Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Αρχικά, ως μια μικρή δοκιμιογραφική μελέτη με τον τίτλο "Η μάνα στο δημοτικό τραγούδι", που αναφερόταν στο νεότερο δημοτικό, είχε δημοσιευθεί το 1953 σε πέντε μεγάλες συνέχειες στην εφημερίδα "Πελοπόννησος" της Πάτρας. Το 1958 εκδόθηκε το Α΄μέρος, διευρυμένο, με τον τίτλο "Η μάνα στη δημοτική μας ποίηση", ενώ το 1962 είδε το φως της δημοσιότητας και το Β΄μέρος που αναφερόταν στα τραγούδια του Ακριτικού Κύκλου. Οι δυο αυτές μικρές μελέτες είχαν αποσπάσει τότε τα πιο ευμενή σχόλια της κριτικής. Σήμερα αυτές, ενωμένες σ' έναν τόμο και επαυξημένες με ενδιαφέρουσες περ...

Οι παραλογές ή μπαλάντες είναι αφηγηματικά δημοτικά τραγούδια και αφηγούνται ιστορίες με δραματικό περιεχόμενο, με στοιχεία παραμυθιακά και εξωλογικά και με δυνατή ποιητική πνοή, που φανερώνουν τη δημιουργική δύναμη του λαού. Οι αντιλήψεις που προβάλλουν, προϊόντα άλλων εποχών και άλλων κοινωνιών με κλειστους ορίζοντες, ενδιαφέρουν ίσως μόνο την κοινωνική ανθρωπολογία. Τα θέματα όμως, με διαφορετική κάθε φορά μορφή, μένουν πάντα ζωντανά. Κυρίως όμως μένει ζωντανή η ποητική ουσία των παραλογών. Ποιήματα δυνατά, ανοιχτά στην ερμηνεία, πηγές για νέα έμπνευση και δημιουργία.

Ο Παύλος Φαφουτάκης από τα Σφακιά, φοιτητής (τότε) της ιατρικής, δημοσιεύει 26 δημοτικά ποιήματα (ελεγείες) για πεσόντες αγωνιστές κατά τους ηρωικούς αγώνες της Κρήτης, όπως τον Δασκαλογιάννη (της επανάστασης του 1769), το ποίημα του οποίου είναι και το μακροσκελέστερο (από 1.032 στίχους), τον Αναγνώστη Μανουσογιαννάκη (που αγωνίστηκε κατά του Οθωμανού τυράννου του Αποκορώνου Αληδάκη το 1773), τον πειρατή Νικόλαο Παπαντωνάκη, τον Νικόλαο Μαλικούτη (απεβ. 1828), τους Παύλο Δεντιδάκη, Ηρακλή Κοκκινίδη και Μάσταχα (της επανάστασης του 1866-69) κ.ά. Ορισμένα ποιήματα αναφέροντα...

Μετά από τις προτροπές φίλων μου, αλλά και τις έντονες, θα έλεγα, πιέσεις βιβλιοπωλών, τόλμησα ύστερα από δέκα ολόκληρα χρόνια και την τρίτη έκδοση της ποιητικής μου συλλογής με το νέο τίτλο "Κρητικές μαντινάδες, ρίμες και ριζίτικα". Με την ευκαιρία αυτή αναφέρω ότι το πρώτο "Ριζίτικο τραγούδι" το εμπνεύστηκα στο Ηράκλειο στις 25.7.1983 και είναι αφιερωμένο στο μεγάλο εθνάρχη της Ελλάδας, αείμνηστο Ελευθέριο Βενιζέλο. Σ' αυτή περιλαμβάνεται ένα μέρος μόνο από τα ριζίτικα που έχω γράψει, γιατί τα υπόλοιπα, κατά τη γνώμη μου, δεν ενδιαφέρουν το πλατύ αναγνωστικό κοινό. [...]...

