Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Υπάρχει τελικά κάτι που περιορίζει την ένταξη της όποιας ανθρώπινης σκέψης, ή κρίσης, στο σύνολο των φιλοσοφημάτων; Υπάρχει μήπως κάτι που εμποδίζει την αναγνώριση κάθε ερωτήματος ως φιλοσοφικού; Αν ναι, αξίζει να αναζητήσουμε μία μέθοδο κατάλληλη να αναδείξει αυτούς τους περιορισμούς, μία μέθοδο έρευνας, έστω, απλά συμβατής με την ταυτότητα της φιλοσοφίας· αν τελικά κάτι είναι η φιλοσοφία είναι επειδή μπορεί (αν μπορεί) να οικοδομεί πάνω σε μια αντικειμενική μέθοδο έρευνας...

Στις 6 Απριλίου του 2009, ο σημαντικός Γάλλος φιλόσοφος, δημοσιογράφος και ακτιβιστής Μπερνάρ-Ανρί Λεβί εκφώνησε στην αίθουσα Ντισάν της Ecole normale - στην ίδια αίθουσα όπου παρακολούθησε τις διαλέξεις κορυφαίων στοχαστών και στην οποία επίσης είχε μιλήσει ο Ζακ Λακάν - μια διάλεξη με τίτλο "Πώς φιλοσοφώ". Στη διάλεξή του ο Λεβί πήρε το ρίσκο να περιγράψει το έντονα φορτισμένο πεδίο των μαχών στο σύγχρονο φιλοσοφικό τοπίο, καθώς και να αποσαφηνίσει τη φύση της διαμάχης του με τους μοντέρνους φιλοσόφους. Παράλληλα, θέλησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς όλους εκεί...

Η έλευση και η εδραίωση των λεγόμενων "Νέων Χρόνων" συντελέστηκε μέσω μιας πολυμέτωπης ιδεολογικής αντιπαράθεσης, η οποία διεξάχθηκε ταυτόχρονα σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά γνώρισε την κορύφωσή της στο πεδίο της αφηρημένης σκέψης. Η κοσμοθεώρηση του Μεσαίωνα, στο πλαίσιο της οποίας είχε επιτευχθεί μια σύνθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία φιλοσοφία, έβρισκε τη θεωρητική της θεμελίωση σε μια επιστήμη που ονομαζόταν μεταφυσική. Η μεταφυσική, εξαιτίας της ξεχωριστής της θέσης και λειτουργίας, δέχθηκε την ανελέητη επίθεση των εκπροσώπων της κοσμοαντίληψης των Νέων Χρ...

Η έλευση και η εδραίωση των λεγόμενων "Νέων Χρόνων" συντελέστηκε μέσω μιας πολυμέτωπης ιδεολογικής αντιπαράθεσης, η οποία διεξάχθηκε ταυτόχρονα σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά γνώρισε την κορύφωσή της στο πεδίο της αφηρημένης σκέψης. Η κοσμοθεώρηση του Μεσαίωνα, στο πλαίσιο της οποίας είχε επιτευχθεί μια σύνθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία φιλοσοφία, έβρισκε τη θεωρητική της θεμελίωση σε μια επιστήμη που ονομαζόταν μεταφυσική. Η μεταφυσική, εξαιτίας της ξεχωριστής της θέσης και λειτουργίας, δέχθηκε την ανελέητη επίθεση των εκπροσώπων της κοσμοαντίληψης των Νέων Χ...

Πρωτοδημοσιευμένο το 1922 και οργανωμένο πάνω στη βάση έξι μεγάλων θεματικών ενοτήτων, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα σχεδόν εξαντλητικό πανόραμα όλων όσα μπόρεσε να πει και να στοχαστεί η Δύση αναφορικά με τον Θεό, τον κόσμο και τον άνθρωπο, από την Αρχαιότητα ώς τους Νεότερους Χρόνους ή, ακριβέστερα, από το τέλος της Αρχαιότητας ώς τις απαρχές των Νεότερων Χρόνων. Θα μπορούσε κανείς να αρκεστεί στο να θαυμάζει τη γνώση που επιδαψιλεύει ο συγγραφέας, την τόσο εντυπωσιακή σε όγκο και αυτοπεποίθηση· την πυκνότητα και την κομψότητα της γραφής του, καθώς ανασυγκροτεί τα διάφ...

