Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μπορεί να διασωθεί η κριτική πρόθεση του Ρουσσώ χωρίς να υιοθετηθεί το ολοκληρωτικό του νεύμα; Είναι δυνατός ο εμβολιασμός του αιρετικού έναντι της αναγωγής του σε κανόνα; Η απάντηση δεν βρίσκεται ούτε στην εκλεκτική πρόσληψη του ρουσσωικού έργου, ούτε όμως στην ισοπεδωτική του δεξίωση ως αρμονικού όλου. Συνεπής στην εμπειρία από την οποία λαμβάνει την αφετηρία της, η ρουσσωική σκέψη εμφανίζεται παραδόξως εκεί όπου δεν δεσμεύεται από την απαίτηση της συνέπειας. Η αντίσταση του απελευθερωτικού περιεχομένου στον καταναγκασμό της φόρμας εκπροσωπείται από την ίδια τη μορφή τ...

"Η αγωνία της άρνησης στον Marcuse, ή περί της θεμελίωσης της κοινωνικής του φιλοσοφίας". Τι σημαίνει ότι η αγωνία της άρνησης αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής φιλοσοφίας του Marcuse; Τι σημαίνει ήδη ότι η άρνηση αποτελεί το θεμέλιο μιας κοινωνικής φιλοσοφίας; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθεί το πιο πρωταρχικό; Τι σημαίνει η άρνηση στον Marcuse; Και πως η σκέψη για την άρνηση, στον ίδιο φιλόσοφο, αναδύεται ως αγωνία της άρνησης; Προκειμένου να απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα, στη μελέτη αυτή διερευνώνται εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν αφ...

Πέντε ζωηρά επεισόδια, μη τυπικές μορφές ζωής, στο βαρδάριο-παραβαρδάριο σκηνικό της Θεσσαλονίκης, τέλη της δεκαετίας του ’50 - αρχές της δεκατίας του ’60, ξετυλίγονται το ένα μετά το άλλο στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου. Για να δώσουν τη σκυτάλη σε μια πέρα για πέρα τυπική συνέχεια: τη στοιχειώδη λογική του Δεύτερου Μέρους, με τους αφηρημένους κανόνες που είχαν, κατά βάθος, υπόψη τους οι επί σκηνής ήρωες και ηρωίδες εκείνης της επεισοδι(α)κής πραγματικότητας, κατά τις λεκτικές, και όχι μόνο, αντιδράσεις τους. Ζωντανή δράση και άκαμπτοι κανόνες σε διαλεκτική συνάντηση; Ναι, ακρ...

Αντικείμενο του βιβλίου αποτελεί η εμβάθυνση στα πορίσματα των διαδοχικών μεθοδολογικών αναζητήσεων του Bergson (1859-1941), προκειμένου να οδηγηθεί στην κατά το δυνατόν βεβαιότερη γνώση του συνόλου της πραγματικότητας. Έχοντας διαπιστώσει, με βασικό μεθοδολογικό εργαλείο την εμπειρία, σε όλες τις εκδοχές της, ότι σημαντικές οντολογικές περιοχές -η ψυχή, η ζωή, η κοινωνία, ακόμη και η ύλη- όχι απλώς μεταβάλλονται διαρκώς, με διαφορετικούς βεβαίως ρυθμούς, αλλά χαρακτηρίζονται από "ακατάπαυστη ανάδυση απρόβλεπτης καινοτομίας", ο γάλλος φιλόσοφος αρνείται να τις πραγματευθεί...

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η συμπλήρωση φέτος 300 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου, και 250 από τη δημοσίευση των δύο σημαντικότερων έργων του, του Κοινωνικού Συμβολαίου και του Αιμίλιου. Ο βαθύτερος λόγος, όμως, ήταν ο φόρος τιμής που ο συγγραφέας ήθελε να αποδώσει στον φιλόσοφο με τις δύο ψυχές, στον στοχαστή που ήθελε με τη γραφή (του) να απελευθερώσει τον κόσμο, πιστεύοντας συνάμα πως η γραφή αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση. Αυτό το δοκίμιο επιχειρεί να συνομιλήσει απευθείας με το έργο του Ρουσσώ και όχι με ό,τι έχει γραφτεί από άλλους...

Ήδη από το 1784 ο Kant έθεσε το ερώτημα "Τι είναι διαφωτισμός;", στρέφοντας την προσοχή του σε εκείνη τη διάσταση του χρόνου που αναδεικνύει πάντοτε το νέο, το μοντέρνο-δηλαδή, στο παρόν. Η απάντηση που έδωσε και η οποία έκτοτε κατέστη κυρίαρχη υπογράφει και επικυρώνει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του ανθρώπου. Ωστόσο, οι Stirner, Nietzsche και Foucault υπήρξαν πολύ καχύποπτοι, για να μην προσέξουν έναν άλλο γεγονός που έλαβε χώρα ταυτόχρονα με τη γέννηση του ανθρώπου: τον θάνατο του Θεού· και πολύ διορατικοί, για να μην δουν ότι η καντιανή απάντηση έμοιαζε με το απονενοημέ...

