Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σύμφωνα μ' αυτή την αντίληψη του νεαρού Λούκατς, σημειώνει ο Αλμπέρτο Αζόρ Ρόζα, υπάρχει μια διπλή κίνηση -από τη ζωή προς την τέχνη και αντίστροφα- μια κίνηση, που ούτε εκφράζεται ποτέ με διαλεκτικό τρόπο, ούτε αναπτύσσεται κυκλικά. Εκτυλίσσεται ταυτόχρονα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Από τη μια μεριά έχουμε την κίνηση της ανύψωσης από το καθημερινό χάος, στο θαύμα των μορφών, από την αταξία στην τάξη, από την εμπειρική ύπαρξη στην ουσία και από την άλλη μια κίνηση κυριάρχησης των μορφών πάνω στο χάος, της τάξης πάνω στην αταξία, της ουσίας πάνω στην ύπαρξη, χωρίς ωστόσ...

Πάντα με συνάρπαζαν οι συνεντεύξεις του "Paris Review", και παλιά και τώρα. Όλες μαζί συνιστούν την αρτιότερη ίσως διαθέσιμη διερεύνηση στο "πώς" της λογοτεχνίας, το οποίο είναι από πολλές απόψεις πολύ πιο ενδιαφέρουσα ερώτηση από το "γιατί". (Σάλμαν Ρούσντι) Αν θέλετε απλώς να έρθετε σε μια πρώτη επαφή με τον αγαπημένο σας συγγραφέα, μπορείτε να πάτε σε μια παρουσίαση βιβλίου του. Αν όμως θέλετε πραγματικά να τον γνωρίσετε, τότε πρέπει να διαβάσετε μια συνέντευξή του στο "Paris Review". "The Times" Όταν μιλούν οι μεγάλοι συγγραφείς μάς μιλάνε τα βιβλία τους......

Πως τα καταφέρνουν οι μεγάλοι συγγραφείς; Επί μισό και πλέον αιώνα το Paris Review έχει εκμαιεύσει μερικές από τις πιο αποκαλυπτικές και τολμηρές σκέψεις που διατύπωσαν οι αυθεντίες της λογοτεχνίας του καιρού μας. Οι συντάκτες του περιοδικού έχουν μιλήσει με τους περισσότερους, κορυφαίους στον κόσμο, μυθιστοριογράφους, ποιητές, θεατρικούς συγγραφείς και κριτικούς και οι ίδιες οι συνεντεύξεις κέρδισαν την αναγνώριση ως κλασικά λογοτεχνικά έργα, ως μία ουσιαστική και εμπεριστατωμένη καταγραφή της συγγραφικής ζωής. Το Paris Review έχει προσφέρει γόνιμες συζητήσεις με του...

"Μια αρνητική κριτική αξίζει περισσότερο από το τίποτε, από το να σε αγνοήσουν... ή μήπως όχι;" έγραφε στο μεγαλύτερο αδερφό του Αλέξανδρο ο Άντον Τσέχoφ, προσπαθώντας να τον βοηθήσει, ελαφρύνοντας τη μοναξιά που συνοδεύει το γράψιμο. Σε επιστολή του στο Μαξίμ Γκόρκι ο Τσέχoφ παρατηρεί: "τους κλείνουν τις πόρτες, όχι επειδή γράφουν, αντιθέτως, γράφουν επειδή τους κλείνουν τις πόρτες και δεν έχουν πού αλλού να πάνε". Σε κάποιο άλλο σημείο, στα σημειωματάριά του, διαβάζουμε την ειρωνική γνώμη ενός καθηγητή: "αυτό που έχει σημασία δεν είναι ο Σαίξπηρ, αλλά τα σχόλια για το...

Δεκατέσσερα δοκίμια για τις τύχες της έκφρασης απέναντι στην ταραχή των ανθρωπίνων, από το δημοτικό τραγούδι ως τον Καβάφη, τον Μαβίλη, τον Τέλλο Άγρα και τον Ελύτη, από τον Ουίλλιαμ Μπλαίηκ ώς την Έμιλυ Ντίκινσον, τον Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, τον Ρόμπερτ Φρόστ και τον Φίλιπ Λάρκιν, από τη στήλη της Αμφαρέτης ώς τον Σαίξπηρ και τον Πρίμο Λέβι. Οι υπερβολές των ποιητών, που ψηλαφούν το φθαρμένο ύφασμα του κόσμου εκεί όπου είναι ακόμα λαμπερό, στον έρωτα, τη φιλία, τη βαθιά αλληλεγγύη των ανθρώπων και ο κατεδαφιστικός γέλως, όπου ακούγονται τα κουδούνια του γελωτοποιού αλλ...

