Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πρόκειται για μια εισαγωγή στη φιλοσοφία του Κώστα Αξελού όπου σκιαγραφείται αδρομερώς η πορεία της ζωής του και καταγράφονται λεπτομερειακά τα εργογραφικά στοιχεία του. Το κύριο μέρος του έργου αναλύει όλα τα βιβλία του, επισημαίνει τις θεμελιώδεις έννοιες-κλειδιά της φιλοσοφίας του και τεκμηριώνει τις αναλύσεις με εκτενείς παραπομπές στο πρωτότυπο κείμενο του φιλοσόφου μας. Τα πενήντα μεστά χρόνια συγγραφικής παραγωγής του Κώστα Αξελού αρθρώνονται σε πέντε περιόδους που αφορούν στις απαρχές του στοχασμού του (Ηράκλειτος, Μάρξ), αναφέρονται στη διαμόρφωση της σκέψης του (Π...

Μια εισαγωγή στη φιλοσοφία του Κώστα Αξελού όπου σκιαγραφείται αδρομερώς η πορεία της ζωής του και καταγράφονται λεπτομερειακά τα εργογραφικά στοιχεία του. Το κύριο μέρος του έργου αναλύει όλα τα βιβλία του, επισημαίνει τις θεμελιώδεις έννοιες-κλειδιά της φιλοσοφίας του και τεκμηριώνει τις αναλύσεις με εκτενείς παραπομπές στο πρωτότυπο κείμενο του φιλοσόφου μας. Τα μεστά χρόνια συγγραφικής παραγωγής του Κώστα Αξελού αρθρώνονται σε πέντε περιόδους, που αφορούν στις απαρχές του στοχασμού του (Ηράκλειτος, Μαρξ), αναφέρονται στη διαμόρφωση της σκέψης του (Περιπλάνηση, Κόσμος, Π...

Παραδόξως, ενώ ο Κ. Ψυχοπαίδης θεωρείται από πολλούς ο σημαντικότερος εν ζωή νεοέλληνας φιλόσοφος, ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο κοινωνικό επιστήμονα. Το έργο του όντως μελετά τόσο κοινωνικούς θεωρητικούς με φιλοσοφικό τρόπο όσο και φιλοσόφους υπό κοινωνικό πρίσμα. Έτσι η μελέτη του για τον Καντ έχει προεκτάσεις για την κοινωνική θεωρία. Μάλιστα η σημασία του Καντ, εισηγητή της κριτικής φιλοσοφίας, είναι καθοριστική σ' αυτό το επίπεδο, αφού με βάση αυτόν ορίζεται η κριτική στάση που απαιτεί η κοινωνική θεωρία. Μέσω αυτού μπορούμε, πρώτα πρώτα, να υπερβούμε τον σχ...

Περιεχόμενα Εισαγωγή - Β. Φιοραβάντες: "Μοντέρνα αισθητική: Το πρόταγμα της απελευθέρωσης και τραγικότητα" Παγκοσμιοποίησης και Τέχνη - Γ. Λαζαράτος: "Η τέχνη στην εποχή της παγκοσμιοποίησης: Η πολιτική της διάσταση" - Α. Μαστρογιάννη: "Η διαχρονικότητα του ιμπρεσιονισμού και η συμβολή του στη μοντέρνα τέχνη" - Γ. Ζιώγας: "Το τέλος μιας ουτοπίας; Η επιφάνεια της αφηρημένης ζωγραφικής το 2008" - Ο. Σταθάτου: "Σχετικά με την προτεραιότητα του Αντικειμένου" - Α. Δήμου-Τζαβάρα: "Καλλιτέχνημα, "αίτια" και τύχη" - Δ. Τζωρτζόπουλος: Όψεις του αισθητικού στον Hegel" -...

