Νεοελληνική λογοτεχνία - Ερμηνεία και κριτική

Ο ελληνικός υπερρεαλισμός και η κατασκευή της παράδοσης

Άγρα (2012)

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Νικόλας Κάλας και ο Νίκος Εγγονόπουλος, οι τρεις Έλληνες υπερρεαλιστές της περιόδου 1930-1945, σε διάλογο με το μαρξισμό και την ψυχανάλυση στοχάστηκαν για τα καίρια ζητήματα του καιρού τους: Προσέγγισαν το γλωσσικό θετικισμό είτε αυτός προερχόταν από τους κόλπους υης δημοτικής είτε από αυτούς της καθαρεύουσας. Συνέβαλαν στην αναδιάταξη των συστημάτων σκέψης της εποχής με την εισαγωγή της πρακτικής της αυτόματης γραφής, την αμφισβήτηση του διαχωρισμού της ζωής από τη λογοτεχνία και την ανάδειξη του ασυνείδητου ως συστήματος. Υιοθετώντας ένα πνεύμα...

Ο ένθεος και κατατρεγμένος Καζαντζάκης

Ιωλκός (2005)

Ο Καζαντζάκης είναι σήμερα Παγκόσμιος Στοχαστής και Συγγραφέας. Η "Διεθνής Εταιρεία Φίλων Ν. Καζαντζάκη" (μη κερδοσκοπικό Σωματείο που εδρεύει στη Γενεύη) έχει σήμερα αντιπροσώπους και τμήματα σε 93 χώρες του Κόσμου, και στις Πέντε Ηπείρους. Είναι ο καλύτερος Πρεσβευτής της Ελλάδας και της Κρήτης στον πλανήτη μας. Όμως είναι και ο πιο κατατρεγμένος. Μια λαθεμένη άποψη, που ιδιαίτερα υπάρχει στην Ελλάδα, είναι ότι αφορίστηκε. Εντούτοις ο Καζαντζάκης ήταν Ένθεος και δεν ξέφυγε από το γράμμα της Αγίας Γραφής, αυτό υπερασπίζεται και η παρούσα έκδοση. Αποσπάσματα από την Αγία Γ...

Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου ως πεζογράφος

Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2001)

Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει το έργο του Παπαντωνίου στον πεζό λόγο και στο χώρο της κριτικής. Τα διηγήματά του με το βαθύτερο υπόστρωμα και τις προεκτάσεις τους, τα ελληνικά και παρισινά χρονογραφήματά του, οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό, εξετάζονται, όχι μεμονωμένα αλλά συγκριτικά, όσο γίνεται, με κείμενα άλλων δημιουργών. Τα κριτικά άρθρα του Παπαντωνίου για ζητήματα ή πρόσωπα της λογοτεχνίας, η στάση του απέναντι στα ρεύματα της ευρωπαϊκής τέχνης και τις αναζητήσεις της νεοελληνικής ζωγραφικής, με τις ποικίλες εκδηλώσεις της εικαστικής έκφρασης...

Ο θάνατος του είδους

Μικρή Άρκτος (2013)

Ο Γιώργος Αριστηνός,, φλερτάροντας ερωτοπαθώς για χρόνια με τον Θάνατο, στροβιλιζόμενος για καιρό πάνω από την άβυσσο του Κακού, προετοίμαζε εξακολουθητικά την οριστική του έξοδο. Στο τελευταίο του βιβλίο έρχεται, μπλαζέ μισάνθρωπος και κατά συρροήν δολοφόνος, να αποκτείνει με μια μηδενιστική κίνηση τόσο τα λογοτεχνικά είδη όσο και το βιολογικό είδος "άνθρωπο"... Η παράδοση της μοντέρνας λογοτεχνίας του Κακού συναντά τη θεωρία της λογοτεχνίας. Εφαρμοσμένη θεωρία ή απόλυτη λογοτεχνία; Ο ακραίος 20ός αιώνας γνώρισε πολλούς θανάτους, πραγματικές εκατόμβες και μεγάλες απώλει...

Ο θάνατος χορός καλαματιανός

Πορφύρα Εκδόσεις (2018)

Στα μέσα της δεκαετίας του 80, διαβάζοντας μία συνέντευξη του κυρ Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη στο περιοδικό "Το Τέταρτο", μου έκανε εντύπωση μια φράση του στον δημοσιογράφο Στάθη Τσαγκαρουσιάνο, ότι δηλαδή στην Παράδοσή μας "ο θάνατος είναι μία κοπέλα όνειρο, μ' ένα φουστάνι μούρλια, μ' ένα φτερό παγωνιού στο κεφάλι, να σέρνει χορό, με μαντηλάκι μπροστά, και πίσω ν' ακολουθούν νέοι, γέροι, γυναίκες, μωρά, καλαματιανό". Η φράση αυτή με σημάδεψε στη μέχρι τώρα πορεία μου και αποτέλεσε τον άξονα γύρω από τον οποίο κινούμαι πλέον, άρα και στο κείμενο που κρατάς στα χέρια σου, φίλε α...

