Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην εικονιστική κοινωνία οι απαισιόδοξες φωνές προβλέπουν ένα ζοφερό μέλλον υποδούλωσης του ανθρώπου στους αλγορίθμους, την βιολογική μετάλλαξή του σ' ένα ανεπιθύμητο είδος ακόμη και την ολοκληρωτική εξαφάνισή του. Από την άλλη οι αισιόδοξες φωνές διακηρύσσουν ότι θα προσαρμοστούμε βαθμιαία στην τεχνική εξέλιξη, απολαμβάνοντας τα οφέλη της, ή ότι ανατέλλει μια νέα εποχή για το ανθρώπινο είδος, που υπερβαίνοντας τους βιολογικούς περιορισμούς θα αποικίσει τελικά το σύμπαν εκπληρώνοντας το πεπρωμένο του. Είναι δυνατόν να παραμείνουμε κριτικοί τόσο ως προς το ευαγγέλιο των υπε...

... Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η διάχυτη ρήξη μεταξύ της αναλυτικής και της ηπειρωτικής φιλοσοφικής παράδοσης κατά τον 20ό αιώνα υπό το πρίσμα ενός εξαιρετικά σημαντικού καθοριστικού συμβάντος. Κατανοώντας τη συνάντηση του Νταβός από τις διαφορετικές προοπτικές καθενός από τους τρεις πρωταγωνιστές μας, μπορούμε, ελπίζω, να αντιληφθούμε και εμείς τα εν λόγω ζητήματα από μια ιδιαίτερα διαφωτιστική προοπτική. Συγκεκριμένα, θα δούμε πώς η σχετικά λιγότερο γνωστή φιλοσοφική θέση που σταδιακά αναπτύχθηκε από τον Κασσίρερ αυτή την περίοδο μπορεί να ιδωθεί ως μια ηρωική απόπειρα...

Επί μισό αιώνα ο Χανς - Γκέοργκ Γκάνταμερ παρακολουθούσε και συνδιαμόρφωνε, πρώτα ως φοιτητής και στη συνέχεια ως καθηγητής, τα πνευματικά ρεύματα στα σημαντικότερα πανεπιστήμια της Γερμανίας (Μπρεσλάου, Λιψίας, Φρανκφούρτης, Χαϊδελβέργης). Στο βιβλίο αυτό, ο μεγάλος φιλόσοφος του εικοστού αιώνα μιλάει για τα χρόνια αυτά, τα χρόνια της φιλοσοφικής μαθητείας, όπως τα αποκαλεί. Από τα μαθητικά και τα φοιτητικά του χρόνια και την επαφή με τον Πάουλ Νάτορπ, τον Νικολάι Χάρτμαν και, κυρίως, τον Μάρτιν Χάιντεγκερ ως την περίοδο της υφηγεσίας του στο Μπρεσλάου και το Μαρβούργο,...

Στον τόπο αυτό, όπου πασίδηλη είναι η έλλειψη κριτικής και αξιολόγησης του έργου βάσει ποιοτικών σταθμίσεων, η απήχηση του [Χρήστου Γιανναρά] στα χρόνια που έρχονται, θα είναι πολύ ευρύτερη και λυτρωτική. Έξω, στον καθαρό αέρα, μακριά από τα σκονισμένα σπουδαστήρια, θα τον ευγνωμονεί ο πεινασμένος λαός για το ζωντανό ψωμί της αλήθειας που απλόχερα μοίρασε στα χρόνια του μεγάλου τούτου λιμού. Μα κι αν ακόμη αποτύχουμε οριστικά (μια δυνατότητα κι αυτή), θα έχουμε σώσει κάτι πολύτιμο. Θα το έχουμε στα μάτια τη μέρα της εξόδου. Και Εκείνος που θα έρθει όταν όλες οι πόρτες του ε...

