Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο "Μοναστήρι της Πάρμας" του Stendhal (1839), ο νεαρός ήρωας του έργου Φαμπρίτσιο, ένας ένθερμος οπαδός του Βοναπάρτη που είχε βρεθεί στη δίνη της μάχης του Βατερλώ στο πλευρό του γαλλικού στρατού, για να παραπλανήσει τις φιλοαυστριακές Αρχές της πατρίδας του ως προς τα πολιτικά του φρονήματα και να αποφύγει τη σύλληψη, έπρεπε, σύμφωνα με τις συμβουλές του προστάτη του, να αποφύγει το διάβασμα βιβλίων, ειδικά εκείνων "που είχαν εκδοθεί μετά το 1720". Υποτίθεται ότι η "συμβουλή" στον Φαμπρίτσιο δόθηκε στην περίοδο της εκκλησιαστικής και πολιτικής Παλινόρθωσης, όταν πια είχ...

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck, συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο ο συγγραφέας καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές, το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της ση...

Το ζήτημα της αγωγής και της παιδείας είναι κεντρικό στα πρώιμα γραπτά του Νίτσε. Στο παρόν κείμενο, το τρίτο από τη συλλογή αυτοτελών κειμένων υπό τον γενικό τίτλο "Παράκαιροι στοχασμοί", ο Νίτσε παρουσιάζει τον Σοπεγχάουερ ως τον "παράκαιρο" εκείνο στοχαστή που ενσαρκώνει το ιδεώδες του φιλοσόφου-παιδαγωγού. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την υποταγή της φιλοσοφίας σε ξένες και εχθρικές προς αυτή δυνάμεις (κράτος, οικονομία κ.λπ.) και τη γενικότερη παρακμή του πολιτισμού, ο Σοπεγχάουερ, χάρη σε σκληρό εσωτερικό κι εξωτερικό αγώνα, κατόρθωσε να διατηρήσει ακέραια την...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί την εισαγωγή στις έννοιες και στις μεθόδους του Γάλλου φιλοσόφου Georges Canguilhem (Ζορζ Κανγκιλέμ). Ο Γάλλος διανοητής υπήρξε ο διάδοχος του Gaston Bachelard (Γκαστόν Μπασελάρ) και επηρέασε με τη διδασκαλία και το έργο του για τις έννοιες του κανόνα και του παθολογικού, όπως και για το επιστημολογικό καθεστώς των ιατρικών επιστημών, τη σκέψη γνωστών Γάλλων φιλοσόφων, μεταξύ των οποίων οι Michel Foucault (Μισέλ Φουκώ), Louis Althusser (Λουί Αλτουσέρ), Pierre Macherey (Πιερ Μασερέ). Στο βιβλίο επιχειρείται μια συστηματική προσέγγιση της βα...

Υπήρξε μια εποχή κατά την οποία το πολιτικό έργο του Σπινόζα είχε αποσιωπηθεί από τους ιστορικούς της φιλοσοφίας. Από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι περίπου το 1960, με πολύ σπάνιες εξαιρέσεις, κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται για ό,τι ο συγγραφέας της "Ηθικής" είχε γράψει σχετικά με το κράτος, το δίκαιο, τις σχέσεις ανάμεσα στον ανώτατο Άρχοντα και την Εκκλησία, τις πολιτικές συνέπειες της ανάγνωσης της Βίβλου. Αυτή η εποχή έχει παρέλθει. Η Θεολογικο-πολιτική πραγματεία και η Πολιτική πραγματεία μελετώνται αυτοτελώς ως αναπόσπαστο τμήμα του φιλοσοφικού έργου του και όχι...

Το βιβλίο του Roger Scruton "Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί" αποτελεί μια συντριπτική κριτική της σύγχρονης αριστερής σκέψης. Εξετάζοντας τους συγγραφείς της Νέας Αριστεράς που κυριάρχησαν στον φιλοσοφικό δημόσιο διάλογο για πάνω από πενήντα χρόνια -Χομπσμπάουμ, Τόμσον και Μίλιμπαντ· Σαρτρ, Φουκώ και Ντελέζ· Αντόρνο, Λούκατς και Χάμπερμας· Γκράμσι, Μπαντιού και Ζίζεκ- ο Scruton επικρίνει τις ιδέες τους, αφού πρώτα επιχειρεί να εξηγήσει το έργο τους. Σε όλους τους παραπάνω διανοητές, υποστηρίζει ο Scruton, η κενή ρητορική υπερισχύει της προσεκτικής ανάλυσης, και η χυδαία α...