[...] Το μικρό αυτό βιβλίο δεν είναι μια εγκυκλοπαίδεια του δημοτικού τραγουδιού. Έχει ορισμένο στόχο. Δεν ασχολείται για παράδειγμα, με θέματα μετρικής, ή θέματα τραγουδιού και χορού -στοιχεία βεβαίως αναπόσπαστα δεμένα με το δημοτικό ποίημα- ούτε με ζητήματα της λαογραφικής επιστήμης στην περιοχή του δημοτικού τραγουδιού, παρά εντελώς συμπτωματικά και περιστασιακά. Κύριος στόχος είναι τα προβλήματα μιας "αισθητικής του κοινού", έτσι όπως αυτά φανερώνονται μέσα από το δημοτικό τραγούδι. Σε συνέχεια, σύντομη συγκριτική σπουδή με τις σημερινές αισθητικές θεωρίες (στρουκτουρα...

Ο ανώνυμος συγγραφέας, πρόσφυγας από τα Σφακιά, δημοσιεύει και υπομνηματίζει (με γλωσσικές και ιστορικές παρατηρήσεις) επώνυμο ριζίτικο τραγούδι, του συμπατριώτη του Γερο-Θόδωρου Ασπρομάδαρου. Το ποίημα εξιστορεί τα δεινά που υπέστη η ιδιαίτερη πατρίδα του από τους Σαρακηνούς, του Βενετούς και τους Τούρκους δυνάστες, και εξυμνεί τους αγώνες των Σφακιανών για τον χριστιανισμό και την ελευθερία. Μέσω αυτού ο εκδότης διαμαρτύρεται κατά του αγνώμονα πρωθυπουργού της Ελλάδας Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, που διέκοψε το χρηματικό βοήθημα προς τους Σφακιανούς πρόσφυγες το 1879.

Ο κύκλος των πτωχοπροδρομικών ποιημάτων είναι ένα πολύτιμο μνημείο για τη λαλούμενη δημοτική γλώσσα του 12ου αιώνα. Ταυτόχρονα, αποτελεί και πλουσιωτάτη πηγή λαογραφικών στοιχείων για τον βίο και τον πολιτισμό των Βυζαντινών. Τα ποιήματα αυτά διακρίνονται για τη χάρη και την ιδιορρυθμία του ύφους των. Παράλληλα, τα πτωχοδρομικά ποιήματα έχουν έντονο κοινωνικό χαρακτήρα και αποτελούν διαμαρτυρία για την ανισότητα που επικρατούσε στις τάξεις της βυζαντινής κοινωνίας.

Το βιβλίο αποτελεί συλλογή 112 ερωτικών τραγουδιών της Ρόδου. Τα ποιήματα, ορισμένα από τα οποία χρονολογούνται από την περίοδο των Ιωαννιτών ιπποτών (1309-1522), δημοσιεύονται στην ελληνική με παράλληλη μετάφραση στα γερμανικά. Συνοδεύονται από πλήρες λεξιλόγιο και επεξήγηση (στα γερμανικά) των ροδίτικων ιδιωματικών λέξεων και από εμπεριστατωμένο κριτικό υπόμνημα. Ο Γερμανός λαογράφος (1800-1886) συνέλεξε και επιμελήθηκε τα δημώδη τραγούδια της πρωτεύουσας νήσου των Νοτίων Σποράδων με τη φιλολογική συνδρομή του λογίου Δημητρίου Βικέλα (1835-1908), στον οποίο και αφιερώνει...

Δημοτική ποίηση δεν είναι άλλο παρά η έκφραση, το καθρέφτισμα της λαϊκής ψυχής. Οι πίκρες, οι χαρές, οι συμφορές και οι λαχτάρες, οι σκέψεις και προσδοκίες, οι ελπίδες και τα όνειρα μ' ένα λόγο όλες οι ευτυχισμένες ή δυστυχισμένες στιγμές της οικογενειακής ή εθνικής ζωής. Ο λαός μας εξομολογείται με τα τραγούδια του, μας αποκαλύπτει τον εαυτό του για το τραγούδι του είναι το αυθόρμητο λυρικό ξέσπασμα μιας ισχυρότατης ψυχικής του δόνησης. Ο άνθρωπος του λαού δεν έχει την ικανότητα να στοχαστεί, να χαρεί, να κλάψει μέσα του, σαν τον μορφωμένο. Δεν γνώρισε ποτέ τον εσωτερικό δ...