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας είναι ένας από τους σύγχρονους φιλοσόφους που άσκησαν τεράστια επιρροή. Στα συγγράμματά του συνυφαίνονται κοινωνικές, ηθικές, πολιτικές και νομικές θεωρίες, με σκοπό να εξετασθούν ζητήματα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από τον μαρξισμό έως την Ευρωπαϊκή Ένωση, και το ρόλο της επικοινωνίας και του διαλόγου στο σύγχρονο κόσμο. Ο James Gordon Finlayson καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο η συνολική θεωρία του Χάμπερμας αποκρίνεται σε ερωτήματα σχετικά με τη φύση της σύγχρονης κοινωνίας. Ο James Gordon Finlayson διδάσκει φιλοσοφία καθώς και πολιτική και κο...

"Είμαστε αφ' εαυτού οντότητες που πρόκειται να αναλυθούν". Με τα λόγια αυτά, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ εξαπέλυσε την ιδιόρρυθμη επίθεσή του στην "κάλπικη διαφάνεια" της παραδοσιακής δυτικής σκέψης. Δεν είμαστε ούτε αθάνατες ψυχές, ούτε εξαϋλωμένες διάνοιες, όπως πρεσβεύει, αλλά ιστορικά μετρήσιμες οντότητες. Και είμαστε δεμένοι με τον κόσμο με νήματα ερμηνείας και παρερμηνείας πιο παράξενα και μπερδεμένα απ' όσο θα μπορούσαμε ποτέ να αντιληφθούμε... Στο αριστούργημα του "Είναι και χρόνος" (1927), ο Χάιντεργκερ χρησιμοποίησε τη δική του τεχνική της "υπαρξιακής ανάλυσης" για να...

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, για κάποιους ο μεγαλύτερος τσαρλατάνος που διεκδίκησε ποτέ τον τίτλο του "φιλοσόφου", για άλλους ο απολογητής του ναζισμού και για ορισμένους τρίτους ο αναγνωρισμένος ηγέτης της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας, είναι ενδεχομένως ο πλέον αμφιλεγόμενος στοχαστής του 20ου αιώνα. Ο Michael Inwood στην εναργή εισαγωγή του στη σκέψη του Χάιντεγκερ επικεντρώνεται στο πιο σημαντικό έργο του, το "Είναι και χρόνος", καθώς και σε σπουδαία ζητήματα που απασχόλησαν τον γερμανό φιλόσοφο, όπως η ύπαρξη-εν-τω-κόσμω, η μη αυθεντικότητα, η ενοχή, το πεπρωμένο, η αλήθεια και η φύση...

"Εκείνο το απόγευμα δοκίμασα την πρώτη παράγραφο του "Sein und Zeit" ("Είναι και Χρόνος"). Δεν κατάφερα να συλλάβω ούτε καν την πιο σύντομη, την εκ πρώτης όψεως πιο στρωτή πρόταση. Ο στρόβιλος όμως γύριζε, η ανεξάρτητη νύξη ενός κόσμου που το βάθος του ήταν για μένα νέο. Ορκίστηκα να προσπαθήσω ξανά και ξανά." Με αυτόν τον τρόπο ο George Steiner περιγράφει την πρώτη του συνάντηση με τον φιλοσοφικό ογκόλιθο που ονομάζεται Χάιντεγκερ, κατά την περίοδο που, νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, παρακολουθούσε το σεμινάριο του Leo Strauss, στις αρχές της δεκαετίας το...

Το βιβλίο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε πριν είκοσι χρόνια. Ήταν η πρώτη μου μελέτη που έφτανε στο τυπογραφείο - πρώτος ελάχιστος καρπός στη μέχρι τώρα μακρά πορεία σπουδής και έρευνας. Η έρευνα αφορούσε στη διασάφηση των διαφορών της ελληνικής φιλοσοφίας και Παράδοσης από τη δυτικοευρωπαϊκή. Διαφορών που δεν εξαντλούνται στατικά στον τόπο της θεωρίας, αλλά καθορίζουν τον τρόπο ή την πρακτική του βίου, δηλαδή ό,τι ονομάζουμε πολιτισμό. Με τη συγγραφή των σελίδων που ακολουθούν ξεκίνησα σπουδάζοντας τις διαφορές ανάμεσα στην ελληνική και δυτική κατανόηση του αποφατισμού της γνώσ...

