Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Ντεκάρτ έζησε κυριολεκτικά στα σύνορα δύο εποχών, μέσα στην Ευρώπη του τέλους του 16ου και των αρχών του 17ου αιώνα. Η εμφάνισή του σηματοδοτεί μια οριακή στιγμή στην ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης: το πέρασμα από τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή σκέψη στη νεότερη. Σε μια εποχή που τα πάντα εξουσιάζονται από την Εκκλησία, η οποία ορίζει την πορεία και τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, ο φιλόσοφος εμφανίζεται για να κλονίσει συθέμελα τη Σχολαστική φιλοσοφία και να στηρίξει τη φιλοσοφική σκέψη σε νέο και σταθερό έδαφος, απελευθερώνοντάς την από τη δεσποτεία της Εκκλησίας και λυ...

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η συμπλήρωση φέτος 300 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου, και 250 από τη δημοσίευση των δύο σημαντικότερων έργων του, του Κοινωνικού Συμβολαίου και του Αιμίλιου. Ο βαθύτερος λόγος, όμως, ήταν ο φόρος τιμής που ο συγγραφέας ήθελε να αποδώσει στον φιλόσοφο με τις δύο ψυχές, στον στοχαστή που ήθελε με τη γραφή (του) να απελευθερώσει τον κόσμο, πιστεύοντας συνάμα πως η γραφή αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση. Αυτό το δοκίμιο επιχειρεί να συνομιλήσει απευθείας με το έργο του Ρουσσώ και όχι με ό,τι έχει γραφτεί από άλλους...

Ήδη από το 1784 ο Kant έθεσε το ερώτημα "Τι είναι διαφωτισμός;", στρέφοντας την προσοχή του σε εκείνη τη διάσταση του χρόνου που αναδεικνύει πάντοτε το νέο, το μοντέρνο-δηλαδή, στο παρόν. Η απάντηση που έδωσε και η οποία έκτοτε κατέστη κυρίαρχη υπογράφει και επικυρώνει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του ανθρώπου. Ωστόσο, οι Stirner, Nietzsche και Foucault υπήρξαν πολύ καχύποπτοι, για να μην προσέξουν έναν άλλο γεγονός που έλαβε χώρα ταυτόχρονα με τη γέννηση του ανθρώπου: τον θάνατο του Θεού· και πολύ διορατικοί, για να μην δουν ότι η καντιανή απάντηση έμοιαζε με το απονενοημέ...

Υπόθεσή μας, την οποία τελικά και υιοθετεί η ερευνά μας αυτή, είναι ότι η πολλαπλότητα είναι η κατ' εξοχήν κατηγορία της σκέψης του Νίτσε που οντολογικά δεν ανάγεται σε τίποτε άλλο - η θέληση για δύναμη δεν είναι παρά έκφραση της ενότητας, ενοποιούσα αρχή του πρωταρχικού πολλαπλού. Έννοια-κλειδί για την διερεύνηση της προαναφερθείσας υπόθεσης αποτελεί η έννοια της μάσκας. Παράλληλα, μέσα από την πορεία της έρευνάς μας, φωτίζονται διαφορετικά: όχι μόνον η θέση της κατηγορίας της πολλαπλότητας, της θέλησης για δύναμη, της μάσκας στη σκέψη του Νίτσε, αλλά και η σχέση του Νί...

Tην ενσωματωμένη ανοησία των κυμαινόμενων εννοιών πώς την αντιμετωπίζεις; Τη δειλία του υπονοητικού λόγου; Τα αμφίσημα και ερμαφρόδιτα; Και τις ορδές του φιλολογικού μπλαμπλαλισμού; Και εκείνη την επιστημονική συμπλοκή και διαπλοκή του αναφορικού παραπομπισμού; Τη δήθεν τέχνη της επιστημονικής φιλοσοφικότητας; Τις παγίδες της κουλτούρας της καθιερωμένης ακαδημαϊκής ευπρέπειας; Το πολιτικό γλωσσικό ερπετό; Την ηθικοθρησκευτική φοβική υπνηλία; Και εδώ «...ας θυμηθούμε τις μεγάλες αγυρτείες των λέξεων...». Ξέρω ότι συμφωνείς μαζί μου. Πρώτα να δεις τη λέξη. Μετά τη λέξη στην π...

