Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο περιέχει μελέτες για τη διαμόρφωση του έθνους και την ανάδυση της κονωνίας των πολιτών στην Ελλάδα και την Τουρκία. Οι μελέτες είναι προϊόντα διεπιστημονικού διαλόγου ανάμεσα στους συγγραφείς και τους επιμελητές του τόμου και της σειράς, που διεξήχθη σε σειρά συναντήσεων με αντικείμενο την ανταλλαγή ερευνητικών πορισμάτων και ερμηνειών σε θέματα όπως ο τουρκικός και ο ελληνικός εθνικισμός, οι συνέπειες του ελληνικού Αγώνα της Ανεξαρτησίας στην αποσύνθεση και το μετασχηματισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους, η κοινωνία των πολιτ...

Ο H. N. Brailsford επισήμως βρέθηκε στα Βαλκάνια ως επικεφαλής του Βρετανικού Ταμείου Αρωγής προς τα θύματα των βιαιοπραγιών του οθωμανικού στρατού μετά την εξέγερση του Ίλιντεν το 1903. Από τα γραπτά του, όμως, προκύπτει ότι το κύριο μέλημά του ήταν η προώθηση της υπό διαμόρφωση νέας πολιτικής των Βρετανών στο χώρο της Βαλκανικής. Πρωταρχικός στόχος της Βρετανίας, στις αρχές του 20ού αιώνα, είναι η απόσπαση της Βουλγαρίας από την επιρροή της Ρωσίας και ακολούθως η επίδειξη καλής θέλησης προς τους «βουλγαρόφωνους» χωρικούς που ευελπιστεί ότι μπορούν να ζήσουν καλύτερα σε...

Προφανώς και στο ζήτημα του "έθνους", ίσως σ' αυτό περισσότερο, προέχει η ανάγκη προκαταρκτικής αποσαφήνισης των εννοιολογικών εργαλείων για την κατανόησή του. Η διασταύρωση επίσης ιστορικότητας και κανονιστικότητας, χωρίς αναγκαίο βέβαια τίμημα τον σχετικισμό των προσπελάσεων της ιστορίας και των ιδεών γι' αυτήν, αποτρέπει την εισβολή του φολκλορισμού των μεθοδεύσεων του "πολιτικώς ορθού" που κυκλοφορεί κατά τα τελευταία χρόνια ως "απορρυθμιστική" πρακτική στη διεξαγωγή της έρευνας. Όπως υποδεικνύεται στο παρόν βιβλίο, οι διεργασίες ανάδυσης και στερέωσης του εθνικού κράτο...

Στο συλλογικό αυτό τόμο περιλαμβάνονται ανθρωπολογικές και κοινωνιολογικές μελέτες που αναζητούν τις παραμέτρους και τις συνθήκες καταγραφής της "μοίρας" των γυναικών σήμερα σε μουσουλμανικές χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας. Οι αναλύσεις των εθνογραφικών περιπτώσεων που παρουσιάζονται εδώ και στρέφονται γύρω από την κατασκευή του έμφυλου εαυτού, τη χρήση της σεξουαλικότητας, τις πολιτικές της θρησκείας και του κράτους, τη διάρθρωση των κοινωνικών σχέσεων σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο, ανοίγουν το δρόμο για τη διαμόρφωση εν...

Ο ακάματος φιλόλογος Αθανάσιος Χρ. Σακαλής μας έδωσε έναν έκτο τόμο συγγραφικής εργασίας υπερτετρακοσίων σελίδων. Ο συγγραφέας εξετάζει υπερχίλια μακεδόνικα ονόματα και τα αντιστοίχισε με αντίστοιχα Ελλήνων από άλλες Ελληνικές περιοχές με σαφή πρόθεση και με ικανοποιητικότατο αποτέλεσμα να εξαίρει την -αμφισβητημένη κάποτε- Ελληνικότητα των αρχαίων Μακεδόνων. Έχουμε στα χέρια μας ένα πολύ χρήσιμο λεξικό ονομάτων επεξεργασμένων με τριαδικό σχήμα: προηγούνται τα ιστορικά στοιχεία που συνδέονται με κάθε όνομα, ακολουθούν τα αντίστοιχα για παράλληλα ονόματα από άλλες ελληνικές...

