Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Νομίζω πως συνόψισα κάποτε τη στάση μου απέναντι στη φιλοσοφία όταν είπα "Η φιλοσοφία στην πραγματικότητα θα έπρεπε να γράφετε σαν να επρόκειτο για ποιητική σύνθεση". Λούντβιχ Βιττγκενσάιν Αν ο Βιττγκενστάιν μελέτησε τα ίδια ζητήματα που απασχολούσαν και τους άλλους αναλυτικούς φιλοσόφους -τη φύση της λογικής, τα όρια της γλώσσας, την ανάλυση της σημασίας- τα κείμενα του χαρακτηρίζονται από μια ιδιότυπη ποιητικότητα που δε συναντάται σε άλλους. Η υφολογική αυτή ιδιαιτερότητα επιτείνει τα ερωτήματα σχετικά με το πώς πρέπει να προσεγγίσουμε τα έργο του. Στη ρίζα της σκ...

Ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν είναι ένας φιλόσοφος του οποίου το έργο χαρακτηρίζεται από εξαιρετική πρωτοτυπία. Η επιρροή που άσκησε στο στοχασμό του 20ου αιώνα ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια της φιλοσοφίας καθεαυτής. Σε αυτό το βιβλίο, που στόχο έχει να καταστήσει το στοχασμό του Βιτγκενστάιν προσιτό στον μη εξοικειωμένο αναγνώστη, ο A. C. Grayling εξηγεί το περιεχόμενο και την επίδραση των απόψεων του αυστριακού φιλοσόφου. Περιγράφει τόσο την πρώιμη όσο και την ύστερη φάση της φιλοσοφίας του, τις διαφορές τους αλλά και τα κοινά στοιχεία τους, ενώ προβαίνει στην αποτίμηση της αδιάλ...

Δύο εστίες ενδιαφέροντος δεσπόζουν στην κριτική θεωρία, η κοινωνικοπολιτική και η αισθητική. Πώς όμως σχετίζονται οι εν λόγω σφαίρες μεταξύ τους; Η τέχνη που θέλει να αντισταθεί στην κοινωνική πραγματικότητα γίνεται αυτόνομη. Αυτονομούμενη, αφήνει την καθεστηκυία τάξη να θριαμβεύει. Η τέχνη που στρατεύεται και θέλει να παρέμβει, γίνεται ένα με το υπάρχον και υποκύπτει στην εξουσία του. Αντίστοιχα και η πολιτική. Αποσκοπώντας σε κάτι εντελώς νέο, δεν βρίσκει βάση στον υπάρχοντα κόσμο και μετατρέπεται σε τέχνη. Επιδιώκοντας το εφικτό, ενσωματώνεται στο υπαρκτό και προδίδει τη...

Από τι απειλείται η ζωή του πνεύματος στους καιρούς ενός σφαιρικού καπιταλισμού, σε μια εποχή όπου η οικονομία, η τεχνική και το άγχος της απόλαυσης γίνονται κέντρο της ύπαρξης; Και με ποιο τρόπο αναγγέλλονται σε εμάς οι απειλές; Mε αυτό το δίπτυχο ερώτημα ξεκινούν και ξετυλίγονται σκέψεις, σχόλια και κρίσεις που μετέχουν με τη σειρά τους σε μια διπλή αγωνία, ηθική και πολιτική. Αν η πνευματικότητα αποκαλύπτει εκείνη την ανθρώπινη διάσταση που αντιστέκεται στο τυφλό γίγνεσθαι των πραγμάτων και στην αδιακρισία των παιχνιδιών της ισχύος, είναι προφανές πως η όποια απάντηση στ...

Το δοκίμιο του Henri Lefebvre που παρουσιάζουμε με τούτη την έκδοση είναι παρμένο από το βιβλίο: "L'ideologie structuralisme" (Editions Anthropos) και έχει τίτλο: "Claude Levi-Strauss et le nouvel eleatisme". Αυτό το -μικρού σχήματος- βιβλίο περιλαμβάνει πέντε δοκίμια επιλεγμένα από δεκαπέντε που απαρτίζουν το -μεγάλου σχήματος- βιβλίο: "Au-dela du structuralisme" (Editions Anthropos, Paris 1971). Επιδίωξη του συγγραφέα σε όλα αυτά τα δοκίμια και άρθρα είναι η κριτική της λεγόμενης στρουκτουραλιστικής ιδεολογίας. Ο στρουκτουραλισμός εμφανίζεται με τη μορφή της επιστη...