Στο βιβλίο αυτό ο αναγνώστης εισάγεται στις βασικότερες έννοιες της σκέψης του Ζακ Ντερριντά μέσα από επιλεγμένα αποσπάσματα βασικών έργων του. Ο Ντερριντά, "μια από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της πνευματικής ζωής του καιρού μας" σύμφωνα με τον Γάλλο πρώην πρόεδρο Σιράκ, ήδη πριν από το θάνατό του (2004) αναγνωριζόταν παγκοσμίως ως ο πιο σημαντικός Γάλλος φιλόσοφος στα τέλη του 20ού αιώνα. Εξέδωσε περισσότερα από σαράντα βιβλία, αποτέλεσε θέμα δύο ταινιών, προκάλεσε πληθώρα συγκρούσεων στα Μ.Μ.Ε., ενώ επηρέασε σημαντικά πλήθος επιστημών και ερευνητικών κλάδων, μεταξύ των οπ...

Μπορεί να διασωθεί η κριτική πρόθεση του Ρουσσώ χωρίς να υιοθετηθεί το ολοκληρωτικό του νεύμα; Είναι δυνατός ο εμβολιασμός του αιρετικού έναντι της αναγωγής του σε κανόνα; Η απάντηση δεν βρίσκεται ούτε στην εκλεκτική πρόσληψη του ρουσσωικού έργου, ούτε όμως στην ισοπεδωτική του δεξίωση ως αρμονικού όλου. Συνεπής στην εμπειρία από την οποία λαμβάνει την αφετηρία της, η ρουσσωική σκέψη εμφανίζεται παραδόξως εκεί όπου δεν δεσμεύεται από την απαίτηση της συνέπειας. Η αντίσταση του απελευθερωτικού περιεχομένου στον καταναγκασμό της φόρμας εκπροσωπείται από την ίδια τη μορφή τ...

"Η αγωνία της άρνησης στον Marcuse, ή περί της θεμελίωσης της κοινωνικής του φιλοσοφίας". Τι σημαίνει ότι η αγωνία της άρνησης αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής φιλοσοφίας του Marcuse; Τι σημαίνει ήδη ότι η άρνηση αποτελεί το θεμέλιο μιας κοινωνικής φιλοσοφίας; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθεί το πιο πρωταρχικό; Τι σημαίνει η άρνηση στον Marcuse; Και πως η σκέψη για την άρνηση, στον ίδιο φιλόσοφο, αναδύεται ως αγωνία της άρνησης; Προκειμένου να απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα, στη μελέτη αυτή διερευνώνται εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν αφ...

Πέντε ζωηρά επεισόδια, μη τυπικές μορφές ζωής, στο βαρδάριο-παραβαρδάριο σκηνικό της Θεσσαλονίκης, τέλη της δεκαετίας του ’50 - αρχές της δεκατίας του ’60, ξετυλίγονται το ένα μετά το άλλο στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου. Για να δώσουν τη σκυτάλη σε μια πέρα για πέρα τυπική συνέχεια: τη στοιχειώδη λογική του Δεύτερου Μέρους, με τους αφηρημένους κανόνες που είχαν, κατά βάθος, υπόψη τους οι επί σκηνής ήρωες και ηρωίδες εκείνης της επεισοδι(α)κής πραγματικότητας, κατά τις λεκτικές, και όχι μόνο, αντιδράσεις τους. Ζωντανή δράση και άκαμπτοι κανόνες σε διαλεκτική συνάντηση; Ναι, ακρ...

Αντικείμενο του βιβλίου αποτελεί η εμβάθυνση στα πορίσματα των διαδοχικών μεθοδολογικών αναζητήσεων του Bergson (1859-1941), προκειμένου να οδηγηθεί στην κατά το δυνατόν βεβαιότερη γνώση του συνόλου της πραγματικότητας. Έχοντας διαπιστώσει, με βασικό μεθοδολογικό εργαλείο την εμπειρία, σε όλες τις εκδοχές της, ότι σημαντικές οντολογικές περιοχές -η ψυχή, η ζωή, η κοινωνία, ακόμη και η ύλη- όχι απλώς μεταβάλλονται διαρκώς, με διαφορετικούς βεβαίως ρυθμούς, αλλά χαρακτηρίζονται από "ακατάπαυστη ανάδυση απρόβλεπτης καινοτομίας", ο γάλλος φιλόσοφος αρνείται να τις πραγματευθεί...

Ο Karl Popper αναζωογονεί την καντιανή ηθική της αυτόνομης βούλησης ασκώντας ριζοσπαστική κριτική στην εσενσιαλιστική δυτική μεταφυσική και τροποποιώντας το λογικό θετικισμό. Η πολεμική στον ιστορικισμό, τον ολισμό και τον Ολοκληρωτισμό, στη βάση της διαψευσιμότητας και της ανοιχτής κοινωνίας, αναδεικνύει τη μακρά παράδοση του κριτικού ορθολογισμού, οι ρίζες του οποίου ανιχνεύονται στον προσωκρατικό διαφωτισμό και τη σωκρατική άγνοια.

