Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον ανά χείρας τόμο δημοσιεύονται μελέτες που αναφέρονται κυρίως σε ζητήματα εικονογραφίας. Από γεωγραφικής απόψεως καλύπτονται περιοχές όπως η Κωνσταντινούπολη, το Άγιον Όρος, η Θράκη, η Λήμνος, η Πάτρα και τα Επτάνησα, η Ήπειρος, η Μακεδονία και η Θεσσαλία. Επιχειρείται η ανάλυση εικονογραφικών και τεχνοτροπικών ζητημάτων, τα οποία προσεγγίζονται και από την οπτική γωνία της ιστορίας των ιδεών, λαμβάνεται επίσης υπ' όψιν το ιστορικό πλαίσιο εντός του οποίου δημιουργήθηκαν τα καλλιτεχνικά ρεύματα, δραστηριοποιήθηκαν οι ζωγράφοι και φιλοτεχνήθηκαν τα έργα τέχνης. Οι μελ...

Συνοδευτικός κατάλογος της ομότιτλης έκθεσης που πραγματοποιείται στο Art Institute of Chicago (27/09/2014-15/02/2015) μετά την National Gallery of Art στην Ουάσινγκτον (06/10/2013 - 02/03/2014) και το J.P. Getty Museum στο Λος Άντζελες (09/04/2014 - 25/08/2014). Ο κατάλογος χωρίζεται σε πέντε μεγάλες θεματικές ενότητες που καλύπτουν τη μετάβαση από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο, τη θρησκευτική, πνευματική και καθημερινή ζωή και τις σχέσεις του Βυζαντίου με Ανατολή και Δύση. Οι ενότητες δίνουν τη δυνατότητα στον αναγνώστη να σχηματίσει μια αρκετά ολοκληρωμένη εικόνα για το βυ...

Η Θεοτόκος αποτελεί την εγγύηση όλων των αγιορειτών σύμφωνα με την υπόσχεσή της στον πρώτο γνωστό οικιστή του Αγίου Όρους, τον όσιο Πέτρο τον Αθωνίτη, όπως αυτή έχει καταγραφεί από τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά: "Υπάρχει κάποιο όρος στην Ευρώπη, πολύ ωραίο και πολύ μεγάλο, στραμμένο προς την Λιβύη, που εισέρχεται αρκετά μέσα στη θάλασσα. Τούτο το διάλεξα από όλη την γη, και αποφάσισα να το δωρήσω στην μοναχική πολιτεία. Έτσι λοιπόν, σαν ένα ιδιαίτερο κατοικητήριο, το αφιέρωσα στον εαυτό μου, και απ' εδώ και στο εξής θα ονομάζεται "Άγιον"... "Πεποιθότες ότι η έκδοσις αυτή...

Το βιβλίο του Ν. Κακαδιάρη, "Σφετεριστές και τέχνη: Η ζωγραφική τον 10ο αιώνα στο Βυζάντιο" είναι μια επιτομή της εποχής όπου, αφ' ενός αναλύονται παραστατικά τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της περιόδου και παράλληλα εξηγούνται τα αίτια της αίγλης του Βυζαντίου, αφ' ετέρου αποκαλύπτεται η πνευματική υποδομή, στην οποία βασίστηκε η αποκορύφωση του Βυζαντινού πολιτισμού. Πάνω σε αυτό το υπόβαθρο, η τέχνη βρήκε γόνιμο έδαφος ν' αναπτυχθεί και παρά τα ελάχιστα δείγματα, ο συγγραφέας επιχειρεί, μέσω σπαραγμάτων πολλές φορές, την ανάδειξη της ζωγραφικής, με παράλληλη επισή...

Στον Μυστρά, πρωτεύουσα του δεσποτάτου του Μορέως και άλλοτε ακµάζουσα πολιτικά, οικονοµικά και πολιτιστικά πόλη, σήµερα ο µόνος εν δράσει παλαιός οργανισµός της είναι η µονή της Παντάνασσας. Η µονή αυτή υπήρξε ένα από τα τελευταία µεγάλα βυζαντινά δηµιουργήµατα πριν από την πτώση της Κωνσταντινούπολης και του Μυστρά. Αν και από τα κτίρια του αρχικού συγκροτήµατος λίγα τµήµατα διατηρούνται στην αρχική τους κατάσταση, ενώ άλλα έχουν τελείως καταστραφεί, το καθολικό της µονής έχει διατηρηθεί µέχρι τις µέρες µας, µε αρκετές όµως επισκευές και αναστηλωτικές επεµβάσεις, και περι...

