Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Η πιο μακρινή ανάμνηση που έχω από τη ζωή μου είναι εκείνη ενός μεγάλου και ψηλοτάβανου δωματίου. Ήταν απόγευμα· σ' εκείνο το σκοτεινό και θλιβερό δωμάτιο ήταν αναμμένες τρεις λάμπες πετρελαίου, καλυμμένες με αμπαζούρ. Θυμάμαι τη μητέρα μου καθισμένη σε μια πολυθρόνα. Κάπου εκεί κοντά καθόταν και η αδελφή μου, που πέθανε λίγο αργότερα· ένα κοριτσάκι 6-7 ετών, τέσσερα χρόνια μεγαλύτερό μου. Κρατούσα στο χέρι μου δυο μικρά δισκάκια από επιχρυσωμένο μέταλλο, με μια τρύπα στη μέση, που είχαν πέσει από το ανατολίτικο μαντίλι που φορούσε η μητέρα μου στου κεφάλι της. Καθώς περιε...

Το όνομα του Χοάν Μιρό (1893-1983), έχει συνδεθεί συχνά με την εικόνα ενός ναΐφ ζωγράφου, ο οποίος μάλιστα έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για την κραυγαλέα και επιδεικτική "ευκολία" της ζωγραφικής του. Οι μικροσκοπικές μορφές που εμφανίζονται στους πίνακές του και παραπέμπουν σε "παιδικό χέρι" αντιμετωπίζονται από πολλούς σαν ένα παιχνίδι, ένα καλαμπούρι. Ωστόσο, καμιά ερμηνεία δεν είναι, ενδεχομένως, πιο επιφανειακή από αυτή, ούτε και απέχει περισσότερο από την ουσιαστική κατανόηση ενός καλλιτέχνη του δικού του διαμετρήματος. Σε ό,τι αφορά την ιστορία της μοντέρνας τ...

"Για να γίνει πραγματικά αθάνατο ένα έργο τέχνης πρέπει να ξεπερνά κάθε ανθρώπινο μέτρο: η λογική και ο κοινός νους μόνο εμπόδια μπορεί να είναι". (Τζόρτζιο Ντε Κίρικο)

Οι ίδιοι οι υπερρεαλιστές, ξένοι και Έλληνες, ακόμα και με τη μανία τους για την ψυχανάλυση, μας βοήθησαν να κατανοήσουμε την ουσία της αυτόματης γραφής τους, καθώς και τη σχέση της με την "έμπνευση" των προηγούμενων και των επόμενων ποιητών. Άλλωστε ο χρόνος ζωής του άκρατου υπερρεαλισμού υπήρξε σύντομος, τόσος όσος χρειάστηκε για την ανάγνωσή του από εκείνους που επρόκειτο να μας οδηγήσουν στην καινούργια, καθαρή και ωραία νεοελληνική ποίηση, η οποία συμπλήρωσε κιόλας ζωή εβδομήντα χρόνων. Το 1935, χρονιά που τυπώνεται η "Υψικάμινος" του Εμπειρίκου, κυκλοφορεί το "Μυθιστ...

Η τέχνη του 20ού αιώνα, με τον Salvador Dali σε πρωταγωνιστικό ρόλο, προσπαθεί με το δικό της τρόπο να μυήσει τον άνθρωπο σε μια νέα κοσμική αντίληψη: την επαναστατική σύγχρονη φυσική. Ο Dali, ο πιο γνωστός εγωκεντρικός και αμφισβητούμενος σουρεαλιστής, στρέφεται στις πλέον προχωρημένες φυσικές έννοιες και καταφέρνει μια δυναμική και άμεση ένωση τέχνης και επιστήμης. Στο έργο του "Corpus Hypercubus" (1954) απεικονίζει με τον πιο αξιόπιστο τρόπο την τέταρτη διάσταση της θεωρίας του Einstein. Στον πίνακα "Εμμονή της μνήμης" (1931), τα διάσημα "λιωμένα ρολόγια", μιλού...

Η εμφάνιση του υπερρεαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα πυροδότησε στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων μια έκρυθμη κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από οξύτατες αντιδράσεις. Μετά από την έκδοση της "Υψικαμίνου" του Εμπειρίκου, και για το χρονικό διάστημα μιας πενταετίας, ο ημερήσιος και περιοδικός τύπος της εποχής πλημμυρίζει από κείμενα σχετικά με τον υπερρεαλισμό. Η επίθεση που εξαπολύθηκε εναντίον του κινήματος υπήρξε πρωτοφανής και υπερέβη τα όρια μιας συνήθους φιλολογικής διαμάχης. Την εποχή εκείνη όσοι δεν χρησιμοποιούν τους παραδοσιακούς εκφραστικούς τρόπους βαφτίζονται σ...

"Ας προσκολλούνται άλλοι στην οικογένειά τους, στην πατρίδα τους, ακόμα και στη γη τους· εγώ δεν νιώθω τούτο το είδος άμιλλας. Συμπάθησα στον εαυτό μου μονάχα όσα έρχονταν σε ζωηρή αντίθεση μ' αυτούς τους εξωτερικούς διαπληκτισμούς, και ποτέ δεν ένιωσα άβολα σχετικά με την εσωτερική μου ισορροπία. Αυτός είναι ο λόγος που ακόμα δέχομαι να ενδιαφερθώ για τη δημόσια ζωή και να θυσιάσω ένα μέρος του χρόνου μου στο γράψιμο." (Andre Breton). Ό,τι και αν λένε, από τα πρώτα του σκιρτήματα (τα τόσο εμπρηστικά άλλωστε), ο υπερρεαλισμός παρατάχθηκε στη μεριά της εξέγερσης επιμένοντα...

[...] Ο σουρρεαλισμός δεν έφερε τον κοινωνικό κατακλυσμό. Η ιστορία γνώρισε πολλούς κατακλυσμούς, κατακλυσμούς αιματηρούς και επώδυνους, μπροστά στους οποίους οποιοδήποτε πνευματικό κίνημα δεν θα ήταν παρά μια άσκηση επί χάρτου. Ωστόσο, αν και πέρασε στα εγχειρίδια της ιστορίας της λογοτεχνίας και της τέχνης γενικώτερα, δεν έγινε ποτέ σκέτη ιστορία. Μπορούμε να οριοθετούμε την ιστορική πορεία του κινήματος από την επίσημη γέννηση, το 1924, μέχρι τον διακηρυγμένο θάνατο, το 1969, μπορούμε να τοποθετούμε την χρυσή του εποχή χοντρικά στις δεκαετίες του '20 και του '30, ακόμα μ...

Στην "Iστορία του σουρρεαλισμού" ο M. Nadeau περιγράφει όλη τη σουρρεαλιστική δραστηριότητα, με την επιθυμία να αντιπαρατεθεί με τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά, πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα εκείνης της εποχής. Aνιχνεύει τα αίτια δημιουργίας και ανόδου του σουρρεαλισμού στις δεκαετίες του 1920 και 1930, περιγράφει με αντικειμενικότητα την πορεία του κινήματος, τις συμπτώσεις και τις διαφορές των εκπρο-σώπων του, τις διαμάχες και τις έριδές τους καθώς και τους αρχικούς σκοπούς του κινήματος, που είχαν σαν αντικείμενο την κατάκτηση της ελευθερίας του καλλιτέχνη μαζί με μία γε...

[...] Στις 15 Νοεμβρίου του 1923 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική συλλογή του Breton "Γαιόφως" (Clair de terre), με την ένδειξη "Collection litterature" ως όνομα εκδότη, σε 240 αντίτυπα και ένα πορτρέτο του ποιητή από τον Pablo Picasso. Αποτελούνταν από αφηγήσεις πέντε ονείρων και 23 ποιήματα γραμμένα από το 1920 ως το 1923, αρκετά πιο ελεύθερα στη μορφή από αυτά της πρώτης του νεανικής συλλογής. Η μορφολογική ευρύτητα των ποιημάτων και τα λιγοστά δείγματα ντανταϊστικού πειραματισμόύ, φανερώνουν μια σαφή απομάκρυνσή του και από τον αυτοματισμό των "Μαγνητικών πεδίων". [...] (...

Ο Χοάν Μιρό έγινε καλλιτέχνης κάτω από σχετικά εχθρικές και αντίξοες συνθήκες. Επρόκειτο για το είδος εκείνο εχθρότητας με το οποίο έρχεται αντιμέτωπος σχεδόν κάθε νεαρός καλλιτέχνης, όταν αντιδρά στις καλοπροαίρετες γονικές παραινέσεις να επιλέξει ένα αξιοσέβαστο και ασφαλές επάγγελμα. Αλλά επρόκειτο και για την εχθρότητα ενός γερασμένου καλλιτεχνικού κόσμου, ο οποίος είχε περιχαρακωθεί στον ακαδημαϊσμό του και οργιζόταν με τους νεότερους που προσπαθούσαν να βγουν από αυτό το τείχος. Γεννημένος το 1893 στη Βαρκελώνη, ο Μιρό ανήκε σε μια γενιά που είχε κληρονομήσει τους "-ι...

[...] Η τέχνη του Μαγκρίτ δείχνει στο μάτι και στο νου τον ιδιαίτερα ασαφή χαρακτήρα όλων εκείνων των στοιχείων που συναποτελούν το πεδίο του ορατού. Όμως, η αποκάλυψη αυτού που είναι κρυμμένο και λανθάνον ποτέ δεν γίνεται με τρόπο που να αντιφάσκει με την οπτική αντίληψη. Σε καμιά περίπτωση δεν επέτρεψε ο Μαγκρίτ στην τεχνική του να πάρει μια εντελώς επιφανειακή αισθητική μορφή. Θεωρούσε ότι δεν ήταν ούτε δυνατόν, ούτε επιθυμητό οι υλικές προϋποθέσεις ενός έργου να διαταράσσουν το εντελώς άυλο, ασώματο νόημα που παράγουν. Δουλειά του ζωγράφου δεν είναι να αμφισβητήσει τον...

"Κάθε πρωί που ξυπνώ", έγραφε ο ζωγράφος των εύκαμπτων ρολογιών και των φλεγόμενων καμηλοπαρδάλεων, "βιώνω μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις: να είμαι ο Σαλβαδόρ Νταλί..." Ο Νταλί, ένας Καταλανός εθισμένος στη δόξα και το χρυσάφι, ζωγράφισε πολύ και μίλησε πολύ. Το αγαπημένο του θέμα συζήτησης ήταν "πώς να γίνετε μεγαλοφυΐα". Η συνταγή του: "Ω, Σαλβαδόρ, τώρα το ξέρεις: αν παίζεις τη μεγαλοφυΐα, στο τέλος γίνεσαι!" Στα 6 του χρόνια ήθελε να γίνει μαγείρισσα, και επέμενε να χρησιμοποιεί τη λέξη σε γένος θηλυκό· στα 7 του, ο Ναπολέων. "Από τότε", είπε αργότερα, "η φιλοδοξία...

Εγώ, ο Σαλβαντόρ Νταλί, ρωμαιοκαθολικός και αποστολικός, κατ' εξοχήν, απολιτικός και διανοητικά μοναρχικός, διαπιστώνω σεμνά και με μεγάλη μου χαρά ότι όλες οι ορμές της σύγχρονης δημιουργικής νεότητας συγκεντρώνονται γύρω από μια και μοναδική αρετή: την αντίθεση στην αστική κουλτούρα. Οι πιο ωραίες και οι πιο βαθιές πολιτιστικές επαναστάσεις έγιναν δίχως οδοφράγματα, δίχως τη στασιαστική βία που εμψυχώνει μόνο το πνεύμα, που είναι κύριο του χώρου και του χρόνου. Χάρη σε πραγματικά αντιοδοφραγματικά ψαξίματα ξαναδίνεται στο παρελθόν το μέσον να κυκλοφορήσει μες στο μέλλον....

Η "Αναζήτηση της αρχής" είναι ένα αξιόλογο έργο του Οκτάβιο Πας για τον υπερρεαλισμό. Πρόκειται για δοκίμια που γράφτηκαν με την ευκαιρία μιας σειράς διαλέξεων που έδωσε στο πανεπιστήμιο του Μεξικού. Η γραφή του θα μαγνητίσει ένα ευρύτατο αναγνωστικό κοινό και όχι μόνο τους φίλους του σουρεαλιστικού ρεύματος στην τέχνη. Η ομορφιά του κειμένου συναγωνίζεται τον πλούτο των συνειρμών και την ξεκάθαρη διατύπωση.

Έκθεση έργων του μεγάλου Ισπανού ζωγράφου, γλύπτη και χαράκτη Joan Miro (1893-1983) η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο από τις 23 Ιουνίου έως τις 22 Σεπτεμβρίου 2002. Ενώ υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες του Σουρεαλισμού στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, ο Miro δημιούργησε ταυτόχρονα το δικό του, ιδιαίτερο και προσωπικό ζωγραφικό ιδίωμα, το οποίο απελευθέρωσε ακόμα πιο έντονα μετά τον πόλεμο, όταν πλέον η αξία του ως καλλιτέχνης είχε αναγνωριστεί. Το μεταπολεμικό του έργο, και ιδιαίτερα αυτό που δημιούργησε μετά το 1957, διακρίνεται για την αγάπη...

"Ο Ανδαλουσιανός σκύλος είμαι εγώ". Αυτή τη φράση λέγεται πως είπε ο Λόρκα, σχολιάζοντας το φιλμ στον 'Ανχελ ντελ Ρίο. Η κριτική βρήκε αρκετές ομοιότητες του σεναρίου Ταξίδι στη σελήνη του Λόρκα κυρίως με τον Πρόλογο του Ανδαλουσιανού σκύλου. Συναντάμε στα δύο σενάρια μια ιδιότυπη διαχείριση εικόνων και συμβόλων που υπήρξαν προϊόντα κοινών εμμονών και πειραματισμών από τους τρεις (Μπουνιουέλ, Νταλί, Λόρκα) και που ο καθένας τους αξιοποίησε διαφορετικά στο πλαίσιο της προσωπικής του μυθολογίας.