Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η πραγματεία αυτή του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου του 20ού αιώνα, που συντάχθηκε λίγο χρόνο μετά την ολοκλήρωση του κύριου έργου της μεσοΰστερης περιόδου του στοχασμού του, των "Συμβολών στη φιλοσοφία" (1936-1938), συνίσταται σε μία εξονυχιστική και εμβριθέστατη ερμηνεία του πρώτου κεφαλαίου του βιβλίου Β΄ των Φυσικών του Αριστοτέλη. Η βαρύτητα της ερμηνείας τούτης διαφαίνεται ήδη από το γεγονός ότι ο Heidegger δηλώνει ευθύς εξ αρχής ότι θεωρεί το έργο αυτό του Αριστοτέλη "το κρυφό βιβλίο αναφοράς όλης της δυτικής φιλοσοφίας". Αντικείμενο της χαϊντεγκεριανής ερμηνείας είν...

Η ιδέα ή μάλλον η ζοφερή πρόβλεψη ότι η "δύση" είναι καταδικασμένη έχει ασκήσει επανειλημμένα τεράστια επιρροή στη λαϊκή φαντασία από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ο Σπένγκλερ εγκαινίασε το συνθηματολογικό ιδεολόγημα περί της "παρακμής της δύσεως" εν συνεχεία ο Τόυνμπη και διάφοροι άλλοι το επανέλαβαν. Έστω και αν η επιχειρηματολογία αστήρικτη από ένα ευρύ φάσμα διαπρεπών λογίων, προκάλεσε μακρά και σοβαρή συζήτηση. Ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά περιοδικά στη Γερμανία, το "Logos" αφιέρωσε ένα ολόκληρο τεύχος του στην ανασκευή αυτής της πλέον, απεχθούς, όχι όμως και αθ...

Ο Πλάτων για την αλήθεια Ο πρυτανικός λόγος 27-5-1933 Το θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας Το ερώτημα για την τεχνική Από το εννοιολόγιο της σκέψης Η φιλοσοφία του για το Πολιτικό δεν αρχίζει και δεν τελειώνει στον πρυτανικό του Λόγο του 1933 ή σε άλλα κείμενά του, δοξαστικά ή μη για τον Φύρερ. Πολύ περισσότερο δεν εξαντλείται σε απολογητικές εξηγήσεις, εκ των υστέρων, του ίδιου του φιλοσόφου ότι μέχρι την ανάληψη της πρυτανείας του δεν ανήκε σε κανένα κόμμα και ποτέ δεν είχε προσωπικές ή υπηρεσιακές σχέσεις με το ναζιστικό κόμμα και με την κυβέρνηση. Γενικώς ειπείν,...

Ο μεγάλος θεολόγος, φιλόσοφος, φιλόλογος και μεταφραστής Friedrich Schleiermacher (1768-1834) αφιέρωσε στα ζητήματα της ερμηνευτικής, της φιλολογικής κριτικής και της μεταφρασιολογίας σειρά πανεπιστημιακών παραδόσεων και διαλέξεων. Οι παραδόσεις και διαλέξεις του αυτές, παρ' ότι δεν έτυχαν τελικής επεξεργασίας και δημοσίευσης από τον ίδιο, άσκησαν μεγάλη επίδραση στον φιλοσοφικό στοχασμό για τα ζητήματα αυτά. Όσον αφορά στην ερμηνευτική, ο Schleiermacher είναι ο πρώτος που εγείρει το καθολικό ερώτημα σχετικά με την κατανόηση και τις προϋποθέσεις της. Διατυπώνει έτσι μια...

