Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τις καταρρεύσεις των καθεστώτων του κρατικού καπιταλισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Τα κινήματα του 1989 δεν προέκυψαν από το μηδέν. Η ιστορία αυτών των χωρών από τη δεκαετία του 1950 σημαδεύεται από εργατικές εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Η Πολωνία κατέχει ξεχωριστή θέση σε αυτή την ιστορία. Η εργατική τάξη βγήκε ξανά και ξανά στο προσκήνιο με εκρηκτικούς αγώνες: από την εργατική εξέγερση στο Πόζναν το 1956, το κίνημα του 1968, τις απεργίες του 1970-71 και 1976. Και βέβαια το συγκλονιστικό εργατικό κίνημα της Αλληλεγγύης στην Πολωνία το...

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Α΄ Διεθνής των Εργαζομένων συγκλονίστηκε και διασπάστηκε από την ανελέητη σύγκρουση ανάμεσα στον Μιχαήλ Μπακούνιν και τον Καρλ Μαρξ, αυτές τις εμβληματικές μορφές που ηγούνταν των δύο ανταγωνιστικών τάσεων στους κόλπους των επαναστατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων της εποχής. Ο πρώτος εκπροσωπούσε το ελευθεριακό, αντιεξουσιαστικό, αναρχικό ρεύμα, ενώ ο δεύτερος τον εξουσιαστικό "επιστημονικό" σοσιαλισμό και τον κρατικό κομμουνισμό. Ο τραγικός 20ός αιώνας, ο αιώνας των άκρων, με τη βαρβαρότητα των ποικιλώνυμων ολοκληρωτισμών του, ήρ...

Τι ακριβώς σημαίνει ο τίτλος του παρόντος βιβλίου και σε ποιο περιεχόμενο παραπέμπει; Χωρίς να προκαταλάβω τους όρους των ερωταποκρίσεων, υπογραμμίζω ότι ο ερωτώμενος Karl Marx με το έργο του προτίθεται να αντιπαρατεθεί σε κάθε μορφή "ειδωλοποίησής" του, με την επακριβή προσκόμιση των θέσεών του, και αντίστοιχα ο ερωτών υπόσχεται να διατυπώνει έτσι τις ερωτήσεις του, ώστε να προϋποθέτουν το συνδυασμό της γνώσης των έργων του Marx, των συνθηκών της ιστορικής ανάδυσης και εκδίπλωσης της σκέψης του, των μορφών πρόσληψης και επεξεργασίας της καθώς και των πόλων της κριτικής που...

Επιχειρώντας να διαβάσει διαλεκτικά τη σχέση του Marx της δημοκρατίας με τον Marx του κομμουνισμού, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο Marx της δημοκρατίας, ο Marx που δεν έχει ακόμη προσχωρήσει στην κομμουνιστική υπόθεση, χωρίς να ανάγει σε προϋπόθεση "εκ των ων ουκ άνευ" την κατάργηση των αντιπροσωπευτικών θεσμών και διαδικασιών για τη λειτουργία της "αληθινής δημοκρατίας", υποδεικνύει ωστόσο τη σημασία της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στις συλλογικές λειτουργίες της πολιτείας. Αξιοποιώντας στοιχεία από τον πλούτο της μαρξιστικής σκέψης, χωρίς να αγνοεί ταυτόχρονα και τι...

[...] "Λέγεται ότι ο Μαρξ ήταν πολύ φιλάνθρωπος. Μια ιδέα κυριαρχούσε μέσα του: Πώς να σώσει τις μάζες απ' την εκμετάλλευση. Υποστήριξε ότι η αιτία της φτώχειας τους είναι ο καπιταλισμός. Αν λοιπόν ανατραπεί αυτό το σάπιο σύστημα, μετά από μια μεταβατική περίοδο δικτατορίας του προλεταριάτου θα δημιουργηθεί μία κοινωνία όπου ο καθένας θα εργάζεται σύμφωνα με τις ικανότητές του στα εργοστάσια και στις φάρμες που θ' ανήκουν στο σύνολο, και θ' αμείβεται σύμφωνα με τις ανάγκες του. Δεν θα υπάρχει κράτος για να εξουσιάζει το άτομο, ούτε πόλεμοι, ούτε επαναστάσεις, αλλά μόνο μια...

Ο π. Σεργκέι Μπουλγκάκοφ ανήκει στο πάνθεον των στοχαστών της ρωσικής φιλοσοφικής και θεολογικής αναγέννησης των αρχών του 20ού αιώνα, η οποία σημάδεψε όχι μόνο την πνευματικότητα της χώρας όπου εμφανίστηκε και άνθισε αλλά και ολόκληρη τη δυτική σκέψη, λόγω της αναγκαστικής μετεγκατάστασης και υπερορίας πολλών συντελεστών της στη Δυτική Ευρώπη, μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων το 1917. Στο βιβλίο αυτό δημοσιεύονται δύο δοκίμια του συγγραφέα που άσκησε μεγάλη επιρροή όχι μόνο στους συγχρόνους του αλλά και στους επιγόνους. Το δοκίμιο για τον Καρλ Μαρξ είναι μια βαθ...

Το βιβλίο "Ο Κομμουνισμός ως θρησκεία" είναι μια διεισδυτική ματιά στην ιστορική γέννηση της τερατώδους θρησκείας του ολοκληρωτισμού του 20ού αιώνα, αλλά και της γοητείας που άσκησε στους διανοουμένους της Δύσης, οι οποίοι είδαν σε αυτήν την ενσάρκωση της επί της Γης βασιλείας του ανθρώπου, κλείνοντας πολλές φορές τα αυτιά τους στις οιμωγές των ταπεινών και καταφρονεμένων, των αθώων θυμάτων των Γκουλάγκ. Η βαθιά θρησκευτικότητα του ρωσικού λαού ήταν το πλέον γόνιμο έδαφος για την υιοθέτηση της μαρξιστικής αντίληψης της ιστορίας και της κοινωνίας, στη μπολσεβίκικη εκδοχή...

"Μια μαρξιστική ανάγνωση του Μαρξ με την έννοια της ενδέκατης θέσης για τον Φόιερμπαχ: Να ερμηνεύσουμε τον κόσμο με σκοπό να τον αλλάξουμε... Μια ανάγνωση που δεν είναι ούτε απολογητική ούτε συντηρητική". (Le Quinzaine litteraire) Ο κορυφαίος διανοητής Ντανιέλ Μπενσαΐντ στη μελέτη αυτή, ένα από τα σημαντικότερα έργα αναφοράς για τη μαρξιστική θεωρία, συμπυκνώνει το μεγαλείο αλλά και τις κακοδαιμονίες του μαρξιστικού εγχειρήματος. Η δημοσίευση του Κεφαλαίου προκάλεσε έναν "κεραυνό που δεν ακούγεται". "Γράφοντας ξεκάθαρα, με μαύρα γράμματα σε λευκό χαρτί, κάτι το ανατ...

[...] Αυτό το κείμενο αποτελεί πλέον ιστορικό μνημείο, πηγή δηλαδή για τον ιστορικό του μέλλοντος περί του πώς εβίωσε ή αιγυπτιακή αριστερά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και δη πώς ο επί κεφαλής της προσπάθησε να ανταπεξέλθει στα θεωρητικά προβλήματα πού ανέκυψαν. Έχοντας δημοσιεύσει ειδική μελέτη για το Κομμουνιστικό Κίνημα Αιγύπτου του Κυριάκου Θ. Νικολάου-Πατραγά σ' αυτήν την σειρά, θεωρώ ότι ή ανά χείρας έκδοση αποτελεί κάτι σαν συμπλήρωμα σ' εκείνο το βιβλίο πού ασφαλώς είναι χρήσιμη διότι τα ζητήματα πού θέτει παραμένουν ακόμη αναπάντητα. Έκτος τούτου, καταδεικνύει τον τ...

Ο Παντελής Πουλιόπουλος ήταν ένας από τους κορυφαίους μιας μεγάλης γενιάς αγωνιστών διανοούμενων κομμουνιστών του Μεσοπολέμου. Είχε πανεπιστημιακή μόρφωση, ήξερε πολλές ξένες γλώσσες, διάβαζε τους κλασικούς του μαρξισμού στο πρωτότυπο, έκανε πολλές μεταφράσεις και έτσι ήταν σε θέση να παρακολουθεί και να γνωρίζει τις συζητήσεις και τις διαφωνίες στο εσωτερικό όχι μόνο του κομμουνιστικού κινήματος, αλλά και των άλλων ρευμάτων της Αριστεράς διεθνώς. Ο Π. Πουλιόπουλος ήταν μια ολοκληρωμένη επαναστατική προσωπικότητα, αφού σε όλη του τη ζωή αμφισβήτησε την κατεστημένη τάξη όχι...

Η "Πολιτική Διαθήκη" του Λένιν, που εξέφραζε τους φόβους και τις ανησυχίες του για ένα σχίσμα στο Κόμμα και πρότεινε την αντικατάσταση του Στάλιν από τη θέση του Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΚΚΡ (μπ) για την αποφυγή του, είναι ένα κείμενο τεράστιας σημασίας με μεγάλες περιπέτειες. Δεν αμφισβητήθηκε ποτέ από τον Στάλιν και την άρχουσα γραφειοκρατία του και χρησιμοποίησε και τσιτάτα της κατά αντιπάλων του, πρώην συνεργατών του και στη συνέχεια θυμάτων του, αλλά όποιος τη διάβαζε ή την κυκλοφορούσε στην ΕΣΣΔ, που δεν τυπώθηκε ποτέ ζώντος του Στάλιν, εξοριζόταν στη Σιβηρία ή...

"[...] Η αυτο-απελευθέρωση των εργαζομένων μαζών απαιτεί την ταυτόχρονη εκπλήρωση των παρακάτω προϋποθέσεων: σκέψη από εσένα τον ίδιο, γνώση που αποκτήθηκε από εσένα τον ίδιο, εκμάθηση από εσένα τον ίδιο της μεθόδου με την οποία θα διακρίνεις τι είναι σωστό, αληθινό και καλό. Το να βάλουμε το μυαλό μας να δουλέψει είναι πιο δύσκολο από το να βάλουμε να δουλεύουν οι μύες. Πρέπει, όμως, να το καταφέρουμε, γιατί το μυαλό προστάζει τους μυς: και όσο δεν το κάνουμε εμείς, πάντα θα βρίσκονται άλλα μυαλά που θα προστάζουν τους δικούς μας μυς [...]". (Άντον Πάννεκουκ, 1873-1960...