Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο "Κοριολάνος" κατακυρώθηκε από τους φιλόλογους ως "η τραγωδία της περιφάνιας". Αλλά ο Κοριολάνος, δεν είναι μόνον περήφανος, είναι και γέννημα της τάξης του και της εποχής του, της Ρώμης της κοσμοκράτειρας. Και πάνω απ όλα είναι γιος της μάνας του της Βολούμνια, που καυχιέται πως έστειλε το μοναχογιό της σε σκληρό πόλεμο και προτιμάει το γιο της νεκρό παρά ζωντανό και ατιμασμένο, προδότη και διαγουμιστή της πατρίδας του.

Ο Ληρ με την απόφασή του να ξεντυθεί την απολυταρχική εξουσία του - χωρίς ανάγκη κι αρρώστια- μόνο επειδή έχει μπει στα χρόνια, έχει προχωρίσει πολύ πιο πέρα από καθέναν που έχει βρεθεί στην κορυφή της εξουσίας. Και η στιγμή που ζητάει από τις κόρες του να του ειπούν πόσο τον αγαπούν είναι μια πολύ ανθρώπινη στιγμή. Σαν να ζητάει μια εγγύηση, ένα στήριγμα για όταν δε θα ΄χει πια εξουσία, για να περάσει από την εξουσία στη μη εξουσία και να μην κακοπάθει.

"- Είμαι ένας υφασματέμπορας τρελός από έρωτα. Σ' αγαπώ περισσότερο από τη φανέλα, το κουκουλάρικο, το δίμιτο, το κρεπ, το κρετόν, το κρεπ ντε σιν, τη μουσουλίνα, την ποπλίνα, το καναβάτσο, το μερινός κι απ' όλα τα υφάσματα του κόσμου. Ήρθα να σε πάρω στο εμπορικό μου, στο Λόφου, όπου τα ρέστα έρχονται αυτόματα. Πέταξε τα σοσόνια του ύπνου και την ουαλέζικη μάλλινη ζακέτα σου, εγώ θα σου ζεστάνω τα σεντόνια σαν ηλεκτρική ψηστιέρα. Θα ξαπλώσω δίπλα σου σαν ψητό της Κυριακής. - Θα σου πλέξω ένα πουγκί μη-με-λησμόνει μπλε για τα λεφτά σου. Θα σου ζεστάνω την καρδιά κοντά στη...

"Ο Εβραίος της Μάλτας" παίχτηκε για πρώτη φορά το 1588 (ή 1590). Ο κεντρικός ήρωας, ο Βαραβάς, που η πρώτη του εμφάνιση στη σκηνή, με την ψεύτικη μύτη, προσδιορίζει τον υπερβολικό χαρακτήρα του έργου, συγκεντρώνει πάνω του όλα τα γνωστά στερεότυπα περί "κακού εβραίου", καταλήγοντας να τα παρωδεί σε μέγιστο βαθμό. Τα πρόσωπα του έργου συγκροτούν πινακοθήκη αχρείων. Ο Marlowe δεν πιστεύει στην έμφυτη καλωσύνη του ανθρώπου. Γι' αυτόν ο άνθρωπος είναι θηρίο προικισμένο με νου και λογική, και οι συνθήκες όπου ζει τον αναγκάζουν να αναπτύξει όσο πονηριά και κακία διαθέτει για...

Η κωμωδία τούτη, από τα πρώτα έργα του ποιητή, κοντά στ΄άλλα της προσόντα διαθέτει προπάντων θεατρικότητα και σ' αυτήν οφείλεται η σκηνική επιτυχία του, αδιάπτωτη από τότε που πρωτοπαίχτηκε έως σήμερα.

Εδώ στον "Ιούλιο Καίσαρα", σαν να μην πρόκειται για θέατρο, παράσταση θεατρική, που καθισμένοι στη θέση μας παρακολουθούμε για δύο ώρες τα δρώμενα στη σκηνή, παρά σαν να 'χουμε ανεβεί στην πιο αγναντερή κορφή και βλέπουμε τον κόσμο πώς πορεύεται, πώς αντιδρά, πώς ενεργεί, πώς παίζεται το παιχνίδι της εξουσίας, εξουσιαστές, εξουσιαζόμενους, φατριές...

