Επτά δοκίμια και μελετήματα για τον Καβάφη 1936-1974
Pontani Filippo Maria
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1991)
Συναγωγή των κυριότερων εργασιών του Ποντάνι για τον Καβάφη που αποτελούν μείζονα συμβολή στις διεθνείς καβαφικές σπουδές. Τα κείμενα του τόμου (φιλολογικά άρθρα, κριτικά σχόλια, μελέτες για τις πηγές και τη μετρική του), καταταγμένα σε χρονολογική σειρά, συμπληρώνουν τη μνημειώδη ιταλική μετάφραση των 154 Ποιημάτων του Αλεξανδρινού ποιητή.
Ημεδαπή εξορία
Κούρτοβικ Δημοσθένης
Opera (1991)
"Ο όρος "ημεδαπή εξορία" περιγράφει, από μια άποψη, και μια βασική προϋπόθεση των θέσεών μου για την κριτική, την ελληνική λογοτεχνία και τα συγκεκριμένα βιβλία που συζήτησα κατά καιρούς: πιστεύω ότι η κάποια απόσταση, το αίσθημα της μοναξιάς, το "σύνδρομο του εξόριστου", είναι ευνοϊκότερες συνθήκες για μια διαυγή και προοπτική ματιά απ' όσο η βεβαιότητα κάποιου ότι έχει να κάνει με δικά του πράγματα. Είναι από τις συνθήκες που δεν επιλέγει και δεν καλλιεργεί κανείς οικειοθελώς: συνήθως προκαλούν περισσότερο πόνο παρά ευχαρίστηση. Αλλά οι δρόμοι που οδηγούν στη γνώση και τη...
Δικτατορία, πόλεμος και πεζογραφία 1936-1944
Δημάδης Κωνσταντίνος Α.
Γνώση (1991)
Όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέστρεψε το 1928 θριαμβευτικά στην εξουσία, έθεσε δύο στόχους στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική του: τη διασφάλιση των συνόρων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922, και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, με τη δημιουργία μιας ισχυρής φιλελεύθερης αστικής τάξης. Την ίδια εποχή νέοι συγγραφείς, κυριώς πεζογράφοι, επιχειρούν να διαδραματίσουν, με το έργο και την αρθρογραφία τους, πρωταγωνιστικό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας. Στόχος τους είναι ο "εκσυγχρονισμός" της ελληνικής λογοτεχνίας και κυρίως τη...
Για μια θεωρία της γραφής
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Εξάντας (1990)
Η "θεωρία της γραφής" είναι μια παραμελημένη περιοχή της κριτικής σκέψης στην Ελλάδα που όμως διασχίζει όλες τις "ανθρωπιστικές" σπουδές. Τα κείμενα ετούτα του Νάνου Βαλαωρίτη αποτελούν μια πολύπλευρη αλλά επίμονη αναζήτηση για έναν συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις διάφορες "γραφές", χωρίς ο λόγος αυτός να είναι "ηγεμονικός", "καταπιεστικός" ή "εξουσιαστικός" - αλλά με την απόσταση της ειρωνείας και του χιούμορ, θέτει ερωτήματα, προβαίνει σε νέες αναγνώσεις που αφορούν τις πολλαπλές λειτουργίες της γλώσσας στο νέο ρόλο της ως υπαγορεύτρια της συνείδησης. Τα κείμενα αυτά, κινούν...
Θεωρητική δοκιμή
Κότσιρας Γιωργής 1920-1998
Εκδόσεις των Φίλων (1990)
Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται σε επιλογή, μελέτες ή δοκιμές 40 περίπου χρόνων, αναφερόμενες σε δημιουργούς της τέχνης του λόγου ή σε μορφές του πνεύματος, γραμμένες με την ευκαιρία κάποιας επετείου ή του θανάτου ορισμένων ή στις εκδηλώσεις πνευματικού συμποσίου (όπως του Πανεπιστημίου των Πατρών ή στην αίθουσα της "Λυρικής Σκηνής" υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού ή στην αίθουσα του φιλολογικού συλλόγου "Παρνασσός"), για να ζήσουν τη μονιμότερη ζωή του βιβλίου συγκεντρωμένες. Συνιστούν μια αντικριστή έκφραση "θεωρίας", μια "Θεωρητική δοκιμή", παράλληλα με την "...
Πλανόδιος σαλπιγκτής
Κουμανταρέας Μένης 1931-2014
Κέδρος (1990)
Δεκατέσσερα κομμάτια γραμμένα σε διάστημα δεκαπέντε χρόνων. Κείμενα αυτοβιογραφικά, ευκαιριακά, εξομολογητικά. Για την Ομόνοια και τη Φιλανδία. Για τη Μεγάλη Παρασκευή και τον Βάγκνερ. Τον Κοσμά Πολίτη, τον Μάνο Χατζιδάκι και την Πάτρα του '50. Για τη Νανά Καλλιανέση και τη Μέλπω Αξιώτη. Τον Ιωάννου και τον Χατζή. Τα πρώτα μου διαβάσματα και τα πρώτα μου γραψίματα. Μαρτυρίες, χρονικά, ημερολόγια και ό,τι άλλο δεν χώρεσε στα βιβλία μου τόσα χρόνια. Κι επιπλέον, το "Play", γραμμένο ειδικά γι' αυτό το βιβλίο.
