Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε τούτο τον τόμο συγκέντρωσα μελετήματα και μικρότερα δοκίμια αναφερόμενα σε λογοτέχνες και δημιουργούς, ή σε θέματα και σε μορφές του πνεύματος και της πολιτικής, που γράφτηκαν με διάφορες ευκαιρίες. Μια επέτειος ή ένας θάνατος, ένα πνευματικό συμπόσιο, μια αναδρομή ή μια νοσταλγική αναπόληση, αποτελούν την αφετηρία και την αφορμή για μια γοργορότερη ή διαρκέστερη περιδιάβασή μου στο χώρο της ιστορίας, της λογοτεχνίας και της κριτικής. Τα περισσότερα κείμενα του βιβλίου δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά (κυρίως στη"Νέα Εστία") και παρουσιάζονται εδώ στην οριστική...

Με το σκοτεινό, αινιγματικά δραματικό αποτύπωμα της παραφροσύνης στο τίμιο ελληνικό μέτωπό του στέκεται πάνω από εκατό χρόνια στα νεοελληνικά Γράμματα ο Γεώργιος Βιζυηνός. Στην σύντομη ζωή του κατόρθωσε, κυρίως με τα αφηγήματά του, να διανοίξει την κοίτη του αφηγηματικού μας λόγου όχι μόνο προς το ψυχογραφικό μυθιστόρημα αλλά προς πυκνές και επάλληλες αφηγήσεις όπου να μπορούν να συναιρούνται "εν καθαρά ψυχολογική και ιστορική κρίσει" καθώς ο ίδιος παρατηρούσε, όλα τα αείζωα στοιχεία που συνυφαίνουν και συμβαστάζουν την έμφορτη από ιστορική μοιραιότητα νεοελληνική ψυχή....

Το κύριο θέμα της Βελισαριάδας είναι ο φθόνος των αρχόντων που εξανεμίζει τις ελπίδες για την επιβίωση του Βυζαντίου. Αντίθετα, ο λαός δίνει σωστές συμβουλές στον αυτοκράτορα και αγαπάει τον αφοσιωμένο και πιστό Βελισάριο. Υπάρχουν πολλά κοινά μεταξύ του αληθινού και του μυθικού Βελισαρίου και γι'αυτό έμεινε ζωντανός στη μνήμη των ανθρώπων παίρνοντας διαστάσεις θρύλου. Το δημοκρατικό και αντιαρχοντικό πνεύμα του ποιήματος προϋποθέτει την κοινωνική κατάσταση του 14ου αιώνα και την ανάδειξη του λαού ως πολιτικής δύναμης.

Ο ισχνός αυτός τόμος που απαρτίζεται από ένα δοκίμιο και ένα ανθολόγιο έχει ήδη τη μικρή του ιστορία. Το δοκίμιο, με τίτλο "Γραμματολογία της πόλης" και υπότιτλο "Λογοτεχνία της πόλης / πόλεις της λογοτεχνίας. Αθήνα: 1870-1920", πρωτογράφηκε εν θερμώ το καλοκαίρι του 1984 στη Θεσσαλονίκη, κάτω από συνθήκες εναλλασσόμενης δυσθυμίας και ευφορίας, όχι άσχετες με το ζήτημα της πόλης· εκφωνήθηκε εν ψυχρώ στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, στο πλαίσιο του Διεθνούς Συμποσίου Ιστορίας που πραγματοποίησε η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού (Αθήνα: 26-28 και Ερμούπολη: 29-30...

Από την στιγμή που εμφανίστηκε στα Γράμματά μας ο Στράτης Μυριβήλης, τοποθετήθηκε από τους τίμιους και καλόπιστους μελετητές και κριτές της Λογοτεχνίας μας σε θέση εξέχουσα και περίοπτη. Και στην θέση αυτή στέκεται ατάραχος και στέρεος τόσα χρόνια, μετά την ένσαρκη αποχώρησή του από την ζωή. Όσο εκείνος "κρύβεται" μέσα στον χρόνο, τόσο το έργο του υψώνεται και λάμπει, κρουστό στην αλήθεια του, εράσμιο στην ειδή και ανθρώπινα δραματικό στην ουσία του. Γιατί το έργο αυτό είναι μετουσιωμένο μέσα στην αλήθεια μιας γλώσσας ζωντανής και τελεσφόρας που αποτελεί υπόδειγμα προσωπ...