Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τα τελευταία χρόνια η εικόνα που είχαμε για την πεζογραφία των πρώτων πενήντα χρόνων του ελληνικού κράτους έχει αλλάξει ουσιαστικά. H προσεκτικότερη μελέτη των γνωστών πεζογραφημάτων και η ανακάλυψη άγνωστων ή λησμονημένων έργων έδειξε ότι η περιγραφή της πεζογραφικής παραγωγής της περιόδου 1830-1880 λίγο ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. O τόμος αυτός περιλαμβάνει κείμενα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο "H ελληνική πεζογραφία 1830-1880" (1995), σκοπός του οποίου ήταν ο πρώτος απολογισμός των αναθεωρητικών ερευνών. Παλαιότεροι και νεότεροι μελετητές παρουσιάζουν εδώ πορίσ...

Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται η σχέση του Βασίλη Βασιλικού με την Ιταλία, όπως αυτή σφυρηλατήθηκε από τη δεκαπενταετή διαμονή του στη Ρώμη (1972-1987), ενώ παράλληλα ανιχνεύονται ιταλικοί αντικατοπτρισμοί μέσα στα έργα του. Ο Βασιλικός γνωρίζει σε βάθος και αποδίδει επακριβώς τον καθημερινό σφυγμό της Αιώνιας Πόλης και αναπλάθει πιστά τις άγνωστες στους πολλούς εικόνες της. Μήπως όμως, και πριν από την εκεί εγκατάστασή του, η Ρώμη αποτελούσε γι' αυτόν ένα ιδεώδες, ένα συμβολικό στόχο, μία καβαφική Ιθάκη; Δεν είναι τυχαίο ότι το 1951, ο δεκαπεντάχρονος τότε Βασιλικός έγραψε...

Όσο κι αν ψάξει κανείς είναι μάλλον αδύνατον ν' ανακαλύψει πότε δημοσιεύεται για πρώτη φορά κείμενο του Πέτρου Χάρη. Και αν, επιπλέον, το κείμενο αυτό είναι σχόλιο, μελέτημα, κριτική, δοκίμιο ή διήγημα. Αν υπάρχει ακόμα έστω κι ένα κείμενό του δημοσιευμένο με το πραγματικό του όνομα που ήταν Γιάννης Μαρμαριάδης. [...] Όπως γίνεται αντιληπτό και από την μακριά σειρά των κριτικών κειμένων που ακολουθούν, για τα βιβλία του Πέτρου Χάρη, ο ίδιος παρά το αίσθημα νοικοκυρωσύνης και τάξεως που απέπνεε, υπήρξε ένας δημιουργός συχνά απρόβλεπτος στον νεωτερισμό και την ριζοσπαστικότη...

Υπάρχει ο λόγος και η τέχνη στη ζωή μας. Μεγάλοι Έλληνες του λόγου και της τέχνης με παγκόσμια τιμή, αξία και αναγνώριση είναι ο Ν. Καζαντζάκης, ο Κ. Καβάφης και ο παππούς όλων τους ο Όμηρος. Τολμήσαμε με δέος και πύρωμα ψυχής, την αγάπη μας και τη συγκίνησή μας γι' αυτούς να κάνουμε βαθιά μελέτη και πλατιά έρευνα του έργου τους. Προσεγγίσαμε με σεβασμό το έργο τους με μια σύγχρονη λογοτεχνική και ψυχολογική διαδικασία. Λέμε και όσα άλλοι μπορούν να πουν εμπνευσμένοι διανοούμενοι, σοφοί δάσκαλοι μας και είναι γνωστά, όχι μόνο γιατί μας αρέσουν, γιατί είναι όμορφα...

Στις τριάντα βιβλιοκρισίες του τόμου, δημοσιευμένες στο περιοδικό "Νέα Εστία" την τελευταία τριετία (Μάρτιος 2006 - Σεπτέμβριος 2009) γίνεται λόγος για βιβλία των Σωτήρη Δημητρίου, Δημήτρη Νόλλα, Μαρίας Μήτσορα, Νίκου Χουλιαρά, Φαίδωνος Ταμβακάκη, Κώστα Βούλγαρη, Κλαίρης Μιτσοτάκη, Γιώργου Μπράμου, Μένη Κουμανταρέα, Ιωάννας Καρυστιάνη, Σώτης Τριανταφύλλου, Σάκη Σερέφα, Άντζελας Δημητρακάκη, Αύγουστου Κορτώ, Δημήτρη Γκιώνη, Β. Χ. Κωνσταντίνου,Τάκη Σπετσιώτη, Δημήτρη Τζιόβα, Παύλου Μάτεσι, Κωστή Γκιμοσούλη, Μιχάλη Μακρόπουλου, Δημοσθένη Κούρτοβικ, Κωνσταντίνου Τζαμιώτη, Μιχάλ...