Ο Θεός του Καζαντζάκη και η απόλυτη αλήθεια

Μαΐστρος (2009)

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σύντομη μονάχα αναδρομή στη "μακρά πορεία" του Καζαντζάκη, που δεν έπαψε πάντα, χωρίς τελειωμό, "να κυνηγά τον Θεό", όπως λέει ο ίδιος, "στον αδειανό αέρα", που "δεν έχει γυρισμό". Και, μαζί με τον Θεό, σαν ένας κυνηγός πάλι, όπως ο φιλόσοφος, κι αυτός, "ο ανήσυχος Κρητικός", ν' αναζητά σ' όλη του τη ζωή την αλήθεια στην ολοκληρωτική της μορφή, την "απόλυτη αλήθεια". Η θρησκευτική ταυτότητα του Νίκου Καζαντζάκη έχει απασχολήσει πολύ και όχι πάντα με τη δέουσα για κάθε έρευνα νηφαλιότητα. Ο φιλόσοφος, θεολόγος και γνωστός μελετητής της λογ...

Ο Θεοτοκάς του θεάτρου

Εξάντας (2017)

Ο Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966) ανήκει στους συγγραφείς που επιβλήθηκαν εύκολα και αμέσως μόλις εμφανίσθηκε στα ελληνικά γράμματα. Έδωσε υποσχέσεις με τα πρώτα έργα του, τις οποίες ξεπέρασε με τα επόμενα, απέκτησε φήμη και κύρος, που διατήρησε και μετά θάνατον. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου: δοκίμιο, αρθρογραφία, μυθιστόρημα, δράμα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις και ποίηση. Ο Θεοτοκάς του θεάτρου έγραψε δεκατρία θεατρικά έργα, τα περισσότερα από τα οποία παραστάθηκαν επανειλημμένα. Υπήρξε τρεις φορές διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και επιπλέον πρωτεργάτης στην ίδρυση και διε...

Ο θρους του δέρατος

Αρμός (1993)

Ο ίσκιος της γραφής

Άγκυρα (2009)

Εννέα συγκριτολογικά σημειώματα και μελέτες για τον Γιάννη Σκαρίμπα και τις "συνομιλίες" του μέσα από το πεζογραφικό και ποιητικό του έργο με τους Πιραντέλο, Χόφμαν, Κλάιστ, Μπαλζάκ, Προυστ, Μπύχνερ, Τσέλαν, Ντόρρο κ.ά. Πραγματικοί, ωστόσο, οικοδεσπότες και συνομιλητές τους είναι οι πλασματικοί ήρωες του χαλκιδαίου συγγραφέα, ο Μαριάμπας, ο Σουρούπης, ο Πιττακός, και πολλές από τις αινιγματικές ηρωίδες του όπως η Νινόν, η Μαρή, η Δολόξα. Η λογοτεχνία του Γιάννη Σκαρίμπα γεννήθηκε κυρίως στο κλίμα του ελληνικού μεσοπολέμου, για να μας δείξει ότι "ο μεσοπόλεμος είναι δι...

Ο ιστός του έρωτα και του θανάτου

Επέκεινα (2012)

Η προσέγγιση της Βιβής Θεοδοσάτου θυμίζει ακριβώς αυτή την "αγνή" ματιά του ψυχαναλυτικού πληροφορημένου αναγνώστη, που βήμα με βήμα αναγνωρίζει κάτω από τα λεγόμενα και γραφόμενα τις υπόγειες δυνάμεις που διατρέχουν το δημιουργό κατά τη διάρκεια της δουλειάς του. Όσο και αν φαίνεται κάπως δύσκολο, η Βιβή Θεοδοσάτου κατάφερε να διατρέξει με σεβασμό το σύνολο έργο του γνωστού λογοτέχνη, όπως άλλωστε το έκανε και για το έργο της Ρέας Γαλανάκη, Γιώργου Χειμωνά, Γεωργίου Βιζυηνού και Μαργαρίτας Καραπάνου... Η δύναμη της ματιάς της και η ήρεμη προσέγγιση, χωρίς ιδεοληπτικούς προ...

