Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ποια είναι η θέση της λογοτεχνίας στη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας; Ποιο ρόλο διαδραμάτισε η λογοτεχνία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης του νεότερου Ελληνισμού; Σε ποιο βαθμό η σημερινή νεοελληνική συνείδηση βασίζεται σε παλαιότερες εξελίξεις που ανάγονται στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ή και στα πρώτα μεταβυζαντινά χρόνια; Πώς αντιμετώπιζαν τα ζητήματα αυτά οι Έλληνες λογοτέχνες μετά τη συγκρότηση του νεότερου ελληνικού κράτους, κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα; Οι μελέτες του βιβλίου πραγματεύονται το επίμαχο ζήτημα των απαρχών της νεότερη...

Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται η σχέση του Βασίλη Βασιλικού με την Ιταλία, όπως αυτή σφυρηλατήθηκε από τη δεκαπενταετή διαμονή του στη Ρώμη (1972-1987), ενώ παράλληλα ανιχνεύονται ιταλικοί αντικατοπτρισμοί μέσα στα έργα του. Ο Βασιλικός γνωρίζει σε βάθος και αποδίδει επακριβώς τον καθημερινό σφυγμό της Αιώνιας Πόλης και αναπλάθει πιστά τις άγνωστες στους πολλούς εικόνες της. Μήπως όμως, και πριν από την εκεί εγκατάστασή του, η Ρώμη αποτελούσε γι' αυτόν ένα ιδεώδες, ένα συμβολικό στόχο, μία καβαφική Ιθάκη; Δεν είναι τυχαίο ότι το 1951, ο δεκαπεντάχρονος τότε Βασιλικός έγραψε...

Για τον Προγκίδη, ο Παπαδιαμάντης είναι ο Μεγάλος Πρεσβευτής του Μυθιστορήματος στη Χώρα του Βυζαντίου. Και να που τα πράγματα μοιάζουν να περιπλέκονται δυσάρεστα: αυτός ο κατ' εξοχήν μυθιστοριογράφος δεν είναι μυθιστοριογράφος! Έγραψε βέβαια τρία τέσσερα μυθιστορήματα, όμως το μεγαλύτερο και, αν καταλαβαίνω σωστά, το καλύτερο μέρος του έργου του αποτελείται από διηγήματα. Ακόμα μια πρόκληση: το διήγημα και το μυθιστόρημα θεωρούνται εδώ όχι ως διαφορετικές, αντιθετικές οντότητες (ορθά, κατά τη γνώμη μου: ποτέ δεν διέκρινα κάποια διαφορά ουσίας ανάμεσα σ' ένα διήγημα του Τσέ...

"Η Κερένια κούκλα" του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου είναι ένα έργο με θέμα τον έρωτα, την τρυφερότητα, τον πόθο. Με έναν νεαρό άντρα που άθελά του γλυκοβλέπει ένα κορίτσι που κοκκινίζει. Με το ερωτευμένο κορίτσι να έλκεται ακαταμάχητα ενώ πρέπει να αντισταθεί. Με τη μοιραία στιγμή ανάμεσά τους, που κάνει ωστόσο μια αμυγδαλιά αιφνιδίως να ανθίσει. Με εύθυμους γλεντζέδες και φλύαρο λαϊκό κόσμο. Με λιβάδια γεμάτα λουλούδια αλλά και με πένθιμα δωμάτια αρρώστιας. Με τους δυο νέους να αγκαλιάζονται μισοναρκωμένοι από ευτυχία σε ένα κατώφλι. Με μια αμείλικτη τιμωρία...Ένα μυθιστόρημα...

Σχολιάζονται κείμενα (χρονογραφήματα σε εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και "Αθηναϊκές Επιστολές" από το περιοδικό Η Διάπλασις των Παίδων) δημοσιευμένα κατά την περίοδο 1904-1937, στα οποία ο Ζακύνθιος συγγραφέας αναφέρεται στον κινηματογράφο, άλλοτε θετικά και άλλοτε επικριτικά, εξετάζεται η θεματοποίηση του κινηματογράφου στο μυθιστόρημα Ο ουρανοκατέβατος (1943-1944), στο οποίο η ηρωίδα παρουσιάζεται να πρωταγωνιστεί σε κινηματογραφική ταινία, συζητιούνται οι δύο θρυλικές -αν και δυστυχώς χαμένες- ταινίες της δεκαετίας του 1930 "Στέλλα Βιολάντη" και "Ο κακός δρόμος", που...

Η ανά χείρας μελέτη για τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία ξεκινάει από το 1974 και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, καλύπτει το σύνολο της μεταπολεμικής περιόδου. Το βιβλίο δοκιμάζει να απαντήσει στο εξής θεμελιώδες ερώτημα: Πώς αναπαριστάται η σχέση ατομικού και συλλογικού στην πεζογραφία της Μεταπολίτευσης; Πρόκειται για ένα κρίσιμο ερώτημα, αφού η Μεταπολίτευση έρχεται να μεταβάλει ριζικά όλα τα προδικτατορικά δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας και, ενώ ξεκινάει από ένα στιγμιαίο γεγονός, την πολιτειακή αλλαγή του 1974, επεκτείνεται σε πολλαπλά πολιτ...

