Νεοελληνική λογοτεχνία - Ερμηνεία και κριτική

Κριτικά κείμενα

Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2016)

[...] Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στην παρούσα δίτομη έκδοση είναι πράγματι προϊόντα του πνεύματος ενός σημαντικού λογίου του 19ου αιώνα, και, παρά το γεγονός ότι ο αριθμός τους ανέρχεται στα εβδομήντα τρία (σαράντα πέντε στον Α' τόμο και είκοσι οκτώ στον Β'), αποτελούν μέρος μόνον του όλου· πρόκειται δηλαδή για τα κριτικά μόνον κείμενα του Αγγέλου Βλάχου, τα οποία όμως, για λόγους ανεξαρτήτους της θελήσεώς μας, όπως θα δούμε παρακάτω, εκδίδονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία βεβαίως, όχι όμως στο σύνολό τους. Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπ' όψιν μας ότι ο συγγραφέας τ...

Κριτικά δοκίμια για την νεοελληνική λογοτεχνία

Opportuna (2018)

Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης, Καρυωτάκης, Λαπαθιώτης, Φιλύρας, Πολυδούρη, Σεφέρης, Εγγονόπουλος, Χατζηλαζάρου, Καζαντζάκης, Αλεξάνδρου, Κοροπούλης, Λάγιος είναι οι κύριες μορφές της λογοτεχνίας μας τις οποίες επιχειρούν να προσεγγίσουν ερμηνευτικά τα κείμενα αυτού του βιβλίου. Πρόκειται για δοκίμια κριτικά - δοκιμές σκέψης και γραφής με θέση, που φιλοδοξούν να συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση του λογοτεχνικού μας παρελθόντος και παρόντος. Άλλοτε με στενότερα φιλολογικό προσανατολισμό κι άλλοτε περισσότερο στοχαστικά, τα κείμενα του βιβλίου καταθέτουν αναγνωστικές προτάσεις που...

Κριτικά

Ερμής (1995)

Κράτος, κοινωνία και έθνος στη νεοελληνική λογοτεχνία

Σοκόλη (2008)

Ο παρών τόμος εξετάζει σημαντικές πτυχές της εθνικής και κοινωνικής διάστασης ελληνικών λογοτεχνικών έργων από το 1890 ως το 1930. Καταθέτει έναν προβληματισμού και προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει τα κοινωνικά και ιδεολογικά στοιχεία τους, καθώς η ένταση των κοινωνικών και εθνικών ανατροπών, αναζητήσεων και διεκδικήσεων υπήρξε αξιοσημείωτη από τα τέλη του 19ου αιώνα και δεν αφήνει αδιάφορους τους συγγραφείς. Η κοινωνική αναμόρφωση και η εθνική ολοκλήρωση, συχνά με διαφορετικούς όρους από τους ισχύοντες, αποτέλεσαν δύο κύριους άξονες πάνω στους οποίους βασίστηκε η πλειοψηφία...

Κολόκες

Ιδεόγραμμα (2002)

Κινούμενος στόχος

Πόλις (2011)

Πότε αρχίζει η νεοελληνική λογοτεχνία; Αγνοεί η νεοελληνική κριτική τον Λογγίνο; Υπάρχει "ένα γλωσσικό, λογοτεχνικό και πολιτισμικό χάσμα" ανάμεσα στους Αθηναίους και τους Επτανήσιους της εποχής του Σολωμού; Είναι ο Ροΐδης τόσο σημαντικός λογοτεχνικός κριτικός όσο θεωρείται; Είναι ο Δροσίνης τόσο ασήμαντος ποιητής όσο πιστεύεται; Πόσο ανόμοιοι είναι ο Παλαμάς και ο Καβάφης; Υπάρχει καρυωτακισμός πριν από τον Καρυωτάκη; Ανήκει ο Κ.Θ. Δημαράς στη γενιά του '30; Γνωρίζουμε επαρκώς την ποιητική θεωρία του Σεφέρη; Στα ερωτήματα αυτά, καθώς και σε μερικά άλλα, επιχειρούν να απ...