Υπόθεσή μας, την οποία τελικά και υιοθετεί η ερευνά μας αυτή, είναι ότι η πολλαπλότητα είναι η κατ' εξοχήν κατηγορία της σκέψης του Νίτσε που οντολογικά δεν ανάγεται σε τίποτε άλλο - η θέληση για δύναμη δεν είναι παρά έκφραση της ενότητας, ενοποιούσα αρχή του πρωταρχικού πολλαπλού. Έννοια-κλειδί για την διερεύνηση της προαναφερθείσας υπόθεσης αποτελεί η έννοια της μάσκας. Παράλληλα, μέσα από την πορεία της έρευνάς μας, φωτίζονται διαφορετικά: όχι μόνον η θέση της κατηγορίας της πολλαπλότητας, της θέλησης για δύναμη, της μάσκας στη σκέψη του Νίτσε, αλλά και η σχέση του Νί...

Tην ενσωματωμένη ανοησία των κυμαινόμενων εννοιών πώς την αντιμετωπίζεις; Τη δειλία του υπονοητικού λόγου; Τα αμφίσημα και ερμαφρόδιτα; Και τις ορδές του φιλολογικού μπλαμπλαλισμού; Και εκείνη την επιστημονική συμπλοκή και διαπλοκή του αναφορικού παραπομπισμού; Τη δήθεν τέχνη της επιστημονικής φιλοσοφικότητας; Τις παγίδες της κουλτούρας της καθιερωμένης ακαδημαϊκής ευπρέπειας; Το πολιτικό γλωσσικό ερπετό; Την ηθικοθρησκευτική φοβική υπνηλία; Και εδώ «...ας θυμηθούμε τις μεγάλες αγυρτείες των λέξεων...». Ξέρω ότι συμφωνείς μαζί μου. Πρώτα να δεις τη λέξη. Μετά τη λέξη στην π...

Ο Ντεκάρτ έζησε κυριολεκτικά στα σύνορα δύο εποχών, μέσα στην Ευρώπη του τέλους του 16ου και των αρχών του 17ου αιώνα. Η εμφάνισή του σηματοδοτεί μια οριακή στιγμή στην ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης: το πέρασμα από τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή σκέψη στη νεότερη. Σε μια εποχή που τα πάντα εξουσιάζονται από την Εκκλησία, η οποία ορίζει την πορεία και τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, ο φιλόσοφος εμφανίζεται για να κλονίσει συθέμελα τη Σχολαστική φιλοσοφία και να στηρίξει τη φιλοσοφική σκέψη σε νέο και σταθερό έδαφος, απελευθερώνοντάς την από τη δεσποτεία της Εκκλησίας και λυ...

"Μήπως, αναρωτιόταν ο Σωκράτης.... μήπως υπάρχει μια σφαίρα σοφίας απ' όπου έχει απελαθεί κάθε ειδήμονας της λογικής; Μήπως είναι η τέχνη ένα αναγκαίο συνακόλουθο και συμπλήρωμα της επιστήμης;" Ο Σωκράτης, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι ο εκπρόσωπος της οπτιμιστικής γνώσης. Αυτή είναι όμως η αιτία, σύμφωνα με τον Νίτσε, που γεννά την τραγική παραίτηση. Συνέπεια αυτής όμως είναι η ανάγκη δημιουργίας τέχνης. Εδώ πρέπει να εντοπίσουμε και την αντιθετική λειτουργία της οπτιμιστικής γνώσης, αφού όταν η δίψα γι' αυτήν είναι σε κατώτερο επίπεδο, αποτελεί εχθρό της τέχνης. Για τον...

Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν από αυτή την πόλη, την οποία εγκατ...

Εκτός από λαμπρός συγγραφέας, δραματουργός και αμφισβητίας, ο Όσκαρ Γουάιλντ θεωρείται ο καλύτερος δημιουργός αφορισμών της σύγχρονης ιστορίας. Οι διάσημοι συλλογισμοί που συμπύκνωνε σε μία και μόνη φράση είναι ανατρεπτικοί και βαθυστόχαστοι μαζί. Ο συγγραφέας του "Νίτσε: 99 μαθήματα καθημερινής φιλοσοφίας" παίρνει 99 μαργαριτάρια σοφίας από τον άνθρωπο που, ακριβώς επειδή η ζωή του ήταν επικεντρωμένη γύρω στις απολαύσεις, γνώρισε όλες τις ακρότητες της ανθρώπινης ψυχής, και μεταφέρει τα μηνύματά του σε καταστάσεις σημερινές για να μας διδάξει πώς να αντιμετωπίζουμε τα π...