Κεντρική μορφή στη Θεολογία, στη λατρεία, στην εκκλησιαστική ποίηση και τη λειτουργική πράξη, αλλά προπαντός στην ψυχή του κάθε πιστού, η Παναγία αποτελεί ένα οικείο πρόσωπο στην καθημερινότητα του κάθε ανθρώπου, καθώς από πολύ νωρίς απέκτησε, τόσο στα πατερικά κείμενα όσο και στη συνείδηση των πιστών, ιδιότητες προστατευτικές και μεσολαβητικές για τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αφορμή μία από τις μεγαλύτερες εορτές της Ορθοδοξίας, την Κοίμηση της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, το έκτακτο αφιέρωμα "Η Παναγία των Ελλήνων" ανιχνεύει την εξέχουσα θέση της Θεομήτορος στη βυζαντ...

[...] Μια ομάδα εφυαλωμένων κεραμικών, προϊόν σωστικής ανασκαφής που διενεργήθηκε στην Ακροναυπλία από την τότε 1η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων το 1972 και τον έφορο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων αείμνηστο Παύλο Λαζαρίδη, ανέλαβε να μελετήσει και δημοσιεύει στον παρόντα τόμο η ερευνήτρια του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών κυρία Αναστασία Γιαγκάκη, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ως τώρα δεδομένα της έρευνας για την εφυαλωμένη κεραμική. Η κεραμική της Ακροναυπλίας συγκροτεί ένα ποικίλο και σύνθετο σύνολο εφυαλωμένων σπαραγμάτων προερχόμενο από διάφορα κέντρα παραγωγής της βυζαντινής επικρ...

Κάθε έκθεση που έχει ως σκοπό την ανάδειξη πτυχών ενός πολιτισμού, που διέγραψε εν πολλοίς την ιστορική του πορεία, είναι για τον επιμελητή της μια διανοητική εμπειρία. Επειδή, για να κατανοήσει κατά το δυνατόν πληρέστερα τα υλικά κατάλοιπα του πολιτισμού αυτού, δεν θα πρέπει να περιοριστεί απλώς σε τυπολογικές και τεχνοτροπικές διαπιστώσεις και συνακόλουθες ομαδοποιήσεις, αλλά να προσπαθήσει να αφουγκραστεί την εσωτερική φωνή των έργων, να αναζητήσει τις κοινωνικές και ιστορικές παραμέτρους της εποχής της δημιουργίας τους και να παρακολουθήσει την πορεία τους στο χρόνο....

Για τον Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλο, η βυζαντινή τέχνη συνιστά μία αποκάλυψη της βυζαντινής σκέψης. Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα μιας έρευνας επάνω στην κατηγορία του ηθικοαισθητικού σε σχέση με τη βυζαντινή φιλοσοφία, έρευνα η οποία βρέθηκε μια πρώτη έκφραση σε σχετικό άρθρο του συγγραφέα. Το αντικείμενο του βιβλίου αναφέρεται, ειδικότερα, στην φιλοσοφική εικονολογία ως έρευνα του εικονιστικού και ως φιλοσοφική ανθρωπολογία.

Οι εικόνες αντιστέκονται και καρτερούν. Αντιστέκονται στη φθορά γιατί είναι κάτι περισσότερο από έργα χειρών ανθρωπίνων. Είναι μορφές αγίων, μορφές γεγονότων της Θείας Οικονομίας, έργα που χέρια ανθρώπων με φόβο και συναίσθηση τύπωσαν, έγραψαν, αναζωγράφισαν ξανά και ξανά πάνω σε τοίχους, πάνω σε σανίδια, παντού. Οι εικόνες είναι εκεί, ολόκληρες, μισοκατεστραμμένες, φθαρμένες, αβάστακτα παρούσες και περιμένουν. Υπομονετικά, ανυπόμονα άλλοτε προσκαρτερούν τους περιηγητές, τους προσκυνητές, τους ανθρώπους των πόλεων πέρα απ' τις θάλασσες και τις στεριές. Οι εικόνες, μάρτυρ...

Η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία είναι θέμα που απασχολεί εδώ και αρκετές δεκαετίες την έρευνα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στην προσέγγιση των σχετικών ζητημάτων. Υπάρχουν αρκετά νέα στοιχεία, βασισμένα στην αξιοποίηση γραπτών πηγών και αρχαιολογικών τεκμηρίων. Επίσης, προστίθενται συνεχώς επιστημονικές μελέτες που οδηγούν σε καινούργιες επισημάνσεις, διευκρινίζοντας άγνωστες μέχρι σήμερα πτυχές του ρόλου και της παρουσίας της γυναίκας στο Βυζάντιο. Μερικές από αυτές τις πτυχές έρχεται να καλύψει αυτός ο τόμος, τον οποίο συνθέτουν...