Στο βιβλίο αυτό αναλύονται δύο κυρίως ζητήματα: η προέλευση και οι μετακινήσεις της ελληνικής φυλής και γλώσσας και η συμβολή τους στη διαμόρφωση της λεγόμενης Ινδοευρωπαϊκής ομάδος γλωσσών.

Ο γεωγράφος-χαρτογράφος και ιστοριοδίφης Μιχαήλ Χρυσοχόου ή Χρυσικός (1834-1921), από τη Ζίτσα της Ηπείρου, ο οποίος δημοσίευσε πλήθος χαρτών και συνέταξε πλείστες γεωγραφικές μονογραφίες και τοπογραφικούς πίνακες, συνεισφέρει στην επιστήμη της ρωμανολογίας (βλαχολογίας) μία νέα οπτική θεώρηση των πραγμάτων, τη σκοπιά της ιστορικής γεωγραφίας. Ο Χρυσικός μελέτησε με επιτόπια έρευνα το γεωγραφικό ανάγλυφο των μητροπολιτικών κοιτίδων των Βλάχων, από τον Αμβρακικό κόλπο έως το Κρούσοβο της Μακεδονίας, με "κεντρικό κόμβο" την Πίνδο, και των φυσικών ανθρωπολογικών χαρακτηριστικώ...

Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κείμενα γνωστών ερευνητών και ερευνητριών που επιχειρούν να αναδείξουν, μέσα από τη μελέτη της γλώσσας και της λογοτεχνίας, ζητήματα ταυτότητας με αφετηρία το πλαίσιο της ελληνικής διασποράς. Κάθε κείμενο, μέσα από την εμπειρία και σκοπιά του/της συγγραφέα του, διαφωτίζει τη σύνδεση της γλώσσας και της λογοτεχνίας με τα ποικίλα ταυτοτικά θέματα, τα οποία χαρακτηρίζονται από πολύπλοκες και συχνά αντιφατικές διαδικασίες βίωσης της πραγματικότητας, ειδικά όταν αυτή διαμορφώνεται σε συνθήκες γλωσσικής και πολιτισμικής επαφής. Το πρώτο μέρος το...

Ο ραβίνος Βενιαμίν εκ Τουδέλας της Ισπανίας [...] είναι ο πρώτος περιηγητής στις ελληνικές χώρες που ανακαλύπτει και αποκαλύπτει τους Βλάχους και τη "χώρα" τους τη Βλαχία. Αλλά μέχρι τότε που ο Βενιαμίν εκ Τουδέλας συνάντησε τους Βλάχους στη Λαμία, τι γνώριζε ο κόσμος γι' αυτούς; Μάλλον λιγοστά πράγματα. Οι σχετικές αναφορές είναι σποραδικές και σπάνιες, ασαφείς και δυσερμήνευτες, τέτοιες, που άφησαν τεράστια περιθώρια στους ασχολούμενους μετά από αιώνες με το θέμα, και να τις παρερμηνεύσουν ακουσίως ή εκουσίως και να προπαγανδίσουν ποικιλοτρόπως, αναπτύσσοντας τις πιο απίθ...

Οι Σαρακατσάνοι είναι ένα νομαδικό φύλο, που άφησε τον νομαδικό και τον ημινομαδικό τρόπο ζωής τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, διατηρώντας με προσήλωση τον θεσμό της ενδογαμίας, τις παραδόσεις και την κοινωνική του οργάνωση. Όσοι επιστήμονες ασχολήθηκαν με την καταγωγή τους, συμφωνούν ότι πρόκειται για ένα ελληνικό φύλο. Κοιτίδα των Σαρακατσαναίων αποτέλεσε η περιοχή των Αγράφων και ο ευρύτερος ορεινός όγκος της Πίνδου, από όπου και διασκορπίστηκαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το γλωσσικό τους ιδίωμα, οι παραστάσεις και τα σχέδια στις φορεσιές και τα υφαντά, ο...