Ο Martin Heidegger διατυπώνει μια θεμελιώδη διερώτηση, της οποίας την απάντηση παρέχει με πλήρη βεβαιότητα ως προς την αλήθεια της: "από που ορμώμενος ο άνθρωπος εγείρει την αξίωση να φτάσει ως την ουσία ενός πράγματος; Ο άνθρωπος εγείρει την αξίωση ορμώμενος μόνο από εκεί όπου τη δεξιώνεται. Τη δεξιώνεται στην προσαγόρευση της γλώσσας. Και βεβαίως μόνον αν -και στο βαθμό που- σέβεται την ίδια την ουσία της γλώσσας [...] Η γλώσσα είναι αυτή που κατ' αρχάς και τελικά μας στέλνει νεύματα για την ουσία ενός πράγματος". Έχω τη γνώμη ότι η διερώτηση αυτή, μαζί με την απάντησή τη...

Στο βιβλίο αυτό γίνεται η απόπειρα μίας κριτικής γενεαλογίας των "Θέσεων για την ιστορία" του Walter Benjamin. Χωρώντας από τη βασική αφετηρία της αξίωσης του Διαφωτισμού από τον Immanuel Kant, ότι το ανθρώπινο ον πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί τις δικές του δυνάμεις για να χειραφετηθεί, η ανάλυση προχωρά στον Schiller, τον Goethe και τον Hegel αναλύοντας τόσο λογοτεχνικά όσο και φιλοσοφικά εγχειρήματα αναφορικά με την ανθρώπινη ιστορία. Ακολούθως αναλύονται διεξοδικά οι δύο μεγάλες κριτικές συλλήψεις του 19ου αιώνα για την ιστορικότητα: αφενός του Marx, ως μία βαθυδομι...

Είμαστε ελεύθεροι; Είναι η ελευθερία συμβατή με τον ντετερμινισμό; Πώς συνδέεται η ελευθερία με την ηθική υπευθυνότητα; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα στα οποία μπορεί να αναλυθεί το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης. Το ζήτημα της ανθρώπινης ελευθερίας είναι τόσο παλιό όσο και ο ίδιος ο φιλοσοφικός στοχασμός. Είναι όμως και πολύ επίκαιρο, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες φιλόσοφοι νατουραλιστικής κυρίως κατεύθυνσης έχουν εισαγάγει νέα ερωτήματα, νέες εννοιολογικές διακρίσεις και μια νέα ορολογία, με βάση τα οποία συζητούν το πρόβλημα αλλά και επαναξιολογούν τις κλασικές θεωρ...

Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι ευρύτατα γνωστός ως ένας από τους θεμελιωτές της μαρξιστικής φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Έτσι η πρώιμη φάση της διανοητικής του παραγωγής, η οποία προηγήθηκε της αιφνίδιας στράτευσης του στο κομμουνιστικό κίνημα στα τέλη του 1918, κατά κανόνα αγνοήθηκε από τους μελετητές του έργου του, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60, και παραμένει ακόμα σχετικά αδιερεύνητη. Το βιβλίο αυτό προσφέρει μια ενδελεχή κριτική ανασυγκρότηση του λεγόμενου "προμαρξιστικού έργου" του Λούκατς και καινοτομεί αναζητώντας την εσωτερική δυναμική των νεανικών του ε...

