Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας". "Μάλλον με το έργο τέχνης μπορεί να συγκριθεί το σώμα παρά με το αντικείμενο φυσικής τάξης". "Ο κόσμος δεν είναι εκείνο που σκέφτομαι αλλά εκείνο που ζω, είμαι ανοιχτός στον κόσμο, επικοινωνώ αναμφίβολα μαζί του, αλλά δεν τον κατέχω, είναι ανεξάντλητος". "Το αισθάνεσθαι είναι αυτή η ζωτική επικοινωνία με τον κόσμο, η οποία μας τον καθιστά παρόντα ως οικείο τόπο της ζωής μας. Σ’ εκείνο οφείλουν την πυκνότητά τους το αντιληπτό αντικείμενο και το αντιλ...

To "Tractatus Logico-Philosophicus" (Λογικο-Φιλοσοφική Πραγματεία) αποτελεί το μοναδικό φιλοσοφικό έργο που δημοσίευσε ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ενόσω ήταν εν ζωή. Σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του 20ού αιώνα, εγκαινιάζοντας μία νέα κατεύθυνση στη φιλοσοφία που αφορούσε στην ανάλυση της γλώσσας. Η "Λογικό-Φιλοσοφική Πραγματεία" αποτέλεσε τη "Βίβλο" του Κύκλου της Βιέννης καθώς και μία σημαντική επίδραση στη σχολή ανάλυσης του Κέμπριτζ στη δεκαετία του 1920 και του 1930. Ενέπνευσε το ρεύμα του λογικού θετικισμού που με τη σειρά του υπήρξε το...

Η σκέψη που παραμένει στο επίπεδο της σκέψης, το έργο τέχνης που βρίσκεται στο στάδιο της αρχικής σύλληψης ή το ποίημα που δεν είναι παρά όνειρο δεν απαιτούν ακόμη προσπάθεια. Αυτό που απαιτεί προσπάθεια είναι η υλική πραγμάτωση του ποιήματος σε λέξεις, της καλλιτεχνικής σύλληψης σε άγαλμα ή πίνακα. Η προσπάθεια είναι μεν επώδυνη, αλλά είναι και πολύτιμη, πιο πολύτιμη ακόμα και από το έργο που τελικά δημιουργεί, διότι χάρη σε αυτήν αντλήσαμε από τον εαυτό μας περισσότερα απ' όσα υπήρχαν αρχικά, υψωθήκαμε πάνω από τον εαυτό μας. (Henri Bergson) Μια "επάνοδος στον Μπερ...

Η γλώσσα μιλάει. Τούτο δεν σημαίνει πως είναι όργανο έκφρασης. Τότε η υποκειμενικότητα θα ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος της γλώσσας: το λέγειν του Εγώ θα ήταν νόμος του Είναι και όχι αντίστροφα. Κυριαρχία του υποκειμένου στη γλώσσα συνεπάγεται μια απόλυτη εξουσία: η γυμνή υποκειμενικότητα να απονέμει α-νόητες προσταγές και να εκπληρώνει την ουσία της γλώσσας ως έκφρασης και μοιραία να καθιδρύει το "αλάθητο" κάθε εξουσίας: θρησκευτικής, πολιτικής, επιστημονικής κλπ...

Δύο εστίες ενδιαφέροντος δεσπόζουν στην κριτική θεωρία, η κοινωνικοπολιτική και η αισθητική. Πώς όμως σχετίζονται οι εν λόγω σφαίρες μεταξύ τους; Η τέχνη που θέλει να αντισταθεί στην κοινωνική πραγματικότητα γίνεται αυτόνομη. Αυτονομούμενη, αφήνει την καθεστηκυία τάξη να θριαμβεύει. Η τέχνη που στρατεύεται και θέλει να παρέμβει, γίνεται ένα με το υπάρχον και υποκύπτει στην εξουσία του. Αντίστοιχα και η πολιτική. Αποσκοπώντας σε κάτι εντελώς νέο, δεν βρίσκει βάση στον υπάρχοντα κόσμο και μετατρέπεται σε τέχνη. Επιδιώκοντας το εφικτό, ενσωματώνεται στο υπαρκτό και προδίδει τη...