Πολλοί, κατά το 19ο αιώνα αλλά και στις αρχές του 20ου, κατέγραψαν και παρουσίασαν εργασίες τους με τη γενική ιστορία της Θράκης, αλλά και τις διάφορες πλευρές της μακραίωνης όσο και πλούσιας πολιτιστικής παρουσίας της. Λόγιοι της Θράκης, όχι κατ' ανάγκην ειδικοί επιστήμονες, παρουσίασαν θαυμάσια έργα και συγγράμματα. Η παράδοση αυτή συνεχίζεται με τον συμπολίτη μας Χρήστο Μιχαλόπουλο, δικαστικό επιμελητή, που συχνά τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει εξαίρετα δείγματα του ενδιαφέροντός του για την Θράκη, με δημοσιεύματα στον Τύπο και δημόσιες ομιλίες. Οι εκδόσεις Σπανίδη κυκλο...

Σήμερα που στην ταξική πολυδιάσπαση των κοινωνικών σχηματισμών προστέθηκε και η εθνολογική, το ζήτημα της "κοινωνικής ομοιογένειας ή ετερότητας" επανέρχεται σε διαφορετική βάση, με διαφορετικές επιστημολογικές οριοθετήσεις και φυσικά με νέες παραμέτρους ως προς τη διατύπωση και την ανάλυση των δομικών και των λειτουργικών παραμέτρων του ζητήματος. Το διαφορετικό δεν ορίζεται πλέον αποκλειστικά με όρους ταξικούς αλλά και με όρους εθνολογικούς, φυλετικούς, θρησκευτικούς ή πολιτισμικούς. Η εθνολογική ομοιογένεια ως σταθερά της κοινωνικής ζύμωσης και της εκπόνησης κάθε είδους π...

Στο βιβλίο αυτό, ο Marcel Detienne πραγματεύεται με ανατρεπτικό τρόπο την έννοια του αυτοχθονισμού, την αντίληψη δηλαδή ότι τα πολιτικά δικαιώματα πρέπει να αναγνωρίζονται μόνο στους αυτόχθονες, στους γηγενείς μιας επικράτειας. Εφαρμόζοντας την πειραματική συγκριτική μέθοδο που πρότεινε στο βιβλίο του "Συγκρίνοντας τα μη συγκρίσιμα", εστιάζει κυρίως σε τρία παραδείγματα: την Αθήνα και τη Θήβα των αρχαίων χρόνων και τη Γαλλία των νεότερων χρόνων. Ο αυτοχθονισμός για τον Detienne είναι μια "μυθιδεολογία", στηρίζεται δηλαδή σε μύθους οι οποίοι διαπλέκονται με ιδεολογήματα που...

[...] Το δοκίμιο αυτό, που ξεκίνησε από τις αισθητικές ανησυχίες κάποιου ο οποίος διερωτάται συχνά περί μουσικής και περί την έφεσή του γι' αυτήν, διασχίζει με θράσος, χωρίς κεκτημένες αρμοδιότητες και χωρίς συστολές, περιοχές της γνώσης τόσο αξιοσέβαστες όσο η εθνολογία, η ιστορία, η ανθρωπολογία, ή οι επιστήμες της Βίβλου. Για να καταλήξει, χωρίς να το έχει κάνει εντελώς επίτηδες, σε ηθικές και πολιτικές παρεκβάσεις. Μπορεί άραγε σ' αυτήν τη βάση να ισχυριστεί αυτοδικαίως ότι αποτελεί, με τη σειρά του, ένα μουσικό κομμάτι; Σίγουρα, πάντως, δε θα μπορούσε να 'χει κάποιον ά...

