Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

...Των φίλων μου, που πρέπει να τους κάμεις φίλους σου κεντριά και δόντια τώρα τώρα είναι βγαλμένα· με τον σκληρό τους μόχτο πρόκοψα αρχικά και βέβαια μου 'θρεψε το φόβο η δύναμη τους μήπως με ξεθρονίσουν: για να τ' αποφύγω τους ξέκανα.... ... Για τούτο Χάρη μου, το νου σου, θερμοκέφαλους να τους απασχολείς σε πόλεμο έξω· η δράση στο εξωτερικό σβήνει τη μνήμη απ' τα παλιά. Τέτοια συμβουλεύει τον γιο και διάδοχό του ο ετοιμοθάνατος βασιλιάς Ερρίκος ο Δ΄ (δεύτερο μέρος), που η βασιλεία του κι οι πόλεμοί του κατά των φεουδαρχόντων είναι το θέμα τούτου του έργου, που γράφ...

Όταν ενού ανθρώπου ο υπηρέτης πρέπει να παίζει μαζί του το σκύλο, το πράμα, βλέπεις, δεν πάει καλά... Του 'μαθα ό,τι ακριβώς θα 'λεγε κανείς: "έτσι θα 'θελα να διδάξω ένα σκύλο"... Πόσοι αφέντες θα 'καναν αυτό για τον υπηρέτη τους; Όχι, παίρνω όρκο πως έχω κάτσει στον φάλαγγα για πουτίγκες που έκλεψε, αλλιώς θα τον είχαν εκτελέσει· έχω κάτσει στο σκύφουνα για χήνες που έπνιξε, αλλιώς θα τον είχαν βασανίσει γι' αυτό. Εσύ δεν τα συλλογίζεσαι αυτά τώρα. Όχι, εγώ θυμάμαι το κόλπο που μου 'κανες όταν αποχαιρετούσα τη μαντάμ Σίλβια: δε σου 'πα να κοιτάς εμένα και να κάνεις ό,τι κ...

Εμπρός για το τσιμπούσι, γλεντήστε, ξεφαντώστε, τσουγκρίστε τα γεμάτα για την παρθενιά της, ευθυμήστε τρελά, ή πάτε κρεμαστείτε, μα η καλή μου η Καίτη, αυτή θα 'ρθει με μένα. Μην προκαλείτε, μην τσινάτε, μην αγριεύετε· θέλω να ΄μαι κύριος σ' ό,τι είναι δικό μου. Τούτη είναι το έχει μου, το βιο μου, είναι το σπίτι μου, τ' αναχρικά μου, το χωράφι μου, το αμπάρι μου, τ' άλογό μου, το βόιδι μου, ο γάιδαρός μου, όλα μου· να τηνε, στέκει εδώ, ας την αγγίξει όποιος τολμάει· θα πάρω κι απ' τον πιο αγέρωχο το δίκιο μου, που θα με σταματήσει μέσ' στην Πάδουα. Γκρούμιε, έξω τη σπάθα σ...

Τρελόκοσμος! Τρελοί ρηγάδες! Τρελοσύμβαση! Το βόλεμα, το βόλεμα, του κόσμου το βαρίδι, που ο κόσμος από μόνος του έχει ισορροπία φτιαγμένος να κυλάει στα ίσια πάνω σε ίσωμα, ώσπου αυτό το πρόσβαρο, το πρόστυχο βαρίδι, αυτός της φόρας ο παλμός, αυτό το βόλεμα τον κάνει να ξεφεύγει απ' όλη την ισορροπία, απ' όλη τη γραμμή, σκοπό πορεία, πρόθεση: και το βαρίδι αυτό, το βόλεμα, ο μεσίτης, ο νταβατζής, η λέξη αυτή που όλα τ' αλλάζει, βάρυνε στο απόξω μάτι του άστατου του Γάλλου, τον τράβηξε απ' τον στόχο τον καθορισμένο, από 'ναν αποφασισμένον, τίμιον πόλεμο, σε μιαν ειρήνη π...

