Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Ο Σπινόζα απέκτησε πολλά πρόσωπα στο πέρασμα του χρόνου μετά το θάνατό του: ο παρμενίδειος Σπινόζα, ο καρτεσιανός Σπινόζα, ο υλιστής-αθεϊστής-ντετερμινιστής Σπινόζα, ο μυστικιστής-πανθεϊστής Σπινόζα. Καθεμιά από τις υπεραπλουστεύσεις αυτές βασίζεται σε κάποιο βαθμό στα κείμενα. Αλλά το ζήτημα είναι να κρατήσουμε τα ποικίλα νήματα της σκέψης του συγχρόνως σε πλήρη θέαση." Στιούαρτ Χάμσαϊρ Ο Στιούαρτ Χάμσαϊρ, ένας από τους εξέχοντες βρετανούς φιλοσόφους του 20ού αιώνα, θα μείνει ίσως περισσότερο γνωστός στην ιστορία της σκέψης για τη δουλειά του γύρω από τον Μπαρούχ Σπι...

Είναι γνωστό ότι από τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού ο Ιμμάνουελ Καντ ήταν εκείνος που άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση. Ο Πωλ Γκάιερ, διακεκριμένος μελετητής του Καντ, σε αυτή την πολύ πρόσφατη μελέτη του υποδεικνύει ότι η καντιανή έννοια της αυτονομίας, ότι δηλαδή η ανάπτυξη της αυτονομίας του ανθρώπου είναι ο μόνος σκοπός που μπορεί να γίνει κατανοητός και ως προς την ιστορία του ανθρώπου και ως προς την ιστορία της φύσης, είναι το κλειδί για την κατανόηση όλων των κύριων πτυχών της σκέψης του φιλοσόφου. Με αφετηρία μια αρκετά κατατοπιστική αναφορά στη βιογραφία και την επο...

Στόχος μας είναι η ερμηνεία της οντολογίας του κορυφαίου Γάλλου φαινομενολόγου M.Merleau-Ponty (1908-1961). Με αφετηρία την έννοια της 'Μορφής' (Gestalt) οδεύουμε προς την τελική θέση του Ποντύ περί 'Ολισμού' στο "Le Visible et l'invisible". Η ερμηνεία της οντολογικής έννοιας της Μορφής, ως σχέσης φιγούρα-φόντο στοιχειώνει την πρώιμη οντολογία του φιλοσόφου (Structure du comportement.) Το φόντο είναι το βάθος επί του οποίου η φιγούρα αναδύεται. Το ερώτημα για το Είναι διαποτίζει εξ αρχής την φιλοσοφία του Ποντύ. Μέσω περαιτέρω της έννοιας του 'ιδίου σώματος' (Ph?nom?nolo...

"Η ζωή κάθε ανθρώπου είναι ένας δρόμος προς τον εαυτό του, το πρόπλασμα ενός δρόμου ,το προσχέδιο ενός μονοπατιού. Κανένας άνθρωπος δεν έφτασε να είναι εντελώς ο εαυτός του· ωστόσο, οι πάντες φιλοδοξούν να το κατορθώσουν, άλλοι στα τυφλά, άλλοι με περισσότερο φως, ο καθένας όπως μπορεί." Συγγραφέας μύστης και άθελά του γκουρού εκατομμυρίων ανθρώπων, ο Έρμαν Έσσε προσφέρει τόσο στο μυθιστορηματικό, όσο και στο δοκιμιακό και ποιητικό του έργο οράματα και συμβουλές τεράστιας αξίας για μια ζωή απλή, σοφή και ουσιώδη.

Ανήκουμε στη Δύση; Τι μας συνδέει με τη Δύση και τι μας χωρίζει; Οι Έλληνες "δώσαμε τα φώτα" στους Δυτικούς; Ή είναι οι Δυτικοί που διέσωσαν την αρχαιοελληνική κληρονομιά, ενώ εμάς μας απέκοψε από αυτήν ο χριστιανισμός και η τουρκοκρατία; Το κυρίως πεδίο όπου μπορούν να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, δεν είναι τα ιστορικά γεγονότα. Είναι οι προϋποθέσεις τους: τα κίνητρα- αιτίες και οι σκοποί, το "νόημα" που δίνουμε οι άνθρωποι στην ύπαρξη, στον κόσμο, στην Ιστορία. Πεδίο όπου γεννιώνται οι συγκλίσεις και οι διαφορές Ελληνισμού και Δύσης, είναι η φιλοσοφία. Χωρίς σπουδή τω...

