Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πράγματι, σ’ αυτό το δοκίμιο ελπίζω να δείξω ότι ο Foucault όχι μόνο κάνει μία σημαντική συνεισφορά στην κανονιστική θεωρία, αλλά ότι η αισθητική του όσο και η περιγραφή του για το υποκείμενο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα τόσο με την ηθική όσο και με την πολιτική του. Αν και ορισμένοι τον έχουν απορρίψει ως έναν εστέτ ή, στην πραγματικότητα, ως έναν μηδενιστή, ελπίζω να υποδείξω ότι η αιφνίδια εισβολή που πραγματοποίησε στο ζήτημα της διαμόρφωσης του εαυτού από τον εαυτό και, υπό προϋποθέσεις, στο ζήτημα της ίδιας της ποίησης [poiesis] είναι κεντρική στην πολιτική της απο-υ...

Η βαθύτερη κατανόηση της διαλεκτικής μεθόδου προϋποθέτει την αντιπαράθεση με την ιστορία της γένεσής της. Αντικείμενο του βιβλίου είναι η ανάλυση και διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα αφενός στην έννοια της διαλεκτικής, όπως αυτή διαμορφώνεται κυρίως στο ώριμο έργο του Πλάτωνα, και αφετέρου στον σχηματισμό της εγελιανής διαλεκτικής, κυρίως κατά την περίοδο της Ιένας, όπου ο Χέγκελ συγκροτεί τα μεθοδολογικά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει στη συνέχεια στο σύστημά του. Μέσω της αποσαφήνισης του ρόλου που αποδίδει ο Χέγκελ στη διαλεκτική ως λογική μέθοδο, η μελέτη αυτή εντάσσεται...

Εάν αποπειραθούμε να παρουσιάσουμε στην φαντασία μας έναν άνθρωπο, ο νους του οποίου έχει καταληφθεί από ένα δαιμονικό "απόλυτο δέον" μέσα από το οποίο μιλά για κατηγορικές προσταγές που απαιτούν τον διαρκή έλεγχο των πράξεών του, αντίθετα προς τις κλίσεις και τις επιθυμίες του, δεν λαμβάνουμε προφανώς καμία ορθή εικόνα της ανθρώπινης φύσης ή των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό της, αλλά απεναντίας αναγνωρίζουμε ένα τεχνητό υποκατάστατο της θεολογικής ηθικής, σε μία σχέση που απεικονίζεται εύγλωττα με την σύγκριση ενός ξύλινου με ένα φυσικό πόδι. Το αποτέλεσμα...

Η φυσιογνωμία ενός φιλοσόφου διαμορφώνεται με το έργο του. Τα πορτρέτα που προσφέρει ο Αντώνης Χατζημωυσής αποδίδουν τα χαρακτηριστικά τού κάθε φιλοσόφου μέσα από τη σκιαγράφηση των κειμένων του. Το βιβλίο διαφέρει από παραδοσιακές επισκοπήσεις της φιλοσοφίας, καθώς εστιάζει στο παρόν: όλα τα κείμενα του τόμου αφορούν ιδέες που προτείνονται, αναπτύσσονται και κρίνονται από διανοητές των ημερών μας. Η συλλογή παρουσιάζει κάποιους από τους σημαντικότερους αναλυτικούς φιλοσόφους της εποχής μας (Saul Kripke, John Mackie, Thomas Nagel, Simon Blackburn, Bernard Williams, John McD...

Τα κείμενα του βιβλίου γράφτηκαν με αφορμή την έκδοση αξιόλογων έργων σημαντικών συγγραφέων (όπως των Μαρσέλ Γκοσέ, Ρόναλντ Ντουόρκιν, Νίκου Πουλαντζά, Αλμπέρ Καμύ, Τέρι Ίγκλετον, Ζίγμουντ Μπάουμαν, Τσβετάν Τοντορόφ, Σιμόν Βέιλ, Πιερ Ροζανβαλόν, κ.ά), που προσφέρουν ένα ισχυρό ερέθισμα για θεωρητικό και πολιτικό αναστοχασμό. Το κοινό νήμα που διαπερνά τα κείμενα του βιβλίου είναι η αναζήτηση πνευματικών αντίδοτων στην αποθάρρυνση και τη μοιρολατρική παραίτηση μπροστά στο σύνδρομο αδυναμίας της πολιτικής, που γεννάει η βαθιά κρίση που ζούμε. Η κρίση κατέδειξε, μεταξύ άλλω...