... Το κύριο θέμα του μύθου είναι ο αγώνας που κάνουν οι νέες και γερές κοινωνικές δυνάμεις για ν' ανοίξουν δρόμο μέσα απ' τους φραγμούς που 'χει στήσει ο παλιός, γερασμένος και εξαχρειωμένος κόσμος και να πάρουν τη θέση που τους ανήκει στη ζωή. Ο κατώτερος, ο παρακατιανός, που χάρη στις αρετές του και τους άθλους του ανεβαίνει στην ανώτερη κοινωνία, ήταν θέμα της μόδας στην Αναγέννηση. Ας θυμηθούμε και τον δικό μας τον Ερωτόκριτο. Ο ποιητής φωτίζει τις ξεπεσμένες αξίες και τις αδυναμίες του παλιού και συνάμα τα γερά στοιχεία του νέου πνεύματος, τις νέες αξίες που ανεβαί...

... Το φαρμάκι απ' τη γκρίνια ζηλιαρογυναίκας πιο 'ναι θανατερό από σκύλου λυσασμένου δόντι. Η κρεβατομουρμούρα σου του χάλαγε τον ύπνο, κι αυτή 'ν' η αιτία που πήρε αέρα το μυαλό του. Λες πως του εμπόδιζες τα γλέντια με τις γκρίνιες σου; άμα η γλυκιά η αναψυχή χαθεί, τι άλλο μένει παρά βαρυθυμιά και μαύρη μελαγχολία, συγγένισσα της άγριας κι απαρηγόρητης απελπισίας, κι απόκοντα λεφούσια μολυσματικά, αδιαθεσίες χλωμές κι εχθροί της ζωής; Στην τροφή, στη διασκέδαση και στη ζωογόνα ανάπαψη άμα ενοχλείται, ζώο ή άνθρωπος, θα τρελαθεί. Συμπέρασμα: της ζήλιας σου οι παροξυσμοί τ...

Ποιο χαλινάρι δύνεται να συγκρατήσει τον αιμοβόρο και στραβό στρατιώτη να βάζει τα βρωμόχερά του στα σγουρά των κοριτσιών σας που στριγγά θα ξεφωνίζουν· τους πατέρες σας να σέρνονται απ' τα ψαρά τους γένια, τα σεβαστά κεφάλια τους να σπάζονται στους τοίχους, στις λόγχες καρφωμένα τα γυμνά σας βρέφη, ενώ οι τρελές μανάδες με ουρλιαχτό και σκούσμα θα σκίζουνε τα σύννεφα, καθώς οι Εβραίες μπροστά στου Ηρώδη τους μαυρόψυχους φονιάδες.

Σαν ήμουν κούτσικο μωρό, με χάι χάι χάι, μ' αγέρα και βροχή, μα ήμουν τρελό κι ανήξερο κι έβρεχε η βροχή, βροχή καθημερνά. Κι όταν εμεγάλωσα καλά, με χάι χάι χάι, μ' αγέρα και βροχή, κλέφτες και μάγκες ποιος βοηθά κι έβρεχε η βροχή, βροχή καθημερνά. Πάει ένας καιρός που πιάστη η πλάση αυτή, με χάι χάι χάι, μ' αγέρα και βροχή, κι ας πάει, το δράμα τέλειωσε, πρόθυμοι για σας εδώ καθημερνά.

Κοίτα τον τόπο σου, κοίτα την εύφορη Γαλλία και ιδές τις πολιτείες και τα χωριά πώς τα 'χει ρημάξει και παραμορφώσει ο σκληρός εχθρός. Καθώς κοιτάει η μάνα το μωρό της, όταν θάνατος του κλει τ' αβρά ετοιμοθάνατά του μάτια, δες, την καταλύτρα αρρώστια της Γαλλίας· δες τις πληγές, τις πιο αφύσικες πληγές, που 'δωσες στο ίδιο συ στο πονεμένο στήθος της. Ω, γύρισε αλλού την κόψη του σπαθιού σου· χτύπα αυτούς που πληγώνουν, μην πληγώνεις όσους βοηθάν. Μια στάλα αίμα απ' της πατρίδας σου το στήθος θα 'πρεπε να σε θλίβει πιο πολύ από ποτάμια ξένο αίμα: γι' αυτό, γύρνα με πλημμύρα...

