Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η κριτική του Λόγου και της μεταφυσικής αποτελεί το κύριο πυλώνα του φιλοσοφικού στοχασμού του Αντόρνο και του Νίτσε. Η ριζοσπαστική κριτική που ασκεί ο Αντόρνο στην "Διαλεκτική του Διαφωτισμού" εδράζεται στην αντιπαράθεση με την κυρίαρχη εργαλειακή ορθολογικότητα, η οποία μετατρέποντας τον Λόγο σε απλό υποχείριο της αυτοσυντήρησης, οδηγεί εαυτόν στην αυτοαναίρεση και τον πολιτισμό στη βαρβαρότητα. Εξίσου ριζικά επιτίθεται ο Νίτσε στον νεωτερικό Λόγο, ο οποίος φενακίζει τη σύγχρονη συνείδηση προσφέροντας της ακράδαντες "αλήθειες", αδιαφιλονίκητες κανονιστικές αρχές και πλασ...

Έχει καταστεί πλέον κοινός τόπος ότι το φιλοσοφικό ρεύμα του υπαρξισμού έλκει την καταγωγή του από την κατεξοχήν τραγική και προφητική φυσιογνωμία του 19ου αιώνα, τον S. Kierkegaard. ...Αντιθέτοντας συνειδητά την ύπαρξη με τη νόηση, αποφαίνεται ότι η σκέψη ακυρώνει την ύπαρξη, καθώς η δεύτερη μεταβάλλεται σε σκέψη. Η ύπαρξη, κατά τον Kierkegaard, συγκροτείται από αντιφατικά διαλεκτικά στοιχεία, το χρονικό και το άχρονο ή αιώνιο. Η σύνθεση αυτή αναδεικνύει την τραγικότητα της ύπαρξης, η βίωση της οποίας προϋποθέτει την αφύπνιση από το λήθαργο του χρονικού... ...Η υπαρξ...

Στο επίκεντρο αυτής της μελέτης είναι το πρόβλημα της κοινωνικής λειτουργίας της τέχνης, με αναφορά στη σχέση της με την πολιτική. Ο συγγραφέας, αποδεχόμενος την αρχή για την αυτονομία του καλλιτέχνη από την πολιτική -την όποια πολιτική-, τονίζει ότι η παραβίασή της είναι σε βάρος της γνησιότητας της τέχνης και της κοινωνικής λειτουργίας της. Στο πνεύμα αυτό προβαίνει σε μια κριτική θεώρηση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού με αναφορά στο Λούκατς και στη σχέση Λούκατς Μπρεχτ, που από τη δεκαετία του 1930 και μετά δέσποζε στις συζητήσεις για τη μαρξιστική αισθητική. Ο συγγραφέα...

H φιλοσοφική πρακτική του Αυστριακού φιλοσόφου Ludwig Wittgenstein (1889-1951) δεν αποτελεί μονάχα ριζική απομάκρυνση από την παραδοσιακή, ιδίως την ακαδημαϊκή, φιλοσοφία, αλλά και μια από τις σκοτεινότερες, αδιαφανέστερες και αινιγματικότερες φιλοσοφικές διδασκαλίες. Ο Wittgenstein ισχυρίζεται ότι το νόημα των όσων λέμε βρίσκεται στη χρήση της γλώσσας, ότι δεν τον ενδιαφέρουν οι θεωρίες και οι εξηγήσεις, και ότι τα φιλοσοφικά προβλήματα δεν επιδέχονται λύση ή θεωρητικο-τεχνική πραγμάτευση, αλλά διάλυση και θεραπεία. Εντούτοις, τι ακριβώς σημαίνουν τέτοιες δηλώσεις; Πώς επι...

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους και πιο ρηξικέλευθους στοχαστές του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Φιλόσοφος του ριζικού φαντασιακού, συνιδρυτής του θρυλικού περιοδικού "Socialisme ou Barbarie" (Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα), ψυχαναλυτής που ανανέωσε τη φροϋδική θεωρία, πολιτικός στοχαστής διαμετρήματος που ενέπνευσε εργάτες και φοιτητές στα γεγονότα του Μάη του 1968 στη Γαλλία, σημαίνων οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, αναγνωρισμένος αρχαιοελληνιστής, εκφραστής μιας ελευθεριακής Αριστεράς και υπέρμαχος του προτάγματος της αυτονομίας. Παρ' όλα αυτά, ο Κ...