Ομόπλουν πλοίον
Συλλογικό έργο
Γνώση (1990)
Στο βιβλίο τούτο, είδος προδρόμου της φιλολογικής έκδοσης των "Διηγημάτων" και των "Ταξιδιωτικών" του Μωραϊτίδη από τους εκδοτικούς οίκους "Γνώση" και "Στιγμή"¨, αναδημοσιεύονται πέντε κείμενα για τη ζωή και το έργο του αποκαλούμενου συνήθως "άλλου Αλέξανδρου". [...] Περιέχονται τα κείμενα: - Τέλλος Άγρας, "Τα διηγήματα του Μωραϊτίδη" - Κωστής Παλαμάς, "Λόγος περί του έργου του Α. Μωραϊτίδου" - Παύλος Νιρβάνας, "Ο μοναχός Ανδρόνικος" - Κώστας Στεργιόπουλος, "Η περίπτωση του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη" - Ν. Γ. Πεντζίκης, "Περί Αλέξανδρου Μωραϊτίδη"
Αριστοτέλης Νικολαΐδης
Πέγκλη Γιολάντα
Πρόσπερος (1990)
Ποιητής, μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, με ειδικές μελέτες πάνω στην ελληνική γλώσσα, ο Αριστοτέλης Νικολαΐδης υπηρετεί την λογοτεχνία πάνω από σαράντα χρόνια. Και, τούτο παράλληλα προς ένα χρονοβόρο κι εξουθενωτικό επάγγελμα, την ψυχιατρική, που άσκησε στην Αμερική, την Ελβετία και την Ελλάδα. Ένα επάγγελμα, εντούτοις, που θ' αποτελέσει τελικά κι αυτό ένα πρόσθετο υλικό μάλιστα "αιρετικό": σε ρήξη κάθετη προς το μύθο του καλού και του κακού. Φθάνοντας ως τις προγεννητικές μνήμες και καταστάσεις. Σ' αυτό το πρωτόγονο ανθρωποειδές, τον ερωτημα...
Πλαισιώνοντας τον Σολωμό (1965-1989)
Coutelle Louis
Νεφέλη (1990)
Κάθε σοβαρός μελετητής του Σολωμού είναι πλέον οφειλέτης του καθηγητή Λουί Κουτέλ για τη θεμελιακή του εργασία "Formation poetique de Solomos" (Ερμής, 1977). Τώρα, τούτος ο νέος τόμος συγκεντρώνει για πρώτη φορά πέντε εργασίες του Γάλλου πρύτανη των Σολωμιστών, όλες γραμμένες απευθείας στα ελληνικά από το 1965 ως το 1989. Τέσσερις από αυτές έχουν πρωτοδημοσιευθεί σε δυσπρόσιτα έντυπα (οι εξής: "Το πρωτότυπο ενός ποιήματος του Σολωμού", 1965, "Οι μεταφράσεις του Ν. Λούντζη για τον Σολωμό: Οι κώδικες της Ζακύνθου", 1965, "Τρεις γραμματικοί του Σολωμού", 1967, "Παρατηρήσεις στ...
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος
Παναρέτου Αννίτα Π.
Επικαιρότητα (1990)
Όταν ένας συγγραφέας διαβάζεται, λόγω του όγκου και της πολυμορφίας των γραφτών του, αποσπασματικά, η δημιουργία μιας εξίσου αποσπασματικής εικόνας του έργου του και ο παρεπόμενος της σχηματισμός εντυπώσεων και εκτιμήσεων λιγότερο έγκυρων καθίστανται συχνά αναπόφευκτα. Αν ο μελετητής του συγκεκριμένου συγγραφέα αποφασίσει να λάβει υπόψη του την ήδη διαμορφωμένη άποψη της αναγνωστικής κοινής γνώμης, θα διαπιστώσει κάποτε ότι θα πρέπει να προσαρμόσει ανάλογα τον τρόπο με τον οποίο θα "χειριστεί" το υλικό που έχει μπροστά του-έτσι, η εργασία που θα, προκύψει μπορεί να προσλ...
Σημειώσεις
Αλαβέρας Τηλέμαχος 1926-2007
Παρατηρητής (1990)
Πρόκειται για εκατόν έξη σημειώματα που γράφτηκαν κατά καιρούς ανάμεσα σε πολλές άλλες απασχολήσεις και δημοσιεύτηκαν στον καθημερινό τύπο μεταξύ 1965-1982 και που αφορούν 86 συγγραφείς. Η διάθεση όσων καταγίνονται μ' αυτού του είδους τη βιβλιοπαρουσίαση ξεκινάει πρώτα απ' την ανάγκη να "γευτούν" οι ίδιοι το βιβλίο κ' ύστερα όλα τ' άλλα. Κι' ύστερα να δεις μέσα στα χρόνια λάθη ή αναθεωρήσεις. [...] Ο τόμος διαλαμβάνει σημειώματα για βιβλία ποίησης, πεζογραφίας, οδοιπορικά, μεταφράσεις, ιστοριογραφία κ.λπ. Δεν δημοσιεύτηκαν εδώ όσα γράφτηκαν για βιβλία μελέτης, κριτικής,...