... Πολύ προδοτικά διέφθειρες τη νεολαία του κράτους γιατί έφτιαξες δημοτικά σχολεία· κι ενώ πρώτα οι προπάτορές μας δεν είχαν άλλα βιβλία από την τσέτουλα και τις γιώτες, εσύ μας έκανες με τυπογραφεία· και, ενάντια στο βασιλιά, το στέμμα του και το αξίωμα, έφτιαξες χαρτοποιεία. Θα σου αποδειχτεί κατάμουτρα πως έχεις γύρω σου ανθρώπους που κάνουν συχνά λόγο για όνομα και για ρήμα και τέτοια αποτρόπαια λόγια, που χριστιανικό αυτί δε βαστάει να τ' ακούσει. Έφτιαξες ειρηνοδικεία και τραβούν εκειπέρα φτωχούς ανθρώπους για πράματα που δεν είναι σε θέση να δώσουν λόγο...

.... μπορώ να χαμογελάω και να σκοτώνω ενώ χαμογελάω, να λέω ευχαριστώ σ' ό,τι μου θλίβει την καρδιά, να βρέχω τα μάγουλα μου με δάκρυα τεχνητά, το πρόσωπό μου να το προσαρμόζω σ' όλες τις περιστάσεις. Θα πνίξω ναύτες πιο πολλούς απ' τη γοργόνα, πιο πολλούς θα θανατώσω που με κοιτάζουν κι απ' το βασιλίσκο, θα παίξω το ρήτορα τόσο καλά όσο κι ο Νέστορας, θα εξαπατώ με πανουργία πιο πολλή από τον Οδυσσέα, και σαν το Σίνωνα, θα πάρω μια άλλη Τροία. Μπορώ στο χαμαιλέοντα να προσθέσω χρώματα κι άλλα, και ν' αλλάξω σαν Πρωτέας μορφές κατά πώς με συμφέρει, και να καθίσω στο θρανίο...

Μα να πεθάνεις και να πας άγνωστο πού· τούτη η αισθαντικιά όλο θέρμη ορμή να γίνει ζυμάρι από πηλό· και το μακάριο πνεύμα να λούζεται από πύρινα ύδατα, ή να μένει σε περιοχή φριχτή, πυκνοπερίπλεχτη από πάγους, ή να φυλακιστείς μέσ' σε άφαντους ανέμους, να σε φυσάν με βία ασύχαστη ολοτρόγυρα στον μετέωρον κόσμον· ή να 'σαι το χειρότερο απ' τα χειρότερα, όσα νους λειψός κι αβέβαιος φαντάζεται στριγγλίζοντας! Είναι πολύ φριχτό! Ο πιο ελεεινός, ο πιο αποτρόπαιος βίος, που χρόνος, πόνος, στέρηση και φυλακή μπορούν στη φύση να επιβάλλουν, είν' παράδεισος μπροστά στο φόβο του θανά...

"... Η μετάφραση ενός τέτοιου αριστουργήματος", γράφει ο ποιητής Ν. Σπάνιας ("Εθν. Κήρυξ", 11-10-1981, Ν. Υόρκη), "είναι σχεδόν ακατόρθωτη. Σχεδόν... ο ανυπέρβλητος Βασίλης Ρώτας κρατάει τα πρωτεία στην ελληνική ανάπλαση τα τελευταία 56 χρόνια. Η μετάφραση του είναι μια αναδημιουργία και κανείς απορρίπτει την ιδέα πως θα βρεθεί ή θα γίνει στο μέλλον μετάφραση για ν' αντικαταστήσει αυτή του Β. Ρώτα. Το έργο γεμάτο τριβόλια και τσουκνίδες μεταφραστικές, έγινε στα χέρια του Ρώτα ένας στιλπνός ολοπράσινος λειμώνας. Η ρευστότητα του έργου (καμιά σκηνή δεν είναι πιο δραματική από...

Στο έργο τούτο δε βλέπουμε νέους και ηλικιωμένους, παρά ανθρώπους με το νέο πνεύμα κι ανθρώπους με το παλιό. Ο Τυβάλδος λ.χ. είναι νέος, αλλά με το παλιό πνεύμα. Οι άνθρωποι μ' αυτό το παλιό πνεύμα, άντρες και γυναίκες, ηλικιωμένοι και νέοι, φέρνονται με τυραννικό φανατισμό και τα ζητήματα τους τα λύνουν μόνοι τους με το σπαθί τους κι ούτε ξέρουν άλλους νόμους κι άλλο δίκιο: όλη τους η αγωγή και η κοσμοθεωρία τους είναι να κάνουν το δικό τους. Όλα και όλοι να υποταχτούν στο αυταρχικό τους έτσι θέλω. Γι' αυτό κι ο αγώνας των πρωταγωνιστών, του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας, είν...

