Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην καθημερινή μας ζωή δεν αμφιβάλλουμε ότι οι αισθήσεις μάς παρουσιάζουν άμεσα την αντικειμενική πραγματικότητα, όμως διάφορα φαινόμενα όπως οι ψευδαισθήσεις και οι παραισθήσεις μάς οδηγούν να αναρωτηθούμε: Μήπως η πρόσβασή μας στον κόσμο μέσω της αισθητηριακής αντίληψης δεν είναι άμεση αλλά διαμεσολαβημένη; Υπάρχει άραγε ένα πέπλο της αντίληψης που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο υποκείμενο και την πραγματικότητα; Το κλασικό αυτό φιλοσοφικό ερώτημα, γνωστό στη σύγχρονη συζήτηση ως το πρόβλημα της αντίληψης, παρουσιάζεται κυρίως με τους όρους της διαμάχης ανάμεσα στον άμεσο και...

Η πίστη σε οποιαδήποτε μορφή θρησκείας είναι ένα δικαίωμα. Ο αθεϊσμός επίσης. Το πνεύμα δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο κάποιου. Γιατί, λοιπόν, η πνευματική ζωή θα ενδιέφερε λιγότερο τους άθεους; αναρωτιέται ο διακεκριμένος Γάλλος φιλόσοφος Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ. Σε μια εποχή όπου η αναβίωση του θρησκευτικού συναισθήματος συμπλέει σε ανησυχητικό βαθμό με φαινόμενα δογματισμού, η μάχη για τη θρησκευτική ανεκτικότητα, καθίσταται περισσότερο επιτακτική από ποτέ. Το να παρεκκλίνει, όμως, ο αγώνας για την ελευθερία του πνεύματος σε μια ακραία αντιπαράθεση μεταξύ φανατισμού και μ...

Είμαστε ελεύθεροι; Είναι η ελευθερία συμβατή με τον ντετερμινισμό; Πώς συνδέεται η ελευθερία με την ηθική υπευθυνότητα; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα στα οποία μπορεί να αναλυθεί το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης. Το ζήτημα της ανθρώπινης ελευθερίας είναι τόσο παλιό όσο και ο ίδιος ο φιλοσοφικός στοχασμός. Είναι όμως και πολύ επίκαιρο, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες φιλόσοφοι νατουραλιστικής κυρίως κατεύθυνσης έχουν εισαγάγει νέα ερωτήματα, νέες εννοιολογικές διακρίσεις και μια νέα ορολογία, με βάση τα οποία συζητούν το πρόβλημα αλλά και επαναξιολογούν τις κλασικές θεωρ...

Το "Πρόσωπο και το ιερό" είναι πολεμικό κείμενο. Στρέφεται με ένταση εναντίον της ιδέας του προσώπου και κυρίως εναντίον της σύνδεσης του ανθρώπινου προσώπου με το ιερό. Υπάρχει πράγματι κάτι ιερό στον άνθρωπο, δέχεται και η Βέιλ, αλλά αυτό δεν είναι το πρόσωπο, ιερό στον άνθρωπο είναι το απρόσωπο, και μόνο αυτό. Μέσα σε κάθε άνθρωπο ζει ανεπίγνωστα, στο βάθος της καρδιάς του, η προσδοκία του καλού. Η ιερότητα του ανθρώπου είναι ακριβώς η επιθυμία να μην του κάνουν κακό, το παράπονο όταν του κάνουν κακό, και η προσδοκία να του κάνουν καλό. Στη μακρά ιστορία του κακού, οι αν...

Η έκδοση περιλαμβάνει την τελευταία συνέντευξη του Κώστα Αξελού, εκτεταμένο βιογραφικό, πλήρη βιβλιογραφία στα ελληνικά, φωτογραφίες και χειρόγραφο του μεγάλου στοχαστή. Στην εισαγωγή του βιβλίου, ο Γιώργος Δουατζής περιπλανιέται ανάμεσα στον απόηχο του "παιχνιδιού του κόσμου" και την "ποιητικότητα", έννοιες που αποτελούν καίριες συνισταμένες της σκέψης του Κώστα Αξελού. Στο επίμετρο, καταγράφονται συνοπτικά οι φιλοσοφικές θέσεις του Κώστα Αξελού από τον καθηγητή Συγκριτικής Φιλοσοφίας της Θρησκείας Μάριο Μπέγζο. Το βιβλίο παρουσιάζει μια πλούσια, μοναδική εικόνα των απ...