Ο Θωμάς Ακινάτης, κληρονόμος της ελληνορωμαϊκής ηθικής και της χριστιανικής παράδοσης, εντάσσεται στη χριστιανική σκέψη ως σύλληψη και όχι απλώς ως σωτηρία. Η θεολογική και η φιλοσοφική προσέγγιση της έννοιας του προσώπου, μαζί με τη νομική προσέγγιση μέσω των σχέσεων δικαίου στον Θωμά Ακινάτη, οδηγεί σε μια "επιστημονική" θεώρηση του προσώπου, μια θεώρηση που υπακούει στο κεντρικό αίτημα της ελληνικής φιλοσοφίας που είναι η σοφία και η γνώση. Η μεγάλη προσφορά του Θωμά Ακινάτη είναι το δίκαιο, το οποίο μέσα από τις σελίδες της Summa theologiae αναδύεται ως το κατεξοχήν όργ...

Στο θεμελιώδες αυτό έργο του ο Georges Bataille αναζητά την λεγόμενη "εσωτερική εμπειρία". Περιγράφει δε, με τρόπο εξόχως λογοτεχνικό, τις μεθόδους που ακολούθησε για την επίτευξη αυτού του "σκοπού". Τi είναι όμως αυτή η "εσωτερική εμπειρία"; Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι "η εμπειρία του βιώνειν", ενώ κάποιος άλλος θα έλεγε ότι πρόκειται απλώς για την ίδια τη ζωή. Το θέμα που ο Bataille αναλαμβάνει να περιγράψει είναι βεβαίως κάτι που δεν μπορεί να υπηρετηθεί εύκολα από τις λέξεις. Αυτό τον οδηγεί σε μια δημιουργική "σύγκρουση" με τη γλώσσα. Θα λέγαμε ότι επιστρατε...

Ένα από τα θεμελιώδη γνωρίσματα της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού είναι ότι, ενώ αναζητεί με πάθος την πρόοδο, ενώ επιδιώκει να συντρίψει τις αρχαίες πλάκες του Νόμου και να φτάσει σε μια τελείως νέα διανοητική συγκρότηση της ύπαρξης, μολαταύτα επανέρχεται συνεχώς στα πρωταρχικά, φιλοσοφικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Ήδη ο Καρτέσιος είχε αντικρούσει τη μομφή ότι αποσκοπούσε να θεμελιώσει μια εντελώς "νέα" φιλοσοφία, αντιτείνοντας ότι η θεωρία του, επειδή βασίζεται σε αυστηρά ορθολογικές αρχές, επειδή στηρίζεται αποκλειστικά στον Λόγο, έχει ως εκ τούτου και το δικαίωμα να αξι...

Όνομα που χαρακτηρίζει τον 20ο αιώνα, ο Χάιντεγγερ θεωρείται, από τους μη μυημένους, διανοητής απροσπέλαστος και δυσνόητος. Το να πει κάποιος ότι ο Χάιντεγγερ θα μπορούσε να μας βοηθήσει να ζούμε καλύτερα την καθημερινή μας ζωή μοιάζει, αν όχι αιρετικό, τουλάχιστον τρελό στοίχημα. Ωστόσο, τα ερωτήματα που θέτει η φιλοσοφία του βρίσκονται στο κέντρο των πιο εσωτερικών ανησυχιών μας: πώς μπορούμε να γίνουμε αυθεντικά ο εαυτός μας; Πώς να προσεγγίσουμε τον χρόνο ώστε να πάψει να είναι εχθρός μας; Πώς να σκεφτούμε τον θάνατο με τρόπο που να μην κάνει τη ζωή να φαίνεται παράλογη...

Τα δεκατέσσερα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής του παρόντος τόμου παρουσιάζουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρόσφατης φιλοσοφικής παραγωγής. Πραγματεύονται κριτικά τρεις ελληνικές και τέσσερις ξενόγλωσσες μονογραφίες, δύο σχολιασμένες μεταφράσεις αρχαίων κειμένων, τέσσερις μεταφράσεις από σύγχρονες γλώσσες, αλλά και μια έκδοση με αδιευκρίνιστο status (το οποίο επισημαίνεται στο κείμενο 12). Με τα κείμενα αυτά συμπληρώνονται πέντε έτη λειτουργίας του περιοδικού, το οποίο παραμένει προσηλωμένο στον στόχο της έγκαιρης, αυστηρής και τεκμηριωμένης φιλοσοφικής κοινότητας (χωρίς ω...

Τι κοινό έχει η φιλοσοφία με τα κόμικ; Την αφήγηση. Και κάποιες αφηγήσεις ήταν τόσο γοητευτικές που μπόρεσαν να αλλάξουν τον κόσμο. Η αγορά των φιλοσόφων σε μικρά εικονογραφήματα. Θαλής Πυθαγόρας Παρμενίδης Δημόκριτος Εμπεδοκλής Πρωταγόρας Σωκράτης Πλάτων Αριστοτέλης Διογένης Επίκουρος Μάρκος Αυρήλιος Χέγκελ Νίτσε

Κάθε λαός έχει την ηθική του που καθορίζεται από τις συνθήκες, μες στις οποίες ζει. Επομένως, κάθε ηθική φιλοσοφία απορρέει από τη συνεκτίμηση ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων που ευνοούν τη μία ή την άλλη θεώρηση του ανθρώπινου βίου, ώστε να αποκτά νόημα η συλλογική όσο και η ατομική ύπαρξη των φορέων της δράσης, ήτοι της πρακτικής διάστασης του όντος. Η αξία της ηθικής φιλοσοφίας του Καντ έγκειται στο ότι αποβλέπει στην πραγματοποίηση μιας πιο ανθρώπινης ζωής και πιο μεγάλης δικαιοσύνης στις κοινωνικές σχέσεις, είτε εκφράζεται ως μια (απόλυτη...