Το βιβλίδιο αυτό συγκεφαλαιώνει επιγραμματικά τη φιλοσοφική οπτική ή πρόταση της οντολογίας του προσώπου. Προτάσσει τις γνωσιοθεωρητικές προϋποθέσεις συν-εννόησης στο πεδίο του οντολογικού (υπαρκτικού) προβληματισμού. Συντομογραφεί τις δυο απόπειρες εμπειρικής διασάφησης του οντολογικού ερωτήματος που προηγούνται ιστορικά: την πλατωνική και τη χαϊντεγγεριανή. Και συγκεφαλαιώνει την προσωποκεντρική οντολογία σε επιτομή χτισμένη με αφορισμούς, που η μεταξύ τους σύνδεση σημαίνεται από την αρίθμησή τους με δεκαδικούς.

Το αίνιγμα του θανάτου, όπως και το ανεξήγητο του έρωτα, δεν φωτίζονται με τον ατομοκεντρισμό των απαιτήσεων της νόησης, φωτίζονται μόνο από την οδό της μετοχής. Και η μετοχική γνώση κερδίζεται μόνο μέσα από το άθλημα της ελευθερίας, δηλαδή της ερωτικής αυτοπαραίτησης και αυτοπροσφοράς. Μια υποχρεωτική αθανασία θα ήταν μια εξ ορισμού κόλαση. Η μόνη αιώνια μη-κόλαση που μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους είναι: να υπάρχεις, επειδή ελεύθερα θέλεις να υπάρχεις, με πληρέστερη χαρά της ύπαρξης τον έρωτα. Είναι το εκκλησιαστικό ευ-αγγέλιο.

Τι είναι όμως φιλοσοφία; Τι απέμεινε μετά την αποχώρηση από την πατρογονική εστία των επιστημονικών πεδίων που γέννησε η φιλοσοφία; Αυτό που απέμεινε είναι ένας ερευνητικός τομέας ο οποίος δεν κάνει παρατηρήσεις, δεν εκτελεί πειράματα, και δεν χρειάζεται εμπειρικά δεδομένα: πρόκειται για ένα θεωρητικό αντικείμενο που απαιτεί μονάχα στοχασμό. Από μια εμπειριστική σκοπιά εκφράζεται σκεπτικισμός σχετικά με την ύπαρξη ενός τέτοιου αντικειμένου: από τη σκοπιά αυτή κάθε γνώση απορρέει ασφαλώς από την εμπειρία. Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν η ερώτηση. "Τι εμπειρικό δεδομένο σου πα...

To βιβλίο αυτό περιλαμβάνει τις τελευταίες λέξεις ενός στοχαστή που ουδέποτε σταμάτησε να αντιμετωπίζει τα ερωτήματα του κόσμου, του χρόνου, της περιπλάνησης, του παιχνιδιού, της τεχνικής. Μέσα από αυτήν την αναζήτηση του α-διανόητου, ο Κώστας Αξελός ανιχνεύει, στο κατώφλι του θανάτου, το μυστικό των μυστικών και αφουγκράζεται την ανησυχία του σύγχρονου ανθρώπου σε μιαν εποχή κατά την οποία δεσπόζει η τεχνική ορθολογικότητα. Εδώ το κυρίαρχο ερώτημα είναι το ερώτημα του α-διανόητου "που είναι κάτι περισσότερο και άλλο πράγμα από αυτό που δεν έχουμε σκεφθεί", ένα ερώτημα που...

Για δέκα και πλέον χρόνια, ο ψυχίατρος και εισηγητής της "ιατρικής dasein-ανάλυσης" Medard Boss διοργάνωνε στο Zollikon της Ελβετίας σεμινάρια σταοποία οφιλόσοφος Martin Heidegger ανέλυε σε ψυχιάτρους και ψυχοθεραπευτές το ζήτημα της οντολογικής θεμελίωσης της επιστήμης τους. Κατά τον φιλόσοφο, ηψυχιατρική και η ψυχοθεραπευτική έχουν ως βάση τους ακατάλληλα οντολογικά θεμέλια, τα οποία μάλιστα υιοθετούν άκριτα ήδη και μόνο διά της εφαρμογής της φυσικοεπιστημονικής μεθόδου στα φαινόμενα του ανθρώπινου ψυχισμού. Η αναζήτηση των ενδεδειγμένων οντολογικών θεμελίων και μεθοδολογ...