Η χρήση των νέων μέσων και των νέων τεχνολογιών (πληροφορίας και επικοινωνίας) στη σύγχρονη τέχνη έχουν πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες κατασκευής "αφύσικων" πραγματικοτήτων ή "εναλλακτικών" εικόνων της πραγματικότητας. Η εξέλιξη αυτή ανέδειξε νέες όψεις ακόμα και σε εκείνα τα θέματα και τα μονοπάτια της καλλιτεχνικής έρευνας που είχαν εν μέρει εγκαταλειφθεί (π.χ., ο έλεγχος και ο χειρισμός του φωτός, της "άμεσης" εικόνας και της προοπτικής, η αποδόμηση και η ανασυγκρότηση της εντύπωσης, το παιχνίδι με τις διαστάσεις του χώρου και του χρόνου). Τα ευρήματα των σύγχρονων φυσι...

Το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνον στους θιασώτες της σύγχρονης φιλοσοφίας και κριτικής κοινωνικής θεωρίας, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό το οποίο έχει ευαισθητοποιηθεί έναντι της σαρωτικής καταστροφής της φύσης και αναζητεί μία σχέση συμφιλίωσης ανάμεσα στην κοινωνία και τη φύση. Έχει δε βαρύνουσα σημασία για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, καθώς αποδομεί τα έωλα στερεότυπα της νεοελληνικής κοινωνίας έναντι της αρχαιοελληνικής, και καταδεικνύει την απόσταση ανάμεσα στην σύγχρονη και την αρχαιοελληνική αντίληψη για την φύση.

Βέρος Γερμανός και με σημαντική διδακτική θητεία (Ιένα, Μόναχο, Κολωνία), ο Μαξ Σέλερ εκτός από τη φιλοσοφική του ιδιότητα είχε να επιδείξει και εκείνη του διπλωμάτη (υπηρέτησε στη Γενεύη και στη Χάγη). Δέχθηκε την ισχυρή επίδραση της φαινομενολογίας του Χούσερλ και όλο του το συγγραφικό έργο ήταν μια μακρά πορεία φαινομενολογικών αποκλίσεων (στις οποίες πρέπει να περιλάβουμε και την προσχώρησή του στο ρωμαιοκαθολικισμό). Η βασική φιλοσοφική του θέση αναπτύχθηκε στο έργο του "Ο φορμαλισμός στην ηθική", όπου η καντιανή ηθική υποβάλλεται σε κριτική με βάση τη σκέψη του Πασκάλ...

Μισέλ Φουκώ και Πωλ Βεν. Ο φιλόσοφος και ο ιστορικός. Δυο μεγάλες μορφές του κόσμου των ιδεών. Δυο ανένταχτοι. Δυο "παράκαιροι" που επί μακρόν πορεύτηκαν και πολέμησαν μαζί. Ο Πωλ Βεν συνθέτει εδώ το απροσδόκητο πορτραίτο του φίλου του και ξανανοίγει τη συζήτηση σχετικά με τις πεποιθήσεις του. Διατείνεται: "Όχι, ο Φουκώ δεν είναι αυτός που πιστεύει ο κόσμος! Ούτε δεξιός ούτε αριστερός, δεν ορκιζόταν ούτε στην Επανάσταση ούτε στην καθεστηκυία τάξη. Ακριβώς όμως γι' αυτό, επειδή δεν ορκιζόταν στην καθεστηκυία τάξη, η δεξιά τον απέρριψε, ενώ η αριστερά πίστεψε ότι αρκούσε π...