Τα δεκατέσσερα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής του παρόντος τόμου παρουσιάζουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρόσφατης φιλοσοφικής παραγωγής. Πραγματεύονται κριτικά τρεις ελληνικές και τέσσερις ξενόγλωσσες μονογραφίες, δύο σχολιασμένες μεταφράσεις αρχαίων κειμένων, τέσσερις μεταφράσεις από σύγχρονες γλώσσες, αλλά και μια έκδοση με αδιευκρίνιστο status (το οποίο επισημαίνεται στο κείμενο 12). Με τα κείμενα αυτά συμπληρώνονται πέντε έτη λειτουργίας του περιοδικού, το οποίο παραμένει προσηλωμένο στον στόχο της έγκαιρης, αυστηρής και τεκμηριωμένης φιλοσοφικής κοινότητας (χωρίς ω...

Τον έκτο χρόνο της διαδρομής τους, το 2014, τα Κριτικά παρουσίασαν δεκατέσσερα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής, παρέχοντας και πάλι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρόσφατης φιλοσοφικής παραγωγής. Στην ιδρυτική του διακήρυξη, το 2009, το περιοδικό Κριτικά διαπίστωνε ότι "ο κριτικός λόγος στην Ελλάδα εμφανίζεται απονευρωμένος, και δυστυχώς τις περισσότερες φορές με προδιαγεγραμμένο πρόσημο: Μια θετική κριτική (θεωρείται ότι) υπηρετεί μια προσωπική σχέση ή εκδούλευση, μια αρνητική κριτική (θεωρείται ότι) εκφράζει προσωπική αντιπάθεια ή λειτουργεί ως ακαδημαϊκή τρικλοποδιά". Στην...

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 2003 ο Jacques Derrida καλείται να εκφωνήσει μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Xαϊδελβέργης εις μνήμην του Hans-George Gadamer. Έχοντας αναπτύξει εν ζωή μια σχέση -σχεδόν φιλία- γεμάτη ιδιαιτερότητες, σχέση γεμάτη διάλογο φιλοσοφικό βασισμένον επάνω στις αρχές της ερμηνευτικής και της φαινομενολογίας, ο Derrida έρχεται να συνεχίσει τον διάλογο αυτόν κατόπιν του θανάτου του Gadamer. Παίρνει ως αφορμή το ποίημα του Γερμανού ποιητή Paul Celan, "Grosse, Gluhende Wolbung" ["Μέγας, διάπυρος θόλος"], ποιητή που κινητοποίησε συναισθηματικά και διανοητικά τόσο...

Ήταν άραγε καλό ή κακό ότι ο "μεταμοντερνισμός" του Κουν θριάμβευσε πάνω στο "θετικισμό" του Πόππερ; Μια προκλητική ματιά σε μια αναμέτρηση-ορόσημο για την ιστορία της επιστήμης. Το 1965 ο Τόμας Κουν και ο Καρλ Πόππερ συναντήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου σε μια από τις πιο βαρυσήμαντες (όπως έμελλε να φανεί) φιλοσοφικές διαμάχες του 20ού αιώνα. Το διακύβευμα ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ η ψυχή της επιστήμης και κανένας κλάδος δεν έμεινε άθικτος από τις συνέπειες της αναμέτρησης. Σήμερα, το κορυφαίο βιβλίο του Κουν, "Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων", παρα...