"Πρόσεχε. Η απομόνωση είναι το χειρότερο βασανιστήριο", μου έγραφε ο Νίκος σε ένα από τα πρώτα του γράμματα, μόλις μπορέσαμε να επικοινωνήσουμε. Όταν σκέφτομαι εκείνα τα τσιμεντένια κλουβιά, του Νίκου φωτισμένο νύχτα-μέρα μ' ένα απαίσιο, εκτυφλωτικό λαμπιόνι, το δικό μου κατασκότεινο, με μοναδική πηγή φωτός ένα μακρινό λαμπιόνι στο διάδρομο, πού έστελνε λίγο μακρινό φως στο ταβάνι, μέσα από το άνοιγμα με τα σιδερένια κάγκελα πού ήτανε πάνω από την πόρτα, και να σ' έχουνε εκεί, μήνες και μήνες, τότε λέω και ξαναλέω πώς "η ανθρώπινη μοναξιά " μπορεί ν' αρχίσει εκεί όπου τελει...

"Οι λογοτεχνίες αλληλοερωτεύονται" Paul Valery Η φράση αυτή του Paul Valery αποδίδει με ποιητικό τρόπο την έννοια της Συγκριτικής Φιλολογίας. Στόχοι της συγκεκριμένης επιστήμης είναι η θεώρηση μιας εθνικής λογοτεχνίας από σκοπιά που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα και η σύγκρισή της με μια άλλη ξένη λογοτεχνία, ενώ στο πεδίο έρευνάς της συμπεριλαμβάνονται και οι συγκρίσεις με άλλες τέχνες (μουσική, ζωγραφική κ.ά.) ή με άλλους τομείς της πνευματικής δραστηριότητας (φιλοσοφία, πολιτική, θρησκεία κ.ά.). Με το βιβλίο της "Συγκριτική φιλολογία: Από τη θεωρία στην πράξη", η...

Μέσα από τα σπλάχνα του πρώτου μισού του 20ού αιώνα αναδύθηκε ένα αρμονικό, ολόφωτο και πολύτροπα αξιοζήλευτο ζεύγος συγγραφέων: η έξοχη, αυθεντική ποιήτρια Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέζου και ο άξιος πεζογράφος σύζυγός της, ο σεμνότατος και γνήσιος Πέτρος Γλέζος. Ένα ζεύγος σπάνιας αρμονίας, γνήσιας ελληνικότητας και υψηλού, άτεγκτου πνευματικού ήθους που απομένουν υποδείγματα τιμής και φιλίας για όσους γνωρίζουν, αγαπούν και μελετούν τα επιτεύγματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Όσοι τους γνώρισαν, τους συναναστράφηκαν και τους αγάπησαν, πρέπει να θεωρούν τον εαυτό τους ξεχωριστά...

Ο μεγάλος ποιητής εκ Κύπρου συγκεντρώνει σε δύο τόμους μια επιλογή από τα σημαντικότερα δοκιμιακά του κείμενα για την ποίηση, τη λογοτεχνία και το έργο του. "Τον πρώτο λόγο, ακόμα κι αν αναφερόμαστε σε συγκεκριμένα ιστορικά δρώμενα, θα πρέπει να τον έχει το αισθητικό πεδίο -η ρυθμική έκφραση πραγμάτων και εννοιών στο πλαίσιο των ανθρωπίνων καταστάσεων". Αυτά σημειώνει ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης προλογίζοντας τη δίτομη συλλογή δοκιμίων, συνεντεύξεων, μελετών και άρθρων του, που καλύπτουν περίπου τέσσερις δεκαετίες. Τα κείμενα -παλαιά και νέα- μένουν κάθε φορά ως ενδείκτες συ...

Ο μεγάλος ποιητής εκ Κύπρου συγκεντρώνει σε δύο τόμους μια επιλογή από τα σημαντικότερα δοκιμιακά του κείμενα για την ποίηση, τη λογοτεχνία και το έργο του. "Τον πρώτο λόγο, ακόμα κι αν αναφερόμαστε σε συγκεκριμένα ιστορικά δρώμενα, θα πρέπει να τον έχει το αισθητικό πεδίο -η ρυθμική έκφραση πραγμάτων και εννοιών στο πλαίσιο των ανθρωπίνων καταστάσεων". Αυτά σημειώνει ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης προλογίζοντας τη δίτομη συλλογή δοκιμίων, συνεντεύξεων, μελετών και άρθρων του, που καλύπτουν περίπου τέσσερις δεκαετίες. Τα κείμενα -παλαιά και νέα- μένουν κάθε φορά ως ενδείκτες συ...

