Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μολονότι αποτελεί κοινότοπη και συχνά επαναλαμβανόμενη διαπίστωση ότι ένα από τα πάμπολλα κενά της εγχώριας κλασικής φιλολογίας συνίσταται στην έλλειψη μελετών για την αριστοτελική Ποιητική, δεν θεωρώ περιττό να υπογραμμίσω το παράδοξο της ύπαρξης μιας καταιγιστικής παραγωγής μεταφρασμένων και πρωτότυπων μελετών για τη νεότερη θεωρία της λογοτεχνίας, ενώ απουσιάζουν συμβολές για την "Ποιητική", την αρχαιότερη θεωρητική πραγματεία για την ποίηση και το καταστατικό κείμενο για πολλές από τις σύγχρονες θεωρίες της λογοτεχνίας. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει εν μέρει η παρούσα...

Ο Φιλόπονος ήταν ο χριστιανός συγγραφέας του 6ου αιώνα ο οποίος εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά της αριστοτελικής επιστήμης. Απέρριψε, μεταξύ άλλων, την αριστοτελική θεωρία περί δυναμικής, στην οποία δεν υπήρχε θέση για έναν Δημιουργό, υποκαθιστώντας τη με τη δική του θεωρία περί ωθητικής δύναμης (impetus). Η εισαγωγή αυτής της θεωρίας χαρακτηρίστηκε από τον Τόμας Κουν επιστημονική επανάσταση. Για τις ετερόδοξες απόψεις του περί Τριάδας ο Φιλόπονος καταδικάστηκε από την Εκκλησία. Στη λατινική Δύση επανεμφανίζεται μόλις τον 13ο αιώνα, όταν ορισμένες ιδέες του γίνονται γνωστές...

Ο Φιλόπονος ήταν ο χριστιανός συγγραφέας του 6ου αιώνα ο οποίος εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά της αριστοτελικής επιστήμης. Απέρριψε, μεταξύ άλλων, την αριστοτελική θεωρία περί δυναμικής, στην οποία δεν υπήρχε θέση για έναν δημιουργό, υποκαθιστώντας τη με τη δική του θεωρία περί ωθητικής δύναμης (impetus). Η εισαγωγή αυτής της θεωρίας χαρακτηρίστηκε από τον Τόμας Κουν επιστημονική επανάσταση. Για τις ετερόδοξες απόψεις του περί Τριάδας ο Φιλόπονος καταδικάστηκε από την Εκκλησία. Στη λατινική Δύση επανεμφανίζεται μόλις τον 13ο αιώνα, όταν ορισμένες ιδέες του γίνονται γνωστές...

Στο βιβλίο αυτό το έργο του Θουκυδίδη αντιμετωπίζεται ως φιλοσοφική πραγματεία με ηθικό και πολιτικό περιεχόμενο, ως κώδικας ορθής συμπεριφοράς στην ατομική αλλά και στην κοινωνική δραστηριότητα, με τελικό σκοπό την ατομική και κοινωνική ευδαιμονία, γιατί αυτά τα δυο είναι αξεχώριστα, όπως διδάσκει ο Θουκυδίδης. Ο "Επιτάφιος" των Περικλή-Θουκυδίδη είναι το ευαγγέλιο της ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας για τους αιώνες: είναι η κορυφαία στιγμή του ανθρώπινου πνεύματος, στην οποία κατόρθωσε αυτό να φτάσει κατά το "Χρυσό αιώνα" του Περικλή, το θαύμα αυτό όλων των εποχών, για μο...

Ο γνωστός Γάλλος ιστορικός καταπιάνεται με τον πλατωνικό μύθο της χαμένης Ατλαντίδας, θέμα που τον έχει απασχολήσει για μισό αιώνα περίπου, τόσο ως προς τον συμβολισμό της ανάλυσης όσο και της "γεωγραφικής αναζήτησης". Ξεκινώντας από τη μελέτη των κειμένων του Κριτία και του Τιμαίου ακολουθεί την εξέλιξη του μύθου πρώτα μέσα από την αρχαιότητα (ελληνική, ρωμαϊκή, πρωτοβυζαντινή) και στη συνέχεια κατά την Αναγέννηση, όπου οι πολλοί θα σπεύσουν να χαιρετήσουν την ανακάλυψη της Αμερικής σαν τη χαμένη ήπειρο, για να φθάσει ως τις μέρες μας σε μια πράγματι συναρπαστική διαδρ...

Το ότι διαβάζουμε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, τρεις περίπου χιλιετίες μετά τον θάνατο του Ομήρου, το ότι ακούμε να συζητούν ο Σωκράτης και οι συνομιλητές του, περισσότερο από είκοσι τρείς αιώνες μετά τον θάνατο του Πλάτωνος τι το πιο φυσικό; Ή μάλλον, τι το πιο εκπληκτικό από την παράδοση, σε συνεχή ροή, χειρογράφων βιβλίων, βιβλίων που το καθένα του μαρτυρεί τη νέα κάθε φορά σημασία που έχει το έργο που αντιγράφηκε; Σε μια τέτοια έκπληξη, η εργασία αυτή παρέχει απάντηση και αιτιολόγηση. Πηγαίνει όμως και πιο πέρα. Από τον Όμηρο έως τους Βυζαντινούς ιστορικούς, με προτίμ...