Με το παρόν έργο επιχειρείται η ερμηνεία και η κριτική ανασυγκρότηση της έννοιας του πολιτικού στη φιλοσοφία της Χάνα Άρεντ και του Κορνηλίου Καστοριάδη. Ο συγγραφέας μελετά το ανάπτυγμα της σκέψης των δύο αυτών στοχαστών θέτοντας ως σημείο εκκίνησης τα οντολογικά και ανθρωπολογικά θεμέλια του έργου τους τα οποία και προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική τους θεώρηση. Υπό το πρίσμα αυτό αποτιμάται η συμβολή τους όχι μόνο στην ανάλυση του πολιτικού φαινομένου αλλά και στον μετασχηματισμό της πολιτικής πραγματικότητας με πρόσημο την ελευθερία.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί εισαγωγή, με την ευρεία έννοια της λέξης, στη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη. Ο Καστοριάδης είναι, κατά την άποψή μου, καίριας σημασίας στοχαστής, διότι στη σκέψη του συνδυάζονται διαφορετικά γνωστικά πεδία, τα οποία καταφέρνει, με εντυπωσιακά αποτελέσματα, να συνδυάζει και να συσχετίζει. Ως πιο σημαντικά, εμφανώς διαποτισμένα από το κριτικό του πνεύμα, θεωρώ την πολιτική και κοινωνική θεωρία, την ψυχανάλυση και, πριν απ' όλα, την οντολογία του. (Γεράσιμος Χαριτόπουλος)

O Αύγουστος Κοντ αναγνωρίζεται ως ο θεμελιωτής του θετικισμού. Τι είναι ο θετικισμός; Ο θετικισμός, σύμφωνα με τη μορφή που θέλησε να δώσει στον όρο αυτό ο εμπνευστής του, είναι μια απόπειρα συνδυασμού επιστήμης και πολιτικής μέσω της φιλοσοφίας. Η σκέψη του Κοντ έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην επεξεργασία της δημοκρατικής ιδεολογίας του 19ου αιώνα εντός και εκτός των συνόρων της Γαλλίας και επηρέασε ιδιαίτερα τον κλάδο της παιδαγωγικής. Ο συγγραφέας της παρούσας μελέτης, σημαντικός φιλόσοφος Πιερ Μασερέ, επιχειρώντας να τοποθετήσει ιστορικά το φιλοσοφικό σύστημα του Κοντ και ε...

Η θεωρία της δικαιοσύνης ως ακριβοδικίας του John Rawls κατέστησε ξανά επίκαιρη την ηθική φιλοσοφία του Kant και ανέδειξε τη σημασία που μπορεί να έχει για τη διατύπωση μιας δημοκρατικής-φιλελεύθερης θεωρίας περί κοινωνικής δικαιοσύνης. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται, για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση, δύο από τα σημαντικότερα κείμενα του John Rawls που φωτίζουν τη σχέση της θεωρίας του με την ηθική σκέψη του Kant. Στις διαλέξεις του "Καντιανή Κατασκευασιοκρατία στην Ηθική Θεωρία" ο Rawls εμβαθύνει και ταυτόχρονα τροποποιεί την καντιανή ερμηνεία της δικαιοσύνης ως ακρ...

Ο Σαίρεν Κίρκεγκωρ, ένας από τους αυθεντικότερους διανοητές του 19ου αιώνα, ασχολήθηκε ευρέως με θρησκευτικά, ψυχολογικά και λογοτεχνικά θέματα. Το βιβλίο αυτό περιγράφει την αντίδρασή του στις θρησκευτικές και ηθικές θεωρίες του Καντ και του Έγελου, και, επιπλέον, αντιπαραβάλλει τις θέσεις του με θεωρίες που ανέπτυξαν στοχαστές όπως οι Μαρξ και Φόυερμπαχ. Η εκ μέρους του Κίρκεγκωρ γόνιμη διάγνωση περί της ανθρώπινης κατάστασης, η οποία δίνει έμφαση στη σημασία της ατομικής επιλογής, συνιστά πιθανότατα το εντυπωσιακότερο φιλοσοφικό του κληροδότημα, το οποίο συντέλεσε ιδιαίτ...

Στην ανά χείρας μελέτη, το κρίσιμο ζήτημα του τρόπου με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία μέσω τεσσάρων μειζόνων εκπροσώπων της αναφέρεται στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν ακολουθεί τη λογική της γραμμικής ανάπτυξης φιλοσοφικών θέσεων, στο μέτρο που προκρίνει την ευθεία αναμέτρηση με την ελληνική εννοιακότητα στα πεδία της οντολογίας, της ηθικής και της πολιτικής. Γιατί, όμως, οι έννοιες προτίθενται των φιλοσοφημάτων και λειτουργούν γεφυρωτικά τόσο με την ελληνική κληρονομιά όσο και με τη σύγχρονη φαινομενολογική φιλοσοφία στις διάφορες εκδοχές της; H άσκηση της φαινο...