Οι θέσεις του Καστοριάδη αναφορικά με το ζήτημα της αυτονομίας, μέσα από τη διαπραγμάτευση των εννοιών της ψυχής και του ατόμου, αναδεικνύουν την άρρηκτη σύνδεση της οντολογίας και της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας της δημιουργίας με το πολιτικό πρόταγμα της κοινωνικής απελευθέρωσης. Το μάγμα της ανθρώπινης ψυχής, όπου τα ορθολογικά στοιχεία διατηρούνται μόνο "σαν επιπλέοντα συντρίμμια ναυαγίου σε τρικυμιώδη θάλασσα", επιλέγεται ως αφετηρία, καθώς η ατομικότητα αποτελεί το πραγματικό πολιτικό διακύβευμα της εποχής του θρυμματισμού των ταυτοτήτων και του άγριου ατομικισμού...

Η μνημειώδης και γεωμετρική αρχιτεκτονική της φιλοσοφίας του Σπινόζα μπορεί πολύ εύκολα να μας τρομάξει. Ωστόσο, η φιλοδοξία του Σπινόζα ήταν να πάρει τον αναγνώστη από το χέρι και να τον οδηγήσει προς την Ευδαιμονία, δηλαδή προς την πλήρη άνθηση των δυνατοτήτων του. Η φιλοσοφική θεωρία του είναι ένα εργαλείο, εκπληκτικά αποτελεσματικό, για να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, ενεργούμε και νιώθουμε. Πώς να κατανοήσουμε τα συναισθήματά μας; Πώς να βρούμε την ελευθερία αποδεχόμενοι τους περιορισμούς της; Πώς να μεταμορφώσουμε την θλίψη σε χαρά, την εξάρτηση σε πίστη σ...

"Δεν είναι παρά σε στιγμές που το υπάρχον άτομο μπορεί να βρεθεί σε μια κατάσταση που ενώνει το άπειρο και το περατό, κατάσταση που οδηγεί πέρα από την ύπαρξη. Αυτή η στιγμή είναι η στιγμή του πάθους (...) το πάθος για έναν υπάρχοντα άνθρωπο είναι ακριβώς η κορύφωση της ύπαρξης - όμως είναι ένα γεγονός το ότι είμαστε υπάρχοντες. Μέσα στο πάθος, το υπάρχον υποκείμενο καθίσταται άπειρο στην αιωνιότητα της φαντασίας και ωστόσο είναι συγχρόνως περισσότερο από ποτέ ο εαυτός του". Soren Kierkegaard

Τι είναι (η) άβυσσος; Αυτή, η άβυσσος, για το υποκείμενο, είναι οντολογικά, και ερμηνευτικά, κραταιή σε σχέση με το θεμέλιο και την περιπλάνηση: Γιατί, η άβυσσος είναι πάντοτε παρούσα: προηγείται της παρουσίας του θεμελίου, υπόκειται αυτού κατά την παρουσία του, αναγκάζει το υποκείμενο να κατακρημνισθεί μέσα της κατά την αποθεμελίωση / αφαίρεση του θεμελίου του. Γιατί, η άβυσσος προηγείται της περιπλάνησης, είναι η οντολογική της προϋπόθεση και παραχρήμα η πρωταρχική ερμηνευτική κατηγορία σε σχέση με αυτήν. Γιατί, η άβυσσος είναι ταυτόσημη με την πιο κρίσιμη δια...

Ο Πιερ Μασερέ ακολουθεί σε αυτή τη μελέτη το μονοπάτι που οδηγεί από τον Φουκώ στον Μαρξ και επιχειρεί να διαβάσει ορισμένες από τις κομβικές έννοιες του Μαρξ υπό το φως των αναλύσεων του Φουκώ. Παρουσιάζει έτσι μια πρωτότυπη εισαγωγή στη θεωρία του Μαρξ για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και συγχρόνως αναδεικνύει την επικαιρότητα των επεξεργασιών του Φουκώ για τις έννοιες της εξουσίας, της αντίστασης και της βιοπολιτικής. Προτείνει, σε αυτή τη βάση, την έννοια του "παραγωγικού υποκειμένου" ως ένα κομβικό σημείο συνάντησης των δύο στοχαστών και ως κλειδί για την κατανόησ...