Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το εγχειρίδιο αυτό είναι συνέχεια εκείνου που έγραψα πριν από μερικά χρόνια για τη μνημειακή ζωγραφική της παλαιοχριστιανικής εποχής. Και η συγγραφική αυτή προσπάθεια αποσκοπεί στο να διευκολυνθούν οι ενδιαφερόμενοι και κυρίως οι φοιτητές να προσεγγίσουν τη χριστιανική αρχαιολογία και τέχνη. Στο εγχείρημα αυτό οδηγήθηκα μετά τη μακρόχρονη διδακτική μου εμπειρία και τη διαπίστωση των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι φοιτητές στην κατανόηση της ύλης του μαθήματος βασιζόμενοι μόνο στην πλούσια πράγματι βιβλιογραφία και στις παραδόσεις, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το πλήθος των φο...

[…] Στην εισαγωγή επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση της εξέλιξης της μαρμαρογλυπτικής στο νησί της Άνδρου, ενταγμένης στα ιστορικά και κοινωνικά πλαίσια της εποχής. Στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζεται η εξέλιξη της εκκλησιαστικής μαρμαρογλυπτικής αναλυτικά, χωρισμένη σε υποκεφάλαια που παρακολουθούν χρονολογικά τις δραστηριότητες των εργαστηρίων στην Άνδρο από τις αρχές του 17ου αιώνα ως τον 20ο αιώνα. Η εξέλιξη παρακολουθείται παράλληλα στο μορφολογικό-στιλιστικό και κατασκευαστικό επίπεδο. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζονται σε μορφή καταλόγου οι ναοί και οι...

Στενή είναι η σχέση των μνημείων με την ιστορία των λαών που τα δημιούργησαν. Προσθέτουν αναμφίβολα μια σημαντική μαρτυρία σε ένα πλήθος άλλων ιστορικών δεδομένων και συμπληρώνουν τις γραπτές πηγές, που αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της ιστορίας. Τα βυζαντινά μνημεία συγκροτούν ένα μεγάλο κεφάλαιο του αρχιτεκτονικού πλούτου της χώρας μας. Οι ναοί, κέντρα λατρείας ζωντανά μέχρι σήμερα, είναι ταυτόχρονα αξιόλογα αρχιτεκτονήματα, με πλούσιο πολλές φορές γλυπτό διάκοσμο, που σηματοδοτούν μια εποχή και χαρακτηρίζουν την τέχνη της. [...] Θέμα του βιβλίου είναι οι εκκλησίες που κτίσ...

Ο σχεδιασμός ιερού ναού, ασφαλώς, αποτελεί μείζον συνθετικό πρόβλημα για την αρχιτεκτονική τέχνη. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης αναρωτιέται για το θείον και, στην ουσία, στοιχειοθετεί και το πρόβλημα της ναοδομίας: "Πώς παραστήσω το άυλον; Πώς να δείξω το αιδές; Πώς διαλάβω το αμέγεθες, το άποσον, το άποιον, το ασχημάτιστον, το μήτε τόπω, μήτε χρόνω ευρισκόμενον, το εξώτερον παντός πειρασμού, και πάσης οριστικής φαντασίας; Όμως, δίνει την απάντηση οραματιζόμενος έναν νέο τύπο ναού τον οποίο, σε επιστολή που απευθύνει στον επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιον στα τέλη του 4ου αι. μ.Χ., μ...

Η μεσοβυζαντινή ναοδομία στη Θεσσαλονίκη εκπροσωπείται από ελάχιστο αριθμό μνημείων, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και σε σύγκριση με άλλες πόλεις, όπως η βυζαντινή Αθήνα και η μικρή πόλη της Καστορίας. Το παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου το οποίο βρίσκεται προσαρτημένο στη βασιλική του Αγίου Δημητρίου και ο ακριβώς χρονολογημένος ναός της Παναγίας των Χαλκεών (1028), στην καρδιά της πόλης, είναι τα μόνα μεσοβυζαντινά κτίρια που σώζουν αυθεντικά στοιχεία σε όλο σχεδόν το ύψος τους. [...] (Απόσπασμα από το βιβλίο)

Οι "Ιεροί τόποι", είναι ένα έργο με ευρεία αντίληψη και πολύπλευρη προσέγγιση. Αποκαλύπτουν μέρη του πλανήτη μας που είναι συνδεδεμένα με κάποια άγια μορφή, μέρη που εμπνέουν σεβασμό και δέος. Η ανάγκη του ανθρώπου να συνδεθεί με τόπους ιερούς, καθαγιασμένους, από σεπτά σκηνώματα, αγίους και ιερές τελετές, είναι τόσο παλιά όσο και η καταγεγραμμένη ιστορία του, ίσως και παλαιότερη. Στον αρχαίο κόσμο οι τόποι αυτοί συνδύαζαν τη θεόπνευστη αρχιτεκτονική των ναών με το επιβλητικό περιβάλλον. Στη σημερινή εποχή, κατά την οποία οι υλιστικές ανάγκες διαρκώς αμφισβητούν τις θρησκε...

