Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Είναι απόλυτα αλαζονικό και πιθανόν άχρηστο να παρουσιάσει κανείς τον Georges Duby, τον ιστορικό του Μεσαίωνα. Σ' αυτού του είδους τα πορτραίτα υπάρχει πάντα κάτι από τους παλιούς πανηγυρικούς λόγους ή, χειρότερα ακόμη, κάτι από τους επικήδειους που με παγώνει αλλά και μ' ενοχλεί, γιατί υπονοεί ότι αυτός ο νους έφερε σε πέρας τις έρευνές του, ικανοποίησε τις περιέργειές του, σταμάτησε να παράγει. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει τίποτα απ' όλα αυτά. Μια, πάντα σχετική, βέβαια, οικειότητα με έναν τέτοιο ερευνητή, μου επιτρέπει να διαβεβαιώσω ότι ο Duby ακολουθεί την πορεία...

Πρόκειται για μια περιεκτική επισκόπηση της μεσαιωνικής Ευρώπης. Θρησκευτική και κοσμική ζωή, λαϊκός πολιτισμός, παιδεία, οικογένεια: τα θέματα που απασχολούν τον συγγραφέα εκτός φυσικά από τις πολιτικές ιδέες και τους μηχανισμούς διακυβέρνησης σε όλα τα επίπεδα. Υπάρχει επίσης εκτενής αναφορά στους ισχυρούς γείτονες, το Βυζάντιο και το Ισλάμ, που άσκησαν σημαντική επιρροή στη Δύση.

Τρίτη έκδοση ενός βιβλίου που έχει σταθεί αφορμή πολλών συζητήσεων και όπως έχει γραφτεί, "είναι βιβλίο που μας άνοιξε τα μάτια σε πολλά". Δεν είναι βιβλίο ιστορίας, αλλά δοκίμιο πάνω σε βασικές έννοιες που δεσπόζουν στη νεώτερη σκέψη, μια προσπάθεια να ανιχνευθεί το πώς έγιναν κοινή συνείδηση ορισμένες έννοιες και διακρίσεις. Ο συγγραφέας απαντά στα ερωτήματα όπως: πώς και ποιοί όρισαν τη διαφορά ανάμεσα σε ανατολικό και δυτικό κόσμο, γιατί η Ελλάδα ανήκει στην Ανατολή και όχι στην Δύση, ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στην ελληνική μεσαιωνική και στην αντίστοιχη δυτική σκ...

Πόσοι από εμάς γνωρίζουν τον "άγνωστο Μεσαίωνα"; Πόσοι υποψιάζονται ότι πίσω από την κυρίαρχη αντίληψη περί σκοταδισμού και οπισθοδρόμησης κρύβεται μια σημαντική πολιτισμική άνθηση; Ο διανοούμενος του Μεσαίωνα, στοχαστής και δάσκαλος, ρήτορας και φιλόσοφος, ένας πραγματικός τεχνίτης του πνεύματος, θα οδηγήσει στη μεγάλη άνθηση του 12ου και 13ου αιώνα, του "άγνωστου Μεσαίωνα": από τις συντεχνίες των λογίων-φοιτητών μέχρι την ίδρυση των πρώτων πανεπιστημίων, από τις μονομαχίες διαλεκτικής και ρητορικής μέχρι την ειδίκευση σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, ένας μικρόκοσμος...

Για να κατανοηθεί η μεσαιωνική αντίληψη περί έρωτα, πρέπει να διερευνηθεί το πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο της συγκεκριμένης εποχής, δεδομένου μάλιστα ότι ειδικότερα ο 12ος αι. είναι αυθεντικά αναγεννησιακή εποχή. Ένας από τους βασικούς άξονες του μεσαιωνικού πολιτισμού είναι ο Έρωτας. Ο μεσαιωνικός άνθρωπος συνειδητοποιούσε με απορία και δέος τον έρωτα ως Ιανό: ως δύναμη καταστροφής, αλλά και ως πηγή ευτυχίας. [...] Το θαυμάσιο αυτό έργο της Andrea Hopkins στηρίζεται ακριβώς στην πραγματεία του Ανδρέα Καπελλάνου. Είναι, επομένως, απαραίτητη στη σημείο αυτό η συνοπτική...

Το θέατρο στη χιλιόχρονη ιστορία του Βυζαντίου είναι σημείο αντιλεγόμενο. Στο τέλος του 19ου αιώνα ένα βιβλίο του Κωνσταντίνου Σάθα, το "Δοκίμιον περί του θεάτρου και της μουσικής των Βυζαντινών", προκάλεσε έντονες συζητήσεις και διαφωνίες σχετικά με την παρουσία του θεάτρου στην αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης. Πρόκειται για ένα θέμα, ακόμη και στις μέρες μας, άγνωστο στο ευρύτερο κοινό αφού το ενδιαφέρον είλκυε ανέκαθεν το θέατρο της αρχαιότητας και το νεότερο. Σήμερα, η προσπάθεια του Σάθα κατανοείται στο ιδεολογικό πλαίσιο της συνέχειας από την αρχαιότητα εώς το νεότερο ελλ...