Ο Τζιορντάνο Μπρούνο γεννήθηκε το 1548 στην πόλη Νόλα της Ιταλίας. Αποκαλούσε τον εαυτό του "νόλιο φιλόσοφο" και τη "διδασκαλία του "νόλια φιλοσοφία". Οι πρωτοποριακές φιλοσοφικές και επιστημονικές του αντιλήψεις θα τον φέρουν σε σύγκρουση με την κοινωνία της εποχής του. Ο Μπρούνο προτάσσοντας τις ιδέες του, ακόμη και μπροστά στο θάνατο, από το 1576 ξεκινά ένα ταξίδι φιλοσοφικής περιπλάνησης στα πιο γνωστά κέντρα : Γενεύη, Παρίσι, Λονδίνο, Βυρτεμβέργη, Πράγα και Ζυρίχη. Το Μάιο του 1592 ένας ευγενής από τη Βενετία καταδίδει τον Μπρούνο στην Ιερά Εξέταση. Στις 17 Φεβρουαρίου...

Το έργο του Maclntyre εγγράφεται στην ευρύτερη συζήτηση γύρω από το Διαφωτιστικό Πρόγραμμα, η οποία αφορά στο περιεχόμενο, την ερμηνεία και τις προοπτικές της Νεωτερικότητας. Στο τελικό διαζύγιο με την κλασική παράδοση εντοπίζει ο Maclntyre τον πλέον αποφασιστικό παράγοντα αποτυχίας του Προγράμματος του 18ου αιώνα, υποστηρίζοντας ότι η αποποίηση της αριστοτελικής παράδοσης στους Νέους Χρόνους άγει, σε πρώτη φάση, στη διατύπωση των νεωτερικών ηθικών θεωριών και, σε δεύτερη, στο ναυάγιο της Νεωτερικότητας που διέγνωσε ο Nietzsche. Ο μεταδιαφωτιστικός φιλελεύθερος πολιτισμός ε...

Το "Τι είπε στ' αλήθεια ο Νίτσε" μας παρουσιάζει με τρόπο ευσύνοπτο και ευκολονόητο, κατατοπιστικό όσο και διασκεδαστικό, τον φιλόσοφο που ίσως έχει διαβαστεί περισσότερο, αλλά τον έχουν καταλάβει λιγότερο από κάθε άλλον στην ιστορία. Το επιθετικό και επιδεικτικό ύφος του Φρίντριχ Νίτσε, ο σαρκασμός του και η αποθέωση της δύναμης άγγιξαν ευαίσθητες χορδές του σύγχρονου πολιτισμού. Περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ διαβάζουν σήμερα και συζητούν τα κείμενά του. Αλλά οι ιδέες του Νίτσε συχνά επισκιάζονται από τους μύθους που περιβάλλουν τη σεξουαλική ζωή του, τις πολιτικές απ...

Ο Τάσος Πανταζής (1966-2009) μελετάει τις απόψεις του Ρουσσώ για τον πολιτισμό και την αγωγή, όχι μόνο στον "Αιμίλιο" αλλά και υπό το φως των δύο Λόγων του, του "Λόγου περί επιστημών και τεχνών" και του "Λόγου περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας" ανάμεσα στους Ανθρώπους. Ο Ρουσσώ εισηγείται αγωγή με ελευθερία και στοχεύει στην πραγμάτωση της ελευθερίας του ανθρώπου. Το πεδίο της εκπαίδευσης θεωρείται από τον Ρουσσώ ιδιαίτερα κρίσιμο, όπως και για τον Καντ, οι ιδέες του οποίου εξετάζονται συγκριτικά με αυτές του Ρουσσώ σε αρκετά σημεία. Η ιδέα της επιστροφ...

Ο φιλοσοφικός λόγος συνιστά διαρκή θητεία ωρίμανσης στις γοητευτικότερες και στις μόνες αληθεύουσες διεκφράσεις του ανθρωπίνως υπάρχειν. Το αληθεύειν της φιλοσοφίας δε συνίσταται στην επαλήθευση εμπειρικών γεγονότων ή καταστάσεων, αλλά στη πληρωματική επιμαρτυρία πανανθρώπινων βιωμάτων που τρέφουν τον άλκιμο λογισμό και το ρωμαλέο συναίσθημα σε όλες τις εκδιπλώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Δεν προσάγει "αποδείξεις" αλλά καθαρότητα νοήματος που κατατίθεται ως κρατερός φιλοσοφικός λόγος με ουσιαστική πνοή και εμπνοή... Η "Πρώτη Φιλοσοφία" επιχειρεί να προσφέρει στον αναγνώστ...