Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Κύριο έργο των αρχαιολόγων από τη σύσταση της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων υπήρξε η μέριμνα για τον εντοπισμό και την καταγραφή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών κειμηλίων και έργων τέχνης που φυλάσσονται στους ναούς της Χαλκιδικής και τις μονές του Αγίου Όρους. Από το πλούσιο τεκμηριωτικό για την ιστορία του τόπου αυτό υλικό παρουσιάζονται εδώ 15 φορητές εικόνες που φυλάσσονται σήμερα σε ναούς της Χαλκιδικής. Το έργο της επιλογής των εικόνων ανετέθη εξαρχής στον αρχαιολόγο της Εφορείας κ. Ι. Παπάγγελο. Τη μέριμνα για τη μεταφορά και συντήρησή τους από το κατάλληλα...

Για τη δημιουργία μιας εικόνας συνεργάζονται αρμονικά η τέχνη και η θεολογία. Η εικόνα, θεμελιωμένη στο δόγμα της Ενανθρώπησης του Σωτήρος, φανερώνει με σχήματα και χρωματισμούς ό,τι η Αγία Γραφή κηρύττει με το λόγο. Για να φανερωθεί ο Λόγος σε αυτήν πρέπει ο πιστός ή ο θεατής να μπορεί να την διαβάζει. Πρόθεσή μας στο παρόν βιβλίο είναι η καταγραφή βασικών αρχών και στοιχείων, τα οποία θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να αντιληφθεί το νόημα των 12 βασικών εορτών της Ορθοδοξίας, του αποκαλούμενου "Δωδεκαόρτου", και θα συμβάλουν στην ολοκληρωμένη απόδοση του αγιογραφικού έργου....

Οι ναοί της ορθοδοξίας -οι βυζαντινοί ναοί- αποτελούν αληθινές κιβωτούς όπου φυλάσσουν, όχι μόνο τις αρχαιότερες διδακτικές απεικονίσεις της Ευαγγελικής διδασκαλίας, αλλά, εντός τους, κάθε τμήμα τους, όπως διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια των δύο χιλιετιών, διατηρεί πρωταρχικές συμβολικές μορφές, όπως αποκρυσταλλώθηκαν με βάση τη διδασκαλία και τις υποδείξεις των πατέρων της Εκκλησίας. Η συστηματική έρευνα στις πηγές, η παρατήρηση και η επαλήθευση των μαρτυριών οδήγησε τον συγγραφέα στην επισήμανση (αποκάλυψη) σημαντικών μυστικών αποτροπαϊκών επεμβάσεων σε δομικά στοιχεία (αρχ...

Οι ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες που διαθέτουμε για τη βυζαντινή Αίγινα είναι ακόμα αποσπασματικές. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις, οι οποίες μπορούν να σκιαγραφήσουν το βυζαντινό παρελθόν του νησιού. Η Αίγινα αρχικά υπαγόταν διοικητικά στην επαρχία της Αχαΐας και αργότερα στο θέμα της Ελλάδος. Η αρχαιολογική μαρτυρία δείχνει ότι η αρχαία πόλη, στη δυτική ακτή του νησιού, συνέχισε να κατοικείται σε όλη τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων, μολονότι, οι διάφορες επιδρομές, κυρίως οι αραβικές του 9ου αιώνα, δημιούργησαν προϋποθέσεις μετακίνησης σε ασφαλέστερα μέρη...

[...] Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά η καλλιτεχνική εξέλιξη της περιοχής, όπως εμφανίζεται μέσα από τα ίδια τα μνημεία που χρονολογούνται στο μεγάλο διάστημα από την πρωτοβυζαντινή περίοδο ως την Ελληνική επανάσταση. Δίνεται η αρχιτεκτονική μορφή των μνημείων, όσο είναι δυνατό, και καταγράφεται ο ζωγραφικός τους διάκοσμος, όπου υπάρχει. Για πολλά μνημεία, με τη βοήθεια των πηγών και των βοηθημάτων, σημειώνονται και όσα ιστορικά στοιχεία είναι γνωστά για μια σωστότερη ερμηνεία τους. [...] (από τον πρόλογο της Α΄ έκδοσης)

Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό είχαν αρχικά παρουσιασθεί ως ανακοινώσεις στο Διεθνές Συμπόσιο που οργανώθηκε από το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών το Νοέμβριο του 2000, στα πλαίσια του προγράμματος "Πρακτικός και κοινωνικός βίος των Βυζαντινών". Το Συμπόσιο έφερε τον τίτλο "Αφύπνιση των αισθήσεων και προσωπικές προτιμήσεις από τον ενδέκατο στον δέκατο πέμπτο αιώνα". [...] (Από την εισαγωγή του βιβλίου)

Η συμπλήρωση 1700 ετών από το μαρτύριο του αγίου Δημητρίου αποτελεί μια ξεχωριστή επέτειο για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η Αγιορειτική Εστία, με βάση διπλή αναφορά της στην πόλη του αγίου Δημητρίου και τον Άθωνα, θεώρησε υποχρέωσή της να τιμήσει την επέτειο με ένα λεύκωμα στην παρουσία του αγίου Δημητρίου στην τέχνη του Αγίου Όρους. [...] Ξεκινώντας μία προσπάθεια να συνάξουμε τις απεικονίσεις του αγίου στον Άθωνα, ήταν αναμενόμενο ότι θα προέκυπτε ένα ιδιαίτερα εκτενές υλικό. Πράγματι, η απεικόνιση του μεγαλομάρτυρα της Θεσσαλονίκης δεν λείπει ακόμη και από το πιο μικρό αθ...

