Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Η ένδεια του ιστορικισμού" είναι δίχως αμφιβολία ένα από τα σημαντικότερα και περισσότερο συζητημένα έργα φιλοσοφίας και μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών του 20ού αιώνα, στο οποίο φανερώνονται η βαθύτητα, η σαφήνεια και ο πλούτος της πολιτικής και κοινωνικής σκέψης του Καρλ Πόππερ. Ο Πόππερ παρουσιάζει και αναλύει τις παρανοήσεις στις οποίες είναι θεμελιωμένος ο ιστορικισμός, μέσα από μια ανηλεή κριτική των επιστημολογικών του προϋποθέσεων. Αν όμως στην "Ένδεια του ιστορικισμού" δούμε απλώς μια καινοτόμο πραγματεία αναφερόμενη στην επιστημολογία των κοινωνικών επιστημ...

Η γνωσιακή επιστήμη (cognitive science) μελετά τον ανθρώπινο νου ως δομή στην οποία εισρέουν αισθητηριακά ερεθίσματα και από την οποία εκρέουν σημασίες. Κατά συνέπεια, ο άνθρωπος ζώντας σ' έναν κόσμο σημασιών και σκοπιμοτήτων, αναγωγικά, φθάνει στα ακόλουθα ερωτήματα: Ποιο είναι το κριτήριο της σημασίας; Ποιο είναι το μέτρο της αλήθειας; Τα ερωτήματα αυτά βρίσκονται στο επίκεντρο και του φιλοσοφικού στοχασμού. Η φιλοσοφία είναι μια επιλογή της συνείδησης για ελεύθερη ζήτηση της αλήθειας ως κριτηρίου της σημασίας με σκοπό την ανεύρεση του εσχάτου νοήματος του "είναι". Η ορθό...

"Το κατόρθωμα του Θαλή", παρατηρεί ο W.K.C. Gurhrie, "έχει παρουσιαστεί από τους ιστορικούς μέσα από δύο εντελώς διαφορετικές θεωρήσεις: από τη μία, ως θαυμαστός πρόδρομος της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, και από την άλλη ως τίποτα περισσότερο από μια ολοφάνερη εκλογίκευση ενός μύθου". Σύμφωνα με τον ίδιο τον Guthrie, μπορεί κανείς να πει ότι "οι ιδέες του Θαλή και των άλλων Μιλήσιων δημιούργησαν μια γέφυρα μεταξύ δύο κόσμων -τον κόσμο του μύθου και τον κόσμο του νου". Ο Dmitri Panchenko υποστηρίζει ότι ο Θαλής ήταν τόσο φιλόσοφος όσο και επιστήμονας και μπορεί να θεωρη...

Ο επιστήμονας, στο μέτρο που παράγει επιστημονικό έργο, αποτελεί παράγοντα πολιτισμικής διαμόρφωσης, επιδρώντας θετικά ή αρνητικά στην εξέλιξη της κοινωνικής δομής. Λόγω αυτού του ρόλου του δεν μπορεί να υπαινίσσεται και να επικαλείται την ουδετερότητα της επιστήμης, μένοντας έξω από τη διαμόρφωση του εκάστοτε θεολογικού ή κοινωνικού γίγνεσθαι. Αυτό το οποίο γνωρίζουν πολύ καλά οι μελετητές της ιστορίας των επιστημών είναι ότι: το τέλος μιας μεγάλης επιστημονικής επανάστασης σηματοδοτεί την αρχή μεγάλων κοινωνικών ανακατατάξεων. Η μεγάλη επιστημονική επανάσταση που συντελέσ...

[...] Περισσότερο όμως πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να μας προβληματίσει η εισβολή του ανορθολογισμού στους χώρους της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Η εισβολή αυτή έχει βέβαια της απαρχές της σε μια απόλυτα δικαιολογημένη αμφισβήτηση της ιδεολογίας του Διαφωτισμού. Αρκετοί πράγματι φιλόσοφοι διαπίστωσαν τις δυσκολίες ή και την αδυναμία εφαρμογής στις επιστήμες του ανθρώπου των μεθόδων που είχαν προαγάγει οι επιστήμες της φύσης, και συνακόλουθα, αναζήτησαν άλλους τρόπους προσέγγισης και κατανόησης των ψυχικών και κοινωνικών φαινομένων. Άλλοι πάλι αποδύθηκαν σε μια εύστοχη κριτ...