Ο Αμερικανός φιλόσοφος Donald Davidson ήταν ένας από τους προεξάρχοντες φιλοσόφους του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Οι εργασίες του στη φιλοσοφία της πράξης, στη φιλοσοφία του νου και στη φιλοσοφία της γλώσσας αποτέλεσαν ορόσημο για την αναλυτική φιλοσοφία. Με ενιαία και συνεκτική φιλοσοφική θεώρηση ο Davidson διαφωτίζει ζητήματα όπως η δυνατότητα γνώσης του εξωτερικού κόσμου και του άλλου νου, ο σκεπτικισμός, ο σχετικισμός, η έννοια του τεκμηρίου και της εμπειρίας και οι συνθήκες συγκρότησης της γλώσσας και της νόησης. Ίσως να μην αποτελεί υπερβολή η σύγκριση από τον Ric...

Μέσα στη δεκαετία του 1930 ο στοχαστής Martin Heidegger (1889-1976) ξεκινά μια πολυετή ερμηνευτική αναμέτρηση με την ποίηση του Friedrich Holderlin (1770-1843). Το παρόν βιβλίο παρακολουθεί βήμα προς βήμα τη διείσδυση του Γερμανού στοχαστή, με τις συχνά τολμηρές και παρακινδυνευμένες διαγνώσεις του, στα ποιητικά έργα.

Στο δεύτερο μέρος του "Είναι και χρόνος" (...) ο Martin Heidegger εμπλουτίζει και προεκτείνει την ανακάλυψη η οποία υπήρξε το κορυφαίο επίτευγμα του πρώτου μέρους: ότι το "Είναι" του ανθρώπου είναι η μέριμνα. Κατά πόσο χαρακτηρίζει αυτή η έννοια ολόκληρο τον άνθρωπο, από την αρχή έως το τέλος του; Για να απαντήσει σ’ αυτή την ερώτηση ο Χάιντεγκερ καταπιάνεται με το "τέλος" του ανθρώπου, που είναι ο θάνατος. Μέσα στον καθημερινό τρόπο διαβίωσης οι άνθρωποι ζουν κατά το πλείστο αναυθεντικά. Ξεχνούν τον επικείμενο θάνατό τους και αδιαφορούν για μια βαθύτερη γνωριμία με τον εαυ...

Το θαλασσινό ταξίδι υπήρξε πάντοτε μια απόπειρα υπέρβασης του περιορισμένου και κλειστού βίου του ανθρώπου. Τη θάλασσα όμως την κυβερνούν απρόβλεπτες δυνάμεις και το ναυάγιο είναι ένα ενδεχόμενο που αντιμετωπίζει κάθε ταξιδιώτης. Ο Χανς Μπλούμενμπεργκ, σε μία από τις παραδειγματικές μελέτες του για τις θεμελιώδεις μεταφορές της σκέψης, μελετά την εικόνα του ναυαγίου και του θεατή του ως μεταφορά για την ανθρώπινη ύπαρξη. Διερευνά τη θέση του ναυαγού αλλά και την αισθητική και την ηθική του θεατή του ναυαγίου, ξεκινώντας από την ποίηση της αρχαιότητας και παρακολουθώντας τις...

Συνεχίζοντας τη μεγάλη παράδοση της Δυτικής Φιλοσοφίας στην περιπέτειά της γύρω από το Ον και το Είναι, η παρούσα μελέτη ψηλαφεί τη διάσταση που παίρνει η έννοια της χαϊντεγκεριανής "οντολογικής Διαφοράς" στο κατώφλι του 21ου αιώνα, διυλισμένη μέσα από τη σύλληψή της ως "Διαφωρά/Διαφορά" στη μεταμοντερνικότητα και το ντισκούρ του Ασυνειδήτου στο κλασικό και μεταστρουκτουραλιστικό ψυχαναλυτικό παράδειγμα. Διηθώντας τον φιλοσοφικό στοχασμό της θεμελιώδους οντολογίας μέσα από τις ενοράσεις του μεταστρουκτουραλισμού αλλά και της ψυχανάλυσης, που γνωρίζει τον ευνουχισμό του Φύλο...