Μέσα από αυτό το βιβλίο θα γνωρίσουμε τη βυζαντινή Κρήτη, θα επισκεφθούμε μονές, εκκλησίες και παρεκκλήσια, θα μελετήσουμε την αρχιτεκτονική, τις τοιχογραφίες και τις φορητές εικόνες, θα συναντήσουμε τους ζωγράφους που δημιούργησαν όχι μόνο αυτές τις εικόνες αλλά και την περίφημη Κρητική Σχολή. Ένα πολύτιμο έργο μοναδικής αξίας και ομορφιάς.

Ο οδηγός αυτός απευθύνεται στο ευρύ κοινό, που δεν είναι εξοικειωμένο με τη βυζαντινή ζωγραφική, τις τεχνοτροπίες και την εικονογραφία της, τα δευτερεύοντα επεισόδια ή και τα κύρια θέματα των αφηγηματικών της παραστάσεων, όταν μάλιστα σε πολλές από αυτές πηγή έμπνευσης της εικονογραφικής σύνθεσης αποτελούν τα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Στο νότιο κλίτος, για παράδειγμα όλες οι αφηγηματικές σκηνές στηρίζονται στα Απόκρυφα. Έτσι λοιπόν, κρίθηκε απαραίτητη η πρόταξη μιας σύντομης διήγησης των γεγονότων που ιστορούνται, προκειμένου ο επισκέπτης να κατανοήσει τις σκηνές και να προσεγγίσ...

Ο Sir Steven Runciman εδέσποσε στον εικοστό αιώνα, όχι μόνο ως βυζαντινολόγος, ως ιστορικός, ως καθηγητής, ως επίτιμος διδάκτορας πολλών ευρωπαϊκών και αμερικανικών Πανεπιστημίων, αλλά ως μία προσωπικότητα ξεχωριστή του εικοστού αιώνα, ένας πραγματικός ευπατρίδης της αγγλικής ιστοριογραφίας. Ο Sir Steven Runciman κληρονόμησε από την οικογένειά του ένα εκλεκτό κοινωνικό περιβάλλον το οποίο φρόντισε να διατηρήσει. Το κοινωνικό του περιβάλλον ήταν ιδιαίτερα πνευματικό, ακαδημαϊκοί, καθηγητές Πανεπιστημίων, λογοτέχνες, ζωγράφοι, ιστορικοί, πολιτικοί. [...] (από τον πρόλογο το...

[...] Πολλοί νέοι φτάνουν στο Μοναστήρι μας με σοβαρά εικονολογικά ερωτήματα. Επίσης καυτά ερωτήματα γύρω από τις εικόνες θέτουν και οι Κατηχούμενοι στις Ιεραποστολικές χώρες, γιατί σ' αυτούς επιπλέον λείπει και η ορθόδοξη παράδοση. Οι περισσότεροι απ' αυτούς μας αποκαλύπτουν ότι δεν γνωρίζουν τίποτα για τις εικόνες και τις βλέπουν σαν είδωλα! Πολλοί πάλι μας εκμυστηρεύονται πώς, όταν στέκονται μπροστά στις εικόνες για να προσευχηθούν, αισθάνονται σαν να έχουν απέναντί τους μια χαλκομανία καί όχι μια "ζώσα χαρισματική παρουσία". Για όλους αυτούς και για οποιοδήποτε άλλο...

[...] Το παρόν βιβλίο εκθέτει με απλά λόγια τους κανόνες της βυζαντινής ζωγραφικής. Η γνώση αυτών των νόμων είναι πολύ απαραίτητη σε όλους εκείνους που ασχολούνται με τη βυζαντινή εικόνα. Μ' αυτή τη γνώση θα μπορεί αυτός, που αντιγράφει μια παλιά εικόνα, να διακρίνει αν το πρωτότυπό του είναι "καθαρά" βυζαντινό ή όχι. Αν θελήσει πάλι να προσθέσει ή να αλλάξει ένα στοιχείο, είναι ανάγκη να γνωρίζει πώς γίνεται σωστά αυτή η ενσωμάτωση και η αλλαγή. Εις εκείνον που ασχολείται με την κριτική και την αισθητική της βυζαντινής ζωγραφικής, το ίδιο είναι απαραίτητη η γνώση των νόμων...

Οι αρχαίες ρωσικές εικόνες αποτελούν έναν πρωτότυπο καλλιτεχνικό κόσμο, που δεν είναι εύκολο να γίνει αντιληπτός. Αν όμως κάποιος καταφέρει να βρει το κλειδί του, τότε θα αρχίσει να ανακαλύπτει μια αιώνια ομορφιά. Η αφηρημένη γλώσσα, η θετική πλευρά και τα σύμβολα των εικόνων γίνονται ολοένα και πιο κατανοητά, με αποτέλεσμα να αποτυπώσουν στην ψυχή μας το βαθύτερο νόημα της συγκεκριμένης καλλιτεχνικής απεικόνισης.