Υπάρχει όμως και μια λησμονημένη πλευρά του φιλοσοφείν στην οποία οφείλουμε να εγκύψουμε με την ακριβέστερη προσοχή. Αν η φιλοσοφία προσπαθεί να φθάσει στα ριζώματα του ανθρωπίνως υπάρχειν, οδηγείται σε εύδιους τόπους, σε τόπους οι οποίοι δεν υπόσχονται βέβαια τελική ανάπαυση, αλλά ακρίβεια και πειθώ που μπορούν να αποτελέσουν αφετηρίες συνεπούς λογισμού. Ήδη ανοίγονται ορίζοντες αναθέασης κρυμμένων αληθειών οι οποίες αποτελούν την πεμπτουσία του ανθρωπίνως υπάρχειν. Ήδη ο πρωτοθαυμασμός γίνεται δημιουργική εμπνοή και ακμαίος λογισμός που διενώνει λόγο και συναίσθημα, είναι...

Οι στοχαστές που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο αντανακλούν μια παγκοσμιότητα της σκέψης. Υπήρξαν άνθρωποι που επηρέασαν με τον στοχασμό τους την οικουμενική κληρονομημένη σκέψη, ενώ το έργο τους αποτελεί μέχρι και σήμερα σπέρμα γονιμοποιό για όσους θέλουν να διαυγάσουν με έναν ουσιαστικό τρόπο τη σημερινή κατάσταση, αλλά και να οδηγηθούν σε μια πιο ριζοσπαστική θεώρηση των πραγμάτων. Ο μικρός αυτός τόμος περιέχει κείμενα Ελλήνων και ξένων διανοουμένων και μελετητών που δημοσιεύτηκαν στα αντίστοιχα αφιερώματα που έκανε η Εφημερίδα των Συντακτών. Τα κείμενα και οι εκτιμήσ...

Ο μύθος του Ηρός, αποτελεί τον επίλογο της Πολιτείας του Πλάτωνα. Θα μπορούσε ωστόσο να θεωρηθεί ως ένα αυτοτελές κείμενο που αναφέρεται στο θεμελιώδες φιλοσοφικό ερώτημα που απασχολεί διαχρονικά όλους τους ανθρώπους, σε κάθε εποχή. Πού πηγαίνει η ψυχή μας όταν πεθαίνουμε και από πού έρχεται όταν γεννιόμαστε; Προκειμένου να δοθεί μία τεκμηριωμένη απάντηση που θα μπορούσε να καταλήξει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, ο Σωκράτης συνδέει την πορεία της ψυχής μας με την λειτουργία του πλανητικού μας συστήματος και επιχειρεί να αναλύσει μία σειρά συναφών μυστηριακών αλλά και επιστημ...

Η φιλοσοφία υπήρξε διστακτική απέναντι στο φόβο. Πολλοί στοχαστές αναγνωρίζουν την παρουσία του σε καίριες στιγμές του πρακτικού μας βίου· η στάση, όμως, που υιοθετούν απέναντί του είναι συνήθως επικριτική. "Όσον αφορά το φόβο... δεν πιστεύω ότι θα μπορούσε ποτέ να είναι αξιέπαινος ή χρήσιμος", ομολογεί ο Ντεκάρτ, ακολουθώντας την παράδοση αρνητικών απόψεων περί φόβου που εγκαινίασε ο Πλάτων όταν όριζε ως αρετή την ικανότητα αντίστασης σε ό,τι πιστεύουμε ή επιθυμούμε όταν βρισκόμαστε "εν φόβοις". [...]

Παρά την αδιαμφισβήτητη επίδραση του Ludwig Wittgeinstein στη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, η θέση του στο φιλοσοφικό στερέωμα παραμένει αμφιλεγόμενη. Η εκ μέρους του απόρριψη της θεωρητικής στάσης, η μη γραμμική και μη συστηματική έκθεση των απόψεων του, ενίοτε το αφοριστικό ύφος της γραφής, ο ισχυρός προσωπικός τόνος της διδασκαλίας του, καθιστούν δύσκολη την ένταξη του στο πλαίσιο μιας ομοιογενούς, πόσον μάλλον ακαδημαϊκά προσανατολισμένης, φιλοσοφικής κατεύθυνσης. Από το άλλο μέρος, οι αναλύσεις του εντυπωσιάζουν με τον συχνά ιδιαίτερα τεχνικό και εξαντλητικά διεισδυτικό τ...