Η "Εισαγωγή" του Φουκώ στην Ανθρωπολογία από πραγματιστική άποψη του Καντ γράφτηκε το 1960 αλλά είδε το φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά το 2008. Το κείμενο συνόδευε ώς τότε μια μυστηριώδης φήμη. Αινιγματική παραμένει ακόμη και σήμερα η σημασία του. Πρόκειται άραγε για μια πρωτοποριακή απόπειρα ερμηνείας της καντιανής ανθρωπολογίας ή για το προοίμιο της φουκωικής κριτικής στον ανθρωπισμό; Συνιστά τεκμήριο της απελευθέρωσης του Φουκώ από την παραδοσιακή έννοια της κριτικής ή μήπως μαρτυρία της διαρκούς οφειλής του στον Διαφωτισμό και την κριτική φιλοσοφία; Σε κάθε περίπτω...

Η πολεμική που εξαπέλυσε ο Πασκάλ εναντίον των Ιησουιτών στις "Επαρχιακές επιστολές" του παραμένει το παράδειγμα της αιώνιας αντίθεσης μεταξύ αδιάλλακτης ηθικής και ηθικής ελευθερίας, μεταξύ γιανσενισμού και καζουιστικής. Το βιβλίο θέλει να δείξει ότι η "χαλαρή ηθική" των καζουιστών, την οποία ο Πασκάλ καταδικάζει, χαρακτηρίζει στην πραγματικότητα μια στάση συνεπή με τη ζωή του πνεύματος (και του χριστιανικού Πνεύματος). Όσον αφορά την αδιάλλακτη ηθική του Πασκάλ, το βιβλίο περιγράφει τα αδιέξοδα μιας άκαμπτης ερμηνείας του χριστιανικού μηνύματος. Με αυτόν τον τρόπο, δίχως...

Η εργασία επιχειρεί μια ανάγνωση δύο κειμένων του νεαρού Χέγκελ, γραμμένων στις αρχές της περιόδου της Ιένας, του κειμένου "Πίστη και γνώση" και του κειμένου για το "Φυσικό δίκαιο". Το πρώτο συνιστά μια κριτική σε αυτό που ο Χέγκελ αποκαλεί "ανα-στοχαστική φιλοσοφία της υποκειμενικότητας", δηλαδή στη φιλοσοφία των Καντ, Γιακόμπι και Φίχτε. Το δεύτερο αφορά την προβληματική της θεσμικής συγκρότησης της νεωτερικής κοινωνίας και περιλαμβάνει μια κριτική στις κλασικές θεωρίες του φυσικού δικαίου. Η εργασία επιχειρεί, ωστόσο, να αναδείξει την ενιαία προβληματική που διατρέχει τα...

Δύο κείμενα του φινλανδού φιλοσόφου Jaako Hintikka (το δεύτερο σε συνεργασία με τη σύζυγό του Merrill) για τη φιλοσοφία του Ludwig Wittgenstein, γραμμένα με σκοπό να αποσαφηνίσουν ουσιώδεις πτυχές του στοχασμού του Wittgenstein αναφορικά με δύο κρίσιμα ζητήματα: το άρρητο και τις σχέσεις γλώσσας και κόσμου. Και τα δύο κείμενα εστιάζουν στον τρόπο ανάγνωσης και ερμηνείας του μόνου βιβλίου που εξέδωσε όσο ζούσε ο Wittgenstein, το "Tractatus Logico-Philosophicus", τονίζοντας τη σημασία που έχει η ανάγνωση και η ερμηνεία του για την κατανόηση τόσο του "πρώι μου" όσο και του "ύσ...

... Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η διάχυτη ρήξη μεταξύ της αναλυτικής και της ηπειρωτικής φιλοσοφικής παράδοσης κατά τον 20ό αιώνα υπό το πρίσμα ενός εξαιρετικά σημαντικού καθοριστικού συμβάντος. Κατανοώντας τη συνάντηση του Νταβός από τις διαφορετικές προοπτικές καθενός από τους τρεις πρωταγωνιστές μας, μπορούμε, ελπίζω, να αντιληφθούμε και εμείς τα εν λόγω ζητήματα από μια ιδιαίτερα διαφωτιστική προοπτική. Συγκεκριμένα, θα δούμε πώς η σχετικά λιγότερο γνωστή φιλοσοφική θέση που σταδιακά αναπτύχθηκε από τον Κασσίρερ αυτή την περίοδο μπορεί να ιδωθεί ως μια ηρωική απόπειρα...

Σε αυτό το πρωτότυπο και σύνθετο έργο παρουσιάζεται η φιλοσοφία των σημαντικότερων πρώιμων χριστιανών φιλοσόφων, όπως ο Ιουστίνος, ο Κλήμης, ο Τερτυλλιανός, ο Ωριγένης, ο Βασίλειος, ο Γρηγόριος Νύσσης κ.ά. Υποστηρίζεται συχνά ότι οι χριστιανοί φιλόσοφοι οικειοποιήθηκαν, προσάρτησαν, ακολούθησαν ή ενσωμάτωσαν πλατωνικές, περιπατητικές ή στωικές απόψεις. Αρκετές μελέτες κάνουν λόγο για την οικειοποίηση του Πλάτωνα από τους χριστιανούς, τη χριστιανική χρήση του Αριστοτέλη ή τον στωικισμό των Πατέρων της Εκκλη­σίας. Αυτή η προσέγγιση όμως είναι απλουστευτική. Οι χριστιανοί στ...