Ακόμη κι όταν το νόημα είναι χαραγμένο στην πέτρα [...], όπως οι πτυχές ενός κίονα ή η μορφή ενός γλυπτού, δεν είναι οριστικό και άκαμπτο μπορεί να συνιστά κάλεσμα, υπόνοια, παραίνεση, επίκληση' μπορεί να προσανατολίζει, πρωτογενώς, προς κάποιο ιδεώδες ζωής, τον νοητικό-ψυχικό μου κόσμο και, πριν απ' αυτό, τις εκφραστικές συσπάσεις του ίδιου μου του σώματος, τη δυναμική υπαρκτική μου προδιάθεση. Μια καμπύλη ή μια αιχμή, που συμβάλλουν στην ένυλη μορφικότητα ενός πολιτισμικού αντικειμένου, δεν εκφέρουν απλώς μια διατυπωμένη ιδεολογία ή θεολογία, τις οποίες όντως ενδέχεται να...

Η υπερηφάνεια ή αλαζονεία είναι το μοναδικό από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα που έχει μια ηθική πλευρά. Ασφαλώς και είναι καλό να αισθάνεσαι υπερηφάνεια για την πατρίδα σου, την κοινότητά σου, τον εαυτό σου. Όταν όμως φτάνει κανείς σε σημείο υπερβολής, όπως αποδεικνύει στην "Αλαζονεία" ο Μάικλ Έρικ Ντάισον, τότε αυτές οι αρετές γίνονται θανάσιμα αμαρτήματα. Ξεκινώντας από τον Αυγουστίνο και τον Ακινάτη και φτάνοντας στον ΜακΙντάιρ και τον Χάουεργουας, στον Νίμπουρ και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Ντάισον προσφέρει μια πολύπλευρη θεώρηση του "ενάρετου κακού". Εμβαθύνει στις φι...

Πότε ήταν η τελευταία φορά άραγε που ήρθατε πρόσωπο με πρόσωπο με ένα βιβλίο; Σπάνια ένα βιβλίο αποζητά και προϋποθέτει την αλλαγή του τρόπου σκέψης του αναγνώστη κατά την διάρκεια της ανάγνωσης, όσο και πέραν αυτής. Διότι περί τούτου πρόκειται το βιβλίο αυτό. Προσθέτει εντός του ο συγγραφέας μία νέα προτροπή και μάθηση. Μία επανεξέταση της ήδη προχωρημένης και κουρασμένης διαδικασίας που επιβάλλει η δυτική φιλοσοφία, και συγκεκριμένα η μεταφυσική της εμβέλεια, στην σκέψη. Πόσο κουρασμένοι είμαστε! Η μεταφυσική πρόταση της δυτικο-ευρωπαϊκής φιλοσοφίας έχει ταξιδέψει τους δρ...

"Ανάμεσα στον κόσμο και στη συνείδηση δεν υπάρχει τίποτα, αλλά αυτό το τίποτα, είναι αδιαπέραστο, είναι ο πιο ριζικός χωρισμός. Δεν είμαι αυτός ο κόσμος, όπως δεν είμαι και το παρελθόν μου, ή το μέλλον μου. Χρειάζεται να είμαι όλα αυτά χωρίς ποτέ να τα κατέχω οριστικά, διότι ως συνείδηση είμαι αυτή η άρνηση που εμφανίζει τον κόσμο σαν κόσμο και εμένα σαν καθορισμένη κατάσταση μέσα στον κόσμο." (Ζαν Ιπολίτ) "Ενίοτε στο "Είναι και το Μηδέν" εκφράζεται ο μάταιος χαρακτήρας της ύπαρξης, όπως με τη φράση "ο άνθρωπος είναι ένα άχρηστο πάθος". Αν μπορεί πάντως να είναι πηγή αυ...

Μέσα από τις "γραμμές πτήσεων", όπως θα έλεγε ο Deleuze, που δημιουργούν οι Heidegger, Schleiermacher, Tanesini, De Man, Foucault, και Gatens επιχειρούμε να διερμηνεύσουμε τις ενδιαφέρουσες "συναρμογές" του γίγνεσθαι της γλώσσας. Έτσι, η Φιλοσοφία της Γλώσσας, καθώς δεν είναι απλά αναπαραστατική ή ενδοσκοπική, μας δείχνει τον τρόπο της αργής ανάγνωσης των ιδεών και της δημιουργικής σκέψης, μέσα από ένα εμπειρικό αισθητισμό και μια γλώσσα που βούλεται να είναι. Τα κείμενα του παρόντος βιβλίου συνιστούν τα εισιτήρια των εν λόγω πτήσεων και καλούν τον αναγνώστη να ταξιδέψει με...