Θα ήταν ίσως κοινότοπο να πει κανείς, παραφράζοντας τους Karl Marx και Friedrich Engels, ότι "ένα φάντασμα στοιχειώνει τη φιλοσοφία, το φάντασμα του σχετικισμού. Όλες οι δυνάμεις της γέρικης φιλοσοφικής σκέψης ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να το κυνηγήσουν: ο Πλάτων και ο Descartes, ο Kant και ο Davidson, οι αριστεροί διανοούμενοι και οι δεξιοί τεχνοκράτες." Ένας συγγραφέας δηλώνει με αγωνία ότι η νίκη του σχετικισμού "θα ήταν μια νίκη για το Βασίλειο του Σκότους", ενώ ο Gottlob Frege, αντιμέτωπος με μια μορφή σχετικισμού στη λογική, το λεγόμενο ψυχολογισμό, αναφωνεί με...

Η γνώση είναι περιορισμένη κατασκευή με ασυνεχή ψηφία, ο κόσμος κυλάει ενιαίος και αδιατάρακτος μέσα στην άπειρη συνέχειά του· η φιλοσοφία δεν μπορεί να έχει άλλη σχέση με τη φύση από μια στιγμιαία και πάντοτε ατελή απόπειρα να συλλάβει λίγες μεμονωμένες όψεις και πτυχές της, όπως το αναβόσβησμα ενός φάρου στο σκοτάδι. Αν οι ισχνές ακτίνες του φωτός πέσουν περιστροφικά και σε ελεγχόμενες χρονικές αποστάσεις μεταξύ τους μπορεί ίσως κάποιος να μαντέψει με όχι πολύ μεγάλη παραμόρφωση τη γενική μορφολογία του τοπίου. Γι' αυτό και μια συστηματική φιλοσοφία δεν είναι νοητή σήμερα...

"Το υπέρτατο ον παραμένει, ένα απλό, αλλά μολαταύτα άψογο ιδεώδες, μια έννοια που κατακλείει και στεφανώνει ολόκληρη την ανθρώπινη γνώση", υποστηρίζει μεταξύ άλλων ο Γερμανός φιλόσοφος Immanuel Kant στην "Κριτική του Καθαρού Λόγου", κάνοντας χρήση της φυσικοθεολογικής, κοσμολογικής και οντολογικής απόδειξης για την ύπαρξη του Θεού. Πίστευε, δηλαδή, σθεναρά πως η Φιλοσοφία θα υποκαταστήσει τον ρόλο που έπαιζε κάποτε η Θρησκεία. Ο Θεός, λοιπόν, για τον Καντ δεν είναι ένα Υπερβατικό Ον αλλά ένα υπερβατικό Ιδεώδες του Καθαρού Λόγου που ξεπερνά τα όρια της αισθητικής εμπειρίας....

Τι είναι (η) άβυσσος; Αυτή, η άβυσσος, για το υποκείμενο, είναι οντολογικά, και ερμηνευτικά, κραταιή σε σχέση με το θεμέλιο και την περιπλάνηση: Γιατί, η άβυσσος είναι πάντοτε παρούσα: προηγείται της παρουσίας του θεμελίου, υπόκειται αυτού κατά την παρουσία του, αναγκάζει το υποκείμενο να κατακρημνισθεί μέσα της κατά την αποθεμελίωση / αφαίρεση του θεμελίου του. Γιατί, η άβυσσος προηγείται της περιπλάνησης, είναι η οντολογική της προϋπόθεση και παραχρήμα η πρωταρχική ερμηνευτική κατηγορία σε σχέση με αυτήν. Γιατί, η άβυσσος είναι ταυτόσημη με την πιο κρίσιμη δια...

Ο Victor Delbos υπήρξε ένας από τους εμβριθέστερους μελετητές της γερμανικής φιλοσοφίας και ιδιαιτέρως του γερμανικού ιδεαλισμού. Η παρούσα μελέτη αποτελεί τη γραπτή μορφή των έντεκα μαθημάτων που παρέδωσε στη Σορβόννη από τις 3 Μαρτίου έως τις 26 Μαΐου 1909, και παραμένει μέχρι σήμερα έργο αναφοράς στη φιλοσοφική ερμηνεία του γερμανικού ιδεαλισμού. Η έκδοση συμπληρώνεται με δύο σημαντικότατα άρθρα του, στα οποία αναλύει την έννοια της εμπειρίας στον Kant και τη διαμόρφωση της ιδέας των a priori συνθετικών κρίσεων. Ξετυλίγοντας το φιλοσοφικό νήμα που ξεκινάει από τον Ka...

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της σημειωτικής.

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck, συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο ο συγγραφέας καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές, το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της ση...

Ο Ludwig Wittgenstein αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη φιλοσοφική μορφή του εικοστού αιώνα. Γενημένος στη Βιέννη σπούδασε στην αρχή αεροναυπηγική, για να στραφεί αργότερα στη φιλοσοφία με δάσκαλο τον Bertrand Russell. Αυτό που εντυπωσιάζει όσους έρχονται σε επαφή με τα κείμενά του είναι οι επαναστατικές του θέσεις για τη φιλοσοφία καθώς και η προβληματική με την οποία συγκροτεί τις έννοιες του φιλοσοφικού πεδίου. Ξεκινώντας από φορμαλιστικές προσεγγίσεις πάνω σε ζητήματα όπως η λογική, ο νους, το νόημα και η κατανόηση, καταλήγει σε ρηξικέλευθες απόψεις καταφάσκοντας την ίδια τη...