O Τσαρλς Λάρμορ και ο Αλαίν Ρενώ, από διαφορετικούς φιλοσοφικούς ορίζοντες ο καθένας, υπερασπίζονται την αρχή της αυτονομίας της ηθικής και υιοθετούν κριτική στάση απέναντι στην υποκειμενιστική αντίληψη της αξίας. Ωστόσο δεν αντιλαμβάνονται κατά πανομοιότυπο τρόπο το πρόβλημα της αντικειμενικότητας των αξιών και των κανονιστικών αρχών. O διάλογος μεταξύ των δύο συγγραφέων ξεκίνησε με αφορμή μια "φιλοσοφική αλληλογραφία". Αναπτύχθηκε και αποκρυσταλλώθηκε με την ευκαιρία μιας δημόσιας συζήτησης, που έγινε στη Σορβόννη στις 15 Μαΐου 2003. Κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης,...

Περί ερμηνείας Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για να δώσω μια ιδέα των προβλημάτων, τα οποία με απασχόλησαν τα τελευταία τριάντα χρόνια, και της παράδοσης στην οποία ανήκει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζομαι τα προβλήματα αυτά είναι, πιστεύω, να ξεκινήσω από την τρέχουσα εργασία μου σχετικά με τη λειτουργία της αφήγησης και από κει και πέρα να δείξω τη σχέση ανάμεσα σ' αυτή τη σπουδή μου και στις προγενέστερες εργασίες μου σχετικά με τη μεταφορά, την ψυχανάλυση, τον συμβολισμό και άλλα συναφή προβλήματα, προκειμένου, τελικά, να ξαναγυρίσω από τις μερικές αυτές διερευνήσεις στις...

"Ο μόνος τρόπος να έχεις ζωντανή σχέση με τον άλλο είναι ο επιθετικός· μόνον όσοι προσπαθούν να υποτάξουν αλλήλους πνευματικά, είτε πρόκειται για άτομα, είτε για λαούς, φτάνουν σε μια πραγματική διαπίδυση, σε μια πνευματική αδελφοσύνη. Μόνον όταν προσπαθώ να εισαγάγω το πνεύμα μου στο πνεύμα του πλησίον μου εισδέχομαι στο δικό μου το πνεύμα του πλησίον μου. Όχι, όχι· εδώ δεν πρόκειται καθόλου για ελεύθερη διακίνηση, για το "laissez faire, laissez passer"· το ζητούμενο δεν είναι να σηκώνουμε τους ώμους αντιμέτωποι με τις ιδέες των άλλων, πόσω μάλλον αντιμέτωποι με τα συνα...

Η συζήτηση περί προσώπου σημάδεψε τη σκέψη του 20ού αιώνα. Φιλόσοφοι, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, καλλιτέχνες, λογοτέχνες, πολιτικοί ενεπλάκησαν στη συζήτηση περί προσώπου, ενώ στη Γαλλία εμφανίστηκε ο όρος περσοναλισμός. Ξεχωριστή θέση μέσα σε όλη αυτή την προσωπολογία καταλαμβάνει το έργο του φιλοσόφου Νικολάι Μπερντιάγιεφ και το ανά χείρας βιβλίο. Στις σελίδες αυτού του δοκιμίου περσοναλιστικής φιλοσοφίας, όπως το αποκαλεί ο συγγραφέας, η σκέψη περί προσώπου αναπτύσσεται σε όλα τα δυνατά πεδία: θεολογία, ανθρωπολογία, φιλοσοφική οντολογία και γνωσιολογία, ηθική και κοιν...

"Η υλιστική διαλεκτική βρίσκεται υπό τον ανοικτό ορίζοντα της ιστορίας, την οποία κατανοεί. Έτσι αποτίει φόρο τιμής στην ανθρώπινη ελευθερία, που είναι το μέγιστο μέλημά της." (Herbert Marcuse) "Ας μην ξεχνούμε ότι η κυριαρχία και η εκμετάλλευση δεν διαιωνίζονται μόνο στους θεσμούς της ταξικής κοινωνίας, αλλά και στα χαραγμένα από την ταξική κοινωνία ένστικτα, τις ορμές και τις επιδιώξεις· όσα οι άνθρωποι, δηλαδή οι καθοδηγούμενοι και διοικούμενοι άνθρωποι, αγαπούν, μισούν, επιδιώκουν, βρίσκουν ωραία και διασκεδαστικά κ.ο.κ. Η ταξική κοινωνία δεν χαράσσει μόνον την υ...