"Ο έρωτας γεννιέται μαζί με την αντίληψη της καμπύλης μιας πλάτης, του μήκους ενός φρυδιού, με το σκάσιμο ενός χαμό­γελου. "Συμβαίνει!" Η παρουσία ενός άλλου πλάσματος κινητοποιεί την προσοχή, τις αισθήσεις. [...] Η φαντασία αναλαμβάνει αυτή την πραγματικότητα κι αρχίζει να χτίζει φαντασιώσεις, όνειρα, σχέδια... Δημιουργεί τη δική της ανάγκη, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις περικλείει ολόκληρη τη ζωή. Γίνεται η φωνή εκείνη μέσα στη νύχτα που σου λέει "σ' αγαπώ", αποσταθεροποιώντας συθέμελα την ύπαρξή σου. Τέλος, εκτείνεται μέχρι τις σφαίρες εκείνες όπου αρχίζεις να διερωτά...

Ο Miguel de Unamuno (1864-1936) ανήκει στην παράδοση των μεγάλων στοχαστών, όπως οι Pascal, Kierkegaard και Nietzsche. Ο κόσμος του είναι αυτός του παραδόξου, κι η τάση του αυτή ενισχύεται από την ακραία ιδιοσυγκρασία του. Το έργο του, η ζωή του και η προσωπικότητά του, που αλληλοπροσδιορίζονται, έχουν ως απαρχή και ως έκφραση μία δυναμική αντίφαση, που καλύτερα απ' όλους περιγράφει ο ίδιος στο δοκίμιό του "Η θρησκεία μου": "Η θρησκεία μου -λέει- είναι η αναζήτηση της αλήθειας στη ζωή, και της ζωής στην αλήθεια, παρ' ότι γνωρίζω ότι όσο ζω δεν θα τις βρω· η θρησκεία μου εί...

Ο Miguel de Unamuno (1864-1936), ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, ανήκει στην παράδοση των μεγάλων στοχαστών, όπως οι Pascal, Kierkegaaard και Nietzsche. Ο κόσμος του είναι αυτός του παραδόξου, κι η τάση του αυτή ενισχύεται από την ακραία ιδιοσυγκρασία του. Βαθιά επηρεασμένο από το έργο του Kierkegaaard, το "Τραγικό αίσθημα της ζωής" είναι ένα από τα πρώτα έργα της υπαρξιακής χριστιανο-αιρετικής σύγχρονης σκέψης. Ο Unamuno εξετάζει εδώ το νόημα της πάλης ενάντια στο θάνατο, και ταυτόχρονα επιχειρεί να παρουσιάσει την ασυμβατότητα ανάμεσα...

[...] Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον δοκίμιό του Περί του τραγικού φαινομένου, ο Σέλερ είναι φυσικό να μη συναρτά σχεδόν καθόλου την περί τραγικού θέση του με το αντίστοιχο αισθητικό φαινόμενο. Για τον Σέλερ, όχι μόνο το τραγικό δεν συνιστά μια πρωταρχική αισθητική κατηγορία, αλλά και είναι αμφίβολο αν υφίσταται ποτέ ως αμιγώς αισθητικό φαινόμενο. Για τον λόγο αυτό, ο φιλόσοφος δεν επικαλείται παρά ελάχιστα τραγικά δεδομένα από τον χώρο του θεάτρου, τα οποία, ακόμη κι αν απουσίαζαν εντελώς, δεν θα έβλαπταν σχεδόν καθόλου το κείμενο: ένα κείμενο που δεν επιδιώκει να μας διαφωτίσε...

Η ψυχολογική παράδοση ήθελε πάντα τη φαντασία σαν μια ιδιότητα του ανθρώπινου πνεύματος, της οποίας αποστολή θα ήταν η κατασκευή εικόνων. Εικόνων που θα αποτελούσαν ιδιότυπες κι ασυνήθιστες λίγο-πολύ αντιγραφές του πραγματικού. Ωστόσο, δεν υπάρχουν εικόνες καθεαυτές, μα ένας κόσμος φανταστικός, γέννημα άμεσο του φανταστικού. Δεν υπάρχει φαντασία, αλλά μια συνείδηση όπου θεάται το μη πραγματικό. Το "Φανταστικό" του μεγάλου φιλοσόφου είναι μια άσκηση του πνεύματος, μια γοητευτική άθληση της ψυχής σε ώρες νηφάλιας περισυλλογής. Ιδιαίτερα η περιγραφή που δίνει ο Σαρτρ για τη λ...

Η κουλτούρα της εκροής είναι η μέσω του μπαρόκ ίχνους απελευθέρωση της εσωτερικότητας από την τυραννία της εξωτερικότητας, ή ακόμη η λύτρωση από την αντίθεση μεταξύ εσωτερικότητας και εξωτερικότητας που καταδυναστεύει όχι μόνο τη μεταφυσική του in der welt οικείν, αλλά και την διαρκή σύγκρουση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινόμενου in der Buch ονομάζειν το οικείν. Είναι η απολύτρωση της ομιλίας από τους φραγμούς της γλώσσας και ταυτοχρόνως η εκχώρηση της γλώσσας στο δια του ονομάζειν οικείν μέσω του έσχατου ουρανού του κενού σημαίνοντος. Ο Bruno Zevi έχει υποδείξει αυτήν ακριβ...

Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι ευρύτατα γνωστός ως ένας από τους θεμελιωτές της μαρξιστικής φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Έτσι η πρώιμη φάση της διανοητικής του παραγωγής, η οποία προηγήθηκε της αιφνίδιας στράτευσης του στο κομμουνιστικό κίνημα στα τέλη του 1918, κατά κανόνα αγνοήθηκε από τους μελετητές του έργου του, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60, και παραμένει ακόμα σχετικά αδιερεύνητη. Το βιβλίο αυτό προσφέρει μια ενδελεχή κριτική ανασυγκρότηση του λεγόμενου "προμαρξιστικού έργου" του Λούκατς και καινοτομεί αναζητώντας την εσωτερική δυναμική των νεανικών του ε...

Στις φιλοσοφίες του εικοστού αιώνα η γλώσσα έχει κατακτήσει πρωτεύουσα θέση, αποτελεί σημείο αναφοράς που δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί. Το πρωτείο έχει ωστόσο ένα τίμημα: Σε αντίθεση προς τις επιμέρους γλώσσες, που είναι βυθισμένες η κάθε μια στην ιστορία της, η γλώσσα που νοείται ως πρωτεύον "στοιχείο" της φιλοσοφίας εμφανίζεται μετέωρη, δίχως καταγωγή ή συνθήκες παραγωγής. Είναι ένα αντικείμενο του οποίου η ιστορία λανθάνει. Ο Παντελής Μπασάκος επιδιώκει να αναιρέσει αυτή τη λήθη ιχνογραφώντας κάποιες όψεις ετούτης της ιστορίας: Πώς παράγεται η έννοια της γλώσσας και πώς...

Στα 1961 ο Μισέλ Φουκώ δημοσιεύει την Ιστορία της τρέλας κατά την κλασική εποχή και δύο χρόνια αργότερα ο "μαθητής" του Ζακ Ντεριντά απαντά με μια βιβλιοκρισία πλέον του δέοντος "κριτική" (η οποία συμπεριελήφθη αργότερα στο βιβλίο του Γραφή και διαφορά), για να ακολουθήσει η απάντηση του Φουκώ που ενσωματώθηκε ως επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του. Πρόκειται λοιπόν για ένα "διάλογο" γύρω από την ιστορική προσέγγιση της τρέλας. Σε αυτή τη σφοδρή αντιπαράθεση δασκάλου-μαθητή, που διεξάγεται πάντως με όλους τους κανόνες του καλώς αγωνίζεσθαι, ο Έλληνας αναγνώστης μπορε...

Αρκεί μονάχα οι άνθρωποι να κυριαρχούν επί των άλλων ανθρώπων, για να γεννηθεί η διαφοροποίηση των αξιών. Αρκεί ορισμένες τάξεις να κυριαρχούν επί των άλλων τάξεων για να γεννηθεί η ιδέα της ελευθερίας. Αρκεί οι άνθρωποι να ιδιοποιηθούν και να καθυποτάξουν τα πράγματα που χρειάζονται για να ζήσουν, αρκεί να τους επιβάλλουν μία διάρκεια που τα ίδια τα πράγματα δεν διαθέτουν, ή να τα αφομοιώσουν διά της βίας, και ιδού η γένεση της λογικής. Η σχέση κυριαρχίας δεν είναι "σχέση", όπως ακριβώς ο τόπος όπου ασκείται η κυριαρχία δεν είναι τόπος. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον...

Μαύρο άνθος του 19ου αιώνα, ο μηδενισμός άφησε μεγάλα έργα και ενέπνευσε μύθους και αφηγήσεις. Υπάρχει γερμανική εκδοχή του μηδενισμού, ρωσική και εν γένει ευρωπαϊκή. Με τους δύο παγκόσμιους πολέμους και μια σειρά επαναστάσεων και κοινωνικών κινημάτων, μπορούμε να πούμε ότι ο "ευρωπαϊκός μηδενισμός" επαλήθευσε εξαμβλωματικά τις νιτσεϊκές και λοιπές προφητείες. Το μηδέν αποδείχθηκε ιστορικός και μεταφυσικός γρίφος. Επιτέμνοντας εδώ τις προφητείες του Νίτσε, του Μαλλαρμέ και του Χάιντεγκερ, και χωρίς να έχουμε προθέσεις ιστορικής παρουσίασης, προσπαθούμε απλώς να δείξουμε τα...