Το έργο των ελληνιστικών ποιητών του 3ου αι. π.Χ. δεν κατέχει μόνο μια σημαντική θέση στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία, αλλά έχει και ιδιαίτερη σημασία για τη Ρωμαϊκή ποίηση. Ο δρ. Hutchinson παρουσιάζει μια εικόνα που ήταν απολύτως αναγκαία για την ποίηση αυτής της εποχής και δείχνει την ποιότητα και τη ζωτικότητα αυτής της ποίησης. Ερευνά διαδοχικά το έργο καθενός ποιητή, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει μια γενική θεώρηση αυτής της ποίησης στο σύνολο της, επικεντρωμένη στον τρόπο με τον οποίο οι ποιητές αυτοί χειρίζονται το ύφος, τα διάφορα επίπεδα και τη μορφή. Στο βιβλίο α...

«Οι Έλληνες μιλούσαν για δικαιοσύνη ή άλλες φορές μιλούσαν για ηρωισμό. Οι αξίες τους ήταν τόσο απαιτητικές και τόσο έντονα επικεντρωμένες στη συλλογική ζωή, που δε θα μπορούσαν να είναι τόσο ευαίσθητοι στις απόλυτα συναισθηματικές αρετές, οι οποίες αντιστοιχούν στην ηπιότητα. [...] Η "Ιλιάδα" είναι ένα ποίημα μαχών και θανάτου. Η τραγωδία έμελλε να παραμείνει το κατεξοχήν απάνθρωπο είδος. Η ιστορία του Θουκυδίδη περιγράφει με απαράμιλλο ρεαλισμό τη σωματική και ηθική βιαιότητα ενός ανεηλούς πολέμου. Η ζωή των Ελλήνων δεν ήταν σε καμία περίπτωση γλυκιά... [...] »Παρ' όλ' α...

[...] Ο συνδετικός κρίκος πολλών από τις εργασίες που δημοσιεύω εδώ είναι η κριτική των κειμένων, η στεμματική και η εκδοτική, βάση των οποίων είναι, ως γνωστόν, η σωστή αντιβολή των χειρογράφων. Παραλλάσσοντας τη γνωστή ρήση θα έλεγα: αρχή σοφίας η των χειρογράφων επίσκεψις. Αντίθετα άλλες εργασίες αναφέρονται σε θέματα μυθολογίας, τραγωδίας, λεξικογραφίας και μαγείας, και σε συγγραφείς όπως ο Θουκυδίδης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Πλούταρχος κ.ά. Μένει να εξηγήσω ποιος είναι ο στόχος αυτής της αναδημοσίευσης εργασιών μου. Πρώτον η προσωπική μου ευχαρίστηση να βλέπω συγ...

Υπό τον τίτλο "Μελετήματα" συστεγάζονται ανισομήκη και ανισοβαρή ερμηνεύματα για την αρχαία και νέα ελληνική λογοτεχνία, που είχαν δημοσιευθεί κατά τη διάρκεια μιας τριακονταετίας σε επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά, σε επετηρίδες και σε έντυπα ευρείας κυκλοφορίας. Πρόκειται συνεπώς για έναν τόμο πανδέγμονα, όπου φιλοξενούνται στύγια άρθρα, κατάφορτα με παραπομπές, αταλαίπωρες διαλέξεις και επιφυλλίδες, καταλεπτολογήματα για πράγματα γραμματικά (το μιν ηδέ το νίν), εικασίες για θεραπείες νοσούντων χωρίων, απόπειρες εκλαΐκευσης για γόρδια απορήματα (επί παραδείγματι, η...

Είναι γνωστό ότι οι Άραβες κατά την περίοδο της ακμής τους (8ος-13ος μ.Χ. αι.) σημείωσαν υψηλό πολιτισμό, καλλιέργησαν τα γράμματα και τις τέχνες και δημιούργησαν τον λεγόμενο "αραβοϊσλαμικό πολιτισμό". Και όταν μιλούμε για "αραβοϊσλαμικό πολιτισμό" πρέπει να έχουμε κατά νου ολόκληρη την επιστήμη του αραβοϊσλαμικού κόσμου, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις θεμελιώδεις αρχές του ελληνικού λόγου και την πνευματική κληρονομιά της αρχαιότητας. Πράγματι, η πνευματική αυτή καρποφορία του αραβοϊσλαμικού κόσμου δεν συντελέστηκε δίχως την άμεση επίδραση της ελληνικής σκέψ...