Η "Πάπισσα Ιωάννα" του Εμμ. Ροΐδη χαρακτηρίζεται, από έντονη διακειμενικότητα. Παντός είδους παραπομπές και παραθέματα την κατακλύζουν, με αποτέλεσμα κάποιοι σύγχρονοι του Ροΐδη να την αποκαλέσουν σκωπτικά "κέντρωνα". Ο ίδιος ο Ροΐδης όμως απέδιδε μεγάλη σημασία στα παραθέματα και στις παραπομπές που στηρίζουν τα κείμενά του. Μάλιστα είχε συμπεριλάβει στις διαδοχικές εκδόσεις της "Πάπισσας Ιωάννας" σημειώσεις στο τέλος, που σχολίαζαν τα διάφορα παραθέματα, δίνοντας και τις κατάλληλες παραπομπές. [...] Θα ήταν χρήσιμη λοιπόν μια συστηματική μελέτη των παραθεμάτων και παρ...

Στα "Ποικίλα ελληνικά" συγκεντρώνονται εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου των ετών 2000-2008, πάνω σε θέματα σχετικά με την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και τη νεοελληνική λογοτεχνία. Εξετάζονται τα ταξίδια του ομηρικού Οδυσσέα, η ναυτική τοιχογραφία της Σαντορίνης, η ποιητική του "Διγενή Ακρίτη", του "Ερωτόκριτου", του "ριζίτικου", του δημοτικού τραγουδιού και του σολωμικού έργου. Ερμηνεύονται δύσκολες σολωμικές λέξεις. Στη βιβλιοκρισία της γερμανικής μετάφρασης του Σολωμού από τον H. C. Gunther επισημαίνονται συνοπτικά όλες οι αδυναμίες της έκδοσης Πολυλά. Άλλες εργασίες αφορού...

Εννέα συγκριτολογικά σημειώματα και μελέτες για τον Γιάννη Σκαρίμπα και τις "συνομιλίες" του μέσα από το πεζογραφικό και ποιητικό του έργο με τους Πιραντέλο, Χόφμαν, Κλάιστ, Μπαλζάκ, Προυστ, Μπύχνερ, Τσέλαν, Ντόρρο κ.ά. Πραγματικοί, ωστόσο, οικοδεσπότες και συνομιλητές τους είναι οι πλασματικοί ήρωες του χαλκιδαίου συγγραφέα, ο Μαριάμπας, ο Σουρούπης, ο Πιττακός, και πολλές από τις αινιγματικές ηρωίδες του όπως η Νινόν, η Μαρή, η Δολόξα. Η λογοτεχνία του Γιάννη Σκαρίμπα γεννήθηκε κυρίως στο κλίμα του ελληνικού μεσοπολέμου, για να μας δείξει ότι "ο μεσοπόλεμος είναι δι...

Η παρούσα μελέτη του έργου του Φώτη Κόντογλου, υπό το πρίσμα των σχέσεων διακειμενικότητας, έφερε στο φως ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για τη γραφή του και τους μηχανισμούς της. Συγκεκριμένα, καταφαίνεται πως ο Φ. Κόντογλου εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο την τεχνική του δανεισμού από άλλα κείμενα, επιλογή που ερμηνεύεται με αναγωγή στη λαϊκή και τη βυζαντινή κοσμοθεωρία και αισθητική, όπου βασικές κοινές παράμετροι είναι η επανάληψη, η αντιγραφή, η παράταξη, η προσήλωση στις νόρμες και, γενικά, η αποφυγή του νεωτερισμού. Έτσι, αυτό που επέκριναν στον Φ. Κόντογλου ως συντηρητισμό,...

Ο δεύτερος τόμος της σειράς "Μελέτες για τον Καζαντζάκη" δομείται γύρω από τη βασική υπόθεση του Ρόντερικ Μπήτον ότι ο Καζαντζάκης ως πεζογράφος εφαρμόζει μοντερνιστικές και μεταμοντερνιστικές συγγραφικές πρακτικές. Ο Βρετανός κριτικός συνδέει τα κείμενα του Kαζαντζάκη με κείμενα του Έλιοτ (μυθική μέθοδος), του Πάουντ, του Μαρκέζ (μαγικός ρεαλισμός) και του Μπόρχες, προσφέροντας με αυτή την κριτική του πρόταση μια καινούργια οπτική γωνία για το πεζογραφικό έργο του Kρητικού συγγραφέα. Η θέαση αυτή δεν αποτελεί απλώς ανανέωση στον τρόπο ανάγνωσης των κειμένων του σημαντικού...

