Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το κείμενο της αρχαίας τραγωδίας δεν αποτελεί ένα σταθερό σώμα, που περιμένει απλώς να μεταφραστεί, αλλά κουβαλά πίσω του μια μεγάλη ιστορία από αρχαίους σχολιαστές, εκδότες της Αναγέννησης και νεότερους ερευνητές. Μάλιστα, σε αρκετά σημεία ο στίχος έχει χαθεί εντελώς και η αποκατάσταση βασίζεται σε ελάχιστες ενδείξεις. Η επαφή με αυτόν τον εκδοτικό λαβύρινθο δίνει τη δυνατότητα στον μεταφραστή να αποφύγει την απλή λυρική απόδοση των στίχων, η οποία καταλήγει να θυσιάσει το περιεχόμενο των λεγομένων στο πλαίσιο μιας συγκεχυμένης αισθητικής κατασκευής. Του επιτρέπει επίσης ν...

Οι πληροφορίες για τις γλωσσικές περιστάσεις και εμπειρίες, μέσα στις οποίες οι αρχαίοι τραγικοί παρουσίασαν τις δικές τους γλωσσικές αποκλίσεις, είναι ανύπαρκτες. Από τη στιγμή αυτή αρχίζει και ο αγώνας με τη αντίσταση και την μοναξιά των κειμένων. Κειμένων των οποίων τις λέξεις μπορούμε να ερμηνεύσουμε εννοιολογικά, είναι όμως αδύνατον να τους ξαναδώσουμε το διάχυτο λειτουργικό άρωμά τους. Για να περιοριστώ σε μιαν απλή, περίπου μονοκύτταρη, έκφραση άλγους: "αιαί", "ιώ", "οιμοί", "ε", "ώμοι", "φευ", "οι", "ιού", "εή", "οτοτοτοί", "πύππαξ", "πόποι", είναι μια ποικιλία επιφ...

Ο "Οιδίπους Τύραννος" είναι ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Έχει μελετηθεί και έχει αναλυθεί από κορυφαίους μελετητές του αρχαίου δράματος. Δεν έχω καμία ψευδαίσθηση πως μπορώ να πω κάτι εξόχως ιδιαίτερο που θα εμπλούτιζε τις γνώσεις μας γύρω από την ουσία και τα ερωτήματα που θέτει στον θεατή ή τον αναγνώστη που έρχεται σε επαφή με αυτό το σοφόκλειο αριστούργημα. Δεν είμαι φιλόλογος, αν και αγάπησα σφόδρα τη φιλολογία, ενώ τολμώ να δηλώσω επίμονος εραστής της ελληνικής γλώσσας, εξού και η ενασχόλησή μου με τη μετάφραση των αρχαίων κειμένων. Έτσι λοιπ...

Οι "Βάκχες" δεν είναι σπουδή διονυσιακής τελετουργίας ούτε μελέτη επί της θρησκευτικής υστερίας. Αυτό που πραγματεύεται ο δραματουργός είναι η αιώνια σύγκρουση θεού και ανθρώπου. Ο Διόνυσος καταφθάνει στη Θήβα ως μύστης και συνάμα εκδικητής για να εισαγάγει τον ιερό θεσμό του βακχικού οργίου και να τιμωρήσει την οικογένεια της μητέρας του Σεμέλης. Ο γερο-Κάδμος και η Αγαύη πρέπει να δυστυχήσουν, διότι δυσπίστησαν σχετικά με τη θεϊκή καταγωγή του. Όσο για τον βασιλιά Πενθέα, πρέπει να πληρώσει για την ασέβειά του προς τον θεό. Ο βασιλιάς διαμελίζεται από την οιστρηλατη...

Η διαταραχή των οικογενειακών σχέσεων αποτελεί κεντρικό διακύβευμα στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή, καθώς προβάλλει ως σύμπτωμα και -ως συνεκδοχή- της γενικότερης διαφθοράς του οίκου των Ατρειδών. Ακόμη ευρύτερα, συμβολίζει την αταξία που προκαλεί σε συμπαντικό πια επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο της ηθικής τάξης των πραγμάτων, ο ατέρμονος κύκλος της βίας και της αλληλοσφαγής. Η διαταραχή των οικογενειακών σχέσεων, χειρίστη εκδήλωση της οποίας συνιστά η αλλοίωση των φυσικών (και φυσιολογικών!) δεσμών ανάμεσα στον γονιό και στο παιδί, εκδηλώνεται τουλάχιστον σε τρία επίπεδα στο έργο:...

