Νεοελληνική λογοτεχνία - Ερμηνεία και κριτική

Επί πτίλων αύρας νυκτερινής

Νεφέλη (1992)

Εγκώμιον του διηγηματογράφου από διηγηματογράφο είναι ολόκληρο το βιβλίο. Ο θαυμασμός του εγκωμιαστή για τον μεγάλο ομότεχνό του δεν καταλύει το ρηθέν υπό του αρχαίου κεραμεύς κεραμεί κοτέει και αοιδός αοιδώ, αφού ο κότος προϋποθέτει ότι αναγνωρίζεις του άλλου τη μαστοριά, αλλά, για να το πω με λέξη της Γραφής, το πληροί: κεραμεύς κεραμέα, ή καλύτερα, αοιδός αοιδόν αινέει, ήτοι ο Παπαδημητρακόπουλος τον Παπαδιαμάντη. "Εγκώμιον του διηγηματογράφου" τιτλοφορείται το ένα από τα κείμενα του βιβλίου. Στην πραγματικότητα, εγκώμια είναι και τα υπόλοιπα τέσσερα που έχουν συνταχθ...

Επί πτίλων αύρας νυκτερινής

Γαβριηλίδης (2009)

Εγκώμιον του διηγηματογράφου από διηγηματογράφο είναι ολόκληρο το βιβλίο. Ο θαυμασμός του εγκωμιαστή για τον μεγάλο ομότεχνό του δεν καταλύει το ρηθέν υπό του αρχαίου κεραμεύς κεραμεί κοτέει και αοιδός αοιδώ, αφού ο κότος προϋποθέτει ότι αναγνωρίζεις του άλλου τη μαστοριά, αλλά, για να το πω με λέξη της Γραφής, το πληροί: κεραμεύς κεραμέα, ή καλύτερα, αοιδός αοιδόν αινέει, ήτοι ο Παπαδημητρακόπουλος τον Παπαδιαμάντη. "Εγκώμιον του διηγηματογράφου" τιτλοφορείται το ένα από τα κείμενα του βιβλίου. Στην πραγματικότητα, εγκώμια είναι και τα υπόλοιπα τέσσερα που έχουν συνταχθ...

Επέτειος

Μικρή Άρκτος (2010)

Το βιβλίο αυτό, που αποτελείται από κείμενα που γράφτηκαν τα δύο τελευταία χρόνια, θέλει να τιμήσει, όπως δηλώνει και ο τίτλος του, τα ογδοντάχρονα του Δ. Ν. Μαρωνίτη, που συμπληρώθηκαν το 2009. Τα κείμενα των είκοσι δύο συγγραφέων αναφέρονται κυρίως στην κριτική εργασία του Μαρωνίτη πάνω σε θέματα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. Το πρώτο μέρος του βιβλίου αποτελείται από κείμενα αδημοσίευτα, που γράφτηκαν, με αφορμή την πρόσφατη έκδοση ή επανέκδοση μιας σειράς βιβλίων του Μαρωνίτη, και εκφωνήθηκαν, σχεδόν όλα, σε εκδηλώσεις προς τιμήν του Δ. Ν. Μαρωνίτη ή παρουσίαση...

Επανεκτίμηση του Μ. Καραγάτση

Ευθύνη (1981)

Καθώς συμπληρώθηκαν είκοσι κιόλας χρόνια από την αδόκητη, πικρή θανή του Μ. Καραγάτση, η "Ευθύνη" αισθάνθηκε ως χρέος της να του προσφέρει ένα της "Τετράδιο". Η τιμητική αυτή πράξη του ανήκει δικαιωματικά. Πρώτο, γιατί ο Καραγάτσης υπήρξε ένα από τα εκθαμβωτικά ισχυρότερα ταλέντα της Γενιάς του Τριάντα. Δεύτερο, γιατί η υγιής και λεβέντικη εθνική του συνείδηση τον κράτησε όρθιο, ψηλά, σ' όλες τις κρίσιμες στιγμές του σύντομου βίου του. Τρίτο, γιατί μέσα στην συμφωνία της Γενιάς του, ο Καραγάτσης κρατεί κι αναπέμπει έναν ξεχωριστό, εντελώς δικό του τόνο, γεγονός που καταδ...

Επαναγνώσεις

Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1987)

Επ' αφορμή

Ιανός (2011)

Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη περιφερειακή πόλη η οποία στον 20ό αιώνα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια λογοτεχνία που όχι μόνο ήταν διαφορετική από εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στα γράμματά μας· διαμορφώθηκε έτσι ένα είδος παράδοσης που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά του τόπου γενικότερα, ώστε ορισμένοι μελετητές να μιλούν ακόμα και για "Σχολή της Θεσσαλονίκης". Η λογοτεχνία αυτή δημιουργήθηκε από συγγραφείς που υπήρξαν συσπειρωμένοι γύρω από κάποια πολύ σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης κι έχει δύο φάσεις: μί...

Έξι και ένα μελετήματα για τον Νίκο Καζαντζάκη

Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη (2017)

Από τα μυθιστορήματα του Νίκου Καζαντζάκη τέσσερα είναι τα καλύτερά του: ο "Χριστός ξανασταυρώνεται" είναι το αρτιότερο από την άποψη της σφιχτοδεμένης πλοκής· με το ίδιο κριτήριο ο "Τελευταίος πειρασμός" κατατάσσεται δεύτερο· τα "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" και "Ο Καπετάν Μιχάλης" έπονται, εξαιτίας της επεισοδιακής πλοκής τους. Και τα τέσσερα διαθέτουν μια σαγήνη που παρασύρει τον αναγνώστη να βυθιστεί σε ένα μαγικό κόσμο. Και τα τέσσερα αποτελούν κορυφές της αφηγηματικής τέχνης στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. [...]

Ένας σωσίας

Ερμής (2001)

Ποιο είναι το νόημα της ζωής και της τέχνης, ποια η αξία της αγάπης, της φιλίας, του ασκητισμού και της κοινωνικής ζωής, τι σημαίνει θάνατος και τι αιωνιότητα; Πάνω σε αυτά τα ερωτήματα ο Μπεράτης αναπτύσσει τις απόψεις του στο σωζόμενο μέρος από το τελευταίο (και σχεδόν άγνωστο) πεζογράφημά του. Πρωταγωνιστής του ένας "φανατικός της ειλικρίνειας", σωσίας του συγγραφέα αλλά και των ηρώων άλλων βιβλίων του. Με τον πλούσιο σχολιασμό που συνοδεύει την πρώτη αυτή έκδοση του "Ένας σωσίας", αναδεικνύεται η σημασία του θέματος του πολλαπλού εαυτού για την κατανόηση της συνολική...

Ένας Μυριβήλης αλλιώτικος

Εντελέχεια (2008)

[...] Εδώ, ότι ακολουθεί δεν είναι κριτική αποτίμηση του έργου του, ούτε φυσικά αναφορικά στην ιδιωτική του ζωή. Πρόκειται, για πλησίασμα του, μέσα από δικά του κείμενα, κατά κύριο λόγο, αλλά και κείμενα τρίτων, που δημοσιεύτηκαν στα χρόνια της δράσης του. Προβάλλονται έτσι περιστατικά που έχουν "ξεφύγει" από τις "σοβαρές" μελέτες που έγιναν γι΄αυτόν ή έχουν "αποσιωπηθεί" -ενίοτε και σκοπίμως. Τα περισσότερα έχουν μια ευτράπελη, ας πω, διάθεση καθώς εκεί οδηγούν τα συμβάντα, αλλά, όμως, είναι και πικρά, κάποτε και θλιβερά. Πιστεύω πάντως πως όλα έχουν να προσθέσουν κάτι γι'...

Ένας ήρωας κατ' εικόνα μας

Αρμός (1994)

Εναρμόνιον κράμα

Άγρα (2012)

Όλα τα δοκίμια που στεγάζονται σ' αυτόν τον τόμο, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα, καρπός ενδιαφερόντων των τελευταίων χρόνων, ακολουθούν κοινούς μεθοδολογικούς δρόμους και περιστρέφονται, μεταξύ άλλων, γύρω από τις έννοιες του κράματος και της υβριδικότητας. Στα μελετήματα της πρώτης ενότητας, με τον τίτλο "Η πολιτική της επιθυμίας", μέσα από τα κείμενα των Α.Ρ. Ραγκαβή, Μ. Καραγάτση, Ν. Καζαντζάκη, και Μ. Δούκα, παρακολουθούμε ένα είδος ακροβασίας ανάμεσα στον εαυτό και στον άλλο (σε ποικίλες παραλλαγές), στον ίδιο και στον ξένο. Στα μελετήματα της δεύτερης ενότητας,...

Ένα νησί

Ίκαρος (2011)

Αυτό το μικρό βιβλίο, απαρτισμένο από τέσσερα κείμενα, αναφέρεται σε τέσσερα νησιά: τη Νήσο του Μαν στην ιρλανδική θάλασσα, τη Σκιάθο, την Πάτμο και τη Νάξο. Στο μυθιστόρημα του Χώλλ Κέιν "Ο Μαξιώτης", μεταφρασμένο απαράμιλλα από τον Παπαδιαμάντη, η Νήσος του Μάν "γίνεται ένα" με τη Σκιάθο, και αυτή την ταύτιση περιγράφει το κείμενο "Ένα νησί". Η Ρέα Φραντζή της "Γραμμής του Ορίζοντος" του Χρήστου Βακαλόπουλου συναντιέται σε κρίσιμη ώρα με τη Ναξιώτισσα Αυγούστα Μούχρα των "Εμπόρων των Εθνών" στο "Εν Πάτμω". Το κείμενο "Στην άκρη του γκρεμού" δοκιμάζει να ψαύσει, ό...

Εμφύλιος και λογοτεχνία

Εκδόσεις Πατάκη (2012)

"Το αίμα μελάνι δεν γίνεται..." Έτσι επιγράφεται ένα από τα δοκίμια που αποτελούν αυτό το βιβλίο. Προτείνεται μια ερωτηματική ανάγνωση συγγραφέων και έργων που αναφέρονται στον εμφύλιο πόλεμο ή, ευρύτερα, στον μνημονικό και τον ανθρωπολογικό του ορίζοντα. Ακήρυκτος, χωρίς καταστατικό και χωρίς συνθήκη ειρήνης, αυτός ο πόλεμος των συναυτουργών μας άφησε κληρονομιά αίματος, βίας, παντοειδών ερειπίων και αρνητικών κοινωνικών αυτοματισμών. Σε αντίθεση με την ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες, που ασχολούνται με τις υπερατομικές όψεις των φαινομένων, σε μακροσκοπική θεώρησ...

Εμμανουήλ Ροΐδης

Μεταίχμιο (2005)

O Ροΐδης είναι σήμερα περισσότερο γνωστός ως συγγραφέας της Πάπισσας Ιωάννας. Ένα μυθιστόρημα που σκανδάλισε και προφανώς συνεχίζει να σκανδαλίζει τους «φιλόθρησκους», αλλά ταυτόχρονα σαγηνεύει το ευρύ και «αμαρτωλό» κοινό. Στην επικαιρότητα εμφανίζεται ακόμη κατά καιρούς ως ανήλεος σαρκαστής της ελληνικής κοινωνίας και οξύχολος μυκτηριστής της ελληνικής πολιτικής σε διάφορα κείμενα που προσφεύγουν παραθεματικά στην αυθεντία του. Η προοπτική της παρούσας ανάγνωσης συντίθεται γύρω από δύο αλληλένδετες έννοιες: το ύφος και την πολεμική. O Ροΐδης χρησιμοποιεί το ύφος σαν ξί...

Ελύτης και Γιουνγκ ένας διάλογος

Ελληνικά Γράμματα (2000)

Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη

Κέδρος (2014)

Γραμμένο στα 1979, το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο μία μελέτη αναφοράς για τον στοχαστή Σεφέρη, η κοσμοθεωρία του οποίου αναπτύσσεται εδώ με τρόπο φωτεινό που διαλύει πολλές παρεξηγήσεις. Μας βοηθάει ακόμα -και απ' αυτή την άποψη είναι πιο επίκαιρο από ποτέ- να σκεφτούμε τη θέσης της Ελλάδας μέσα στον σύγχρονο κόσμο, να αναζητήσουμε τα θεμέλια πάνω στα οποία θα μπορούσαμε σήμερα να χτίσουμε έναν εύρωστο ελληνικό πολιτισμό και, τελικά, να καταλάβουμε με ποιαν έννοια ο ελληνισμός θα ήταν δυνατό να ξαναγίνει μια οικουμενική ιδέα για τους δύσκολους καιρούς μας.

Ελληνικός ρωμαντισμός

Ερμής (1994)

Ελληνικής λογοτεχνίας: Τα ετεροθαλή

Εκδοτικός Όμιλος Ίων (2011)

Ο τόμος αυτός αποτελείται από μελέτες οι περισσότερες από τις οποίες έχουν δημοσιευτεί σε ξένα περιοδικά ή πρακτικά συνεδρίων. Άλλες έχουνε εμφανιστεί σε περιοδικά - ηλεκτρονικά κυρίως- στην Ελλάδα και άλλες εκδίδονται για πρώτη φορά. Η ιδέα να συγκεντρωθούν από κοινού ορισμένα από τα δημοσιεύματα αυτά προέκυψε από την ανάγκη να δώσουν στους Έλληνες αναγνώστες τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στις συγκεκριμένες έρευνες στη γλώσσα τους. Ωστόσο, η αναδημοσίευσή τους στο ανά χείρας βιβλίο (οι πρώτες δημοσιεύσεις αναφέρονται στο τέλος) έχει υποστεί σχετική επεξεργασία, κυρίως με...

Ελληνική ταξιδιωτική λογοτεχνία

Επικαιρότητα (1995)

Η πεντάτομη αυτή σειρά παρακολουθεί τη ματιά με την οποία είδαν οι Έλληνες τον κόσμο, κατά το πολύ μακρύ διάστημα από τον Όμηρο ως τις μέρες μας. Ο πρώτος τόμος της ανιχνεύει σε μια εκτενή εισαγωγή την πορεία της ελληνικής ταξιδιωτικής γραφής, ως την τελική της μεταμόρφωση σε γνήσια ταξιδιωτική λογοτεχνία, με πρώτο διδάξαντα τον Νίκο Καζαντζάκη. Εδώ ο αναγνώστης θα έχει επίσης την ευκαιρία να γνωρίσει αντιπροσωπευτικά κείμενα, αρχαία, βυζαντινά και νεότερα ως τον 19ο αιώνα, σελίδες ετερόκλητες, με την υπογραφή προσώπων όπως οι Ηρόδοτος, Ξενοφών, Νέαρχος, Παυσανίας, Θεόδωρος...

Συνολικά Βιβλία 870
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου