Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Ο Μαρκ Λίλα έχει γράψει ένα νηφάλιο και οξυδερκές βιβλίο για τους πολιτικούς στοχαστές και αναλυτές της ανθρώπινης κατάστασης που έχουν αναδειχθεί σε πολιτισμικούς ήρωες της εποχής μας. Σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζει τις ιδέες τους καλύτερα από ό,τι αυτοί οι ίδιοι. Ο Λίλα προσεγγίζει τους πρωταγωνιστές του με κατανόηση, όχι όμως και με συμπάθεια. Τους παρέχει τη δυνατότητα μιας δίκαιης δίκης, βρίσκει όμως την υπεράσπισή τους ανεπαρκή. Όλοι έχουν διαπράξει -άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο- ένα αδίκημα πρώτου βαθμού: ήταν απερίσκεπτοι για τις συνέπειες των ιδεών τους"....

Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν από αυτή την πόλη, την οποία εγκατ...

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα. Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του, οι ιδέες του συζητιούνται εντονότερα από ποτέ, καθώς καθίστανται επίκαιρες από τα ίδια τα πολιτικά και υπαρξιακά προβλήματα που ανακύπτουν στην πραγματικότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Στην τιτάνεια προσπάθειά του να σκεφτεί και να διαυγάσει κάθε πεδίο και κάθε στιβάδα του είναι, ο Καστοριάδης έσπασε τα θεσμισμένα στεγανά της γνώσης, συνδυάζοντας φαινομενικά διαχωρισμένα αντικείμενα, όπως η πολιτική σκέψη και πράξη, η φιλοσοφία, η τ...

Τα κείμενα του βιβλίου γράφτηκαν με αφορμή την έκδοση αξιόλογων έργων σημαντικών συγγραφέων (όπως των Μαρσέλ Γκοσέ, Ρόναλντ Ντουόρκιν, Νίκου Πουλαντζά, Αλμπέρ Καμύ, Τέρι Ίγκλετον, Ζίγμουντ Μπάουμαν, Τσβετάν Τοντορόφ, Σιμόν Βέιλ, Πιερ Ροζανβαλόν, κ.ά), που προσφέρουν ένα ισχυρό ερέθισμα για θεωρητικό και πολιτικό αναστοχασμό. Το κοινό νήμα που διαπερνά τα κείμενα του βιβλίου είναι η αναζήτηση πνευματικών αντίδοτων στην αποθάρρυνση και τη μοιρολατρική παραίτηση μπροστά στο σύνδρομο αδυναμίας της πολιτικής, που γεννάει η βαθιά κρίση που ζούμε. Η κρίση κατέδειξε, μεταξύ άλλω...

Το βιβλίο περιέχει δύο δοκίμια: 1) Δοκίμιο για τον φιλόσοφο Κώστα Παπαϊωάννου και β) δοκίμιο για τον Γάλλο μυθιστοριογράφο Αντρέ Μαλρώ

Στην εποχή μας η φιλοσοφία λογίζεται μάλλον ως θεωρητική επιστήμη παρά ως πρακτική ή τρόπος ζωής. Στην αρχαιότητα, ωστόσο, ο Σωκράτης εφοδίασε τους Έλληνες και τους Ρωμαίους φιλοσόφους με το πρότυπο του γνήσιου φιλοσοφικού βίου. Η ιδέα του φιλοσοφικώς ζην, και η φιλοσοφία ως τέχνη του βίου, αν και παραμελημένη σήμερα από τους επαγγελματίες φιλοσόφους, έχει επιβιώσει στο έργο μεγάλων σύγχρονων στοχαστών όπως ο Μονταίνι, ο Νίτσε και ο Φουκώ. Και οι τρεις χρησιμοποίησαν τον φιλοσοφικό στοχασμό ως ένα μέσο αυτοκαθορισμού· και οι τρεις τον αξιοποίησαν για να διερευνήσουν με ποιο...

Αντιμετωπίζοντας το "πρόβλημα της εισαγωγής στη φιλοσοφία" που τόσο απασχολούσε τον ίδιο τον Χέγκελ, ο συλλογικός αυτός τόμος φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως εισαγωγή στη μελέτη της Φαινομενολογίας του πνεύματος.. Όμως πώς να "εισαγάγει" κανείς σε ένα έργο που στις σελίδες του διακηρύσσεται απερίφραστα ότι "το αληθές είναι το όλον"; Πώς να συνοψίσει μερικά μόνο στοιχεία του, όταν αυτά, για τον Χέγκελ, αποκτούν το αληθινό τους νόημα μόνο μέσα στη συνολική φιλοσοφική έκθεση; Ανταποκρινόμενοι στην πρόκληση, διακεκριμένοι έλληνες και ξένοι μελετητές παρουσιάζουν εδώ τη Φαινομε...

Η συλλογική αυτή ιστορία της φιλοσοφίας διαφέρει σε ουσιαστικά σημεία από τις παραδοσιακές. Δεν υποτάσσει τη φιλοσοφική παράδοση στην οπτική γωνία ενός μόνο ερμηνευτή ούτε την βλέπει ως αυτόνομο και κλειστό σύστημα εννοιών και προβλημάτων. Αντίθετα, τα κεφάλαια του έργου είναι γραμμένα από διάφορους ειδικούς, κι αυτό εξασφαλίζει την πολυφωνία των απόψεων και την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων και των μεθόδων, δίνοντας αντίστοιχους ερεθισμούς στον αναγνώστη. Επιπλέον οι κατευθύνσεις της φιλοσοφικής σκέψης συσχετίζονται με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματ...

Η συλλογική αυτή ιστορία της φιλοσοφίας διαφέρει σε ουσιαστικά σημεία από τις παραδοσιακές. Δεν υποτάσσει τη φιλοσοφική παράδοση στην οπτική γωνία ενός μόνο ερμηνευτή ούτε την βλέπει ως αυτόνομο και κλειστό σύστημα εννοιών και προβλημάτων. Αντίθετα, τα κεφάλαια του έργου είναι γραμμένα από διάφορους ειδικούς, κι αυτό εξασφαλίζει την πολυφωνία των απόψεων και την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων και των μεθόδων, δίνοντας αντίστοιχους ερεθισμούς στον αναγνώστη. Επιπλέον οι κατευθύνσεις της φιλοσοφικής σκέψης συσχετίζονται με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματ...

Τι είναι η φιλοσοφία; Το ερώτημα είναι ήδη φιλοσοφικό, εν πάση περιπτώσει μπορεί να είναι (κανένα ερώτημα δεν είναι φιλοσοφικό από μόνο του: είναι φιλοσοφικό μόνο εντός μιας προβληματικής, η οποία του δίνει το νόημά του και την εμβέλεια-σημασία του), γεγονός που εξηγεί γιατί υπάρχουν τόσο πολλές διαφορετικές απαντήσεις. Από αυτό το βιβλίο, που εντάσσεται σε μια εγκυκλοπαιδική σειρά, θα προσδοκούσε κανείς παρ' όλα αυτά μιαν οικουμενική απάντηση, έστω και σχολική, η οποία θα διαφώτιζε το ευρύ κοινό χωρίς να δυσαρεστήσει τους ειδικούς. Αλλά ποια είναι αυτή η απάντηση; Δεν αρκε...

Η "Φιλοσοφία" είναι ιδανικό βιβλίο για όποιον θέλει να ανακαλύψει και να κατανοήσει τη φιλοσοφία ή να εμπλουτίσει τις φιλοσοφικές του γνώσεις. Αποτελείται από είκοσι οκτώ κεφάλαια που μπορούν να διαβαστούν με οποιαδήποτε σειρά, ανάλογα με τις προτιμήσεις, τις ανάγκες ή τις επιλογές του κάθε αναγνώστη. Παρουσιάζει τη σκέψη των μεγαλύτερων φιλοσόφων, από τους κλασικούς μέχρι τους σύγχρονους: Πλάτων, Αριστοτέλης, Ντεκάρτ, Σπινόζα, Καντ, Χέγκελ, Βιτγκενστάιν, Χάιντεγγερ, αλλά και Άρεντ, Ρωλς, Ρόρτυ, Σαρτρ, Λεβινάς, Φουκώ, Λακάν, Ντερριντά. Αναφέρεται επίσης στα ζητήμ...

Ο άνθρωπος δεν έχει κατανοήσει την ανωτερότητά του, τη συμπαντικότητά του και τη μοναδικότητά του μέσα στον κόσμο. Και τούτο διότι δεν νίκησε το μοναδικό εχθρό του, που είναι ο ίδιος ο εαυτός του, η μη γνώση του οποίου τον έβγαλε έξω από τον κόσμο των "Ιδεών" και τον οδήγησε στη σπηλιά του κόσμου των "σκιών". Ο άνθρωπος δεν τελειώνει, ως ύπαρξη, αλλά Φύσει, Γνώσει και Εντελεχεία μπορεί να εξελίσσεται από το ενθάδε "Είναι" στο εκείσε "Συνείναι" και εκείθεν στο επέκεινα "Υπερείναι" ή στο "Απόλυτο Είναι". Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος, αν δεν αποκτήσει την ελευθερία του και την αυ...

Η Φιλοσοφία της Αναγέννησης -η φιλοσοφία, δηλαδή, του 15ου και 16ου αιώνα- σε αντίθεση με τις πολιτικές και θρησκευτικές εξελίξεις, τη λογοτεχνία και την τέχνη της ίδιας περιόδου, και σε αντίθεση με τη Φιλοσοφία της κλασικής Αρχαιότητας, δεν αποτέλεσε αντικείμενο σοβαρής ιστορικής μελέτης παρά μονάχα κατά τα τελευταία εκατό περίπου χρόνια. Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται το περίπλοκο αντικείμενο της αναγεννησιακής Φιλοσοφίας με συντομία, έτσι ώστε και να μπορεί να διαβαστεί χωρίς διακοπές, αλλά και να χρησιμοποιηθεί ως βιβλίο αναφοράς. Εξετάζει την σχέση της αναγεννησιακής...

