Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο "Λάμψη και γνόφος" γράφτηκε το 1999 στην Αθήνα και παρέμεινε στο συρτάρι, λόγω της τακτικής συνεργασίας του συγγραφέα με τον τιμώμενο Κώστα Ε. Τσιρόπουλο στο περιοδικό "Ευθύνη", μια συνεργασία που δεν επέτρεπε τέτοιου είδους ενέργειες, οι οποίες πολύ εύκολα μπορούσαν να παρεξηγηθούν και να θεωρηθούν φιλοφρονήσεις. Τώρα, όμως, μετά την αποχώρηση του Κώστα Ε. Τσιρόπουλου από τα εκδοτικά της "Ευθύνης", κρίνοντας ότι, τελικά, το βάρος του κάθε έργου κατευθύνει τη διάθεση του κριτικού και όχι η φιλία, το ανά χείρας βιβλίο βγαίνει στα φως απαλλαγμένο από τέτοιου είδους...

Στοιχεία και τεχνικές που εγγράφονται με ασφάλεια και χωρίς αμφιβολία στις υφολογικές επιλογές του Παπαδιαμάντη, που συνιστούν, με άλλα λόγια, στοιχεία του ύφους του, εντοπίζονται και αναδεικνύονται σε αυτή τη συλλογική εργασία. Πολλά από αυτά τα στοιχεία και τις τεχνικές ανήκουν σε μια ρητορική παράδοση που ξεκινά ήδη από την εποχή των αρχαίων κλασικών. Η ρητορική τεχνική του Σκιαθίτη κοσμοκαλόγερου έλκει την καταγωγή της όχι μόνον από την αρχαία Ελλάδα αλλά και από τον μεσαιωνικό ελληνισμό: την εκκλησιαστική ρητορική παράδοση των Βυζαντινών και τη ρητορική που επιστέφει τ...

Ο τόμος αυτός αποτελείται από μελέτες οι περισσότερες από τις οποίες έχουν δημοσιευτεί σε ξένα περιοδικά ή πρακτικά συνεδρίων. Άλλες έχουνε εμφανιστεί σε περιοδικά - ηλεκτρονικά κυρίως- στην Ελλάδα και άλλες εκδίδονται για πρώτη φορά. Η ιδέα να συγκεντρωθούν από κοινού ορισμένα από τα δημοσιεύματα αυτά προέκυψε από την ανάγκη να δώσουν στους Έλληνες αναγνώστες τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στις συγκεκριμένες έρευνες στη γλώσσα τους. Ωστόσο, η αναδημοσίευσή τους στο ανά χείρας βιβλίο (οι πρώτες δημοσιεύσεις αναφέρονται στο τέλος) έχει υποστεί σχετική επεξεργασία, κυρίως με...

Το κείμενο αυτό του Στρατή Τσίρκα είναι ομιλία του που διαβάστηκε στην Πνευματική Εστία της Αλεξάνδρειας, σε εκδήλωση της ελληνικής κοινότητας με αφορμή τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 1947. Στον πρόλογό του, ο Διονύσης Καψάλης σημειώνει: "Όπως ο Σεφέρης το 1943, στη δική του διάλεξη για τον Μακρυγιάννη, έτσι και ο Τσίρκας το 1947, στον ίδιο τόπο, την Αίγυπτο, και σε καιρό πολέμου πάλι, αναζητεί μια φωνή που να αγγίζει βαθύτερα στρώματα της συλλογικής μνήμης, ένα αυθεντικό κράτημα σε καιρούς ιλιγγιώδους αβεβαιότητας. Ο γενναίος Στρατηγός από το Λιδωρίκι ήταν ο επικρατέστερος...

Πολλές και ποικίλες είναι οι κριτικές εκτιμήσεις για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Η παρούσα "Εισαγωγή" συνενώνει κείμενα που εκφράζουν ένα ευρύ φάσμα θεωρητικών, αισθητικών και ιδεολογικών απόψεων, προκειμένου να αναδειχτούν με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο τα πνευματικά ενδιαφέροντα του πολύτροπου αυτού συγγραφέα. Τα εν λόγω κριτικά κείμενα καλύπτουν μια περίοδο ενός περίπου αιώνα, από ένα κριτικό σχόλιο του 1916 μέχρι σήμερα. Το υλικό είναι οργανωμένο θεματικά, με κεφάλαια αφιερωμένα στην ποίηση του Καζαντζάκη, στο θεατρικό, ταξιδιωτικό και αυτοβιογραφικό έργο του, αλλά κα...