Ο υπαρξιακός στοχασμός του Gabriel Marcel (1889-1973) ο οποίος αναδύθηκε από προσωπικές εμπειρίες και χωρίς εξαρτήσεις από τρέχουσες ιδέες και ρεύματα, προκαλεί δημιουργικά και ειρηνικά τη φιλοσοφική και γενικότερα τη διανθρώπινη συνείδηση επειδή, χωρίς να καταλήγει σε κλειστό σύστημα ιδεών, αγγίζει ακρώρειες του ανθρωπίνως υπάρχειν, επειδή ιχνεύει όριά του τα οποία δεν έχουν ηλικία, ούτε συγκεκριμένη υπηκοότητα. Σε αυτές τις λυτρωτικά πυρίκαυστες ζώνες του υπάρχειν στον κόσμο δοκιμάζεται ο γνήσιος φιλοσοφικός στοχασμός τον οποίο προσπαθεί να αναδείξει η παρούσα μελέτη.

Το αντικείμενο μελέτης της φιλοσοφικής λογικής είναι, πράγματι, δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια, αν μέρει επειδή υπεισέρχεται σε πολλές άλλες περιοχές της φιλοσοφίας, όπως η μεταφυσική, η γνωσιολογία, η φιλοσοφία του νου και η φιλοσοφία της γλώσσας και εν μέρει επειδή είναι άμεσα προφανές τι συνδέει όλα τα πεδία με τα οποία οι φιλόσοφοι παραδοσιακά ασχολούνταν υπό τον τίτλο φιλοσοφική λογική.

Στο Tractatus Logico-Philosophicus, ο Wittgenstein εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα και τον κόσμο και διατυπώνει τη λεγόμενη "θεωρία της εικόνας των προτάσεων". Σε γενικές γραμμές αυτή η "θεωρία" υποστηρίζει ότι τα στοιχεία της γλώσσας, δηλαδή τα ονόματα, αντιστοιχούν σε μέρη της πραγματικότητας, δηλαδή σε αντικείμενα. Για να συμβαίνει αυτό, είναι απαραίτητο, για τον Wittgenstein, να δημιουργήσει μίαν αντίληψη για τη δομή του κόσμου. Ολόκληρη η ορολογία αυτής της ιδέας βασίζεται πάνω στον γερμανικό όρο "Gegenstand" ("αντικείμενο") ο οποίος αφήνεται τελικά ασαφής με σκόπ...

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Έντμουντ Χούσερλ εγκαθιδρύει ένα από τα μεγαλύτερα ρεύματα της σύγχρονης φιλοσοφίας, τη Φαινομενολογία. Εντός της φαινομενολογικής παράδοσης, με την πιο στενή ή και με ευρύτερη έννοια, κινήθηκαν έκτοτε εξαιρετικά σημαντικοί φιλόσοφοι, όπως ο Μαξ Σέλερ, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, ο Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, η Χάνα Άρεντ, ο Εμμανουέλ Λεβινάς. Χωρίς αμφιβολία, η ορθή κατανόηση του ξεχωριστού χαρακτήρα και της συνεισφοράς αυτού του σπουδαίου φιλοσοφικού ρεύματος, απαιτεί την αποσαφήνιση των θεμελίων της φαινομενολογικής μεθοδολογίας και στάσ...

Το 1973 ο καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλόσοφος Ντήτερ Χένριχ, αναγνωρισμένος ήδη για την έρευνά του στον Καντ, τον Φίχτε, τον Χαίλντερλιν και τον Χέγκελ, ιδίως με τις δημοσιεύσεις του γύρω από τα προβλήματα της αυτοσυνείδησης, κλήθηκε να παραδώσει στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ μια σειρά διαλέξεων για την περίοδο της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας (1781-1844). Οι 21 αυτές διαλέξεις, οι οποίες εκδόθηκαν δύο δεκαετίες αργότερα με τη φροντίδα του Ντέιβιντ Πατσίνι, αποτέλεσαν και αποτελούν σταθμό στην εξοικείωση της "αγγλοσαξονικής" με την "ηπειρωτική" παράδοση της φιλοσοφίας, στην αν...

"Ασφαλώς δεν έχει ειπωθεί ποτέ σπουδαιότερος λόγος από τούτον τον καντιανό, που αποτελεί συνάμα και το περιεχόμενο ολόκληρης της φιλοσοφίας του: Όρισε εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου!" (Φρήντριχ Σίλλερ) Η καντιανή ηθική φιλοσοφία είναι αναμφίβολα, από κοινού με την αριστοτελική ηθική και τον ωφελιμισμό, μια από τις κυριότερες ηθικές θεωρίες. Εντούτοις δεν παύει να θέτει αρκετά ζητήματα τόσο ερμηνευτικά όσο και φιλοσοφικά. Ο Καντ αναπτύσσει μιαν εντελώς πρωτοποριακή ηθική, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθρωπος ενεργητικά άξιος της...