Ο Καβάφης του Σεφέρη

Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1993)

Ο Καζαντζάκης μοντερνιστής και μεταμοντέρνος

Εκδόσεις Καστανιώτη (2009)

Ο δεύτερος τόμος της σειράς "Μελέτες για τον Καζαντζάκη" δομείται γύρω από τη βασική υπόθεση του Ρόντερικ Μπήτον ότι ο Καζαντζάκης ως πεζογράφος εφαρμόζει μοντερνιστικές και μεταμοντερνιστικές συγγραφικές πρακτικές. Ο Βρετανός κριτικός συνδέει τα κείμενα του Kαζαντζάκη με κείμενα του Έλιοτ (μυθική μέθοδος), του Πάουντ, του Μαρκέζ (μαγικός ρεαλισμός) και του Μπόρχες, προσφέροντας με αυτή την κριτική του πρόταση μια καινούργια οπτική γωνία για το πεζογραφικό έργο του Kρητικού συγγραφέα. Η θέαση αυτή δεν αποτελεί απλώς ανανέωση στον τρόπο ανάγνωσης των κειμένων του σημαντικού...

Ο Καζαντζάκης στον 21ο αιώνα

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2010)

Το βιβλίο αποτελεί μια επιλογή δεκατεσσάρων επιστημονικών ανακοινώσεων που παρουσιάστηκαν στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο "Νίκος Καζαντζάκης 2007: Πενήντα χρόνια μετά" (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο & Ρέθυμνο, 18-21 Μαΐου 2007). Στόχος του Συνεδρίου ήταν να διαγραφεί η τοποθέτηση της σύγχρονης επιστημονικής κοινότητας απέναντι στο έργο του Καζαντζάκη, ενός συγγραφέα που εξακολουθεί, όπως φαίνεται και από τα συμπεριλαμβανόμενα μελετήματα, να αποτελεί "σημείον αντιλεγόμενον". Είναι χαρακτηριστικό ότι για το magnum opus του Καζαντζάκη, την Οδύσεια, υπάρχουν περιορισμένης μάλ...

Ο καθρέφτης και το είδωλο

Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1983)

Ο Κάρλες Ρίμπα και η νεοελληνική λογοτεχνία

Εκάτη (2015)

Η εργασία "Ο Κάρλες Ρίμπα και η νεοελληνική λογοτεχνία", η οποία τιμήθηκε με το Βραβείο Δοκιμίου Josep Vallverdu το 2011, εκπονήθηκε με αφορμή τον εντοπισμό, στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο της Αθήνας (Ε.Α.Ι.Α.), επτά ανέκδοτων επιστολών του Κάρλες Ρίμπα και μίας της συζύγου του, Κλεμεντίνα Αρδερίου, οι οποίες απευθύνονταν στη σπουδαία ελληνίδα ισπανίστρια Ιουλία Ιατρίδη. Εκκινώντας από την εν λόγω αλληλογραφία (και από τις επιστολές της Ιατρίδη προς τον Ρίμπα που εντοπίστηκαν στο Εθνικό Αρχείο της Καταλονίας), ο συγγραφέας επιχειρεί να ρίξει φως στους λόγους π...

Ο Κολοκοτρώνης ωραίος σαν Μπολιβάρ

Βιβλιόραμα (2020)

Η κορυφαία ποιητική σύνθεση του νεοελληνικού 20ού αιώνα, ο "Μπολιβάρ" του Νίκου Εγγονόπουλου, γράφεται στην Κατοχή, τον χειμώνα 1942-’43, ταυτόχρονα με την εμβληματική διάλεξη του Γιώργου Σεφέρη, "Ένας Έλληνας - ο Μακρυγιάννης". Εκείνη τη στιγμή, ο καθένας επιλέγει με ποια πλευρά είναι : η γενιά του ’30 ταυτίζεται με την κυβέρνηση του Καΐρου, ενώ ο Εγγονόπουλος ταυτίζεται, ανοιχτά, με την πλευρά του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Ο Εγγονόπουλος αντιπαραθέτει τον πρωταγωνιστή του ποιήματος Μπολιβάρ, τον "διαφωτισμένο" Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στο αρχέτυπο του λαϊκισμού, τον Μακρυγιάννη του...

Ο λόγος της παρουσίας

Σοκόλη (2005)

Το 2005 συμπληρώθηκαν τα εβδομηντάχρονα του καθηγητή Παναγιώτη Μουλλά. Ό,τι διέκρινε και συνεχίζει να διακρίνει τον διδακτικό λόγο του είναι η αμεσότητα μιας παρουσίας. Με άγρυπνο ενδιαφέρον ο Παν. Μουλλάς στάθηκε κοντά στους μαθητές, τους συναδέλφους και τους συνοδοιπόρους του. Και πάντοτε φρόντιζε να διανθίσει το λόγο και τα επιχειρήματά του με ιστορίες από τη μαθητεία στους δικούς του δασκάλους, σαν να ήθελε να συστήσει τις προσωπικές του οφειλές: στον Κ.Θ. Δημαρά, τον Λίνο Πολίτη, τον Κάρολο Κουν. Οι μαθητές του, με τη σειρά τους, για να τον τιμήσουν, ετοίμασαν έναν ιδι...

Συνολικά Βιβλία 870
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου