Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Με λένε Δημήτρη. Αυτό όμως το έμαθα αργότερα, μετά τα δώδεκά μου, όταν ήρθα στην Αθήνα. Μικρός είχα προβλήματα. Ο πατέρας μου με φώναζε Μήτσο, ο θείος ο Ντίνος Δήμο, ο αδερφός μου ο Γιώργης Μήτρο, τ' άλλα μου αδέρφια και οι συμμαθητές μου Δημητριέ ή Δημητριό και σπανιότερα κάποιοι Μίμη ή Δημητράκη, η μητέρα Δημητρίξινο - και θα εξηγήσω πιο κάτω γιατί. - Πώς σε λένε, παιδάκι μου (ή ρε); με ρωτούσαν, κι εγώ δεν ήξερα ποιο απ' όλα να πω. - Με λένε Δημητριό, έλεγα το πιο συχνό κι αγανακτούσα που δεν είχα ένα πιο βολικό όνομα, όπως τ' άλλα μου τ' αδέρφια: Παρασκευή, Βασίλης, Γι...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια επιλογή αφηγηματικών κειμένων -διηγημάτων στην πλειονότητά τους- που έχουν γραφεί, συνειδητά ή ασύνειδα, κάτω από το θεόρατο, όσο μια χώρα, πλατάνι που φύτεψε κι ανάθρεψε ο παμμέγιστος Σκιαθίτης διηγηματογράφος. Θα αρκούσε η αθάνατη ρήση του Γιάννη Τσαρούχη για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, πως με δυο τρία θρησκόληπτα και αγράμματα γραΐδια του νησιού του αχρηστεύει τον Φρόυντ, για να διατηρείται ολοζώντανη μέσα μας η φλόγα για μια μορφή των Γραμμάτων μας που λειτουργεί ως σωσίβιο σε, εθνικά και παγκόσμια, χαλεπέστατους καιρούς. Ένα κεράκι στη μνήμη...

"Ιστορίες σαν καντηλάκια για τους οικείους ζωντανούς και νεκρούς. Αναμμένα κεράκια για τις Κυριακές του μπαμπά μου και τις Δευτέρες της μάνας μου. Για τις Μεγάλες Παρασκευές μου και για όλα Τα πρωϊνά του Σαββάτου στη γειτονιά. Πετεινά τ' ουρανού και φλόγες που τρεμοσβήνουν όλοι μας: στην κούνια, στη σάλα, στο πλυσταριό, στο βουνό, στο κτήμα του Λιάπη, στα γκρεμισμένα, στα στοιχειωμένα, εντέλει, στα όσια και τα ιερά. "Ο,τι απέμεινε. Ό,τι απομένει. Επειδή όσα παπούτσια να βάλει κανείς, φεύγει ξυπόλητος: " Κάποια βράδια, του έκανε το χατίρι και του τα φόραγε. Εχθ...

Δώδεκα αφηγήματα και ένας πρόλογος που αφηγείται τον ίδιο του τον εαυτό. Την ανάγκη της αφηγήσεως και της ακοής. Σαν μέσα σε όνειρο, όπου δεν ξέρεις και δεν χρειάζεται να ξέρεις ποιος είναι ο αφηγητής και ποιος ο δέκτης της αφηγήσεως. Εκείνο που χρειάζεται είναι η δυνατότητα της ακοής, ακόμα και εκτός του ήχου. Άλλωστε θα ήταν μάταιη η προσπάθεια να αφηγηθεί κανείς τις έννοιες. Το έρμα δηλαδή που προέρχεται από τις ερμηνείες του όλου κόσμου και του όλου χρόνου. Έτσι όπως ήταν πριν ανακαλυφθεί το μηδέν και όπως ποτέ δεν θα ξαναγίνει, αφότου υπήρξε ο Έρως. Μπορείς όμως να προ...

Ο Αριστείδης πέθανε με αναίδεια. Μια ζωή αντιμέτωπος με τη μικροψυχία μας, μας έδωσε τα πάντα -εκτός από επιείκεια- κι εμείς, με τη σειρά μας, του στερήσαμε τα πάντα, ίσως επειδή αναγνωρίζαμε την υπεροχή του, χωρίς βεβαίως να την ομολογούμε πουθενά. Η αγάπη και η αναγνώριση που στερήθηκε εδώ στο σπίτι του -ένα σπίτι ακατοίκητο- του προσφέρθηκαν πρόθυμα από αγνώστους στο νέο του περιβάλλον, αφού είναι πάντοτε άγνωστοι εκείνοι που μας ακούν. Στα τέλη του '89, ένα καρδιακό επεισόδιο του δημιουργεί ανασφάλεια, του υπενθυμίζει ότι υπάρχουμε, κι ακόμα ότι μας χρωστάει απαντήσ...