Η συγκλονιστική πορεία προς την αυτογνωσία του βασιλιά Οιδίποδα, γιου του Λαΐου και της Ιοκάστης, που αναζητώντας εναγωνίως την αλήθεια για την καταγωγή του μαθαίνει πως, εν αγνοία του, υπήρξε πατροκτόνος και αιμομίκτης. Το τελειότερο ίσως έργο του Σοφοκλή, με την υποδειγματική δομή και με την εξαιρετική χρήση του μυθολογικού υλικού του θηβαϊκού κύκλου. Η τραγωδία που, με έντονα τα στοιχεία "αστυνομικού" και "ψυχολογικού θρίλερ", αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και στοχασμού για φιλοσόφους, καλλιτέχνες του θεάτρου και ψυχαναλυτές τους τελευταίους αιώνες. Η Κάπα Εκδοτική προσφέρ...

Πιστός ακόλουθος της Άρτεμης, ο Ιππόλυτος αποστρέφεται τον έρωτα και περιφρονεί την Αφροδίτη. Η θεά του έρωτα, για να τον τιμωρήσει, εμπνέει στη μητριά του, τη Φαίδρα, σφοδρό έρωτα για τον πρόγονό της. Η Φαίδρα εξομολογείται, μέσω της παραμάνας της, το πάθος της στον Ιππόλυτο, αλλά εκείνος την αποκρούει. Η Φαίδρα, προτού αυτοκτονήσει, αφήνει ένα γράμμα για τον Θησέα, στο οποίο κατηγορεί τον Ιππόλυτο πως την πρόσβαλε. Ο Θησέας βρίσκει τη γυναίκα του νεκρή και διαβάζοντας το γράμμα θεωρεί πως αιτία του θανάτου της είναι ο γιος του. Ο Ιππόλυτος, δεμένος με όρκο, δεν θα φανερώσ...

Δεν γεννήθηκα να μοιράζομαι μίσος αλλά αγάπη.

Στους "Επτά επί Θήβας" επαληθεύεται µε τρόπο τραγικό ο χρησµός του Απόλλωνα και κλείνει οριστικά ο φαύλος κύκλος του µιάσµατος στον οίκο του Λαΐου. Πάνω από όλα δεσπόζει η κληρονοµική τάση προς την αυτοκαταστροφή, που εκδηλώνεται πότε ως θεοµαχία (η απιστία του Λαΐου προς τον χρησµό), πότε ως αιµοµιξία και πότε ως αδελφοσφαγή. Η τάση αυτή καταλήγει σε ένα ποτάµι αίµατος, που απειλεί να παρασύρει στο διάβα του ολόκληρη τη Θήβα - εκτός αν ο οίκος του Λαΐου, δηλαδή οι δύο τελευταίοι αρσενικοί του απόγονοι, επιτέλους αλληλοκαταστραφούν. "Γι' αυτό κι απέναντί του εγώ ο ίδ...

Η υπόθεση των Περσών ξεκινά να εκτυλίσσεται από ένα χρονικό σηµείο µεταγενέστερο της συντριπτικής ήττας της περσικής δύναµης στη Σαλαµίνα. Σε καµία περίπτωση δεν επιχειρείται η λεπτοµερής και ακριβής καταγραφή των ιστορικών γεγονότων. Προέχει µόνο να δοθεί μια εκδοχή της ιστορικής αλήθειας, έτσι όπως υπαγορεύει το θεατρικό είδος, και να αναδειχθεί η διαχρονική ουσία των πραγµάτων. Μέσα σε µια ατµόσφαιρα δραµατική πρέπει να- γίνει σαφής η αιτία του κακού και να κλείσει ο κύκλος των ολέθριων συνεπειών του. Ο Ξέρξης, υβριστής στρατηλάτης και φορέας της Άτης, είναι τραγικά έν...