Το θέμα για το "Όπως αγαπάτε" ο Σαίξπηρ το πήρε από ένα έργο φυγής που ήταν τότε στη μόδα. Ωστόσο ο ποιητής δε σέρνεται από τη μόδα. Εδώ η φυγή ήταν από ανώτερη βία, ζήτημα ζωής. Επειδή δεν πρόκειται για φυγή εθελοντική παρά για καταφύγιο που ζητούν και βρίσκουν στο δάσος άνθρωποι κυνηγημένοι, εξορισμένοι και διωγμένοι από τον τόπο τους επί ποινή θανάτου.

Η μεγαλοφυΐα του ποιητή στον "Έμπορο" πήρε αυτό το στοιχείο του μύθου με το ομόλογο και τη λύτρα ανθρώπινο κρέας, το δραματοποίησε και το 'φερε στο φως της σκηνής, αντιμέτωπους, ενώπιος ενωπίω τον νόμο της πολιτείας -πολιτείας εμπόρων- με το δίκαιον του τοκογλύφου.

Η "Τρικυμία" είναι από τα τελευταία αν δεν είναι το τελευταίο έργο του ποιητή. Και, αν ολόκληρο το έργο του είναι υποθήκη προς την ανθρωπότητα, η "Τρικυμία" είναι η "διαθήκη" του. Κι ο ποιητής παρατάει τα μάγια της μεγάλης τέχνης του, που μ' αυτά "σκοτείνιασε μεσημερνά τον ήλιο...", για να ζήσει ως ταπεινό μέλος της ανθρωπότητας.

Στο έργο τούτο δε βλέπουμε νέους και ηλικιωμένους, παρά ανθρώπους με το νέο πνεύμα κι ανθρώπους με το παλιό. Ο Τυβάλδος λ.χ. είναι νέος, αλλά, με το παλιό πνεύμα. Οι άνθρωποι μ' αυτό το παλιό πνεύμα, άντρες και γυναίκες, ηλικιωμένοι και νέοι, φέρνονται με τυρρανικό φανατισμό και τα ζητήματα τους τα λύνουν μόνοι τους με το σπαθί τους κι ούτε ξέρουν άλλους νόμους κι άλλο δίκιο: όλη τους η αγωγή και η κοσμοθεωρία τους είναι να κάνουν το δικό τους. Όλα και όλοι να υποταχτούν στο αυταρχικό τους έτσι θέλω. Γι' αυτό κι ο αγώνας των πρωταγωνιστών, του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, είν...

Ο Βασιλιάς Ριχάρδος ο Β΄, το πιο καθαρά ιστορικό από τα ιστορικά δράματα του Σαίξπηρ, είναι ο βασιλιάς που για ν' ανταποκριθεί στα έξοδά του νοίκιασε το βασίλειό του σε έναν ιδιώτη κόντε. Ο βασιλιάς , που κατά το σχόλιο: "χρεοκόπησε σαν ιδιώτης", έχει ωστόσο την απαίτηση ό,τι κάνει να 'ναι καθαγιασμένο άνωθεν, παρουσιάζεται επικίνδυνα ανεύθυνος και ανάξιος για οποιοδήποτε αξίωμα.

Στο "Με το ίδιο μέτρο" ο ποιητής θίγει την ουσία της αστικής νομιμότητας, Η Εξουσία απαγορέυει την παρανομία μόνον σε όσους δεν υπηρετούν στους μηχανισμούς τους. Αλλά το νόμο τρις παράνομο και τρις απάνθρωπο που η Εξουσία που τον επιβάλλει πρώτη τον παραβαίνει, τον καταγγέλει ο ποιητής με την οδύνη του νέου Κλάυδιου, του καταδικασμένου να εκτελεστεί άδικα και παράλογα κι απάνθρωπα: Μα να πεθάνεις και να πας άγνωστο πού, να κείτεσαι ένα κρύο κουφάρι και να λιώνεις...

Το θέμα σε τούτη την κωμωδία είναι η πάλη ανάμεσα στη φιλία και το πάθος. Το πάθος το ερωτικό που όταν αφηνιάζει και δεν υποτάσσεται στον έλεγχο της αρετής και της ευθύνης, μπορεί να κόψει στέρεους δεσμούς, όπως το ερωτικό πάθος που ανάβει στον Προτέο για τη Σύλβια, την αγαπημένη του φίλου του Βαλεντίνου, απείλησε να καταστρέψει την αδελφική φιλία που είχε βλαστήσει ανάμεσά τους.