Η ανάπτυξη των πόλεων κατέχει κεντρική θέση στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό. Κύτταρα ζωής στην αρχαιότητα, χάνουν, με την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τη σημασία τους. Από τον 10ο μ.Χ. αι. όμως επανακάμπτουν βαθμηδόν στο προσκήνιο της ιστορίας, μαζί με τους νέους κοινωνικούς παράγοντες που τις δημιουργούν και τις στηρίζουν. Το νήμα αυτής της σύνθετης διαδικασίας, η οποία προσέδωσε στην ιστορική εξέλιξη τα σημερινά της χαρακτηριστικά, ξετυλίγει με μαστοριά ο συγγραφέας σε ένα ευσύνοπτο, γλαφυρό, ριζοσπαστικό κείμενο, το οποίο έμελλε να ανατρέψει κατεστημένες βεβαιότητ...

Ποιο άλλο φαινόμενο προσφέρει καλύτερα από την τοκογλυφία, στη διάρκεια επτά αιώνων στη Δύση, από τον 12ο μέχρι τον 19ο αιώνα, μια δυναμική αντιπαράθεση οικονομίας και θρησκείας, παλιών και νέων αξιών, αμαρτίας και σωτηρίας; Τον 13ο αιώνα, η έξαρση και η διάδοση της νομισματικής οικονομίας απειλούν το χριστιανικό status quo. Ο καπιταλισμός, το νέο οικονομικό σύστημα που είναι έτοιμο να αναδυθεί, προϋποθέτει τόσο μια αλλαγή νοοτροπίας σε ό,τι αφορά στη σχέση των ανθρώπων με τον πλούτο, το χρήμα και το κέρδος, όσο και στη νομιμοποίηση και ευρεία χρήση πρακτικών που ανέκαθεν κ...

Στη συλλογή αυτή των είκοσι πέντε ιστορικών δοκιμίων παρουσιάζονται ποικίλα ζητήματα βυζαντινής, μεσαιωνικής και ισλαμικής ιστορίας και πολιτισμού, τα οποία κινούνται γύρω από τον κεντρικό άξονα των σχέσεων του μεσαιωνικού Ελληνισμού με τον δυτικοευρωπαϊκό κόσμο, καθώς και με τον κόσμο της προϊσλαμικής και ισλαμικής Ανατολής.

Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, συννεχίζοντας την παράδοση της προσφοράς και της συμβολής στην ανάπτυξη της πνευματικής ζωής του τόπου μας, οργάνωσε τις καθιερωμένες πλέον Ειδικές Μορφωτικές Εκδηλώσεις "Επιστήμης Κοινωνιά" και κατά την περίοδο 2003-2004. Η παρουσίαση των σύγχρονων επιστημονικών επιτευγμάτων στον χώρο τόσο των θετικών όσο και των ανθρωπιστικών επιστημών, καθώς και η προβολή του κοινωνικού χαρακτήρα της επιστημονικής έρευνας εξακολουθούν να αποτελούν, κατά μείζονα λόγο, τα καθοδηγητικά κριτήρια και τον στόχο των διαλέξεων που εντάσσονται στο Μορφωτικό Πρόγραμμα το...

Με την αναγνώρισή του ως "μείζονος ιστορικού" από το New York Times Book Review, ο Τζων Μπόσγουελ εδραίωσε τη φήμη του ως ένας από τους διαπρεπείς ειδικούς σε θέματα που αφορούν το Μεσαίωνα. Το τελευταίο του βιβλίο "Γάμοι μεταξύ ανδρών: Οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις στην αρχαία Ελλάδα, Ρώμη και μεσαιωνική Ευρώπη", αποτέλεσμα δώδεκα ετών σχολαστικής έρευνας, επικεντρώνεται στην ανακάλυψη από το συγγραφέα λειτουργιών της Καθολικής και της Ορθόδοξης εκκλησίας για τις ενώσεις ομοφυλόφιλων. Αυτές οι τελετές, οι οποίες πραγματοποιούνταν σε όλο το χριστιανικό κόσμο μέχρι τη σύγχρονη...

Τα οκτώ χρόνια που πέρασαν από την προηγούμενη (το 1996) δεν είναι λίγα. Σε μερικά σημεία του κειμένου μου διαπίστωσα πως θα ήταν χρήσιμο ένα "φρεσκάρισμα", γλωσσικό, βιβλιογραφικό, εικονογραφικό. Ιδιαίτερα, η βιβλιογραφία, ελληνική και διεθνής, προσέφερε πλούσιους καρπούς στον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα. Δεν θεώρησα, βέβαια, αναγκαίο να παραθέσω όλες τις οικείες βιβλιογραφικές αναφορές. Δεν επιδιώκω έναν ψυχρό, έστω και πλήρη(;), αλφαβητικό κατάλογο, τύπου ιντερνέτ. Η επιλογή ήταν απαραίτητη, συνοδευόμενη και από βραχεία κριτική αξιολόγηση, ώστε να προσανατολισθεί ο αναγνώστης....

Επί επτακόσια χρόνια οι Βυζαντινοί καλλιεργούσαν μια ιδεολογία που τοποθετούσε στο κέντρο του κόσμου την Κωνσταντινούπολη και όχι τη Ρώμη ή την Ιερουσαλήμ. Η ιδεολογία αυτή, που αντικατοπτριζόταν στη στάση των Βυζαντινών αυτοκρατόρων, προκάλεσε εντάσεις ανάμεσα στους Βυζαντινούς και στους Σταυροφόρους τόσο σε διπλωματικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Οι Σταυροφόροι, όσο κι αν θεωρούσαν τη βυζαντινή κοινωνία ξένη και μακρινή, εντυπωσιάστηκαν από την αίγλη της περίλαμπρης εκείνης πόλης. Τελικά, η ακαταμάχητη έλξη που ασκούσε όλος αυτός ο πλούτος και η φινέτσα είχε καταλυτ...