Το μυαλό της πήγαινε να σπάσει. Ήταν ξανά γεμάτη με ερωτήματα που την βασάνιζαν και δεν μπορούσε να ησυχάσει... Αν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και τα πλάσματά του από αγάπη, γιατί δεν παρεμβαίνει να διορθώνει το κακό; Αν προίκισε με ελευθερία και αυτοσυνειδησία τους ανθρώπους, μέχρι πού φτάνει αυτή η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου; Μήπως είναι μύθος και τελικά ο Θεός κάνει ό,τι θέλει και είναι προδιαγεγραμμένη η πορεία και το τέλος του καθενός;

Το αφήγημα "Ύστερα ειδύλλια: Ένα σενάριο για τον Φρήντριχ Νίτσε" ανασυνθέτει μέσω κοντινών πλάνων την προσωπική βιογραφία ενός στοχαστή ο οποίος δεν έπαυε να θεωρεί τον εαυτό του παράκαιρο. Πρόκειται για ένα ψηφιδωτό στο οποίο εναλλάσσονται πραγματικά και φανταστικά περιστατικά. Τα ιστορικά πρόσωπα του αφηγήματος αναφέρονται με το μικρό τους όνομα. Η ζωή εμφαίνεται ως διαδοχή ρηγμάτων και ασυνέχειας με απρόσμενες στιγμές ευτυχίας.

Τα "Υστερόγραφα" του Μίχου Κάρη αποτελούν μια σύντομη εκ βαθέων εξομολόγηση του συγγραφέα. Το χειρόγραφο που βρέθηκε μετά το θάνατό του αποτελεί μια σύντομη ανακεφαλαίωση της ζωής του. 'Ενα είδος υποθήκης που μοιάζει με ιδιόμορφη απολογία. Ζητά την επιείκεια του αναγνώστη για όσα δεν μπόρεσε να γράψει, εμποδισμένος από το βάρος μιας αμείλικτης βιοπάλης. Ο Μίχος Κάρης ανήκει σ' εκείνους τους πεζογράφους της γενιάς του '30 που αποτελούν την κατηγορία των ταπεινών. Αυθεντικό ταλέντο, θύμα, όπως πολλοί λογοτέχνες της γενιάς του, ενός κοινωνικού αποκλεισμού, ένιωσε πολύ πιο κο...

"Η φράση "Φάε, Δάσκαλε..." ηχούσε καθημερινά στα τραπέζια των χωριάτικων σπιτιών, όπου οι δάσκαλοι καλούνταν να συμφάγουν με τους οικοδεσπότες, που δεν ήσαν μόνο γονείς μαθητών. Ήσαν κάτοικοι του χωριού, που αναγνώριζαν κάτι πολύ σημαντικό στην παρουσία του δασκάλου εντός τους και τον τιμούσαν με τον τρόπο τους. Η συμπλήρωση της προσφώνησης "Φάε, Δάσκαλε", με την επεξήγηση "για τα γουρούνια τα 'χουμε...", μπορεί να λεγόταν στις ενδοδασκαλικές συζητήσεις χάριν αστειότητας, πλην διέθετε και βάση αλήθειας, καθώς οι απλοί άνθρωποι ήθελαν να κάνουν το δάσκαλο να αισθάνεται άνετα...

Ο "Φακός στο στόμα" είναι μια καταγραφή για το παρόν της Αθήνας. Για την πραγματικότητα και την εικόνα της. Ο συγγραφέας-διαβάτης αποφασίζει να εμπιστευτεί την αναπνοή του. Να τρέξει (στην κυριολεξία) πίσω από τα γεγονότα. Κυνηγώντας μια φευγαλέα εντύπωση που κάθε στιγμή αλλάζει. Διαθέτει, λοιπόν, μια διαφορετικού τύπου αντοχή. Την αντοχή του δρομέα της μιας ανάσας. Ο συγγραφέας-χρονικογράφος ζει με τις δύο υποδείξεις που ορίζουν την ιδιότητά του: τη γραφή και τον χρόνο. Γράφει με το βλέμμα στο τώρα, αλλά δεν αποβλέπει αποκλειστικά στο σήμερα. Παρουσιάζει μια αντιφα...

Στα έξι αφηγήματα των Φασμάτων φθοράς οι χώροι, τα πράγματα και τα πρόσωπα μεταμορφώνονται σε τοπία του χρόνου, φωτίζοντας τα βιώματα και αλλάζοντας τη συνείδηση. Από την περιγραφή μιας περιφοράς του Επιταφίου στη Νέα Υόρκη ως το «πέρασμα» του αφηγητή, μέσα από μια παλιά φωτογραφία, στο σπίτι των παιδικών του χρόνων, γεγονότα, καταστάσεις και μνήμες ξετυλίγονται σε ένα λεπτό νήμα σκέψεων, συνειρμών και εικόνων, ανασύροντας από τη φθορά και τη λήθη εκείνα που όχι μόνον αποτυπώνονται στη μνήμη, αλλά και σημαδεύουν τη ζωή μας.