Το requiem δεν προτείνεται εδώ ως πένθιμη διαπίστωση, αλλά ως η επιβεβαίωση του τέλους της Νεωτερικότητας μέσα από την ιστορική της ολοκλήρωση και τη βιωματική εμπειρία του γήρατός της. Μια σειρά από ερωτήματα, και οι προτεινόμενες απαντήσεις, οριοθετούν τη συγγραφική διαδρομή: Ποιες είναι οι πολιτικές ελίτ σήμερα; ποιός ο προσανατολισμός; Από τί αντικαταστάθηκαν οι νεωτερικοί μύθοι, που με τη σειρά τους είχαν αντικαταστήσει τους θρησκευτικούς του Μεσαίωνα; Που οδήγησε η "απομάγευση" του κόσμου; Ο σύγχρονος άνθρωπος, κατά πόσον απέβαλε σκοτεινούς δεσμούς θρησκείας, εμμονές...

Το βιβλίδιο αυτό συγκεφαλαιώνει επιγραμματικά τη φιλοσοφική οπτική ή πρόταση της οντολογίας του προσώπου. Προτάσσει τις γνωσιοθεωρητικές προϋποθέσεις συν-εννόησης στο πεδίο του οντολογικού (υπαρκτικού) προβληματισμού. Συντομογραφεί τις δυο απόπειρες εμπειρικής διασάφησης του οντολογικού ερωτήματος που προηγούνται ιστορικά: την πλατωνική και τη χαϊντεγγεριανή. Και συγκεφαλαιώνει την προσωποκεντρική οντολογία σε επιτομή χτισμένη με αφορισμούς, που η μεταξύ τους σύνδεση σημαίνεται από την αρίθμησή τους με δεκαδικούς.

Το αίνιγμα του θανάτου, όπως και το ανεξήγητο του έρωτα, δεν φωτίζονται με τον ατομοκεντρισμό των απαιτήσεων της νόησης, φωτίζονται μόνο από την οδό της μετοχής. Και η μετοχική γνώση κερδίζεται μόνο μέσα από το άθλημα της ελευθερίας, δηλαδή της ερωτικής αυτοπαραίτησης και αυτοπροσφοράς. Μια υποχρεωτική αθανασία θα ήταν μια εξ ορισμού κόλαση. Η μόνη αιώνια μη-κόλαση που μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους είναι: να υπάρχεις, επειδή ελεύθερα θέλεις να υπάρχεις, με πληρέστερη χαρά της ύπαρξης τον έρωτα. Είναι το εκκλησιαστικό ευ-αγγέλιο.

Ο μεγάλος θεολόγος, φιλόσοφος, φιλόλογος και μεταφραστής Friedrich Schleiermacher (1768-1834) αφιέρωσε στα ζητήματα της ερμηνευτικής, της φιλολογικής κριτικής και της μεταφρασιολογίας σειρά πανεπιστημιακών παραδόσεων και διαλέξεων. Οι παραδόσεις και διαλέξεις του αυτές, παρ' ότι δεν έτυχαν τελικής επεξεργασίας και δημοσίευσης από τον ίδιο, άσκησαν μεγάλη επίδραση στον φιλοσοφικό στοχασμό για τα ζητήματα αυτά. Όσον αφορά στην ερμηνευτική, ο Schleiermacher είναι ο πρώτος που εγείρει το καθολικό ερώτημα σχετικά με την κατανόηση και τις προϋποθέσεις της. Διατυπώνει έτσι μια...

Το έμβρυο δεν "ξέρει" τίποτα για τον τρόπο της ύπαρξής του μετά τη γέννηση - για τη μετά τον θάνατό του ζωή. Κανένα έμβρυο δεν "γύρισε πίσω" ποτέ, να ξαναγίνει έμβρυο μετά τη γέννησή του, ποτέ δεν επέστρεψε ως βρέφος στα έμβρυα, να τα "πληροφορήσει" ποια θα είναι η υπαρκτική τους πραγματικότητα μετά τη γέννησή τους! Ο άνθρωπος έρχεται στη ζωή με πλήρη άγνοια και απόλυτη μοναξιά, όπως και φεύγει από τα εγκόσμια με πλήρη άγνοια για την πραγματικότητα τη μετά τον θάνατό του. Πραγματικότητα, ίσως, ανάλογη με τη διαφορά ανάμεσα στο έμβρυο και το λογικό υποκείμενο.