Στο πολυσυζητημένο τούτο βιβλίο του ο Ντερριντά επιδιώκει να θεμελιώσει την γραμματολογία, δηλαδή την επιστήμη της γραφής, πάνω σε νέες φιλοσοφικές βάσεις. Διαπιστώνει ότι η μέχρι τώρα κυρίαρχη αντίληψη πάνω στις σχέσεις ομιλίας και γραφής στάθηκε δέσμια της λογοκεντρικής και ευρωκεντρικής μεταφυσικής και συνδέει την καινούργια ερμηνεία του φαινομένου της γραφής με τα προβλήματα που παρουσιάζει το ξεπέρασμα της μεταφυσικής τούτης. Συνάμα εκθέτει τις απόψεις του ανοίγοντας ένα ζωντανό διάλογο τόσο με τα σύγχρονα ρεύματα της γλωσσολογίας και της εθνολογίας, ιδιαίτερα με τον Σ...

Μολονότι υπό μία έννοια ο τίτλος είναι παραπλανητικός λόγω της μονομέρειάς του, το "Περί βεβαιότητος" έχει δικαίως χαρακτηριστεί ως έργο πάνω στη γνωσιολογία, έργο το οποίο εγκαινιάζει νέες γραμμές σκέψης πάνω στις έννοιες της γνώσης, της αμφιβολίας και της δικαιολόγησης των πεποιθήσεων. Αλλά και ανεξάρτητα από τη συμβολή του στην άρθρωση γνωσιοθεωρητικών θέσεων, το βιβλίο αποτελεί σαφώς το τρίτο αριστούργημα του Βίττγκενσταϊν (μετά το "Τρακτάτους" και τις "Φιλοσοφικές έρευνες"), επεκτείνοντας και διευρύνοντας τους βιττγκενσταϊνικούς στοχασμούς πάνω στη γλώσσα, τη λογική κα...

Η "πραγματικότητα" του κακού αποτελεί το θεμελιώδες επιχείρημα εναντίον του Θεού και το κύριο εμπόδιό μας για να αντιληφθούμε το Νόημα της Ζωής που είναι η Αγάπη του Θεού. Για αυτό και σε τούτο το σύντομο έργο θα επιχειρήσουμε να αποκαλύψουμε την ψευδαισθησιακή υπόσταση του "κακού", έχοντας ως οδηγό μας την Α-λήθεια ότι το κακό είναι μη ον (ανύπαρκτο) και ότι το μόνο που υπάρχει είναι το Καλό, το Αγαθό.

Ο πέμπτος τόμος της σειράς "Τα σταυροδρόμια του λαβυρίνθου", με τίτλο "Πεπραγμένα και Πρακτέα", κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Le Seuil το 1997, και υπήρξε το τελευταίο έργο το οποίο εξέδωσε εν ζωή ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Λαμβάνοντας ως αφετηρία τα κείμενα που συμπεριελήφθησαν, το 1989, σε έναν συλλογικό τόμο αφιερωμένο στη σκέψη του, ο Καστοριάδης εμβαθύνει σε ψυχαναλυτικές και σε φιλοσοφικές όψεις της δουλειάς του στη μεταξύ τους συνάφεια. Μεταξύ των συνομιλητών του στον εν λόγω τόμο, μπορούμε να σημειώσουμε ενδεικτικά τους Εντγκάρ Μορέν, Πιερ Βιντάλ-Ναγκέ, Βενσάν Ντ...