Ο ανά χείρας "Οδηγός" έχει ένα συγκεκριμένο στόχο και σχεδιάστηκε βάσει αυτού: να λειτουργήσει ως υποδομή για την εισαγωγή των νέων φιλολόγων στην επιστήμη της Νεοελληνικής Φιλολογίας μέσα από το συναφές, προβλεπόμενο σε πανεπιστημιακά προπτυχιακά προγράμματα φιλολογικών σπουδών, εισαγωγικό μάθημα. Συγκεντρώθηκε, ως εκ τούτο, σε μια κριτικά και εύληπτα επεξεργασμένη ενότητα, εκείνο το απαραίτητο υλικό που μπορεί να βοηθήσει πρωτοετείς φοιτητές και φοιτήτριες της Φιλολογίας να εξοικειωθούν με τη Νεοελληνική Φιλολογίας και το επιστημονικό πνεύμα της, να κατακτήσουν γνωστικά τ...

Αυτό το μικρό βιβλίο, απαρτισμένο από τέσσερα κείμενα, αναφέρεται σε τέσσερα νησιά: τη Νήσο του Μαν στην ιρλανδική θάλασσα, τη Σκιάθο, την Πάτμο και τη Νάξο. Στο μυθιστόρημα του Χώλλ Κέιν "Ο Μαξιώτης", μεταφρασμένο απαράμιλλα από τον Παπαδιαμάντη, η Νήσος του Μάν "γίνεται ένα" με τη Σκιάθο, και αυτή την ταύτιση περιγράφει το κείμενο "Ένα νησί". Η Ρέα Φραντζή της "Γραμμής του Ορίζοντος" του Χρήστου Βακαλόπουλου συναντιέται σε κρίσιμη ώρα με τη Ναξιώτισσα Αυγούστα Μούχρα των "Εμπόρων των Εθνών" στο "Εν Πάτμω". Το κείμενο "Στην άκρη του γκρεμού" δοκιμάζει να ψαύσει, ό...

Η άνθηση των παπαδιαμαντικών σπουδών από τη δεκαετία του 1980 ως τις μέρες μας οφείλεται στο σπόρο που έσπειρε ο Ζήσιμος Λορεντζάτος το 1961 με το δοκίμιό του "Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Πενήντα χρόνια από το θάνατό του". Αργότερα, το 1986, με ένα βραχύτερο αλλά εξαιρετικό κείμενο κατέδειξε αδιαφιλονίκητα την απόλυτη κυριαρχία του Σκιαθίτη διηγηματογράφου επάνω στην ελληνική γλώσσα. Σήμερα, πενήντα χρόνια αργότερα από το παρθενικό του γραφτό για τον Παπαδιαμάντη, είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε ακριβέστερα την καρποφορία του: χωρίς την "παπαδιαμαντική παρέμβαση" του Ζ.Λ. δεν...

"Από τα μαθητικά θρανία τα Γράμματα στάθηκαν ο μεγάλος μου έρωτας: τα μυθιστορήματα, τα διηγήματα, ο στίχος, η κριτική - προπάντων η κριτική! Προς αυτήν ένιωθα την ισχυρότερη έλξη". Δ.Ν. Ο Νικολαρεΐζης υπήρξε ένα από τα φωτεινότερα μυαλά της γενιάς του '30. Κοσμοπολίτης, με ευρύτερο φάσμα γνώσεων γύρω από τη διεθνή και ελληνική ποίηση, την πεζογραφία, το δοκίμιο, την τέχνη. Ήδη από το 1930 τα πρώιμα κείμενά του για τον ηδονισμό και τον λυρισμό στην ποίηση του Καβάφη, οι αναλύσεις και οι κρίσεις του για τον Andre Gide, τον Valery, τον Proust, τον Joyce, τον υπερρεαλισμό...