Πώς συνδέεται η αρνητική ουτοπία του Όργουελ με τον μονοδιάστατο άνθρωπο της κριτικής θεωρίας του Μαρκούζε; Ο Όργουελ έγραψε το 1984 έχοντας μπροστά του μια συγκεκριμένη παραμορφωτική κομμουνιστική οργάνωση του κράτους, όπως αυτή εκφράσθηκε μέσα από τις "ενοράσεις" της σταλινικής τρομοκρατίας, και επιπλέον αντιμετωπίζοντας τον μέγιστο φόβο της ενδεχόμενης εξάπλωσής της στον Δυτικό κόσμο. Ο Αμερικανός φιλόσοφος Douglas Kellner φαίνεται να πιστεύει ότι μια διαφορετική και εκ του σύνεγγυς ανάγνωση του "1984" μπορεί να αποκαλύψει χαρακτηριστικά που αφορούν μια ευρύτατη περιοχή...

Νεωτερικό και μετανεωτερικό, μοντέρνο και μεταμοντέρνο. Ποια είναι άραγε η κατάσταση στο φιλοσοφικό τοπίο σήμερα; Αποδομήθηκε οριστικά το υποκείμενο που αναδύθηκε κατά τους Νέους Χρόνους, στο πλαίσιο της εισόδου στη μαζικοδημοκρατία που συνδυάζει τα πάντα με τα πάντα, ή το μεταμοντέρνο είναι απλώς μια νέα μεγάλη αφήγηση που ματαίως αποπειράται να υπερβεί τον νεωτερικό Λόγο; Έκλεισε οριστικά ή όχι το κεφάλαιο του Διαφωτισμού; Μήπως απλώς ο "αδιαφώτιστος" Διαφωτισμός οφείλει να "διαφωτιστεί" για να λειτουργήσει ορθά, όπως διατείνεται ο Habermas; Εν μέσω αυτής της προβληματι...

Η παρούσα μελέτη χαρακτηρίζεται από μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με το μεγαλύτερο μέρος της ερευνητικής παραγωγής που αφορά το έργο του Burke. Ο συγγραφέας του επιλέγει να μην ασχοληθεί με το αντεπαναστατικό έργο του Burke και τους "Στοχασμούς για την Επανάσταση στη Γαλλία", αλλά να επικεντρώσει την ανάλυσή του αποκλειστικά σε ό,τι περιγράφεται ως το πρώιμο έργο του -στο οποίο περιλαμβάνονται στο αισθητικό και το ανολοκλήρωτο ιστορικό του έργο. Αυτή η επιλογή μας επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα την πιο ώριμη σκέψη του Burke. Αναδεικνύει επίσης παραγνωρισμένες πτυχές του έρ...

Η μετάβαση από τη φιλοσοφία στην πολιτική και την παιδεία είναι μετάβαση από την αλήθεια που γεννά η φιλοσοφία προς την αντίστοιχη αλήθεια που γεννά η πολιτική και η παιδεία. Χωρίς τη φιλοσοφία δεν νοείται η αληθινή νοηματοδότηση της πολιτικής και της παιδειακής δράσης. Τα παραπάνω αναδεικνύονται με όχημα τη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη, η οποία προσεγγίζεται κριτικά. Πώς ορίζεται η αλήθεια; Μια για πάντα ή έχει διαφορετικό νόημα στις εποχές, τους λαούς και τους πολιτισμούς; Υπάρχει Μοίρα του Είναι; Υπάρχει πολιτική ευτυχία χωρίς προηγουμένως την ελευθερία, την αυτονομία,...

Η φιλοσοφία του Henri Bergson (1859-1941), η οποία για πολύ καιρό είχε τεθεί στο περιθώριο, είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρη παρά ποτέ. Και τούτο, επειδή εμπεριέχει μία σταθερά, που επιτρέπει στον γάλλο φιλόσοφο να διαχειριστεί εντελώς πρωτότυπα πλήθος εννοιακών διπόλων, αλλά και βασικές έννοιες της φιλοσοφίας του, όπως ζωτική ορμή, συνείδηση, διάρκεια, εμπειρία, εξέλιξη, συμπάθεια, ενόραση κα. Η σταθερά αυτή συνοψίζεται στην ιδέα της δημιουργικής/βουλητικής προσπάθειας. Υπό το πρίσμα αυτής της ιδέας, στο πρώτο μέρος του βιβλίου διακρίνονται ριζικά τρεις μορφές συνείδησης:...