Στο μικρό αυτό τόμο συγκεντρώνονται (από φιλικό ενδιαφέρον του εκδότη) κείμενα περίπου αυτοβιογραφικά, που είχαν δει το φως της δημοσιότητας πριν μερικά χρόνια. Δεν πρόκειται για κάτι πιο σημαντικό από μιαν εφηβική εξομολόγηση με βασικό ερέθισμα τις πρώτες εμπειρίες της ανθρώπινης ανεπάρκειας. Αν ξεχωρίζει κάτι στις σελίδες που ακολουθούν και που δικαιολογεί ίσως την έκδοσή τους, θα έλεγα ότι είναι μια διακριτική θρησκευτικότητα που αγωνίζεται να διασωθεί σαν οδυνηρή εγρήγορση στα όρια της προσωπικής εμπειρίας της αλήθειας. Αυτή η συνύπαρξη της θρησκευτικής πίστης με την...

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου έγινε πριν από 54 χρόνια, το 1961, ενώ η δεύτερη έκδοση (1969) έγινε σε μέρες δύσκολες: στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα και ο πνιγμός για τη λεηλασία της ανθρωπιάς μας και την καπηλεία της θρησκευτικότητας αυτού του τόπου σημαδεύουν τον πρόλογό του. Στην τέταρτη έκδοση (1981), ο συγγραφέας βρήκε την ευκαιρία να κάνει μερικές φραστικές διορθώσεις και να προσαρμόσει το κείμενο στην τρέχουσα γραμματική καθώς και να προσθέσει το μικρό ταξιδιωτικό αφιέρωμα "έρημος", που συμπλήρωνε στο κλίμα της πρώτης εκείνης Πείνας και δίψας. Στην παρούσα έ...

Ο φιλοσοφικός στοχασμός των "Παρατηρήσεων πάνω στα χρώματα" αναπτύσσεται στη διασταύρωση γραμματικής και φαινομενολογίας. Και πρόκειται πραγματικά για έναν πλούσιο στοχασμό: αγγίζει ευθέως το περιβόητο ζήτημα της διαπλοκής του διαθέσιμου χρωματικού λεξιλογίου και του χρωματικού ρεπερτορίου που είναι ικανός να δει κανείς (με πολλά σχόλια πάνω στο πώς η αχρωματοψία μπορεί να σταθεί ως ένα εναλλακτικό ρεπερτόριο αντίληψης των έγχρωμων αντικειμένων)· συγχρόνως προκαλεί τη φαντασία ζητώντας μας να συλλάβουμε τι θα μπορούσε να μετρήσει, για παράδειγμα, ως «διαφανές λευκό» (π.χ. έ...

Ο Wittgenstein είχε γράψει 1000 σελίδες περίπου, αφιερωμένες στη λογική και τα μαθηματικά, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνονται στις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις" και τη "Φιλοσοφική γραμματική" (τα λεγόμενα "μεταβατικά κείμενα"). Μολονότι τα δύο αυτά κείμενα περιέχουν εκτενείς αναφορές σε θέματα ανωτέρων μαθηματικών, οι ωριμότερες απόψεις, που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο, κινούνται κυρίως στο στοιχειώδες επίπεδο. Ο λόγος είναι ότι, στο βιβλίο αυτό, ο Wittgenstein εκθέτει, τρόπον τινά, τα πορίσματα των ερευνών που διεξήγαγε στα μεταβατικά κείμενα, και, έχοντας π...

Περιέχονται τα κείμενα: Εισαγωγή: 1. Ορθολογισμός: η κοινωνιολογική διασάφηση 2. Ορθολογισμός: η γλωσσική σημαντική Ι - Ορθολογισμός και Απελευθέρωση 1. Άρνηση του μεταφυσικού δογματισμού 2. Αναίρεση της μυστικιστικής αυθαιρεσίας 3. Απομυθοποίηση 4. Απελευθέρωση από τη φύση και το ένστικτο II - Ορθολογισμός και Αλλοτρίωση 1. Αφαιρετική εκδοχή της ανθρώπινης μονάδας α. Αυτονόμηση των μεθόδων παραγωγής β. Η μαρξική εκδοχή της αλλοτρίωσης γ. Η γενίκευση της αφαιρετικής εκδοχής 2. Η τεχνολογία ως λογική της κυριαρχίας α. Ο "εργαλειακός" χαρακτήρας...