Η μελέτη της προφορικότητας, και μάλιστα με τη γραφή ενός βιβλίου, σίγουρα ξενίζει. Ωστόσο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, θεωρείται απαραίτητη, καθώς μπορεί να είναι η ίδια η έκφραση της ζωής μας. Στην εποχή της πληροφορικής η αναφορά στην προφορικότητα μπορεί να μοιάζει με στενοκέφαλο αναχρονισμό. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Αντίθετα, η τυπική μηχανιστική συμμόρφωση με τις (ελεγχόμενες, έτσι και αλλιώς, από κάποιου ιστού το κέντρο) επιστημονικές ή άλλες συνήθειες συνιστά μια ανελεύθερη πειραματική συμπεριφορά ενώπιον μιας παγκόσμιας πνευματικής χρεωκοπί...

Τα κείμενα που περιέχονται στην τέταρτη αυτή συναγωγή δοκιμίων του ποιητή Νίκου Φωκά αφορούν, ξανά και ξανά, τα θέματα που τον απασχολούν αδιάκοπα, σε όλη του τη ζωή: τη γλώσσα, την ποίηση, τη μετάφραση, τη θρησκευτική πίστη, την ιστορική μοίρα του Νέου Ελληνισμού. Χωρίς συναισθηματισμούς και ρητορείες, ορθολογικά και επιχειρηματολογημένα, ο Φωκάς αναλύει, σχεδόν ανατέμνει, κάθε φορά το θέμα του και διατυπώνει, με σαφήνεια, ακρίβεια και τόλμη, τη θέση του. Ας μην διαφύγει την προσοχή του αναγνώστη η πνευματική αγωνία και η θερμή αγάπη για την ελληνική γλώσσα και τη λογο...

Πώς κατεβαίνει σε ένα μικρό παιδί η ιδέα να γίνει συγγραφέας; Πώς προπονείται για να πετύχει τον στόχο του; Τι μαθαίνει από τον παππού του, τι από την είρωνα οικογένειά του, τι από τους δασκάλους; Πού μαθήτευσαν οι νέοι στη δεκαετία του '70; Σε ποια ανήλιαγα κομματικά γραφεία και σε ποιες ταβέρνες έμαθαν να διαβάζουν και να σκέφτονται για τον κόσμο; Πώς ισορροπεί κανείς ανάμεσα στον έρωτα για τη λογοτεχνία και στη συζυγική αγάπη για τη φιλολογία; Πότε η ανηθικότητα σε ένα κείμενο είναι πηγή απόλαυσης και πότε πηγή αγανάκτησης; Πώς έζησε η Πηνελόπη στον λογοτεχνικό 20ό αιώνα...

[...]Η λογοτεχνία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη γλώσσα και με την κοινωνία. Αποτελεί ένα πεδίο, το οποίο, όπως γράφει ο Ελύτης αναφερόμενος στην ποίηση, "συγκεφαλαιοί την πολιτείαν, αντανακλά το φως πάσης ιστορικής εποχής". Aποτελεί έναν από τους φορείς της συλλογικής μνήμης και συνείδησης της κοινωνίας και εκφράζει όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστα την αυτοσυνειδησία της. Ως πολιτισμικό σύστημα δεν αποτελεί "περιθωριακή και επουσιώδη πλευρά της ζωής μας", αντιθέτως συνιστά το πεδίο όπου διαρθρώνεται η σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο. Όπως κάθε λογοτεχνία έτσι και η νεοελληνική,...

Η εμβληματική μορφή του Maurice Blanchot δεν είναι άγνωστη στον Έλληνα αναγνώστη, μολονότι μεγάλο μέρος του δοκιμιακού του έργου παραμένει ακόμη αμετάφραστο. Αντί άλλης σύστασης, υπενθυμίζουμε τον λακωνικό αυτοπροσδιορισμό που επέλεξε ο συγγραφέας στα περισσότερα έργα του: "Μυθιστοριογράφος και κριτικός. Η ζωή του είναι εντελώς ταγμένη στη λογοτεχνία και στη σιωπή που της προσιδιάζει". Το δοκίμιο που περιλαμβάνει η παρούσα έκδοση δημοσιεύτηκε σε δύο συνέχειες (Νοέμβριος 1947, Ιανουάριος 1948) στο περιοδικό Critique, που είχε μόλις ιδρυθεί από τον Georges Bataille. Είναι αντ...