Ο Παπαδιαμάντης είναι ένας Έλληνας Χριστιανός συγγραφέας, που δεν θέλει να εκπλήξει με την τέχνη του. Αγαπάει το Θεό, τους ανθρώπους και τη φύση. Βλέπει την ομορφιά όλων και την περιγράφει. Οι περιγραφές του δείχνουν μια ερωτική και ευλαβή παρατήρηση και δείχνει σεβασμό και αγάπη τόσο στα καλά και στα ευσεβή πρόσωπα και πράγματα, όσο και στα δυσάρεστα. Βλέπει το δράμα της ανθρώπινης ζωής με μεγάλη συμπάθεια και συμπάσχει. Βρίσκει και μέσα στην αποτυχία του ανθρώπου πολλά στοιχεία, που φανερώνουν τη θεϊκή φύση της ανθρώπινης ψυχής με ανυπολόγιστες δυνάμεις ηθικών κατορθωμάτω...

Όταν κυκλοφόρησε το 2009 το "Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως", δεν πρόβλεπε Β΄ και Γ΄ κύκλο του κουτσουρεμένο απλώς κατά το "όπως όπως". Τύχη αγαθή εντούτοις, χάρη και στην καλή διάθεση του εκδότη, ιδού ό,τι συναπαρτίστηκε... Τριλογία! Ώρες αργίας περίπου, όπως τιτλοφορούσε ο μακαρίτης Γιώργος Θεοτοκάς -πριν από τον Κλέωνα Παράσχο του "Χρονικού"- ανάλογες καταγραφές. Αν τώρα, η συνέχεια αυτή έχει κανένα λόγο, διαφέρει τυχόν από κύκλο σε κύκλο, ας το κρίνει ο αναγνώστης.

Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη περιφερειακή πόλη η οποία στον 20ό αιώνα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια λογοτεχνία που όχι μόνο ήταν διαφορετική από εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στα γράμματά μας· διαμορφώθηκε έτσι ένα είδος παράδοσης που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά του τόπου γενικότερα, ώστε ορισμένοι μελετητές να μιλούν ακόμα και για "Σχολή της Θεσσαλονίκης". Η λογοτεχνία αυτή δημιουργήθηκε από συγγραφείς που υπήρξαν συσπειρωμένοι γύρω από κάποια πολύ σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης κι έχει δύο φάσεις: μί...

[...] Tο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το οποίο θα συζητήσουμε εδών, ξεκινά στη Pόδο. O Γεώργιος Γεμιστός, ο ειδωλολάτρης φιλόσοφος, πιο γνωστός ως Πλήθων, οραματιστής τολμηρός, αρνητής και πολέμιος της θρησκείας των πατέρων του, ειδωλολάτρης, συμβουλάτορας του αυτοκράτορα και αντίπαλος του Πατριάρχη, καταδιώκεται. Μαζί του, η εξάχρονη Aϊμά. Tη ρίχνει από ένα βράχο, για να τη γλιτώσει. Εκείνη επιβιώνει. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1453, συναντούμε τον Πλήθωνα στο Mυστρά, αφοσιωμένο στην εγκαθίδρυση και εξάπλωση της παγανιστικής λατρείας. "Kατώνιει εν τω Πληθώνειω άκ...

Ενα κλασικό πλέον δοκίμιο με θέμα την ελληνική ταυτότητα και την πνευματική σχέση Ελλάδας και Δύσης. "Μια διεισδυτική θεώρηση απόψεων και θέσεων πάνω σε καίρια προβλήματα του Ελληνισμού, κορυφαίων διανοητών και πνευματικών δημιουργών (Γ. Σεφέρης, Κ. Τσάτσος, Ζ. Λορεντζάτος, Σ. Τσίρκας), αλλά και σύνδεση του έργου τους με συγκεκριμένους ήρωες, όπως ο Μακρυγιάννης, o Καραϊσκάκης και γενικότερες φιλοσοφικές προεκτάσεις, όπως αναδύονται μέσα από τους στοχασμούς τους, αποτελεί η μεθοδική και σημαντικότατη αυτή μελέτη. Ο συγγραφέας φέρνει το έργο τους κοντά στους ήρωες του ελληνι...