Μετά τον Μεσαίωνα, σημαντικοί σταθμοί οριοθετούν ανεξίτηλα την εξέλιξη της νεότερη φιλοσοφίας, που καλύπτει μια περίοδο από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα, μέχρι και τον Καντ. Πρώτος σταθμός υπήρξε η Αναγέννηση του 15ου αιώνα. Ο Νικόλαος Κουζάνους, και ιδίως ο αναγεννησιακός ουμανισμός (Φλωρεντία, Μιλάνο, Φεράρα, Βενετία, Ρώμη), προσφέρουν ιδέες με επίκεντρο τον άνθρωπο. Ο ουμανισμός και η νεότερη εικόνα του κράτους (Μακιαβέλι, Μορ, Μποτέρο, Μποντέν) διαμορφώνουν έναν τρόπο σκέψης που αμφισβητεί τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (Έρασμος, Λούθηρος, Καλβίνος, Μοντέν). Μετά τον 15ο αι...

Το βιβλίο περιέχει δύο δοκίμια: 1) Δοκίμιο για τον φιλόσοφο Κώστα Παπαϊωάννου και β) δοκίμιο για τον Γάλλο μυθιστοριογράφο Αντρέ Μαλρώ

Ο Ζαν Βαλ (1888 - 1974), καθηγητής φιλοσοφίας στη Σορβόνη, αναπτύσσει στο παρόν έργο την πορεία της σκέψης των Κίρκεγκωρ, Χάϊντεγκερ, Γιάσπερς, Μαρσέλ και Σάρτρ, πρωτεργατών της φιλοσοφίας της υποστάσεως. Καίρια και κρίσιμα ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη ζητούν απάντηση: Ποιός είμαι εγώ αυτή τη στιγμή που υπάρχω; Ποιός είναι ο κόσμος αυτή τη στιγμή που τον βλέπω; Τι νόημα έχει για την ύπαρξη ότι θα χάσω το προνόμιο να ζω; Γιατί να υπάρχει ο κόσμος και όχι το τίποτε; Οι απαντήσεις στα παραπάνω φιλοσοφικά ερωτήματα δεν αποτελούν οριστικές λύσεις, αλλά αναβαθμούς προς το π...

Ο παρών τιμητικός τόμος αφιερώνεται στην καθηγήτρια Βασιλική Παπούλια με την ευκαιρία της συμπλήρωσης τριάντα πέντε χρόνων προσφοράς της στο Πανεπιστήμιο. Ως δασκάλα και ερευνήτρια η τιμωμένη διακρίνεται για την πολυσχιδή της προσωπικότητα αλλά κα τα πολύπλευρα ενδιαφέροντά της. τα ελληνικά και διεθνή επιστημονικά fora, η ελληνική και η διεθνής Ένωση Σπουδών για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Ελληνική Ιστορική Εταιρεία, κυρίως το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονικής συνιστούν τον ευρύτατα ανοικτό χώρο των εμπειριών και των δράσεών της, επιστημονικών και επαγγελματικών. [......

Ποιο είναι το νόημα του εαυτού; Πως ορίζεται ο εαυτός στη φιλοσοφία και στη θεολογία; Που ορίζεται ο διά-λογος του εαυτού και του άλλου; Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα αναζητώντας τον εαυτό στην υπαρξιακή χώρα της φιλοσοφικής και της θεολογικής σκέψης. Η αναζήτηση αυτή εκδέχεται τις οντολογικές προβολές, όπως αυτές ορίζονται στη συζήτηση που δια-κοινωνείται από την εποχή του Πλάτωνα μέχρι και σήμερα. Ζητούμενο δεν αποτελεί μόνο η φιλοσοφική αναφορά σε κάθε συγγραφέα, αλλά και ο διάλογος που διανοίγεται μεταξύ των σκεπτέων οριζόντων, θέτοντας δ...

Μισέλ Φουκώ και Πωλ Βεν. Ο φιλόσοφος και ο ιστορικός. Δυο μεγάλες μορφές του κόσμου των ιδεών. Δυο ανένταχτοι. Δυο "παράκαιροι" που επί μακρόν πορεύτηκαν και πολέμησαν μαζί. Ο Πωλ Βεν συνθέτει εδώ το απροσδόκητο πορτραίτο του φίλου του και ξανανοίγει τη συζήτηση σχετικά με τις πεποιθήσεις του. Διατείνεται: "Όχι, ο Φουκώ δεν είναι αυτός που πιστεύει ο κόσμος! Ούτε δεξιός ούτε αριστερός, δεν ορκιζόταν ούτε στην Επανάσταση ούτε στην καθεστηκυία τάξη. Ακριβώς όμως γι' αυτό, επειδή δεν ορκιζόταν στην καθεστηκυία τάξη, η δεξιά τον απέρριψε, ενώ η αριστερά πίστεψε ότι αρκούσε π...