Το έργο "Εύθυμες Κυράδες" η παράδοση το θέλει να ΄χει γίνει λιγότερο με τη βούληση του ποιητή και περισσότερο με τη βούληση της βασίλισσας. Έτσι εξηγείται πώς ο πεθαμένος και διαβασμένος Φάλφαστ κάνει ξανά την παρουσία του, όχι σαν φάντασμα να τρομοκρατήσει, παρά ολοζώντανος, με όλες τις πληθωρικές σάρκες του που δεν τον άφηναν "να ιδεί το γόνατό του". Μαζί και την ... αυλή του που είχε όταν εζούσε σαν βασιλιάς του γέλιου. Όλοι οι παρόντες σαν να χε επισυμβεί η Δευτέρα Παρουσία, είχαν μαζευτεί από τα πέραντα, είχανε συγκολλήσει τα κομμάτια τους κι είχαν πια αναλάβει υπηρεσί...

Το έργο δεν πείθει ως εκτέλεση, πείθει όμως ως κατάσταση: Στο πρόσωπο του Τίτου Ανδρόνικου εμπαίζεται, χλευάζεται, ατιμάζεται και μαρτυρά ένας ολόκληρος κόσμος, που πολέμησε, σκοτώθηκε, θυσιάστηκε κι η αμοιβή του ήταν να βιαστεί η θέλησή του, να προδοθεί και ν' ακρωτηριαστεί από το χέρι που πολέμησε τους εχθρούς.

Στον "Ερρίκο τον Όγδοο" η πορεία του έργου πορεύεται μέσα από εικόνες τελετών και το σχολιασμό τους. Τελετές με σπάνια λαμπρότητα και πλούτο, όπως για τη συνθήκη ειρήνης ανάμεσα σε Αγγλία και Γαλλία. Και "τελετές" με τυπική, τρομοκρατική επισημότητα, όπως η εκτέλεση του δούκα Μπάκιγχαμ, τέλος η τελετουργική φαντασμαγορία από την τελετή της βάφτισης της Ελισάβετ και τη σπαρταριστή περιγραφή του συγκεντρωμένου πλήθους στην αυλή.

Ο Τίμων μένει απαρηγόρητος γιατί χάνει το ιδανικό του. Το ιδανικό της φιλίας, που ήταν ο δικός του θεός, σε κρίσιμη στιγμή δοκιμασίας αποδείχτηκε πως δεν είχε αντίκρισμα, πως αυτός ο θεός του είχε μόνον ένα σκέλος "το σκέλος του ΕΓΩ, εκείνο ίσα ίσα που πατάει το δίκιο στο λαιμό". Το σκέλος του ΕΜΕΙΣ όπου θα ισορροπούσε η κοινωνική δικαιοσύνη δεν υπήρχε. Απ' αυτήν την έλλειψη διαπιστώνει πως το κοινωνικό οικοδόμημα δεν έχει βάση για να στηρίξει κανείς επάνω τις ελπίδες για το μέλλον ανθρωπιστικό και επαύριον.

Είναι εκπληκτικό πώς με τον "Αντώνιο και την Κλεοπάτρα" ο Σαίξπηρ δραματοποιεί την ιστορική πορεία την καταγραμμένη από τον Πλούταρχο, ακολουθώντας την. Πώς μας δίνει την ύψιστη αισθητική χαρά να ζούμε στο παρόν τη ζωή, τη δράση και τη συμπεριφορά αυτών των δύο υπέροχων εραστών. Στην ύστατη ώρα τους οι ήρωές μας ντύνονται με αθανασία και ευπρέπεια. Ο τραγικός λόγος, μάλιστα της Κλεοπάτρας, πλησιάζει τις καλύτερες στιγμές του "Άμλετ": "Πρόστυχο να 'σαι Καίσαρας μην όντας ο ίδιος η Τύχη είναι κοπέλι της, θεληματάρης της, κι είναι μεγάλο εγώ να κάνω αυτή την πράξη κο...

Το να σου βγει ένα ζωντόβολο με ζακόνι, ένα μουλάρι να κλωτσάει ή να δαγκώνει, είναι βέβαια κακό, αλλά κακό μικρό. Όμως μια κόρη με ζακόνι, γλωσσού, που εννοεί να 'χει τον τελευταίο λόγο και να κάνει το δικό της, είναι συμφορά και μεγάλη τύχη να βρεθεί ένας γαμπρός να την κουκουλωθεί. Τέτοιος γαμπρός ουρανοκατέβατος παρουσιάζεται για την Κατερίνα τη Στρίγγλα ο Πετρούκιο.