'Οταν οι φιλόσοφοι στοχάζονται, πολύ συχνά λησμονούν να σκεφτούν το σώμα τους και κυρίως όλα όσα συσσωρεύουν σε αυτό μέσω της τροφής. Όμως ανάμεσα στο μυαλό και το στομάχι υπάρχει ένα πολύπλοκο πλέγμα σχέσεων και παραδοχών που η σκέψη δεν θα έπρεπε να παραβλέπει, θα μπορούσε ο Διογένης να είναι πολέμιος του πολιτισμού και των συνηθειών του αν δεν δοκίμαζε ωμό χταπόδι; Ο Ρουσό του "Κοινωνικού συμβολαίου" θα επιχειρούσε την απολογία της λιτότητας αν τα συνηθισμένα του γεύματα δεν αποτελούνταν αποκλειστικά από γαλακτοκομικά; Και ο Σαρτρ, με τα καβούρια να στοιχειώνουν τους εφι...

Oι ραδιοφωνικές συνομιλίες που περιλαμβάνει αυτός ο τόμος, μεταξύ του Λεβινάς και του Φιλίπ Nεμό, ηχογραφήθηκαν και μεταδόθηκαν από τη Φρανς-Kυλτύρ κατά τον Φεβρουάριο-Mάρτιο 1981. Συγκροτούν μια βραχύλογη παρουσίαση της φιλοσοφίας του Eμμανουήλ Λεβινάς η οποία, εν συνόλω, θα μπορούσε να λάβει τον τίτλο "Hθική και άπειρο". Oι δέκα συνομιλίες παρακολουθούν την ανάπτυξη της σκέψης του Λεβινάς από τα χρόνια των σπουδών του έως τα πιο όψιμα άρθρα τα οποία αφιέρωσε στο ζήτημα του Θεού περνώντας από δύο σύντομα αλλά σημαντικά βιβλία: "Aπό την ύπαρξη στο υπάρχον", "O χρόνος και το...

Όταν ζούμε υπό ανελεύθερες σχέσεις, δημιουργούνται νοήματα για τη γνώση και την πράξη, τα οποία είναι στρεβλά. H αναζήτηση της ορθής νοηματικής συγκρότησης είναι λοιπόν από μόνη της μια προσπάθεια ανόρθωσης της ανθρώπινης κατάστασης, μια κριτική των σχέσεων κυριαρχίας. Aυτό είναι το σκεπτικό του Γιώργου Φαράκλα σ’ αυτό το βιβλίο διαλεκτικής φιλοσοφίας. Συνδιαλέγεται σχετικά με παλαιούς και σύγχρονους στοχαστές, από τον Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα και τον Aριστοτέλη, μέχρι τον Mονταίνιο, τον Pουσσώ, τον Kαντ, τον Φίχτε, τον Έγελο και τον Σαρτρ, από τον Mπασελάρ και τον Σερ ώς...

Το ανά χείρας βιβλίο ανατέμνει τις πολλαπλές όψεις της ανθρώπινης πράξης. Η διαλεκτική ελευθερίας και εντολής, Λόγου και κράτους, νόμου και τυραννίας, η ευθραυστότητα της βούλησης, η συνάρθρωση της ευθύνης με την αρετή, η έννοια του προσώπου, της θρησκείας και του Θεού, τίθενται στον ανοιχτό ορίζοντα της φιλοσοφικής διερώτησης. Ο Εμμανουήλ Λεβινάς προσέρχεται με σεβασμό στο σχολείο των Ελλήνων κλασικών, τους μελετά και τους σχολιάζει εμβριθώς, αναδεικνύει την ένταση, αλλά και τον βαθύ και ακατάλυτο δεσμό Αθήνας και Ιερουσαλήμ, Φιλοσοφίας και Πίστης, Λόγου και Ηθικής. Η η...

Μια περιήγηση όπως αυτή ενός από τους κορυφαίους παγκοσμίως στοχαστές στα σχεδόν εβδομήντα χρόνια του φιλοσοφικού του έργου είναι προφανώς εξίσου εντυπωσιακή. Πρόκειται για ένα αριστούργημα φιλοσοφικής αυτοβιογραφίας. "Η φιλοσοφική μου εξέλιξη", έγραφε ο ίδιος ο Ράσσελ, "μπορεί να χωριστεί σε διάφορες περιόδους, ανάλογα με τα προβλήματα με τα οποία ασχολήθηκα και τους ανθρώπους που με επηρέασαν με την εργασία τους. Μόνο μια αγωνία μου παρέμεινε σταθερή: η διαρκής μου προσπάθεια να ανακαλύψω πόσα μπορούμε να πούμε ότι γνωρίζουμε και σε τι βαθμό βεβαιότητας ή αμφιβολίας. Επιθ...