[...] Η μελέτη της αρχιτέκτονος δρος Ευαγγελίας Χατζητρύφωνος αποτελεί την πρώτη συνθετική πραγματεία για το "Περιστώο στην υστεροβυζαντινή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική", η οποία το τοποθετεί σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο αντλώντας υλικό απ' όλο το φάσμα των μνημείων της βυζαντινής σφαίρας επιρροής. Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται στην συστηματική εξέταση του θέματος με ιστορική αναδρομή από τον 4ο έως τον 13ο αι., ανάλυση του ρόλου και των λειτουργιών του Περιστώου που υπακούει σε θεσμούς, λατρευτικές ανάγκες της Θ. Λειτουργίας, ή άλλων Μυστηρίων (π.χ. Βά...

Ένα ανεπανάληπτο "οδοιπορικό", στα χριστιανικά μνημεία της Μητροπόλεως Μυτιλήνης, διαφωτίζει το πότε διαδόθηκε το Ευαγγέλιο στη Λέσβο. Άλλωστε, η παρουσίαση και καταγραφή, μεταξύ των άλλων εκκλησιαστικών "θησαυρών", των παλαιοχριστιανικών μνημείων του νησιού, που χρονολογούνται, από τα μέσα του 5ου αιώνα, οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι η διάδοση του χριστιανισμού στο νησί τοποθετείται στους πρωτοβυζαντινούς χρόνους. Όλη η εκκλησιαστική ιστορία της Λέσβου "ιχνηλατείτε" αριστοτεχνικά με τον φωτογραφικό φακό του Γιάννη Γιαννέλου μέσα από την ζωντανή μαρτυρία των μνημείων, των τοι...

Στην παρούσα μελέτη γίνεται μια προσπάθεια να παρουσιαστεί όσο το δυνατόν διεξοδικότερα, εντός του κατ' ανάγκην περιορισμένου της μεγέθους, η υστεροβυζαντινή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του Μυστρά μέσω των σημαντικότερων ναών του, από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του, κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 13ου αιώνα, μέχρι και την τελική του πτώση στα χέρια των Τούρκων, το 1460. Στόχος της μελέτης αυτής αποτελεί επίσης η κατάδειξη των γενικότερων μορφολογικών χαρακτηριστικών που επικράτησαν στην αρχιτεκτονική του Μυστρά, τα οποία και αποτέλεσαν αναμφισβήτητα έναν από τους π...

Η Μονή του Oσίου Λουκά του Στειριώτη, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων νοτίως του χωριού Στείρι, είναι ενα καλοζυγισμένο συγκρότημα ναών, αυλών και μοναστηριακων κτηρίων, απλωμένο σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία, στις νοτιοδυτικές υπώρειες του 'Ελικωνος, με ολάνθιστες, κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, αμυγδαλιές. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι πρόκειται για το σημαντικώτερο μνημείο του ελλαδικού χώρου της μεσοβυζαντινής εποχής. Μνημείο ουσίας για την ιστορική περίοδο κατά την οποία πραγματοποιήθηκε -από τα μέσα του 10ου αι. έως τα μέσα περίπου του 11ου αι. -δηλαδή κατά την ύψ...

Το 1976 ξεκίνησε η προσπάθεια προσέγγισης όσων διαπραγματεύεται, αυτό το έργο. Ήταν η πρώτη παρουσίαση στα πλαίσια των μαθημάτων εμβαθύνσεως της ιστορίας της αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο, μιας πρώτης θεώρησης του έργου του Λύσανδρου Καυταντζόγλου. [...] Το βιβλίο αυτό δεν διεκδικεί αποκλειστικότητα στην παράθεση των αποδεκτών δεδομένων της αρχιτεκτονικής διαμέσου των διαφόρων εποχών. Εκείνο που το χαρακτηρίζει είναι η κριτική τους ανάλυση και η συγκριτική τους μελέτη, ώστε ν' αποδίδουν τη συνεχή εξέλιξη της αθηναϊκής ναοδομίας από τον 4ο έως το τέλος του 19ου αιώνα. Στην...

Η έναρξη της συλλογικής αυτής εργασίας, πολυσύνθετης στο περιεχόμενό της πραγματοποιείται με σύντομες αρχαιολογικές παρατηρήσεις από τη μετάβαση του αρχαίου ναού στις κατ' οίκον εκκλησίες (domus ecclesiae), στην παλαιοχριστιανική βασιλική, έως και στον καθεδρικό ναό της μεσαιωνικής, αναγεννησιακής και της μετέπειτα εποχής. Η ιστορικο-καλλιτεχνική και εκκλησιαστική περιγραφή ορισμένων μοναστικών κέντρων της Ιταλίας, όπως ο Άγιος Ανσέλμος, στη Ρώμη, ο Άγιος Φραγκίσκος, στην Ασσίζη, ο Άγιος Ιωάννης, στην Πάρμα, το Muntserrat στην Ισπανία και άλλα προβάλλει στο ελληνόφωνο αναγν...

[set 2 τόμων] Το αντικείμενο του παρόντος έργου καλύπτει χρονικό διάστημα οκτώ περίπου δεκαετιών, το οποίο περιλαμβάνεται μεταξύ του 1834, έτους μεταφοράς της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους στην Αθήνα, και των μέσων της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αι., οπότε το οπλισμένο σκυρόδεμα - που ήδη είχε αρχίσει να αντικαθιστά τα ξύλινα και θολωτά πατώματα - άρχισε πλέον να εφαρμόζεται στο σύνολο του φέροντος οργανισμού. Στο διάστημα αυτό επικράτησε στα κτήρια της πόλης, από μορφολογικής πλευράς, η νεοκλασσική αρχιτεκτονική σε ποικιλία εκδοχών, ξεκινώντας από ένα πρώιμο κλασσι...

[set 2 τόμων] Το αντικείμενο του παρόντος έργου καλύπτει χρονικό διάστημα οκτώ περίπου δεκαετιών, το οποίο περιλαμβάνεται μεταξύ του 1834, έτους μεταφοράς της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους στην Αθήνα, και των μέσων της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αι., οπότε το οπλισμένο σκυρόδεμα - που ήδη είχε αρχίσει να αντικαθιστά τα ξύλινα και θολωτά πατώματα - άρχισε πλέον να εφαρμόζεται στο σύνολο του φέροντος οργανισμού. Στο διάστημα αυτό επικράτησε στα κτήρια της πόλης, από μορφολογικής πλευράς, η νεοκλασσική αρχιτεκτονική σε ποικιλία εκδοχών, ξεκινώντας από ένα πρώιμο κλασσι...

[...] Στην παρούσα εργασία συμπεριλαμβάνονται εννέα ναοί της περιοχής, για τους οποίους πιστεύουμε ότι η αρχιτεκτονική και ο ζωγραφικός τους διάκοσμος δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ένταξή τους στην υστεροβυζαντινή περίοδο. Ορισμένοι απ' αυτούς είναι ελλιπέστατα δημοσιευμένοι, άλλοι είναι απλώς γνωστοί από πολύ σύντομες αναφορές και άλλοι εντελώς άγνωστοι. Δεν φαίνεται όμως να είναι μόνο αυτοί. Η μελλοντική έρευνα είναι πολύ πιθανόν να φέρει στο φως και άλλα βυζαντινά μνημεία της ευρύτερης περιοχής. [...] (από τον πρόλογο της συγγραφέως)

Αφορμή για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης υπήρξε η ενασχόλησή μου με τη μνημειακή τοπογραφία της χριστιανικής Θεσσαλονίκης, συγκεκριμένα με τους ναούς, στο πλαίσιο των ακαδημαϊκών διδακτικών μου υποχρεώσεων. Αναζητώντας και καταγράφοντας τη σχετική βιβλιογραφία διαπίστωσα πολύ σύντομα τον όγκο αλλά και τη δυσκολία εντοπισμού των παλαιότερων κυρίως σχετικών μελετών. Ποικίλες οι προσεγγίσεις, πολυεπίπεδες οι αναγνώσεις από τους ειδικούς ερευνητές, άλλοτε αυστηρά επιστημονικές και άλλοτε όχι, θίγουν σχεδόν κάθε πτυχή της ταυτότητας των μνημείων. Ο πλουραλισμός ωστόσο αυτός...

"Όταν, ξεκινώντας από τη Σπάρτη, πλησιάζεις τον γιγάντιο Ταΰγετο, αρχίζει να ξεκαθαρίζει στη ρίζα του σιγά σιγά η κωνική μορφή του Μυστρά, με το αυστηρό περίγραμμα και τα δαντελωτά ερείπια, όλη ήρεμο μεγαλείο." Μανόλης Χατζηδάκης Περιέχονται οι ενότητες: - Πρόλογος της νέας έκδοσης - Η ερειπωμένη πολιτεία - Τα ιστορικά - Τα μνημεία (οι εκκλησίες) του Μυστρά - Τα παλάτια - Τα σπίτια - Το κάστρο και τα τείχη - Ο μύθος του Μυστρά - Βιβλιογραφία - Οι εικόνες - Οι τοιχογραφίες