Τελευταίες στροφές, τελευταίες ανηφοριές και κατηφοριές. Η αγωνία στο κατακόρυφο· μεγάλων κυρίως όμως των μικρών· αγωνία που στεγνώνει το στόμα, ανεβάζει τους παλμούς. Αγωνία που κάνει την απόσταση να φαίνεται μεγαλύτερη, να νομίζεις πως ο δρόμος δεν τελειώνει, πως το χωριό μετακινείται όπως αγαπημένο πρόσωπο που κάνει τσαλίμια. Τι απόλαυση να βλέπουν, στο τέλος της τελευταίας στροφής, να ξεπροβάλει ο αγαπημένος χώρος! Να ξεδιπλώνεται σαν χάρτης η πάνω γειτονιά, το μεσοχώρι, ο κάτω μαχαλάς, όλα πεντακάθαρα, στραφταλιστά στον ανοιξιάτικο ήλιο, που τα εξωραΐζει όπως η αγάπη...

Στο βιβλίο μου αυτό αναφέρομαι σε ονόματα Ελληνικών Φύλων, που κατοικούσαν στο μακρινό και νεότερο παρελθόν, σε διάφορες περιόδους στην πατρώα γη τους και σε φύλα επιμειξίας, Ελληνικών και άλλων φυλών ανά την υφήλιο. Αναφέρομαι στις εκτάσεις που κατοικούσαν, στις χρονολογίες που γινόταν η μετοίκηση και στις ονομασίες που έφεραν τα διάφορα Ελληνικά φύλα επιμειξίας. Ταξιδεύοντας στο χρόνο-χώρο στην έκταση της Αιγηίδας και στις γύρω από αυτήν εκτάσεις της πατρώας γης των Ελλήνων, καταγράφω τις ονομασίες διαφόρων Ελληνικών φύλων, στις εκτάσεις όπου κατοικούσαν κατά διάφορες π...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια εμπεριστατωμένη και λεπτομερή έρευνα των εθνοτικών σχέσεων που έχουν επικρατήσει στην ήπειρό μας μετά την συνθήκη των Βερσαλλιών (1919) και τη διάλυση της Αυστρο-ουγγρικής και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο εθνοτισμός, σύμφωνα με τους συγγραφείς, δεν αποτελεί ένα παρελθόν στάδιο πολιτισμού από το οποίο έχουμε ξεφύγει, αλλά, αντίθετα, συνεχίζει να είναι ένα κρίσιμο σημείο αναφοράς της κοινωνικής ταυτότητας και των διεθνών σχέσεων. Τα άρθρα του βιβλίου επικεντρώνονται στις περιπτώσεις της Γιουγκοσλαβίας, Τσεχίας και Σλοβακίας, Τρεντίνο και Τυρόλου, Ο...

Οι Καλάς θεωρούνται απόγονοι του Μ. Αλέξανδρου. Ζώντας απομονωμένοι επί δύο χιλιετίες στις απρόσιτες κοιλάδες του Ινδοκαυκάσου, διατήρησαν τη θρησκεία και τα έθιμά τους. Η περιοχή των Καφίρ (απίστων) απλωνόταν στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Οι ειδωλολάτρες των περιοχών αυτών εξισλαμίστηκαν βίαια στα τέλη του 19ου αιώνα από τον εμίρη της Καμπούλ Αβδουραχμάν που μετονόμασε το Καφιριστάν (Γη των απίστων) σε Νουριστάν (Γη του φωτός). Κατόρθωσαν όμως να διατηρήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μέσα στο Πακιστάν που τότε βρισκόταν στην κυριαρχία των Άγγλων. Το δέρμα και τα μάτ...

"Λόγω μιας αχαρακτήριστης άγνοιας, η λέξη βλάχος = λατινόφων έχασε -μόνο στη γραικική γλώσσα- το πραγματικό της νόημα και μετατράπηκε σ' έναν πεζό όρο, σημαίνοντας ένα απολίτιστο άτομο ή έναν χωριάτη. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη πλάνη, που δυστυχώς χαρακτηρίζει τις ερευνητικές εργασίες και γενικά την εκπαίδευσή μας, όπως και τη μορφή της ορθής πληροφόρησης του πληθυσμού σχετικά με τα ανθρωπογεωγραφικά προβλήματα της περιοχής μας". (Leon Heuzey, 1860)