"Όταν η γυναίκα αισθανθεί στον έρωτά της προδοµένη, θα γίνει ανελέητος φονιάς". Αυτό ισχυρίζεται η Μήδεια, η γυναίκα-σύζυγος, η ξενοφερµένη, η στοργική µάνα, η κυρίαρχη γυναικεία µορφή µε ενδιάθετη δύναµη νου και ψυχής, η µάγισσα µε τη θεϊκή καταγωγή. Η πολυπρόσωπη Κολχιδαία πριγκίπισσα, σε έλλογη σχέση µε την πραγµατικότητα, αντιµετωπίζει µε εµπάθεια τον αναξιόπιστο Έλληνα σύζυγό της. Δεν είναι όµως απλά η παρανοϊκή προδοµένη γυναίκα που τιµωρεί τον επίορκο Ιάσονα. Απογυµνωµένη ηθικά και κοινω-νικά, επιλέγει τον µοναδικό στον ηρωικό κώδικα τρόπο αντίδρασης, την εκδίκηση...

Ο µύθος του Οιδίποδα, γνωστός στους Αθηναίους θεατές, περνά µέσα στο έργο µε αναδροµικές περιγραφές που θα συντελέσουν στην τροµερή αποκάλυψη. Το δράµα αρχίζει µε τον Οιδίποδα κραταιό βασιλιά της Θήβας, που καλείται να ανακαλύψει τον αίτιο της θεόσταλτης συµφοράς (λοιµός) και να τον τιµωρήσει σκληρά. το δράµα τελειώνει µε τον Οιδίποδα έκπτωτο και τυφλό, έτοιµο για τον δρόµο της εκούσιας εξορίας. Με άλλα λόγια, το έργο αρχίζει µε µια γνωσιακή έλλειψη και τελειώνει µε µια αισθητηριακή έλλειψη. Ο Οιδίποδας ενσωµατώνει το έσχατο παράδοξο του σοφού που γνωρίζει τι είναι ο...

Στις αρχαίες τραγωδίες ανατέµνεται η ίδια η ζωή. Ο άνθρωπος, ως σύνθεση αντιθέσεων, παρουσιάζεται να υποφέρει, να χαίρεται, να ερωτεύεται, να µισεί, να καταριέται, να µετανιώνει, να συµπαραστέκεται, να παρατηρεί, να υπακούει, να αντιτάσσεται, να τιµωρεί, να τιµωρείται, να αδικεί, να αδικείται, να εύχεται, να επικαλείται, να ορκίζεται, να εκδικείται, να φιλοσοφεί. Κατά την ενασχόλησή µας µε τα κείµενα σκεφτήκαµε να ξεχωρίσουµε κάποιες από τις ωραιότερες "στιγµές" τους, δηλαδή τα λόγια που "µιλάνε" πέραν του µύθου κάθε τραγωδίας και που µας αγγίζουν και σήµερα σαν να µην έ...

"Η τραγωδία του Ευριπίδη "Βάκχες" είναι ένα πολύ σημαντικό όσο και δύσκολο έργο από το οποίο προβάλλουν διαρκώς αναπάντητα ερωτήματα, ενώ εγείρονται και σοβαρές αμφιβολίες για την ορθότητα της ερμηνευτικής του προσέγγισης. Δεν παύει, ωστόσο, να αποτελεί πρόκληση για τους μελετητές, καθώς η μελέτη αυτού του κειμένου συνδέθηκε με μείζονα φιλολογικά προβλήματα, όπως είναι ο τόπος συγγραφής του και ο χρόνος της παράστασης, η σχέση του με τη διονυσιακή λατρεία και τελετουργία, οι «στόχοι» του ποιητή, αλλά και η συσχέτιση που έγινε κατά καιρούς με νεότερες απόψεις και θεωρίες, οι...

Επιχειρούμε την αξιοποίηση αρχαίων ελληνικών τραγωδιών με μετάφραση και διασκευή σε αφηγημένες ιστορίες απλής και κατανοητής γλώσσας για όλους όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το είδος του αρχαίου ελληνικού θεάτρου ή θα ήθελαν να πειραματιστούν σε μία πρωτότυπη εφαρμογή. Πρόκειται για μια σύγχρονη δημιουργική έκφραση με γλωσσικές δράσεις θεατρικής και παντός είδους -δημιουργικής αλληλεπίδρασης ώστε να προκύψουν δημιουργικές βιωματικές εφαρμογές. Η μελέτη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας με τον τρόπο αυτό προωθεί την εκμάθηση από σπουδαστές-ερευνητές της νέας ελληνικής ως μη...