Θα τη λατρεύουν και θα τη φοβούνται· οι δικοί της θα την ευλογούν· οι εχθροί θα την τρέμουν σαν στάρι στο χωράφι που το δέρνει μπόρα και θα κρεμάνε τα κεφάλια τους με θλίψη· μαζί της το καλό θ' αυξαίνει. Στις ημέρες της κάθε άνθρωπος θα τρώει με ασφάλεια το ψωμί του κάτω απ' το κλήμα του που φύτεψε ο ίδιος και θα τραγουδάει χαρούμενα τραγούδια της ειρήνης σ' όλη τη γειτονιά του. Θα γνωρίσουν τον Θεό αληθινά· και οι ολόγυρα απ' αυτήν θα διαβάζουν τους τέλειους τρόπους της τιμής κι απ' αυτούς θ' αξιώνουν την ανωτερότητά τους, όχι από αίμα.

Ο έρωτας ειπώθη από τις διάφορες εποχές, ανάλογα με τις ιδέες τους, θείος, ιερός, χυδαίος, κοινός, αφύσικος... Για τον Σαίξπηρ, τον ποιητή της Αναγέννησης, ο Έρωτας είναι η όλο υγεία ορμή, η γλυκιά όσο και φυσική μανία που πιάνει τ' ανθρώπινα πλάσματα, ιδιαίτερα την άνοιξη της ζωής τους, όταν ανθίζει η εφηβεία, και τα σμίγει κι έτσι ανανιώνει τη ζωή και κάνει την ανθρωπότητα αθάνατη και τη γη οικουμένη.

Κανένα ναρκωτικό δε μεθάει τόσο το άτομο, δεν προκαλεί τόση ευφορία μέσα του, μεγαλώνοντάς το απεριόριστα κι ασυγκράτητα, όσο η εξουσία. Κι είμαστε σ' εποχή που η κατάχτηση της εξουσίας έλκει κάθε φαντασμένο θερμοκέφαλο. Το έργο τούτου φαίνεται σαν παράλογο κι απόκοτο παιχνίδι του πόθου για την εξουσία, που καταντάει η πιο μαύρη απελπισία μέσα στην πιο έρημη, σκοτεινή κι απαίσια νύχτα. Την τραγωδία "Μάκμπεθ", που για θέμα έχει "το κυρίαρχο θέμα" όπως αποκαλεί το θέμα της "Εξουσίας" ο ποιητής, γράφτηκε κατά πάσα πιθανότητα το 1605-6.

Γραμ. Εδώ μ' το κατηγορητήριο του λόρδου Χάστιγξ· που, καλλιγραφημένο με μεγάλα γράμματα, θα το διαβάσουν σήμερα στον Άγιο Παύλο: και πρόσεξε τι ωραία συνέπεια έχει: έντεκα ώρες έκαμα να το αντιγράψω, τι χτες τη νύχτα ο Κέιτσμπυ μου το' στειλε. Το πρωτόγραφο εχρειάστη άλλο τόσο για να γίνει· κι όμως πριν από πέντε ώρες ζούσε ο Χάστιγξ άμεμπτος, ακατάκριτος, αθώος, ελεύθερος. Ωραίος κόσμος πράγματι! Ποιος είναι τόσο βλάκας που να μη βλέπει ετούτη τη χειροπιαστήν απάτη;...

Ο τίτλος του έργου σημαίνει πράγματι και το θέμα του, πως είναι ερωτικό, και η μορφή του, πως είναι περίτεχνη. Με τη λεχτική του χάρη, ακόμη και την οπτική, είναι σαν μικρογραφία σε δαχτυλιδόπετρα, που συμβολίζει όλον τον άνθρωπο που φοράει το δαχτυλίδι. Κανένα άλλο έργο του Σαίξπηρ δεν έχει τόσο, θα λέγαμε, λογοτεχνικό φόρτο, τόσες ρίμες, τόσες στροφές, σε μορφή σονέτου είτε μπαλάντας, τόσα λογοπαίγνια, σχήματα λόγου κι εξυπνάδες. Είναι μέσα απ' όλα αυτά που η ζωή κι η αγάπη περνάει και χάνεται.