Στον τόμο περιλαμβάνονται είκοσι δοκίμια που δημοσιεύτηκαν από το 1987 ως το 2013. Τα κείμενα αυτά -για έργα λογοτεχνών, θεατρικές παραστάσεις ή ιστορικά γεγονότα- συνομιλούν, διασταυρώνονται, "φωτίζουν" το ζοφερό θέμα της βίας στην Ιστορία σε μια προσπάθεια κατανόησής της (ή εξορκισμού της). Μια κοινή θεματολογία τα διατρέχει, που περιστρέφεται γύρω από την έννοια της επιστροφής. Αν το κακό έρχεται δεύτερο, το φως πάντοτε επιστρέφει, όπως στον συγγραφέα Άνταλμπερτ Στίφτερ. Το φάντασμα της ιστορίας επιστρέφει, όπως το φάντασμα του νεκρού πατέρα του Άμλετ στον Σαίξπηρ ή σ...

Έχει πυκνώσει και στη χώρα μας το ενδιαφέρον γύρω στο φαινόμενο της παραλογοτεχνίας. Στο δοκίμιο αυτό η Εύα Στάμου εστιάζει την προσοχή της σε μια υποπερίπτωσή της: στη "ροζ λογοτεχνία", στα ανάλαφρα και τυποποιημένα αφηγήματα ερωτικού περιεχομένου που κατακτούν συχνά πια πρώτες θέσεις στις λίστες των "ευπώλητων" βιβλίων κάθε χρονιάς. Εντάσσει την κατηγορία τους στο γενικότερο περιβάλλον μιας "ροζ κουλτούρας", προβαίνει σε βασικές διακρίσεις μεταξύ λογοτεχνίας και παραλογοτεχνίας, καθώς και σε διευκρινίσεις σχετικά με τη γυναικεία γραφή, διεξέρχεται τα ιστορικά του είδους,...

Ένα βιβλίο, για να είναι κανονικό βιβλίο, πρέπει να αρχίζει από το μηδέν και να καταλήγει στο μηδέν: έτσι γίνεται ολοκληρωμένο και αυτοτελές εφόσον δεν αφήνει δικό του τίποτε πίσω και τίποτε εμπρός. Aυτό εδώ το βιβλίο δεν είναι ένα βιβλίο κανονικό: δεν αρχίζει από το μηδέν, αρχίζει από το πολυάριθμο, καταλήγει όμως σε ένα άλλου είδους μηδέν, αρχίζει κλειστό και τελειώνει ανοιχτό, αρχίζει πλήρες και καταλήγει άδειο: αυτό το ανοιχτό και άδειο είναι το δικό του μηδέν, κι αυτό το μηδέν είναι η πραγματική αρχή του. Tο βιβλίο αυτό αρχίζει εκεί όπου τελειώνει. Στο τέλος το...

Ο συλλογικός αυτός τόμος επιδιώκει να προσεγγίσει το, πάντοτε κρίσιμο, ζήτημα της θέσης της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση υπό το πρίσμα μιας διμερούς θεματικής: αφενός, μέσω μιας αναγωγής στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων και, αφετέρου, βάσει μιας αναφοράς στο πεδίο των σύγχρονων προβληματισμών πάνω στη διδασκαλία και τη διδακτική της γραμματείας. Η αναγωγή στην ιστορία συνίσταται στην κριτική παρουσίαση απόψεων που έχουν διατυπωθεί σχετικά με τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πλαίσιο της ελληνικής φιλολογικής και παιδαγωγικής επιστήμης, απόψεις που παρουσιάζουν ιδιαίτ...

Η λεγόμενη "διάδοση της γνώσης", που συνήθως την κατατάσσουμε στην κατηγορία των σύγχρονων προόδων, μαζί με την κεντρική θέρμανση και την καθολική ψήφο, έχει συμπτωματικά οδηγήσει στη γέννηση μιας νέας διαστροφής - της διαστροφής της ανάγνωσης. Απ’ όλες τις διαστροφές οι πιο δύσκολες να ξεριζωθούν είναι εκείνες που από τον πολύ κόσμο θεωρούνται αρετές. Ανάμεσά τους η ανάγνωση κατέχει την πρώτη θέση. Ότι το να διαβάζεις σκουπίδια αποτελεί διαστροφή είναι γενικά παραδεκτό· το διάβασμα όμως καθεαυτό -το διάβασμα ως συνήθεια, παρότι πρόσφατη- συναγωνίζεται ήδη φτασμένες αρετ...