Στο "Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου" ένας νέος δολοφονείται από παρανόηση, επειδή μοιάζει καταπληκτικά με κάποιον άλλο. Ο φόνος αναπαράγεται κατοπτρικά στο τέλος της ιστορίας, πάλι βασισμένος σε παρανόηση. Πριν από τον φόνο αυτόν, ανάλογοι φόνοι (ή κατ' επίφαση φόνοι) διαπράττονται κατά συρροή σε άλλους τόπους, σε άλλα, ξενόγλωσσα κείμενα, σε συνδυασμό με ανάλογες παρεξηγήσεις, αντικαταστάσεις προσώπων, διχασμούς προσωπικοτήτων, κλεμμένες σκιές και χαμένα είδωλα. Όλος αυτός ο φασματικός κόσμος των αναδιπλασιασμών -εκτόνωση του άγχους που προκαλεί η επέλαση του βιομηχα...

Το λογοτεχνικό έργο του Ν.Γ. Πετζίκη την περίοδο του 1935-1950 μελετάται κειμενοκεντρικά και διακειμενικά. Η μελέτη των κειμένων αναδεικνύει ως βασικό κίνητρο της ενασχόλησης του συγγραφέα με την τέψνη την υπαρξιακή αναζήτηση του αληθινού σχήματος, που ορίζεται ως ενότητα όλως στο Ένα. Ο Πετζίκης καταλήγει στην πεποίθηση, πως η πηγή γνώσης της αλήθειας είναι η γλώσσα και πως το περιβάλλον του έργου τέχνης μπορεί να είναι ο ιδανικός χώρος αναζήτησης, ανακάλυψης, έκφρασης και μετάδοσης της αληθινής πραγματικότητας, όταν στα πλαίσιά του συνυπάρχουν ο Λόγος, που αποκαλύπτει ενο...

O Κάλβος κατόρθωσε να ανασυνθέσει στο έργο του τη μακραίωνη παράδοση της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας με τις νεωτερικές προτάσεις του ευρωπαϊκού ρομαντισμού, με τις ποιητικές κατακτήσεις του Μπάιρον και με την ιδεολογική διδασκαλία των Καρμπονάρων. Βίωσε την εμπειρία της επαναστατικής αδελφότητας σε διάφορες χώρες της ηπείρου και από το συμβολικό τελετουργικό της άντλησε μεγαλειώδη έμπνευση. Διότι ο Κάλβος υπήρξε γέννημα της νέας κοινωνίας που δημιούργησε το 1789. Συνέθεσε άλλωστε και εξέδωσε το έργο του σε τρία από τα κυριότερα επαναστατικά κέντρα όλης της ηπείρου - Λ...

Γιατί εξακολουθεί να μας απασχολεί τόσο η γενιά του '30; Ποια μυστηριώδης αύρα έλκει μελετητές, κριτικούς και λογοτέχνες στα πεπραγμένα της; Πώς εξηγείται η διαρκής αναφορά παλαιότερων και νεότερων σε αυτήν; Iδεοληψία, θαυμασμός, άγχος επίδρασης, κρυφή ζήλια ή κριτική αναθεώρηση; Συνιστά, εντέλει, η γενιά του '30 γραμματολογικό μόρφωμα, ή λογοτεχνικό και πολιτισμικό μύθο; Πρέπει να δούμε τον μύθο της ως μέρος μιας ευρύτερης πολιτισμικής, και όχι μόνο λογοτεχνικής, ιστορίας; Το παράδοξο με τη γενιά του '30 είναι ότι αποθεώθηκε και πολεμήθηκε όσο καμιά άλλη, και αυτή η αν...

Ο Περικλής Σφυρίδης είναι μια πολύπλευρη πνευματική προσωπικότητα με πολλές ιδιότητες: πεζογράφος, ποιητής, κριτικός της λογοτεχνίας, τεχνοκριτικός, ανθολόγος. Απ' όλες αυτές θεωρώ σημαντικότερη την ιδιότητα του πεζογράφου. Στα τριάντα πέντε χρόνια της λογοτεχνικής του πορείας εξέδωσε έντεκα συλλογές διηγημάτων, δύο μυθιστορήματα και ένα αυτοσχόλιο πνευματικής πορείας. Υπάρχουν επίσης άλλα δώδεκα διηγήματα δημοσιευμένα στα εγκυρότερα λογοτεχνικά περιοδικά του τόπου, τα οποία σύντομα θα κυκλοφορήσουν κι αυτά σε βιβλίο. Για το έργο του έχουν δημοσιευθεί περισσότερες από εκ...