαρξιστής αλλά και μαρξιστής, ο συγγραφέας ορίζει την φιλοσοφία ως περιγραφή της αρχικής επαφής μας με τον κόσμο, δηλαδή ως ανάλυση της αντίληψης. Ξεκινώντας από εδώ, όπου δεν έχουν διαχωρισθεί το σώμα και το πνεύμα, κατακτά μια οπτική γωνία υπό την οποία παύουν να χωρίζονται η γλώσσα ως εκφορά και ως νόημα, η οικονομία και η πολιτική, η εμπειρία και η επιστήμη, το φαινόμενο και το ον στην πολιτική στράτευση και την πολιτική εξουσία. Στη συλλογή φιλοσοφικών δοκιμίων "Σημεία" δοκιμάζει το θεωρητικό αυτό εργαλείο σε διάφορα πεδία: ζωγραφι...

Η όραση έχει ένα αφοπλιστικά απλό αποτέλεσμα, αποκρύπτει ένα σύνθετο μηχανισμό επεξεργασίας πληροφοριών και αποτελεί μια αυτόνομη επιστημονική περιπέτεια. Η μελέτη επιδιώκει να εκθέσει τα ακριβή νευροφυσιολογικά δεδομένα, σημαντικές τεχνικές της υπολογιστικής όρασης και τα πολυποίκιλα πορίσματα της ψυχολογίας της αντίληψης. Παράλληλα επιχειρεί να αναπτύξει ένα συνεπές φιλοσοφικό πλαίσιο ενιαίας ερμηνείας αυτών των διαφορετικών προοπτικών. Η παραπάνω φιλόδοξη οπτική πορεία είναι εξοργιστικά επιβεβλημένη.

Το κείμενο αυτό είναι κατ' αρχήν και κατά κύριο λόγο η Εισαγωγή στη ρητορική αμφισβήτηση της αξίας κατάργησης της διαφοράς, η οποία μάλιστα διαβεβαιωτικά προαναγγέλλει ότι ο αγορητής της ρητορικής αυτής δεν θα είναι ο φιλοσοφικός λόγος ως προασπιστής της διαφοράς, αλλά η ίδια η φρίκη. Το ίδιο αυτό κείμενο συνοδεύει στη συνέχεια τη συγκεκριμένη Εισαγωγή με δύο παραδείγματα - ανάμεσα ασφαλώς σε απειράριθμα άλλα - της ρητορικής αυτής: τη μικρή αναλυτική και τη μικρή συστηματική της φρίκης, μέσα από τα οποία αναδύεται και ομιλεί - χωρίς καταγγελτικές ή υπερασπιστικές διαμεσολαβ...