Δύο αιώνες αφότου δημοσιεύθηκαν, τα ηθικά γραπτά του Kant εξακολουθούν να αποτελούν πρότυπο διανοητικής εργασίας και αντικείμενο θαυμασμού - εντούτοις, αρκετές σοβαρές κριτικές αναφορικά με τη συνοχή του Καντιανού εγχειρήματος παραμένουν άλυτες. Η Οnora O'Neill ανιχνεύει τις δήθεν ασυνέπειες που εμπεριέχει η προσπάθεια να συνδεθεί η Καντιανή ηθική με σύγχρονες αντιλήψεις περί της ορθολογικότητας, της πράξης, και των δικαιωμάτων. Όταν αποφευχθεί ο πειρασμός της ετεροχρονισμένης απλοποίησης της Καντιανής σκέψης, αναδύεται εμπρός μας μια εντυπωσιακά διαφορετική και ιδιαίτερα π...

Το έργο του Μarion δεν είναι απλώς και μόνο μία ιστορική περιγραφή της φαινομενολογικής σκέψης του Husserl και του Heidegger, αλλά συγχρόνως, και κυρίως, μία κριτική της προσέγγισής τους. Σύμφωνα με τον Μarion, o Husserl και ο Heidegger προχωρούν στην αναγωγή του φαινομένου μέσα στα όρια που υπαγορεύονται από ένα κυρίαρχο υποκείμενο, και για λογαριασμό του. Ο Μarion δεν θα διστάσει να συμπεράνει ότι ο Husserl και ο Heidegger αποτυγχάνουν και οι δύο στην προσπάθειά τους να αναπτύξουν μία φαινομενολογία που θα ανταποκρίνεται στον βασικό χουσσερλιανό στόχο, την επιστροφή "σ...

Η εγελιανή θεώρηση της φιλοσοφίας, έτσι όπως διαμορφώνεται με τον καιρό και με κόπο, απομακρύνεται κατά πολύ από την επικρατούσα στην εποχή του αντίληψη περί φιλοσοφίας. Ο Χέγκελ μπορεί να αντλεί από την παράδοση -παλαιότερη και νεότερη- βασικές αρχές σχετικά με την διά της ανάπτυξης της φιλοσοφίας, εννοεί ωστόσο να αναζητεί νέες έννοιες ή να δίνει νέα περιεχόμενα σε παλαιές έννοιες: το κύριο μέλημά του συνδέεται με την κατά Λόγο και διά Λόγου σύλληψη του πραγματικού, η οποία δεν αποδέχεται τον κόσμο ως έχει αλλά αποβλέπει σε μια συνεπή μετα-μόρφωσή του. Κατ' αυτό τον τρόπο...

Με το βιβλίο αυτό και με την δημοσίευσή του θέλησα να συμμετάσχω, κατά δύναμιν, στην γεμάτη ενδιαφέρον υποδοχή που επιφυλλάσουν οι νεώτερες γενιές των διανοουμένων μας σε ό,τι φέρνει την σφραγίδα της σκέψεως του Γερμανού φιλοσόφου και σε ότι πρωτοτύπως την εκφράζει. Από την δική μου βεβαίως σκοπιά: Θεωρώ πως το έργο του Χάιντεγγερ είναι ανάγκη να το προσλάβουμε, πέρα από την σαγήνη του, στην ενεργό του διάσταση, συνυφασμένη όχι μόνο με την μεσοπολεμική αγωνία της Ευρώπης, που εξέθρεψε τους εφιάλτες του εθνικοσοσιαλισμού και του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού, αλλά και με τον...