Ο Διογένης ο εκ Σινώπης ξεκινά πάντα με το ραβδί και το δισάκι του και έρχεται να μας προϋπαντήσει. Προχωρεί ακόμα πιο μακριά, ακόμα πιο πέρα: Στους μελλούμενους καιρούς. Και είναι πιο πρωτοπόρος από δαύτους. Πιο λέφτερος. Κουβεντιάζει με το νέο άνθρωπο που κινά απ' το Αύριο και τον κερδίζει με τις ιδέες του. Ευλογημένα τα νιάτα σου, ασυμβίβαστε σκύλε απ' τη Σινώπη! Μπορεί σ' ολάκερο το βίο σου να πείνασες και να δίψασες και να δοκιμάστηκες. Μα νίκησες τον πιο αδυσώπητο εχθρό που καραδοκεί πίσω από ιδέες κι ανθρώπους: Το Χρόνο. Κι όλο περισσότερο τον νικάς! Προχωρείς ακο...

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει ύλη που σχεδόν στο σύνολό της διδάσκεται στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Είναι καρπός προβληματισμού για τη διδασκαλία και την ερμηνευτική διαδικασία των Αρχαίων Ελληνικών. Τον προβληματισμό αυτόν υπηρετούν συγκεκριμένες διδακτικές προτάσεις, σχέδια διδασκαλίας και ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Από τις ενότητες αυτές, άλλες είχαν δει το φως της δημοσιότητας σε φιλολογικά και εκπαιδευτικά περιοδικά κι άλλες δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά, είχαν όμως σταλεί στους συναδέλφους της περιοχής όπου ο συγγραφέας υπηρετούσε ως σχολικός σύμβουλος. Το βιβλ...

Ένα κεντρικό θέμα και της σύγχρονης ιατρικής είναι η πρόληψη των ασθενειών. Οι ιπποκρατικοί γιατροί θεωρούσαν καθήκον τους τόσο να θεραπεύουν τις διάφορες αρρώστιες όσο και να καθοδηγούν τους ανθρώπους με ποια κατάλληλη δίαιτα θα παραμείνουν υγιείς. Το γεγονός ότι μέσα στην Ιπποκρατική Συλλογή περιλαμβάνονται βιβλία όπως το "Περί διαίτης", το "Περί διαίτης υγιεινής", το οποίο τελευταία θεωρείται τμήμα του "Περί φύσιος ανθρώπου" , και άλλα, είναι μια ένδειξη ότι για τον Ιπποκράτη και τους μαθητές του η διατήρηση της υγείας ήταν κάτι εξίσου σημαντικό με τη θεραπεία των ασθενε...

Αδιαμφισβήτητη αυθεντία επί δυο χιλιετίες, ο Αριστοτέλης δεν χρειάζεται συστάσεις. Η "επίσκεψις" του έργου του αποτελεί πάντα μια χρήσιμη άσκηση για το σύγχρονο λειτουργό κάθε επιστήμης. Ακόμα και για ζητήματα που δεν έχει αφιερώσει ειδικό έργο, υλικό για γόνιμο προβληματισμό μπορεί να εξαχθεί από περιστασιακές αναφορές σε άλλα βιβλία. Αυτό ακριβώς επιχειρεί ο Χ. Σ. Ιεροδιακόνου, με θέμα τη διαμόρφωση του χαρακτήρα, ένα ζήτημα στο οποίο απέδιδε ιδιαίτερη σημασία ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός. Ο συγγραφέας είναι καταξιωμένος πανεπιστημιακός διδάσκων ψυχιατρικής του Αριστοτ...

[...] Ο ανά χείρας πρώτος τόμος περιλαμβάνει λίγα γενικά στοιχεία για την ιστορία και τη διάδοση της "Διήγησης του Αχικάρ" και εκτενή μελέτη του αφηγηματικού υλικού της -που είναι συγχρόνως το υλικό μεγάλου μέρους της "Μυθιστορίας" του Αισώπου. Εδώ έχω συγκεντρώσει και συνοψίσει και τις μέχρι τώρα αδημοσίευτες έρευνές μου σχετικά με τους αγώνες γρίφων (αν και δεν αποκλείεται να επανέλθω στο θέμα με νέα δημοσιεύματα). [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Ο ανά χείρας δεύτερος τόμος της μελέτης μου είναι αφιερωμένος στην ελληνική πρόσληψη της "Διήγησης του Αχικάρ" (ή του υλικού της) από την αρχαϊκή μέχρι και την ελληνιστική περίοδο -δηλαδή πριν από την ενσωμάτωση της ανατολικής αφήγησης στη "Μυθιστορία" του Αίσωπου. Στόχος είναι να συζητηθούν αναλυτικά και να αποτιμηθούν οι μαρτυρίες για τη γνωριμία των αρχαίων Ελλήνων με τη "Διήγηση", ως συγκροτημένο λογοτεχνικό κείμενο, και να διερευνηθεί η ιστορία της μετάφρασης του έργου στα ελληνικά. Εκτός από αυτά, θα μελετηθούν και αρκετές περιπτώσεις, όπου επιμέρους αφηγηματικό ή γνω...