Το παρόν βιβλίο περιέχει τρία αστρονομικά έργα από τα οποία, το πρώτο κατά σειρά, ο "Αναφορικός" του Υψικλέους, και το τρίτο, το "Περί του παντός" του Αχιλλέως Τατίου, αποτελούν ίσως τμήματα ευρύτερων έργων. Το δεύτερο, το "Εις τα Αράτου φαινόμενα" του Ερατοσθένους, σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές δεν είναι γνήσιο του Ερατοσθένους. Διάφορες όμως πρόσφατες γλωσσολογοστατικές μελέτες το κατατάσσουν στα γνήσια έργα. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα, Ευάγγελος Σπανδάγος)

Το βιβλίο παρακολουθεί την παράλληλη ανάπτυξη και την αλληλεπίδραση φιλοσοφίας και επιστήμης στην αρχαία Ελλάδα. Προσπαθεί να προσδιορίσει με ποιον τρόπο κατοχυρώνει την αυτονομία της η αρχαία ελληνική επιστήμη, τι είδους σχέσεις διατηρεί με τη φιλοσοφία, αλλά και πώς οριοθετείται από τις διαδεδομένες ψευδοεπιστήμες (αστρολογία, ονειροκριτική) της ύστερης αρχαιότητας. Η ιστορική περίοδος που καλύπτει ξεκινά από τα χρόνια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και φθάνει μέχρι το τέλος της ελληνικής αρχαιότητας. Φιλοδοξία του βιβλίου είναι να φέρει στο προσκήνιο εκείνες τις ιδιαίτ...

Η έκδοση του έργου στα ελληνικά αντιπροσωπεύει ένα ορόσημο στη συνεργασία μεταξύ φιλοσόφων της επιστήμης από την Αθήνα και το Πίτσμπουργκ: για περισσότερο από 10 χρόνια τώρα, φιλόσοφοι από τις δύο χώρες ένωσαν τις δυνάμεις τους για να διδάξουν φοιτητές και να μάθουν ο ένας από τον άλλον. Τα έντεκα κεφάλαια του βιβλίου αντιπροσωπεύουν πολλές ώρες συζητήσεων, αμοιβαίου σχολιασμού, εποικοδομητικής κριτικής και γόνιμης αλληλεπίδρασης μεταξύ όλων των συγγραφέων. Κίνητρο για την συγγραφή τους ήταν η κοινή διαπίστωση ότι έλειπε μια εκσυγχρονισμένη επισκόπηση ολόκληρου του πεδίου τ...

- Πόσο αντικειμενική είναι η πραγματικότητα που βιώνουμε; - Ποια είναι η αληθινή φύση του χρόνου; - Υπάρχουν παράλληλα σύμπαντα; - Υπάρχει πραγματικά η "συνείδηση" και, εάν ναι, που εδρεύει; - Ο άνθρωπος εμφανίστηκε στο Σύμπαν για κάποιο συγκεκριμένο λόγο ή μήπως τελικά "ο Θεός παίζει ζάρια"; - Τι ισχύει για το κάρμα και την μετενσάρκωση; - Μπορεί ο διαλογισμός να μας οδηγήσει στην ανάληψη δράσης για ένα καλύτερο κόσμο; - Θα μπορέσουν ποτέ οι υπολογιστές να αποκτήσουν συνείδηση, υποκαθιστώντας τους ανθρώπους; - Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η σωστή χρήση των επιτευγμάτ...

Ο Πυθαγόρας δεν είναι μόνο το σημαντικότερο όνομα στην ιστορία της φιλοσοφίας πριν τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα· είναι επίσης μια από τις πλέον γοητευτικές και μυστηριώδεις μορφές της αρχαιότητας. Ο Πυθαγόρας ήταν φημισμένος στην αρχαία παράδοση ως μαθηματικός και φιλόσοφος των μαθηματικών, και το όνομά του εξακολουθεί να συνδέεται με τα σπουδαιότερα θεωρήματα στον τομέα της γεωμετρίας. Ο Αριστοτέλης ισχυρίζεται ότι η φιλοσοφία του ίδιου του Πλάτωνα είχε επηρεαστεί βαθύτατα από τη Πυθαγόρεια διδασκαλία, ενώ μεταγενέστεροι συγγραφείς θεώρησαν τον Πυθαγόρα ως τον δημιουργό της...

Η επιστήμη, ισχυρίζονται σήμερα, είναι "αντικειμενική" και "ουδέτερη". Ένα χάσμα πρακτικά ανυπέρβλητο, σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, διαχωρίζει τον επιστημονικό ορθολογισμό από τον καταραμένο χώρο του "ανορθολογισμού". Σε μια κοινωνία, όπως η δική μας, ταγμένη στην τεχνική επιστήμη και υποταγμένη στην αποδοτικότητα και την τεχνοκρατία, είναι εντελώς κατανοητή αυτή η εμμονή, να διασφαλιστεί η υπεροχή του ορθολογισμού. Φυσικά, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η επιστημονική ενασχόληση σε ορισμένα επίπεδα απαιτεί αυστηρά ορθολογική σκέψη, μετρήσεις και πειράματα. Ο ορθολογικός πο...

Το 1927, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν επισκέφθηκε τον Ζίγκμουντ Φρόιντ στο Βερολίνο. Στα 47 του ο Αϊνστάιν ήταν το κορυφαίο σύμβολο των φυσικών επιστημών, ενώ ο Φρόιντ, στα 70 του, ήταν το αντίστοιχό του στις κοινωνικές επιστήμες. Όταν ένας φίλος του Αϊνστάιν τού πρότεινε να δοκιμάσει την ψυχανάλυση, εκείνος απάντησε: "Θα σε λυπήσω, καλέ μου, όμως προτιμώ σαφώς να παραμείνω στο σκοτάδι κάποιου που δεν έχει ψυχαναλυθεί". Ο Φρόιντ, μετά τη συνάντησή του με τον Αiνστάιν, σημείωσε: "Καταλαβαίνει από ψυχολογία όσο καταλαβαίνω εγώ από φυσική, οπότε... είχαμε μια πολ...

Η φιλοσοφία της επιστήμης αποτελεί έναν από τους πιο ενδιαφέροντες τομείς του σύγχρονου στοχασμού. Ως ανεξάρτητος κλάδος αναπτύχθηκε στο τέλος του δέκατου ένατου και στις αρχές του εικοστού αιώνα, ιδιαίτερη όμως άνθιση άρχισε να γνωρίζει στις δεκαετίες του '30-'40. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται στην καρδιά του σύγχρονου προβληματισμού, εφόσον τα θέματα που αφορούν στο χαρακτήρα και τη φύση της επιστήμης, στην εγκυρότητα της επιστημονικής μεθόδου, στον προσδιορισμό κριτηρίων για την οριοθέτηση της επιστημονικής γνώσης, και στον ορισμό της επιστημονικής αλήθειας -για...

Γιατί πιστεύουν τόσοι άνθρωποι στην τηλεπάθεια, στους μάγους, στις προηγούμενες ζωές, στις απαγωγές από εξωγήινους και στα φαντάσματα; Τι έχει οδηγήσει στη διάδοση της "επιστημονικής" εκδοχής της βιβλικής δημιουργίας, του αποκαλούμενου "επιστημονικού δημιουργισμού" και στην πεποίθηση ότι ποτέ δεν συνέβη το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα; Γιατί στην εποχή αυτή την, υποτίθεται, επιστημονικά φωτισμένη μοιάζουμε να βρισκόμαστε σε μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη σύγχυση παρά ποτέ; Ο ιστορικός της επιστήμης Μάικλ Σέρμερ ερευνά τους λόγους για τους οποίους τα αλλόκοσμα φαινόμενα και οι αιρέσεις...