H φιλοσοφική πρακτική του Αυστριακού φιλοσόφου Ludwig Wittgenstein (1889-1951) δεν αποτελεί μονάχα ριζική απομάκρυνση από την παραδοσιακή, ιδίως την ακαδημαϊκή, φιλοσοφία, αλλά και μια από τις σκοτεινότερες, αδιαφανέστερες και αινιγματικότερες φιλοσοφικές διδασκαλίες. Ο Wittgenstein ισχυρίζεται ότι το νόημα των όσων λέμε βρίσκεται στη χρήση της γλώσσας, ότι δεν τον ενδιαφέρουν οι θεωρίες και οι εξηγήσεις, και ότι τα φιλοσοφικά προβλήματα δεν επιδέχονται λύση ή θεωρητικο-τεχνική πραγμάτευση, αλλά διάλυση και θεραπεία. Εντούτοις, τι ακριβώς σημαίνουν τέτοιες δηλώσεις; Πώς επι...

Ένα από τα θεμελιώδη γνωρίσματα της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού είναι ότι, ενώ αναζητεί με πάθος την πρόοδο, ενώ επιδιώκει να συντρίψει τις αρχαίες πλάκες του Νόμου και να φτάσει σε μια τελείως νέα διανοητική συγκρότηση της ύπαρξης, μολαταύτα επανέρχεται συνεχώς στα πρωταρχικά, φιλοσοφικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Ήδη ο Καρτέσιος είχε αντικρούσει τη μομφή ότι αποσκοπούσε να θεμελιώσει μια εντελώς "νέα" φιλοσοφία, αντιτείνοντας ότι η θεωρία του, επειδή βασίζεται σε αυστηρά ορθολογικές αρχές, επειδή στηρίζεται αποκλειστικά στον Λόγο, έχει ως εκ τούτου και το δικαίωμα να αξι...

Το 1947, στην Ελβετία, δύο χρόνια μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τόμας Μαν δίνει την ανά χείρας περίφημη διάλεξη -που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά- με θέμα τη φιλοσοφία του Φρίντριχ Νίτσε "υπό το φως της εμπειρίας" αυτού του πολέμου. Ο νομπελίστας πεζογράφος ανατέμνει δεξιοτεχνικά το πολυδιάστατο έργο του φιλοσόφου, στο πρόσωπο του οποίου αντικρίζει αφενός έναν αγαπημένο πνευματικό ήρωα των νεανικών του χρόνων, αφετέρου έναν επικίνδυνο στοχαστή, που με τις αντιδημοκρατικές ιδέες του συνέβαλε με τον δικό του τρόπο στην τραγική πορεία της Ευρώπη...

Σε αυτό το πρωτότυπο και σύνθετο έργο παρουσιάζεται η φιλοσοφία των σημαντικότερων πρώιμων χριστιανών φιλοσόφων, όπως ο Ιουστίνος, ο Κλήμης, ο Τερτυλλιανός, ο Ωριγένης, ο Βασίλειος, ο Γρηγόριος Νύσσης κ.ά. Υποστηρίζεται συχνά ότι οι χριστιανοί φιλόσοφοι οικειοποιήθηκαν, προσάρτησαν, ακολούθησαν ή ενσωμάτωσαν πλατωνικές, περιπατητικές ή στωικές απόψεις. Αρκετές μελέτες κάνουν λόγο για την οικειοποίηση του Πλάτωνα από τους χριστιανούς, τη χριστιανική χρήση του Αριστοτέλη ή τον στωικισμό των Πατέρων της Εκκλη­σίας. Αυτή η προσέγγιση όμως είναι απλουστευτική. Οι χριστιανοί στ...

Η φιλοσοφία του Χάιντεγκερ Στο δοκίμιο "Η φιλοσοφία του Χάιντεγκερ" ο Χρήστος Μαλεβίτσης παρέχει μιά εμπεριστατωμένη εικόνα της φιλοσοφικής σκέψης ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής μας. Η σπουδαιότητα της σκέψης του Χάιντεγκερ έγκειται στο ότι θέτει τον άνθρωπο μπροστά στα πιο κρίσιμα ιστορικά και οντολογικά του προβλήματα. Έτσι τον καθιστά υπέρμαχο του έσχατου νοήματος της ανθρώπινης παρουσίας στον κόσμο. Πολιτεία και ερημιά Η πολιτεία και η ερημιά συνθέτουν την οντολογία του κοινωνικού ανθρώπου. Σήμερα το πρόβλημα της "πολιτείας" μεγενθύνεται μέχρι...