Δύο αιώνες αφότου δημοσιεύθηκαν, τα ηθικά γραπτά του Kant εξακολουθούν να αποτελούν πρότυπο διανοητικής εργασίας και αντικείμενο θαυμασμού - εντούτοις, αρκετές σοβαρές κριτικές αναφορικά με τη συνοχή του Καντιανού εγχειρήματος παραμένουν άλυτες. Η Οnora O'Neill ανιχνεύει τις δήθεν ασυνέπειες που εμπεριέχει η προσπάθεια να συνδεθεί η Καντιανή ηθική με σύγχρονες αντιλήψεις περί της ορθολογικότητας, της πράξης, και των δικαιωμάτων. Όταν αποφευχθεί ο πειρασμός της ετεροχρονισμένης απλοποίησης της Καντιανής σκέψης, αναδύεται εμπρός μας μια εντυπωσιακά διαφορετική και ιδιαίτερα π...

Αυτό το βιβλίο εξετάζει τη σκέψη του Κορνηλίου Καστοριάδη και τη ριζοσπαστική εναλλακτική πρόταση που παρουσιάζει σε σχέση με τη σκέψη του Μισέλ Φουκώ σε τρεις βασικές έννοιες, κεντρικές στη θεωρία και των δύο διανοητών: το υποκείμενο, την παραγωγή κοινωνικής σημασίας και παράστασης και την κοινωνική και πολιτισμική αλλαγή. Αν και τα συμπεράσματά τους ήταν διαφορετικά, ο Καστοριάδης και ο Φουκώ αντιμετώπισαν παρόμοιες θεωρητικές και πολιτικές προκλήσεις και ασχολήθηκαν με κοινά ερωτήματα. Αυτό το σημαντικό βιβλίο αποτελεί έναν κριτικό διάλογο μεταξύ αυτών των δύο σωμάτω...

Ο Καντ αποτελεί αναμφισβήτητα σταθμό στην ιστορία της ηθικής σκέψης. Έθεσε με νέο τρόπο τα ζητήματα, ανεκάλυψε καινούργιες απαντήσεις, κατόρθωσε να διανοίξει πρωτοποριακές προοπτικές για την ηθική, και όλα τούτα μέσα στο πλαίσιο μιας στερεής συστηματικής η οποία αναπτύσσει και καλύπτει το σύνολο των φιλοσοφικών προβλημάτων. Μολαταύτα και παρ' όλο τον ρηξικέλευθο είτε και επαναστατικό χαρακτήρα της ηθικής του, σε ορισμένα κεντρικά ζητήματα η θεωρία του αποτελεί μετεξέλιξη αντίστοιχων μεγάλων σταθμών της φιλοσοφικής παράδοσης, ιδίως του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, της Στοάς, του...

"Ασφαλώς δεν έχει ειπωθεί ποτέ σπουδαιότερος λόγος από τούτον τον καντιανό, που αποτελεί συνάμα και το περιεχόμενο ολόκληρης της φιλοσοφίας του: Όρισε εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου!" (Φρήντριχ Σίλλερ) Η καντιανή ηθική φιλοσοφία είναι αναμφίβολα, από κοινού με την αριστοτελική ηθική και τον ωφελιμισμό, μια από τις κυριότερες ηθικές θεωρίες. Εντούτοις δεν παύει να θέτει αρκετά ζητήματα τόσο ερμηνευτικά όσο και φιλοσοφικά. Ο Καντ αναπτύσσει μιαν εντελώς πρωτοποριακή ηθική, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθρωπος ενεργητικά άξιος της...