[...] Η "Φαινομενολογία της αντίληψης" εκδόθηκε το 1945 και είναι το δεύτερο έργο του Μερλώ - Ποντύ. Το κείμενο που παρουσιάζουμε είναι το προοίμιο του έργου αυτού, κατά τη γνώμη μας σημαντικό και αυτοτελές καθ' αυτό. Οι εκδότες θεώρησαν σκόπιμο να προτάξουν ένα κείμενο του Μωρίς Μπλανσό, φίλου του Μερλώ - Ποντύ και σημαντικού στοχαστή, που μέσα από μια "ποιητική γραφή" προσεγγίζει το αληθινό πρόσωπο του Μερλώ - Ποντύ. [...] (από το σημείωμα του μεταφραστή)

Η συγκεκριμένη συλλογή έρχεται να φωτίσει μιαν άλλη πλευρά του Βιττγκενστάιν: εκείνη του λογοτέχνη. Υποστηρίζεται ευρέως ότι η γερμανική του πρόζα αποτελεί σπουδαία συνεισφορά στα αυστριακά γράμματα. Ωστόσο η ομορφιά των στοχασμών του δεν οφείλεται σε κάποια ιδιομορφία του λόγου του (εκτός ίσως στην απέριττη, δωρική, θα έλεγε κανείς, έκφραση), αλλά πηγάζει από το βάθος και το βάρος των σκέψεων που εκφράζονται με τη συγκεκριμένη πρόζα. Οι ιδέες που κλείνονται μέσα σε αυτούς τους στοχασμούς είναι μεγάλες, καινοφανείς, ανατρεπτικές, χαριτωμένες και συχνά με μιαν αδιόρατη αίσθη...

"Νομίζω πως συνόψισα κάποτε τη στάση μου απέναντι στη φιλοσοφία όταν είπα "Η φιλοσοφία στην πραγματικότητα θα έπρεπε να γράφετε σαν να επρόκειτο για ποιητική σύνθεση". Λούντβιχ Βιττγκενσάιν Αν ο Βιττγκενστάιν μελέτησε τα ίδια ζητήματα που απασχολούσαν και τους άλλους αναλυτικούς φιλοσόφους -τη φύση της λογικής, τα όρια της γλώσσας, την ανάλυση της σημασίας- τα κείμενα του χαρακτηρίζονται από μια ιδιότυπη ποιητικότητα που δε συναντάται σε άλλους. Η υφολογική αυτή ιδιαιτερότητα επιτείνει τα ερωτήματα σχετικά με το πώς πρέπει να προσεγγίσουμε τα έργο του. Στη ρίζα της σκ...

Tο 1927, έτος κατά το οποίο δημοσιεύεται το "Eίναι και Xρόνος", ο Mάρτιν Xάιντεγγερ δίνει μια δημόσια διάλεξη με θέμα τη σχέση της θεολογίας προς τη φιλοσοφία. Aυτή η διάλεξη αποτελεί το επίκεντρο της παρούσας μελέτης σε μια βήμα προς βήμα εμβάθυνση στα νοήματά της. O Γερμανός στοχαστής αναδεικνύεται εδώ ανατόμος αυτού που ο ίδιος χαρακτήρισε οντο-θεολογία, και μάλιστα με το νόημα ότι αναλαμβάνει ως οντολόγος να προδιαγράψει στη θεολογική επιστήμη τον βασικό χαρακτήρα της, το αντικείμενό της, τους κλάδους της και την ενδεδειγμένη σχέση της προς άλλες επιστήμες.

Η πολιτική ιστορία του εικοστού αιώνα είναι γεμάτη από άγριες και βάρβαρες "βεβαιότητες", όπως αυτές που προέκυψαν από τον μαρξισμό και τον φασισμό. Σε μια εποχή που ο κομμουνισμός και ο φασισμός επηρέασε πολλούς διανοούμενους, ο Πόπερ επιτέθηκε εναντίον των φιλοσοφικών ριζών τους με μια λογική γεμάτη πάθος και δυναμικό σκεπτικισμό. Όπως αναλύει ο Φρέντερικ Ράφαελ σ' αυτή τη μικρή κομψή και γοητευτική εισαγωγή στο έργο του Πόπερ "Η φιλοσοφία της επιστήμης και της ιστορίας", η συμβολή του Πόπερ στη σύγχρονη φιλοσοφία είναι καταλυτική. Είναι ίσως ο πλέον ριζοσπάστης στο...