Γράφει ο P. Vidal-Naquet: "Πράγματι, ο Καστοριάδης ήρθε στο Παρίσι από την Αθήνα -όπως ο Ξένος του Πλάτωνα ήρθε στην Αθήνα από την Ελέα της Μεγάλης Ελλάδος- για να παίξει τον ρόλο του "διδασκάλου της αλήθειας", μιας αλήθειας που ήθελε να προωθήσει την ελευθερία και όχι να την καταπνίξει". Αναμφίβολα έτσι. Και γι' αυτό μιας αλήθειας, στην περίπτωσή του, ενσυνειδήτως με άλφα μικρό. Αλήθεια δε, που ως στοχαστικό πρόταγμα, υπήρξε εν προκειμένω όχι απλώς πρόθεση ελευθερίας ή βήμα προς αυτήν, αλλά χάρη στο πολυσχιδές, πολύπλευρο και πολύμοχθο έργο που αυτός μας κατέθεσε, έργω ελε...

Με τη μαρξιστική φιλοσοφία της πράξης, την οποία διατύπωσε κατά τη δεκαετία του 1920, ο Γκέοργκ Λούκατς έθεσε τα θεμέλια του εγελιανού μαρξισμού και της κριτικής θεωρίας. Εντούτοις, η πρόσληψη του έργου του καθορίστηκε εν πολλοίς από τις μονόπλευρες αναγνώσεις σημαντικών θεωρητικών, όπως ο Λουί Αλτουσέρ, ο Τέοντορ Αντόρνο, ο Γιούργκεν Χάμπερμας και ο Άξελ Χόνετ. Το παρόν βιβλίο προτείνει μία νέα ανασυγκρότηση του πρώιμου μαρξιστικού έργου του Λούκατς, η οποία αποκαθιστά τη διαλεκτική του πολυπλοκότητα, αναδεικνύοντας το ρίζωμά του στη νεοκαντιανή, "προμαρξιστική" του περίοδ...

Δύο από τους μεγαλύτερους διανοητές του δυτικού πολιτισμού, ο Φρίντριχ Νίτσε και ο Σωκράτης του Πλάτωνα, συναντιούνται σε μια φιλοσοφική πραγματεία που εξετάζει μια σειρά από έννοιες κλειδιά για τη σωκρατική σκέψη με άξονα την ερμηνεία τους από τον νιτσεϊκό στοχασμό. Στο πρώτο μέρος, ο ερευνητής ανιχνεύει το φιλολογικό υπόβαθρο της αναφοράς του Νίτσε στην περίπτωση του Σωκράτη με εκκίνηση τα πλατωνικά έργα Συμπόσιο, Φαίδρος, Φαίδων, Γοργίας, Πολιτικός, Μένων, Ίων και τις εκδοχές του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου που μας παραδίδουν ο Λουκιανός (Περί ορχήσεως) και ο Διογένης Λα...

Η φιλοσοφία έχει ως βασικό έρεισμά της τη νόηση, θέλοντας να σχηματίσει μια λογική εικόνα του κόσμου, η οποία να μην αντιβαίνει προς τους νόμους της νόησης. Στην ιστορία της φιλοσοφίας, η έννοια της τελευταίας έχει υποστεί ποικίλες μεταβολές. Μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι αναζητούσε την αλήθεια περί της ουσίας των όντων, πέρα από όσα έδινε η αίσθηση ή η διάνοια, ή και οι δύο μαζί. Μια ανασκόπηση αποτίμηση αυτής της αναζήτησης προσπαθεί να κάνει το παρόν βιβλίο, μέσα στο οποίο, πέρα από τις υποκειμενικές θέσεις, έγιναν επισημάνσεις αντιφάσεων των ίδιων των φιλοσόφων, με τις...

Ζωρζ Μπατάιγ: ένας μυστικιστής του σύγχρονου πνεύματος, που δεν αποβλέπει όμως σε καμία σωτηρία, ένας θεολόγος χωρίς Θεό, ένας φιλόσοφος που μισεί τον λόγο και την επιχειρηματολογία των λογικών συλλογισμών, ένας εραστής της έκστασης, που δεν διστάζει όμως να περάσει μέσα από την οδύνη για να ταλαντευθεί στα κράσπεδα της αβύσσου. Και είναι αυτό το μοναδικό στίγμα του γάλλου συγγραφέα που καταγράφεται με προνομιακό τρόπο στην Εσωτερική εμπειρία. Γνήσιος κληρονόμος του Νίτσε, θα θεωρήσει τη μη-γνώση, την απώλεια του νοήματος, το άνοιγμα του εαυτού πέρα από το ψευδαισθητικό...

Η Lydia H. Liu, καθηγήτρια στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, επιχειρεί μέσα από μια ιστορική έρευνα των μεταπολεμικών θεωρητικών ανταλλαγών ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να καταρρίψει μια σειρά από διαδεδομένους μύθους που ακόμη κατατρύχουν τη συζήτηση περί "γαλλικής θεωρίας" και "μεταδομισμού". Οι μύθοι αυτοί διαδραματίζουν τον ρόλο του κλεμμένου γράμματος του Edgar Alan Poe, καθώς κρύβονται στο πλέον εμφανές σημείο και παραμένουν κρυμμένοι, μόνο για όσο αρνείται κανείς να αναμετρηθεί με το ιστορικό συμβάν της συνάντησης...