Υπάρχουν άραγε και σε τι συνίστανται οι ψυχικές νόσοι; Υφίστανται άραγε νομοτέλειες της ανθρώπινης ψυχοπαθολογίας και σε τι συνίσταται η αιτιότητά της; Ποια είναι και πώς προσδιορίζεται η σημασία των εννοιών και προτάσεων της επιστημονικής Ψυχοπαθολογίας; Τι είναι τα ψυχοπαθολογικά δεδομένα και οι ψυχοπαθολογικές υποθέσεις και θεωρίες; Σε τι συνίσταται και πώς διενεργείται ο έλεγχος των ψυχοπαθολογικών υποθέσεων και θεωριών; Σε τι συνίσταται και πώς διενεργείται η επιστημονική εξήγηση της ανθρώπινης ψυχοπαθολογίας; Στο παρόν βιβλίο επιχειρείται ακριβώς η αυστηρή διατύπωση...

Κατά πόσον η ραγδαία ανάπτυξη των Θετικών Επιστημών που σημειώθηκε τον 20ό αιώνα έχει επηρεάσει την ευρύτερη φιλοσοφική σκέψη και τη γενικότερη αντίληψη για τη ζωή και το σύμπαν; Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται τα κείμενα του κύκλου των ομιλιών "Φιλοσοφία και θετικές επιστήμες στον 20ό αιώνα" όπου γίνεται αναφορά στις σύγχρονες θεωρίες των Θετικών Επιστημών (Κβαντική Θεωρία, Θεωρία του Χάους, Θεωρία της δομής της ύλης, κ.ά.). Παράλληλα παρουσιάζονται τα σύγχρονα επιτεύγματα της Γενετικής αλλά και τα βιοηθικά και φιλοσοφικά διλήμματα που προκύπτουν από την εφαρμογή τους....

Το έργο "Παν-φιλοσοφία" διερευνά και καλύπτει συνοπτικά θέματα της Φιλοσοφίας της Ιστορίας, της Επιστήμης, της Τέχνης, της Οικονομίας, του Δικαίου, της Γλώσσας και του Πολιτισμού από την προϊστορική περίοδο μέχρι των ημερών μας, του 21ου αιώνα. Μελετά με συνοπτικό τρόπο θέματα εισαγωγής στη φιλοσοφία, όπως τα αντιμετώπισαν οι Αρχαίοι λαοί και κυρίως οι Αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι εχάραξαν την φιλοσοφική πορεία όλων των εποχών και τροφοδότησαν την φιλοσοφική σκέψη όλων σχεδόν των διανοητών και φιλοσόφων όλων των εποχών. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

1946: H απαρχή της εποχής των υπολογιστών. Τα πιο λαμπρά μυαλά της επιστήμης του 20ού αιώνα συγκεντρώνονται στο αναγνωρισμένου κύρους Ινστιτούτο Ανώτερων Μελετών του Πρίνστον, στο Νιου Τζέρσεϊ, ένα ανεξάρτητο ίδρυμα αφιερωμένο εξολοκλήρου στην αναζήτηση της καθαρής γνώσης. Για τα εξέχοντα μέλη του το Iνστιτούτο είναι ένας παράδεισος της διανόησης, προστατευμένος από τις έγνοιες και τις συμφορές του έξω κόσμου. Όμως,... ακόμη και στον "παράδεισο" υπάρχουν ανησυχίες. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν -ο σπουδαιότερος φυσικός του 20ού αιώνα- εκμυστηρεύεται στον Κουρτ Γκέντελ, τον μ...

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε αναντίρρητα ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του εικοστού αιώνα, ένας βαθύνους και οξυδερκής μελετητής της κοινωνίας και της πολιτικής, αλλά και της ψυχανάλυσης και της επιστήμης. Η άρρηκτη σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης, η σημασία της συνειδητοποίησης αυτής της σχέσης αλλά και των διακριτών ρόλων της φιλοσοφίας και της επιστήμης στην κοινωνία και κατ' επέκταση στην ιστορία του ανθρωπίνου πολιτισμού, καθώς και η αγωνία του Καστοριάδη για τους προσανατολισμούς και την πορεία αυτών των δυο πνευματικών δραστηριοτήτων στην εποχή μας, αποτελ...