Το αντικείμενο πραγμάτευσης της συγκεκριμένης μελέτης είναι ο ελληνικός νιτσεϊσμός. Στο πλαίσιό της εξετάζονται θεμελιώδεις όψεις της πρόσληψης του Νίτσε στην Ελλάδα, όπως είναι η περίπτωση των περιοδικών "Τέχνη" και "Διόνυσος", καθώς επίσης και αυτές των Π. Βλαστού και Ν. Καζαντζάκη. Πιο διακριβωμένα, η ίδια πάντοτε μελέτη καταλήγει στα εξής συμπεράσματα: Ο νιτσεϊσμός των δύο περιοδικών λαμβάνει τη μορφή του εθνικισμού και του κοινωνικού ανισοτισμού, ακόμη και του κοινωνικού δαρβινισμού στην περίπτωση του συνεργάτη της "Τέχνης", του Π. Νιρβάνα. Ο νιτσεϊσμός του Βλαστού εμφ...

Μελετώντας το φευγαλέο, τη νοσταλγία και την αίσθηση του ανεκπλήρωτου, βασανισμένοι από αναπάντητα ερωτήματα, ο Άγρας, ο Καρυωτάκης, ο Λαπαθιώτης, ο Ουράνης, η Πολυδούρη, ο Σκαρίμπας, ο Φιλύρας, στρέφουν την ελληνική ποίηση στην επίμονη διερεύνηση των εσωτερικών τοπίων της ποίησης και του ποιητή. Στο βιβλίο εξετάζονται οι αιωρήσεις της ποίησής τους ανάμεσα στις λέξεις και τη μουσική, την πραγματικότητα και τη φαντασία, την ανάγκη της επικοινωνίας και την επίγνωση της ετερότητάς τους. Εξετάζεται επίσης η σχέση των ποιητών αυτών με τη Γενιά του '30: μια σχέση αμοιβαίας από...

Η κίνηση συνιστά μια βασική παράμετρο του χώρου, όποιου χώρου, από το γεωγραφικό χώρο ως τον πολιτισμικό, μια διαρκής αλληλεπίδραση ασκείται ώστε να συμπεριλάβει ό,τι θα μπορούσε να εμφανιστεί ως μεταβλητό ή αμετάβλητο, προσδιορισμένο ή απροσδιόριστο, συνέχεια ή λύση. Κατά συνέπεια, η αναφορά στην έννοια του συνόρου σύμφωνα με αυτήν την προοπτική σημαίνει την αποδοχή μιας θεμελιώδους αντίφασης: όσο περισσότερο τα σύνορα παρουσιάζονται ως προφανή τόσο λιγότερο υφίστανται, μέχρι του σημείου εκείνου όπου γίνονται αδιόρατα. Αντίθετα, όσο περισσότερο τα σύνορα παρουσιάζονται ως...

Ο τόμος συγκεντρώνει μία σειρά άρθρων και ανακοινώσεων, που έγραψε ο καθηγητής νέων ελληνικών στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού στο Παρίσι, Henri Tonnet, με σκοπό τη χαρτογράφηση ενός ανεξερεύνητου πεδίου ή τη σύνοψη μιας διαχρονικής εξέλιξης στη νεοελληνική αφηγηματική πεζογραφία. Το ενδιαφέρον του παρόντος τόμου επικεντρώνεται στους δύο αιώνες που επηρέασαν καθοριστικά τη νεοελληνική μυθοπλασία, τον 18ο και 19ο αιώνα. Το εγχείρημα έγκειται στην εκ του σύνεγγυς ανάγνωση όσο το δυνατόν περισσότερων και πιο ποικιλόμορφων κειμένων. Η προσεκτική ανάγνω...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σύντομη μονάχα αναδρομή στη "μακρά πορεία" του Καζαντζάκη, που δεν έπαψε πάντα, χωρίς τελειωμό, "να κυνηγά τον Θεό", όπως λέει ο ίδιος, "στον αδειανό αέρα", που "δεν έχει γυρισμό". Και, μαζί με τον Θεό, σαν ένας κυνηγός πάλι, όπως ο φιλόσοφος, κι αυτός, "ο ανήσυχος Κρητικός", ν' αναζητά σ' όλη του τη ζωή την αλήθεια στην ολοκληρωτική της μορφή, την "απόλυτη αλήθεια". Η θρησκευτική ταυτότητα του Νίκου Καζαντζάκη έχει απασχολήσει πολύ και όχι πάντα με τη δέουσα για κάθε έρευνα νηφαλιότητα. Ο φιλόσοφος, θεολόγος και γνωστός μελετητής της λογ...