Το Αιγαίο, η ελληνική θάλασσα ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ανατολή, με τα μικρά και μεγάλα νησιά του, συγκεντρώνει έναν δικό του πολιτισμό, μια πολιτισμική προσφορά ανεκτίμητη έξι χιλιάδων χρόνων. Ωστόσο, η συμβολή του στην καλλιτεχνική δημιουργία σε διάφορους τομείς των νεότερων χρόνων είναι λιγότερο γνωστή και δεν έχει ερευνηθεί πάντα διεξοδικά. Η εκκλησιαστική τέχνη, ανάμεσα στην αρχιτεκτονική εφαρμογή, την καλλιτεχνική δημιουργία και τη λατρεία, έχει να παρουσιάσει εξαιρετικά δείγματα σε μάρμαρο, ξύλο, αλλά και γύψο, έργα ουσιαστικά άγνωστα και απρόσιτα στους ερευνητές κ...

Αφορμή για την έρευνα των ζητημάτων εικονολογίας στο έργο του Θεοδώρου Στουδίτη στάθηκαν από τη μια μεριά οι θεολογικές σπουδές μου και η ενασχόλησή μου με την ιστορία της βυζαντινής τέχνης και από την άλλη η συμμετοχή μου, το καλοκαιρινό εξάμηνο του 1985, κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Ινστιτούτο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βιέννης, στο σεμινάριο με θέμα "Ikonoklasmus" του αείμνηστου καθηγητή Herbert Hunger. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου αυτού ο σοφός δάσκαλος με παρότρυνε να μελετήσω από εικονολογική σκοπιά αρχικά τα κείμενα του Ιωάνν...

Στο βιβλίο αυτό γίνεται απόπειρα να παρουσιασθεί συνοπτικά, και τις περισσότερες φορές αναγκαστικά επιλεκτικά, η Χριστιανική Τέχνη στις ποικίλες εκφάνσεις της, από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες έως και τη μεταβυζαντινή περίοδο. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί, λόγω περιορισμού της έκτασης του βιβλίου, στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και ζωγραφική. Αν και η διαδρομή ανάμεσα στους αιώνες ήταν μακρά, οι ιστορικές και καλλιτεχνικές αλλαγές σημαντικές, εν τούτοις, η Χριστιανική Τέχνη διατήρησε τον χαρακτήρα και τον στόχο της, να υπηρετεί δηλαδή τη λατρεία και τη θεολογία της Εκ...

Χωνευτήρι πολιτισμών και ιδεών, η Κωνσταντινούπολη υπήρξε για πολλούς αιώνες ελληνορωμαϊκή, βυζαντινή και χριστιανική, κέντρο πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας με οικουμενική ακτινοβολία. Στη συνέχεια ήταν οθωμανική και ισλαμική αλλά και ταυτόχρονα ρωμαίικη και χριστιανική - άλλωστε και η μητέρα Εκκλησία των Ορθοδόξων Χριστιανών, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, βρίσκεται πάντα εκεί. Κι αυτή η Κωνσταντινούπολη, η "Νέα Ρώμη" του Μεγάλου Κωνσταντίνου και των Βυζαντινών, η "νέα Ιερουσαλήμ" των απανταχού Χριστιανών, η Βασιλεύουσα πόλις, η κοιτίδα της τέχνης και του πολιτισμού, το...

Ο τόμος παρουσιάζει για πρώτη φορά τη συλλογή φορητών εικόνων της Ιεράς Μονής Καρακάλλου Αγίου Όρους. Παρουσιάζονται συνολικά 152 εικόνες (14ος μέχρι 19ος αιώνας) μέσα από 241 έγχρωμες φωτογραφίες υψηλής πιστότητας. Τα συνοδευτικά κείμενα, γραμμένα από Πανεπιστημιακούς Καθηγητές της Βυζαντινής Τέχνης, Ιστορικούς και Αρχαιολόγους, σχολιάζουν διεξοδικά τις εικόνες της Μονής, κατατάσσοντάς τες στο ευρύτερο ιστορικό και καλλιτεχνικό πλαίσιο της εποχής τους, μέσα από την προσεκτική μελέτη της εικονογραφίας και τεχνοτροπίας τους. Η Ιερά Μονή Καρακάλλου Αγίου Όρους μέ αφορμή τή...

The convention signed by Greece and Turkey in 1923, mandating the exchange of Christian and Muslim populations, provided for the transference of movable communal property by the members of both communities. In the case of the Greek-Christian populations of Asia Minor (Anatolia), the Pontos (Black Sea) and Eastern Thrace, their communal property consisted of the ecclesiastical silverware, embroidery, icons, liturgical manuscripts and books, which comprised the contents of the sacristies in their churches and monasteries. The 90 liturgical objects, icons and vestments dis...

Η αγιολογία αποτελεί σημαντικό κλάδο της θεολογικής και φιλολογικής επιστήμης, εν ταυτώ δε και ένα πεδίο της σύγχρονης ανθρωπιστικής και κοινωνικής έρευνας, στο οποίο ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες σε ολόκληρο τον κόσμο εστιάζουν το ενδιαφέρον τους. Στον παρόντα τόμο έχουν συγκεντρωθεί άρθρα και εισηγήσεις του συγγραφέα, διάσπαρτα σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους κατά τα τελευταία δεκαπέντε έτη.