[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)

[...] Αν χωρίζαμε, εκδοτικά, την παρουσία του Άλκη Θρύλου σε δύο περιόδους, θα είχαμε την περίοδο 1915 έως 1928, και την περίοδο 1961 έως 1971 (χρονιά του θανάτου του), περίοδο κατά την οποία, μετά από πολύχρονους δισταγμούς, θα φροντίσει ο ίδιος τη συγκέντρωση και την ταξινόμηση των κειμένων του, και που θα εκδοθούν μέσα στο διάστημα αυτό σε πολλούς τόμους. [...] Για τη δεύτερη, εκδοτικά, περίοδο του Άλκη Θρύλου, δεν χρειάζεται να γίνει ξεχωριστός λόγος, αφού σ' αυτήν αναφέρεται το σύνολο των κριτικών που συγκεντρώνονται στον παρόντα τόμο. [...] Δεν αποκλείεται να ζημιώθ...

Όσο κι αν ψάξει κανείς είναι μάλλον αδύνατον ν' ανακαλύψει πότε δημοσιεύεται για πρώτη φορά κείμενο του Πέτρου Χάρη. Και αν, επιπλέον, το κείμενο αυτό είναι σχόλιο, μελέτημα, κριτική, δοκίμιο ή διήγημα. Αν υπάρχει ακόμα έστω κι ένα κείμενό του δημοσιευμένο με το πραγματικό του όνομα που ήταν Γιάννης Μαρμαριάδης. [...] Όπως γίνεται αντιληπτό και από την μακριά σειρά των κριτικών κειμένων που ακολουθούν, για τα βιβλία του Πέτρου Χάρη, ο ίδιος παρά το αίσθημα νοικοκυρωσύνης και τάξεως που απέπνεε, υπήρξε ένας δημιουργός συχνά απρόβλεπτος στον νεωτερισμό και την ριζοσπαστικότη...

Οι στάχτες του χρόνου οι άσπλαχνες δεν είναι δίκαιο να σκεπάσουν το άξιο όνομα του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη (1890-1964). Γιατί το όνομα αυτό το έφερε μια εξέχουσα προσωπικότητα των Νεοελληνικών Γραμμάτων και το υποστηρίζει από την απειλή του καιρού ένα έργο ευρύ, υψηλό και μαζί βαθύ, γνώσης, ευαισθησίας, στοχαστικότητας και κριτικής δεινότητας εντελώς πρώτης γραμμής. Αυτές τις στάχτες παραμερίζουμε σήμερα, τριάντα σχεδόν χρόνια από την κοίμηση του, υψώνοντας στο φως το όνομά του με ποικίλα κριτικά μελετήματα και κείμενα δικά του ανθολογημένα, επιδιώκοντας να ξαναθυμίσουμε στου...

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται τα κείμενα των ανακοινώσεων που παρουσιάστηκαν στην επιστημονική ημερίδα "Η λογοτεχνία και οι τέχνες της εικόνας". Η ημερίδα αυτή πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010 στο αμφιθέατρο "Λεωνίδας Ζέρβας" του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και διοργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (πρόγραμμα: "Γραμματολογία, 15ος-20ός αι."). Η Ελληνική Εταιρεία Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας αποφάσισε την οργάνωση της ημερίδας με στόχο...

Πώς αντιδρά η λογοτεχνία την εποχή της βίας; Πώς συμπεριφέρεται ο καλλιτέχνης σε στιγμές απόγνωσης, πείνας, διαρκούς κινδύνου; Η λογοτεχνία των ταραγμένων χρόνων 1940-1950 επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις. Μετά την καλλιτεχνική πανστρατιά του '40, η κατάπαυση κάθε αγωνιστικού φρονήματος: η φυγή σε ιδεατά "νησιά", ο αισθητισμός, ο εξεζητημένος ερωτισμός ακόμα και εκδηλώσεις συμπάθειας προς τους αντιπάλους. Από το '43 και έπειτα, η αντίσταση και η ηγεμονία της αριστεράς. Στον εμφύλιο, σφοδρές διαμάχες αλλά και λανθάνουσες συγκλίσεις. Οι "εθνικές αξίας" στη διελκυστίνδα. Τέλ...

Ο μεσοπόλεμος στην Ελλάδα υπήρξε περίοδος έντονων ανακατατάξεων και κοινωνικών μετασχηματισμών, αλλά και η περίοδος καίριων αισθητικών και λογοτεχνικών αλλαγών με την καθιέρωση της νέας ποίησης, την εδραίωση του μυθιστορήματος ως κυριάρχου λογοτεχνικού είδους, και την καθιέρωση ριζοσπαστικών φιλοσοφικών και καλλιτεχνικών ρευμάτων. Μια γενικευμένη κινητικότητα, ρήξεις και αλλαγές, κοινωνικές συγκρούσεις και λογοτεχνικές ζυμώσεις και μεταλλαγές, συνθέτουν ένα ιστορικό και πολιτισμικό τοπίο στο οποίο η διαλεκτική του παλαιού και του νέου, του παραδοσιακού και του μοντέρνου, τω...