Κήρυγμα ηρωισμού

Ίκαρος (2004)

Το "Κήρυγμα ηρωισμού" εντόπισα στο Τμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης (Φ. 1019/ΙΒ΄). Αποτελείται από σαράντα δύο σελίδες, με το ίδιο υδατογραφημένο, χειροποίητο χαρτί που χρησιμοποιήθηκε στην α' έκδοση του "Αλαφροΐσκιωτου", σε παραπλήσιο σχήμα (29χ21)· η γραφή της πένας του Σικελιανού είναι αναγνωρίσιμη και σχετικώς ευανάγνωστη· μεγαλογράμματη, καλλιγραφημένη, αραιών αράδων γραφή, φανερώνει ότι αυτό το χειρόγραφο είχε ενώπιόν του ο ποιητής εκείνο το χειμωνιάτικο βράδυ του 1909. (από τα προλεγόμενα του Κώστα Μπουρναζάκη)

Κειμενοφιλικά

Κέδρος (1997)

Κείμενο και εικόνα

Σμίλη (1997)

Κειμενικές διαθλάσεις

Ιωλκός (2012)

Στο βιβλίο "Κειμενικές διαθλάσεις" που -με εξαίρεση ένα κείμενο- περιέχει μελετήματα, δοκιμές και σημειώματα γύρω από θέματα της ευρύτερης νεοελληνικής και της κυπριακής λογοτεχνίας, συγκεντρώθηκαν αναγνωστικές προσεγγίσεις για την ποίηση, την πεζογραφία και το θέατρο. Το ενδιαφέρον του συγγραφέα επικεντρώνεται στην ποίηση των Γλαύκου Αλιθέρση, Μανόλη Αναγνωστάκη, Νάσου Βαγενά, Νίκου Εγγονόπουλου, Λορέντζου Μαβίλη, Βασίλη Μιχαηλίδη, Κώστα Μόντη και άλλων, όπως και στις γενικές τάσεις και αναζητήσεις στην κυπριακή ποίηση της δεκαετίας του 1990. Εξάλλου, άλλα κείμενα του...

Κείμενα περί κειμένων

Σοκόλη (1995)

Το έργο αυτό συγκεντρώνει, κατ' επιλογήν, μελέτες δημοσιευμένες σε ποικίλα περιοδικά λογοτεχνίας και εφημερίδες ("Το Βήμα", "Η Καθημερινή" κλπ.) τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, που εστιάζονται σε θέματα που αφορούν: είτε σε προβλήματα της ίδιας της κριτικής, των ορίων και των διαστάσεών της, είτε κριτικής της κριτικής των κατά καιρούς κριτικών που έχουν υποστηριχθεί στα αντίστοιχα χρόνια. Το ευρύ αυτό χρονικό ανάπτυγμα επιτρέπει να τεθεί η μεταπολεμική κριτική: σε όρους διαλόγου, και η προβληματική της ελληνικής λογοτεχνίας να δίνεται: στο ανάπτυγμά της, φυσικά στο βαθμό πο...

Κείμενα κριτικής για τη νεοελληνική λογοτεχνία

Ελληνικά Γράμματα (1995)

Κείμενα για τον πολιτισμό, την ιστορία και την πολιτική

Μουσείο Μπενάκη (2008)

Ο Κ. Πορφύρης γεννήθηκε στη Ζάκυνθο των αρχών του εικοστού αιώνα, αλλά έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε άλλους τόπους και σε άλλες συντεταγμένες. Η προσωπικότητά του ωστόσο υπήρξε ο αγαθός καρπός ενός δημιουργικού συγκερασμού, οι συνιστώσες του οποίου αλληλοτροφοδοτούνταν και αλληλονοηματοδοτούνταν. Η συνείδηση μιας ισχυρής τοπικότητας, η πνευματική και πολιτική παράδοση του Ριζοσπαστισμού που αντλούσε από την ίδια την επτανησιακή ιστορία, η κοινωνική ευαισθησία που κρυσταλλωνόταν στην κομμουνιστική ιδεολογία, οι προκλήσεις της σύγχρονής του ελληνικής πραγματικότητ...

Κάτοπτρα

Δωδώνη (2006)

Μαθήτρια γυμνασίου πρωτοδιάβασα τον "Πατούχα" και το "Όταν ήμουν δάσκαλος" με ασυγκράτητα γέλια. Είχα πολλές φορές κλάψει διαβάζοντας μα ποτέ γελάσει. Έτσι ήταν φυσικό να μην ξεχάσω, να μείνω μα η θύμηση του Κονδυλάκη ως συγγραφέα του γέλιου και της χαράς. Όταν στα φοιτητικά χρόνια ξανακοίταξα το έργο του, η πρώτη βαθιά εντύπωση δικαιολογημένα δε μ' άφησε να διακρίνω άλλες νότες έξω από το χιούμορ, το κέφι και τη δροσιά. Το 1962 με τον εορτασμό των εκατόχρονων από τη γέννησή του, αναγκασμένη από μια διάλεξη που μου ανάθεσε ο Δήμος Ηρακλείου, ξανάσκυψα στις σελίδες του...