Το αφήγημα "Φαχισέ Τσίκα" στηρίζεται στην προφορική μαρτυρία μιας ηλικιωμένης γυναίκας απ' την Κερασούντα του Πόντου, της Ευθαλίας, και παρακολουθεί την κατατρεγμένη ζωή της από τα συνταρακτικά πολεμικά γεγονότα στη Μαύρη Θάλασσα των αρχών του αιώνα μέχρι την κατάληξή της - έπειτα από πολλές περιπέτειες - στα μπορντέλα του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη. "Φαχισέ" στα τούρκικα σημαίνει πόρνη. "Τσίκα", δηλαδή κοπέλα, είναι το παρατσούκλι που έδωσε στην Ευθαλία ο Σπανιόλος αγαπημένος της.

- Το Νικολιό σκέφτομαι, μπάρμπα Γιάννη, τον «πόνεσα το Νικολιό, θα... Δεν πρόλαβε να του ζητήσει χάρη, ο μπάρμπα Γιάννης, ήταν μεγαλόψυχος, κι όπου δυστυχία βοηθούσε δίχως να το ζητήσουν. Το Νικολιό θα τον φροντίζω εγώ, και συ θα τον ακούς και θα τον βλέπεις κοιτάζοντας το φεγγάρι. Ακούγοντας για το φεγγάρι η Ρηνιώ λαχτάρισε, σα να τη δάγκωσε φίδι και σαν τρελή, σαν πουλί, διάβαινε το δρόμο κατά το Νικολιό, ο μπάρμπα Γιάννης ξοπίσω της να τρέχει λαχανιάζοντας σα σκύλος, ώσπου έφτασε στη στάνη και σαν είδε αυτά που είδε, κάηκαν τα σωθικά του, αγρίεψε και δεν άφησε Άγιο...

Ένα αφήγημα σαν περίπατος Πολλές φορές, όταν ο καιρός το επέτρεπε, στο κενό της ημερήσιας δουλειάς, από το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων στην "Καθημερινή" ή στη Βουλή, κατά τις τρεις με πέντε το απόγευμα, έπαιρνα το δρόμο και περπατούσα. Κατά κανόνα πήγαινα προς την Πλάκα και την Ακρόπολη. Ήταν όμως και κάποιες άλλες φορές που, σχεδόν ασυναίσθητα, βρισκόμουν να περπατώ στο Παγκράτι, στους δρόμους της "γειτονιάς". Πλατεία Πλαστήρα - Πλατεία Βαρνάβα - Αρχιμήδους - Αρδηττός - Στάδιο - Μετς ήταν η "γειτονιά". Με επίκεντρο τις οδούς Φερεκύδου, όπου μετά το σχολείο συγκεντρωνόμασ...

"Στην εγωιστική μας εποχή, λένε ότι οι αληθινές φιλίες τείνουν να χαθούν, αλλά εμείς αποτελούσαμε εξαίρεση..." Από τους μικρασιάτες πρόσφυγες και τις δυτικές συνοικίες της δικτατορίας, στα βόρεια προάστια των Ολυμπιακών Αγώνων. Κι από τις αριστερές διαδηλώσεις της μεταπολίτευσης, στην αντιτρομοκρατική υστερία των ημερών μας. Ιστορικές στιγμές, αλλά και έρωτες, γάμοι, χωρισμοί και κηδείες, σχέσεις με γονείς, αδέλφια και παιδιά, μια βασανιστική ασθένεια, ένα τηλεπαιχνίδι που διαφημίζει τη διαφήμιση και μια σχεδόν ιδανική φιλία που κρατάει ακόμη.

"Στην εγωιστική μας εποχή, λένε ότι οι αληθινές φιλίες τείνουν να χαθούν, αλλά εμείς αποτελούσαμε εξαίρεση..." Από τους μικρασιάτες πρόσφυγες και τις δυτικές συνοικίες της δικτατορίας, στα βόρεια προάστια των Ολυμπιακών Αγώνων. Κι από τις αριστερές διαδηλώσεις της μεταπολίτευσης, στην αντιτρομοκρατική υστερία των ημερών μας. Ιστορικές στιγμές, αλλά και έρωτες, γάμοι, χωρισμοί και κηδείες, σχέσεις με γονείς, αδέλφια και παιδιά, μια βασανιστική ασθένεια, ένα τηλεπαιχνίδι που διαφημίζει τη διαφήμιση και μια σχεδόν ιδανική φιλία που κρατάει ακόμη.

Παρ' όλα αυτά, πλέω μέσα στη νύχτα μιλώντας ακατάπαυστα, πολλαπλασιάζω τις αποχρώσεις καθώς και τις αποκλίσεις, προσαρμόζω εν τέλει τα λόγια μου στον ακροατή, τον οδηγώ να πλειοδοτήσει· γιατί σ' αυτό το ταξίδι της ανησυχίας φροντίζω να έχω πάντοτε συντρόφους.[...] Τρεις άνθρωποι, να βαδίζουν μέσα στη νύχτα, να βαδίζουν προς τα κεί που βρίσκεται το τελευταίο μπαρ της βραδιάς -προς αυτό τον τόπο -προς αυτό τον χρόνο- που δεν ξέρουμε αν εξακολουθεί να μένει στη θέση του -που δεν ξέρουμε καν αν υπήρξε ποτέ, με ενοείτε- αυτό κι αν είναι περιπέτεια. [...] Όχι, όχι. Δεν μου επιτρ...