Στην ανά χείρας μελέτη, το κρίσιμο ζήτημα του τρόπου με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία μέσω τεσσάρων μειζόνων εκπροσώπων της αναφέρεται στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν ακολουθεί τη λογική της γραμμικής ανάπτυξης φιλοσοφικών θέσεων, στο μέτρο που προκρίνει την ευθεία αναμέτρηση με την ελληνική εννοιακότητα στα πεδία της οντολογίας, της ηθικής και της πολιτικής. Γιατί, όμως, οι έννοιες προτίθενται των φιλοσοφημάτων και λειτουργούν γεφυρωτικά τόσο με την ελληνική κληρονομιά όσο και με τη σύγχρονη φαινομενολογική φιλοσοφία στις διάφορες εκδοχές της; H άσκηση της φαινο...

Έχοντας παρεκκλίνει αυτοβούλως από την πατερική παράδοση της μοναχικής κοινότητας και επιλέγοντας την περισσότερο δημοκρατική μορφή των επαιτών φτωχοκαλόγερων ή δομινικανών, ο Θωμάς Ακινάτης καταφέρνει να εξυψώσει το ανάστημά του και να αντιμετωπίσει τις επιτακτικές ανάγκες της εποχής του για επιστημονικό ορθολογισμό εντός της εκκλησίας που μέχρι τότε διεπόταν από τις πλατωνικές ιδέες. Επέλεξε να δομήσει το οικοδόμημά του αντίθετα επάνω στην αριστοτέλεια φιλοσοφία, η οποία παραχωρούσε την πρωτοκαθεδρία στην υπεροχή των διανοητικών δυνάμεων του ανθρώπου. Οι δύο γιγάντιες και...

Από την "Πολιτεία" του Πλάτωνα στην "Κριτική του Καθαρού Λόγου" του Καντ, 16 έργα που καθόρισαν την ιστορία της φιλοσοφίας. Μια σύντομη ξενάγηση σε δεκαέξι από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της φιλοσοφίας, που ξεκινά από την "Πολιτεία" του Πλάτωνα και φτάνει μέχρι και τον 20ό αιώνα, με ενδεικτικούς ενδιάμεσους σταθμούς τον "Ηγεμόνα" του Μακιαβέλι, τον "Κόσμο ως Βούληση και ως Παράσταση" του Σοπενχάουερ, το "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" του Νίτσε, το "Κεφάλαιο" του Μαρξ κ.ά. Κάθε κεφάλαιο παρέχει πρόσβαση σε ένα μείζον φιλοσοφικό έργο και περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη π...

Σήμερα όταν ένα περιοδικό θέτει στους αναγνώστες του ένα ερώτημα, έχει σκοπό να συλλέξει απόψεις επί ενός θέματος για το οποίο ο καθένας έχει ήδη μια γνώμη· δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μάθει κανείς κάτι καινούργιο. Κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, οι εκδότες προτιμούσαν να θέτουν στο κοινό ερωτήματα σχετικά με προβλήματα τα οποία δεν είχαν ακόμη επιλυθεί. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτή η πρακτική ήταν περισσότερο αποτελεσματική· αναμφισβήτητα όμως παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Με κάποια ευκαιρία, στο πλαίσιο αυτής της συνήθειας, τον Νοέμβριο του 1784 ένα γερμανικό περιοδι...

Η Σειρά "Ιδεογραφίες: Στοχαστές για τον 21ο αιώνα" παρουσιάζει διανοητές και ιδέες της νεοτερικότητας και των σύγχρονων ρευμάτων σκέψης μέσα από μία ερμηνευτική προσέγγιση στην οποία δεσπόζει ο αναστοχασμός. Κείμενα και συγκείμενα μελετώνται σύμφωνα με τις αρχές της διακειμενικότητας και της δημιουργικής γραφής, με φόντο τα επιτακτικά αιτήματα της νέας εποχής και με σκοπό να ανασυρθούν στο φως οι λανθάνουσες δυνατότητες της επινόησης. Η Hannah Arendt μας προτρέπει να αναστοχαζόμαστε τις πράξεις μας. Τη στιγμή που κατέρρεε ο Ολοκληρωτισμός και η Παράδοση έπνεε τα λοίσθια,...