Πώς ορίζει ο Φουκώ την "όραση" και την "ομιλία", για να σχηματίσει μια νέα σύλληψη της Γνώσης; Τι είναι, υπό αυτήν την έννοια, η απόφανση, εν αντιθέσει προς τις λέξεις, τις φράσεις, τις προτάσεις; Με ποιον τρόπο προσδιορίζει ο Φουκώ τις σχέσεις δυνάμεων, για να σχηματίσει μια νέα σύλληψη για την Εξουσία; Γιατί χρειάζεται ένας τρίτος άξονας, που μας επιτρέπει να "διαβούμε τη γραμμή"; Τι είναι η γραμμή του Έξω, στην οποία αναφέρεται συνεχώς ο Φουκώ; Ποια η πολιτική, λογοτεχνική και φιλοσοφική της σημασία; Υπό ποία έννοια ο "θάνατος του ανθρώπου" δεν συνιστά ούτε θλιβερό ούτε...

Όταν οι αθάνατοι πλέον Πλάτωνας, Καντ και Σαρτρ ξαπλώνουν στο ντιβάνι του Φρόιντ, τότε τα πιο ουσιώδη ερωτήματα της φιλοσοφίας αναβλύζουν σχεδόν αυτόματα, αποκτώντας μια σύγχρονη λάμψη. Επιλέγοντας να ενσαρκώσει τους τρεις φιλοσόφους, ο Σαρλ Πεπάν μας παρασύρει σε ένα συναρπαστικό ταξίδι, μυθιστορηματικό και κάπως παιχνιδιάρικο, διεισδύοντας στην καρδιά της Δυτικής σκέψης. Ταυτόχρονα προσεγγίζει τις ιδέες των φιλοσόφων με βάση τα βιώματα και τα συναισθήματά τους, και έτσι τα φιλοσοφικά συστήματα εμφανίζονται ως άρρηκτα δεμένα με τις εμμονές των δημιουργών τους: τον ιδεαλισμ...

Η "Φιλοσοφική γραμματική" τοποθετείται περίπου στο μέσον της εξελικτικής πορείας της σκέψης του Wittgenstein. Ανήκει, μαζί με τις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις", στα λεγόμενα μεταβατικά κείμενα, στα οποία λαμβάνει χώρα η μεταστοιχείωση της φιλοσοφίας του λογικού ατομισμού του Tractatus στη γλωσσαναλυτική μέθοδο που βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της έκφραση στις "Φιλοσοφικές έρευνες". Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο ασχολείται με τη φιλοσοφία της γλώσσας και το δεύτερο με τη φιλοσοφία των μαθηματικών. Και τα δύο μέρη τα συνδέει η ιδέα ότι το νόημα των σημείων πρέ...

Ένα κεντρικό σημείο κάθε έρευνας πάνω στο έργο του Βιτγκενστάιν είναι η μετάβαση της σκέψης του από την πρώιμη φιλοσοφία της Λογικοφιλοσοφικής Πραγματείας στα όψιμα πορίσματα των Φιλοσοφικών Ερευνών. Οι "Φιλοσοφικές Παρατηρήσεις" είναι χρονολογικά τοποθετημένες ανάμεσα στα δύο παραπάνω έργα και δίνουν στον ερμηνευτή το κλειδί ή τα κλειδιά για να κατανοήσει τη μετάβαση αυτή και συνάμα να εμβαθύνει στις απόψεις του φιλοσόφου πάνω στην υφή της γλώσσας, του πνεύματος και των μαθηματικών. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες φιλοσοφικές μελέτες του αιώνα μας.

Στις 6 Απριλίου του 2009, ο σημαντικός Γάλλος φιλόσοφος, δημοσιογράφος και ακτιβιστής Μπερνάρ-Ανρί Λεβί εκφώνησε στην αίθουσα Ντισάν της Ecole normale - στην ίδια αίθουσα όπου παρακολούθησε τις διαλέξεις κορυφαίων στοχαστών και στην οποία επίσης είχε μιλήσει ο Ζακ Λακάν - μια διάλεξη με τίτλο "Πώς φιλοσοφώ". Στη διάλεξή του ο Λεβί πήρε το ρίσκο να περιγράψει το έντονα φορτισμένο πεδίο των μαχών στο σύγχρονο φιλοσοφικό τοπίο, καθώς και να αποσαφηνίσει τη φύση της διαμάχης του με τους μοντέρνους φιλοσόφους. Παράλληλα, θέλησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς όλους εκεί...