Κάτι τρέχει με την οικογένεια

Εκδόσεις Πατάκη (2018)

Γιατί φωνάζει στη σκηνή η Λένα Κιτσοπούλου; Πόσο Λούλα Αναγνωστάκη και Δηµήτρη Δηµητριάδη έχουµε ακόµα να δούµε; Είναι πολιτικές ταινίες ο "Κυνόδοντας" κι η "Στρέλλα"; Μπορεί ένα µυθιστόρηµα του Αύγουστου Κορτώ να βοηθήσει στην αναζήτηση της κρυµµένης ιστορίας του AIDS στην Ελλάδα; Πόσα βιβλία λεσβιακής λογοτεχνίας πρέπει να έχει στη βιβλιοθήκη της µια συγγραφέας και τι τη νοιάζει αυτό την Άντζελα Δηµητρακάκη; Τι σηµαίνει, τέλος, ο όρος "αναταραχή αρχείου" και γιατί µας βοηθάει να καταλάβουµε τη θεαµατική επιστροφή της ελληνικής οικογένειας στον κινηµατογράφο, στο θέατρο, σ...

Κανίσκιον φιλίας

Αναγνωστόπουλος Βελισσάριος Σ. (2002)

[...] Ο τιμητικός τόμος για τον Guy/Michel Saunier "Κανίσκιον φιλίας" αποτελείται, μετά το βιογραφικό-μυθιστορηματικό "Χαιρετισμό" του Βασίλη Βασιλικού, από μελέτες για την Ελλάδα στους ποικίλους πολιτιστικούς σταθμούς της, στους οποίους ο Saunier συχνάζει άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο. Πέρα από τις δύο μελέτες της Ε. Αρβελέρ και του J.P. Vernant που αποτελούν ένα είδος τελετουργικής Εισόδου και Εξόδου, οι υπόλοιπες είναι οργανωμένες σε τέσσερις θεματικού άξονες (μερικές από αυτές αλληλοεμπλέκονται θεματικά) σε διαχρονική προοπτική. Πολλά θέματα συμπίπτουν με ορισμ...

Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως...

Γαβριηλίδης (2009)

Πρόκειται για έναν τόμο με μικρές αυτοτελείς ενότητες δοκιμιακού μάλλον χαρακτήρα, για πρόσωπα κι έργα της λογοτεχνίας, κοντά στο είδος των ημερολογιακών καταγραφών. Η ευχαρίστηση που αντλεί ο γράφων από το γραμματειακό είδος, την οποία προσπαθεί να μεταδώσει στον αναγνώστη, έχει να κάνει κυρίως με την ευκολία που επιτρέπει αυτό το είδος. Ευκολία που προφανώς δεν ακυρώνει το λεγόμενο "καλό γράψιμο" ούτε την απόλαυση της ανάγνωσης.

Και μόνος και μετά πολλών

Γαβριηλίδης (2010)

Ο "Β΄ Κύκλος" συνεχίζει προφανώς το "Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως" χωρίς τη διάζευξη τώρα, χωρίς το "όπως όπως" (ας είναι μακάρι αύτη ή διαφορά του από το προηγούμενο). Παραμένει λοιπόν κάτι σαν συνηθισμένες ημερολογιακές καταγραφές, καθημερινότητα του συγγραφέα, σχόλια για έργα και πρόσωπα της λογοτεχνίας· αναλαβαίνει επιπλέον, ατόπως ίσως, και πολυσέλιδα ενίοτε βάρη... Φιλοδοξία του εν τέλει, όπως το παρατήρησε και ο φίλος Α.Ζ. για το προηγούμενο βιβλίο, "το καλό γράψιμο", αυτό το λίγο. Προμοντέρνα πράγματα μάλλον...

Και μόνος και μετά πολλών

Γαβριηλίδης (2011)

Όταν κυκλοφόρησε το 2009 το "Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως", δεν πρόβλεπε Β΄ και Γ΄ κύκλο του κουτσουρεμένο απλώς κατά το "όπως όπως". Τύχη αγαθή εντούτοις, χάρη και στην καλή διάθεση του εκδότη, ιδού ό,τι συναπαρτίστηκε... Τριλογία! Ώρες αργίας περίπου, όπως τιτλοφορούσε ο μακαρίτης Γιώργος Θεοτοκάς -πριν από τον Κλέωνα Παράσχο του "Χρονικού"- ανάλογες καταγραφές. Αν τώρα, η συνέχεια αυτή έχει κανένα λόγο, διαφέρει τυχόν από κύκλο σε κύκλο, ας το κρίνει ο αναγνώστης.

Συνολικά Βιβλία 870
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου