Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο βιβλίο παρουσιάζεται με αναλυτικό και κριτικό τρόπο η φιλοσοφική θεωρία για τη φυσική επιστήμη του γάλλου φυσικού, ιστορικού και θεωρητικού της επιστήμης Pierre Duhem (1861-1916). Ο Duhem εξετάζει τον σκοπό και τη δομή της φυσικής θεωρίας αναδεικνύοντας τα χαρακτηριστικά και τον ρόλο της. Η επιστημολογική θεωρία του Duhem είναι πολυδιάστατη, αποτελεί ένα ιδιόμορφα διαλεκτικό αλλά και προβληματικό συνταίριασμα θετικισμού-ρεαλισμού, ενώ συνάμα αναδεικνύει την Ιστορία ως το αναπόδραστο ερμηνευτικό πλαίσιο κατανόησης του επιστημονικού γίγνεσθαι. Αποτελεί, έτσι, τον εμβρυακό...

Η ανά χείρας μελέτη αποτελεί μια επισκόπηση των σημαντικότερων εξελίξεων στη γνωσιολογία, την επιστημολογία και τη φιλοσοφία της επιστήμης του 20ού αιώνα. Εδώ, δεν ακολουθούμε τη συνήθη εγχειριδιακή τακτική, όπου τα θέματα συζητιούνται από μια ανασυγκροτημένη σκοπιά, χωρίς κανένα ιστορικό υπόβαθρο μέσα στο οποίο εμφανίζονται, αλλά την αντιστρέφουμε: Παρουσιάζουμε τα θέματα μέσα στο ιστορικό πλαίσιο όπου αναδείχτηκαν και υποστηρίχτηκαν. Κάθε κεφάλαιο συνοδεύεται από ένα χρονολόγιο και έναν μικρό βιβλιογραφικό οδηγό. Ο σκοπός του είναι να βοηθήσει τον αναγνώστη να τοποθετ...

Αγαπητέ μου φίλε, σε ευχαριστώ πολύ που μου επέτρεψες να διαβάσω το βιβλίο που πρόσφατα ολοκλήρωσες, με τίτλο "Η ύλη και το πνεύμα". Είναι ένα λαμπρό βιβλίο, το οποίο, κατά την άποψή μου, δεν έχει ανάλογό του σε ότι αφορά την περιεκτικότητα και το βάθος της ανάλυσής του. Η ριζοσπαστική σου προσέγγιση και ο εμβριθώς διαλεκτικός τρόπος με τον οποίο πραγματεύεσαι μια ευρεία γκάμα περίπλοκων προβλημάτων είναι υποδειγματικά, από κάθε πλευρά. Ελπίζω να το διαβάσουν πάρα πολλοί άνθρωποι, όχι μόνο στη Γαλλία και στην Ελλάδα, αλλά παντού. Γιατί ο τρόπος που διαπραγματεύεσαι τα ζητήμ...

Ο Καρλ Πόππερ συγκαταλέγεται στους δημιουργικότερους στοχαστές του 20ού αιώνα, καθώς υπήρξε ένας από τους φιλοσόφους που άσκησαν σημαντική επίδραση στη σύγχρονη εποχή. Στο παρόν βιβλίο, που ολοκλήρωσε το Σεπτέμβριο του 1994, λίγο πριν από το θάνατό του, προσεγγίζει τα θέματα που κυριαρχούν στο έργο ολόκληρης της ζωής του: Ζητήματα σχετικά με τη γνώση, το ρόλο και τους περιορισμούς της επιστήμης, το πρόβλημα σώματος-ψυχής, την ειρήνη, την ελευθερία, το νόημα της Ιστορίας, την ευθύνη των διανοουμένων, τη δημοκρατία, την ανοιχτή κοινωνία και τους εχθρούς της. Για μια ακόμη φο...

Πως δημιουργήθηκε το Σύμπαν; Υπάρχει κάποια θεμελιώδης συνθήκη του Σύμπαντος; Τι είναι η ύλη και η ενέργεια; Τι είναι ο χώρος και ο χρόνος; Τι σχέση έχουν το παρελθόν και το μέλλον; Ποια είναι η δομή της ύλης; Τι είναι οι δυνάμεις; Πώς δημιουργήθηκαν τα άστρα και τα άλλα ουράνια σώματα; Πώς γεννήθηκε η ζωή στη Γη; Πώς διαμορφώθηκε η ατμόσφαιρα και το βιολογικό περιβάλλον; Πώς έγινε η εξέλιξη των ειδών; Πώς έγινε η διαμόρφωση των φύλων; Πώς διαφοροποιήθηκαν οι άνθρωποι φυλετικά; Πώς αναπτύχθηκε η νόηση και η επικοινωνία στον άνθρωπο; Πώς διαμορφώθηκε η ανθρώπινη ψυχολογία; Τ...

Το βιβλίο αυτό προσεγγίζει με κατανοητό και ευχάριστο τρόπο τις 50 σημαντικότερες επιστημονικές θεωρίες! Ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται η επιστήμη έχει σημασία για όλους μας. Οι σημαντικές αποφάσεις δεν θα πρέπει να λαμβάνονται αποκλειστικά από επιστήμονες. Θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα ευρύτερης δημόσιας συζήτησης. Ωστόσο για να γίνει αυτό θα πρέπει όλοι μας να έχουμε μια αντίληψη των βασικών επιστημονικών ιδεών. Και, βέβαια, πέρα από τις πρακτικές τους εφαρμογές, αυτές οι ιδέες θα πρέπει να αποτελούν μέρος της κοινής μας κουλτούρας. Οι μεγάλες επιστημονικ...

Μέσα από την οπτική των σπουδών επιστήμης και τεχνολογίας, ο συλλογικός αυτός τόμος επικεντρώνεται στο επιστημονικό εργαστήριο ως κατεξοχήν χώρο παραγωγής γνώσης στις φυσικές κυρίως επιστήμες και τις επιστήμες της ζωής. Η έμφαση δίνεται στις μεταλλάξεις που υφίσταται ο φυσικός χώρος του επιστημονικού εργαστηρίου σε μια διάρκεια πέντε αιώνων. Οι αλλαγές αυτές οδηγούν ταυτόχρονα στο μετασχηματισμό των πολιτικών συνεργασίας μεταξύ των επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων, της ιεραρχικής δομής των ερευνητικών ομάδων με βάση το φύλο και πολύ περισσότερο της ίδιας της επιστημονικ...

Όταν η καινοφανής επιστήμη της πολυπλοκότητας βρίσκει την εφαρμογή της στην ανάλυση της κοινωνίας. Τα περισσότερα βιβλία σχετικά με τη θεωρία του χάους και της πολυπλοκότητας πραγματεύονται το θέμα τους υπό το πρίσμα της φυσικής, της χημείας, των μαθηματικών, της βιολογίας και του μάνατζμεντ. Αντίθετα, σε αυτό το κριτικό δοκίμιο η συγγραφέας εστιάζει στην κοινωνική σκέψη, όπως αυτή επαναπροσδιορίζεται υπό την επίδραση των επιστημών της πολυπλοκότητας, καλύπτοντας έτσι ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. Κυρίως, όμως, υπερβαίνοντας την απλή παράθεση των πολλαπλών ερμηνευ...

Η νεωτερικότητα δεν είναι μια εποχή με αυστηρά χρονολογικά όρια, αλλά μάλλον ένα πλέγμα μεθοδολογικών παραδοχών και αξιολογικών δεσμεύσεων που δεν παράγουν κανένα καθολικά αποδεκτό ή υποχρεωτικό πλαίσιο για τον στοχασμό και την πράξη. Η θεμελιακή της προϋπόθεση είναι η ριζική αποδέσμευση της συνείδησης από την παραδοσιακή αυθεντία και το δικαίωμα κριτικής όλων των παραδεδομένων τρόπων του σκέπτεσθαι και ζην. Το παρόν βιβλίο είναι ένα πανόραμα των εννοιολογικών αναζητήσεων που οδήγησαν στην κρίσιμη αυτή καμπή του πολιτισμού με έμφαση κάθε φορά στο ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιό...

Το ερώτημα "αν υπάρχει θεός" είναι πολλαπλά άτοπο. Κατά πρώτον, για τη θεολογική, και ειδικότερα τη χριστιανική σκέψη, καθώς εκείνη προσεγγίζει τον θεό λατρευτικά και υπερβατικά, δίχως ενδιαφέρον ανάπτυξης επιστημονικής επιχειρηματολογίας, προς απόδειξη μιας ακράδαντης γι' αυτήν βεβαιότητας. Περαιτέρω είναι άτοπο το ερώτημα τούτο και για τον πιστό, αφού εκείνος ακράδαντα νιώθει την ευλογία του θεού, ως πραγματικότητα της δικής του ύπαρξης, και με εμπιστοσύνη δέεται να του σταθεί η θεία χάρη σκεπή και προστασία του ίδιου και των αγαπημένων του. Είναι άτοπο το ερώτημα ε...

Στο βιβλίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα το διάσημο έργο του Σοβιετικού μαρξιστή φυσικού, ιστορικού και φιλοσόφου Boris Hessen (1893-1936). Οι κοινωνικές και οικονομικές ρίζες των Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας του Νεύτωνα, το οποίο είχε παρουσιαστεί ως ανακοίνωση στο 2ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας των Επιστημών και των Τεχνικών που έγινε στο Λονδίνο το 1931. Το έργο του Hessen κατέχει στην ιστοριογραφία της ιστορίας των επιστημών μια μοναδική θέση, διότι με αυτό επιχειρήθηκε για πρώτη φορά μέσω της μαρξιστικής θεωρίας η ανάγνωση, η κατανόηση και η ανασυ...

Τα δοκίμια που συνθέτουν τον τόμο αυτόν αποτελούν δημοσιεύματά μου σε ξένα κυρίως περιοδικά ή συλλογικούς τόμους μετά το 1994 έως σήμερα, μαζί με μία νέα μελέτη μου που αναφέρεται στη σχέση της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας με τη σύγχρονη επιστήμη. Συνεκτικός τους ιστός είναι η προσπάθεια να αναδείξω τη βαθιά συγγένεια που συνδέει τον Αριστοτέλη με τη σύγχρονη επιστημονική σκέψη. Το εγχείρημα αυτό αποτελεί μία νέα πρόταση ανάγνωσης της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας, ώστε να ανασκευασθεί η παγιωμένη αντίληψη για την "παταγώδη", όπως χαρακτηρίσθηκε, "αποτυχία" του Α...

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε αναντίρρητα ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του εικοστού αιώνα, ένας βαθύνους και οξυδερκής μελετητής της κοινωνίας και της πολιτικής, αλλά και της ψυχανάλυσης και της επιστήμης. Η άρρηκτη σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης, η σημασία της συνειδητοποίησης αυτής της σχέσης αλλά και των διακριτών ρόλων της φιλοσοφίας και της επιστήμης στην κοινωνία και κατ' επέκταση στην ιστορία του ανθρωπίνου πολιτισμού, καθώς και η αγωνία του Καστοριάδη για τους προσανατολισμούς και την πορεία αυτών των δυο πνευματικών δραστηριοτήτων στην εποχή μας, αποτελ...

Ιδεολόγοι της ανερχόμενης αστικής τάξης πρόβλεψαν "τον θάνατο των θεών". Και όμως, οι θεοί δεν πέθαναν! Σήμερα μάλιστα επιστρέφουν αείζωοι, στη "μετανεωτερική" κοινωνία μας. Το παρόν βιβλίο δεν αποτελεί "πραγματεία" περί θρησκείας. Δεν επιχειρεί να ερμηνεύσει συνολικά το θρησκευτικό φαινόμενο ως μορφή κοινωνικής συνείδησης. Στόχος του είναι να αναδείξει και να ερμηνεύσει την ιστορικά διαφοροποιούμενη σχέση των επιστημών με τη χριστιανική θεολογία και την πρακτική της εκκλησίας, η οποία αντιμετώπισε με εχθρότητα τις αναδυόμενες επιστήμες και σήμερα επιχειρεί να τις ιδιοπο...

Το αρχαίο κείμενο του συγγράμματος του Αρχιμήδους "Περί της Μεθόδου των Μηχανικών Θεωρημάτων" έγινε γνωστό στην επιστημονική κοινότητα την περίοδο 1906-1910, όταν ο μεγάλος Δανός φιλόλογος J. L. Heiberg το εντόπισε και κατώρθωσε να το διαβάσει μέσα από ένα "παλίμψηστο" (αυτό που τελικώς δημοπρατήθηκε από τον οίκο Christies, το 1998, στη Ν. Υόρκη). Το εν λόγω σύγγραμμα κατέχει εξέχουσα θέση στην αρχαία ελληνική μαθηματική γραμματεία, δεδομένου ότι μέσα σ' αυτό επιλύονται, για πρώτη φορά, προβλήματα ευρέσεως του όγκου (ή του κέντρου βάρους) γεωμετρικών σχημάτων, όπως σφαίρ...

Το "Επιστήμη και αλήθεια" αποτελεί μια κριτική υπεράσπιση της θέσης ότι η επιστήμη είναι ο καλύτερος τρόπος που έχουμε επινοήσει για να κατανοούμε τον κόσμο. Ο επιστημονικός ρεαλισμός -το βασικό νήμα που διατρέχει το βιβλίο- είναι η φιλοσοφική θέση που χαρακτηρίζεται από γνωσιακή αισιοδοξία. Δεν υποστηρίζει απλώς ότι η επιστήμη στοχεύει στο να ανακαλύψει την καθορισμένη και ανεξάρτητη από τον νου δομή του κόσμου, αλλά προσθέτει ότι εν γένει επιτυγχάνει σε αυτό τον σκοπό. Οι ώριμες και επιτυχημένες στις προβλέψεις τους επιστημονικές θεωρίες είναι καλά επικυρωμένες και προσεγ...

Ο πιο γνωστός βιολόγος της εποχής μας σε ένα αποκαλυπτικό έργο. Ένα βιβλίο που ξεχειλίζει από το πάθος του Ρίτσαρντ Ντόκινς για όλα τα θέματα που τον απασχολούν, για όλα τα θέματα που μας αφορούν και επηρεάζουν άμεσα τη ζωή μας. Με πειστικότητα και σφρίγος, τα κείμενα εκφράζουν το θεμελιώδες αξίωμα του συγγραφέα: "αναζήτησε την αλήθεια"! "Είμαι πολύ εχθρικός απέναντι σε κάθε οργανωμένη θρησκεία διότι είναι εξαιρετικά δεσποτική. Έχει δύναμη, ασκεί επιρροή, απαλλάσσεται από τη φορολογία και επιβάλλεται συστηματικά στους νέους. Και δεν συμφωνώ με το επιχείρημα ότι είναι αβ...

Στην εποχή της μεταγονιδιωματικής περιόδου, τα μυστικά της ζωής διερευνώνται τώρα δια μέσου της σύγκλισης των προσπαθειών των βιολόγων, των φυσικών και των μαθηματικών. Πώς θα κατανοήσουμε την σημασία για αυτή την δραματική διαδοχή στους φαινομενικά διαφορετικούς στόχους, για αυτή την εναλλαγή των ελπίδων και της αυταπάτης; Στο παρόν καινοτόμο βιβλίο, ο Michele Morange, για να αντιληφθούμε αυτές τις δυσκολίες και πολλές άλλες ανάλογες που αναδύονται στους βιολογικούς κλάδους, μας προτείνει ένα κλειδί. Οι εντυπωσιακές ανακοινώσεις αντικατοπτρίζουν τις διαψευσμένες ακόμη ε...

Το βιβλίο αυτό αντιστοιχεί σε ένα μάθημα που δίδαξα κατά τη δεκαετία του '80 επί έξι (ή επτά;) έτη στους τεταρτοετείς φοιτητές του Φυσικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επρόκειτο για ένα μάθημα με ασαφή τίτλο και απροσδιόριστο περιεχόμενο. Επιχείρησα τότε να διαμορφώσω μια διδασκαλία ανάλυσης των θεμελίων της Φυσικής. Ποιο είναι όμως το νόημα και η χρησιμότητα ενός τέτοιου μαθήματος και, αντίστοιχα, του σημερινού βιβλίου; Βάση της διδασκαλίας της Φυσικής είναι η ανάλυση των φυσικών θεωριών, η λύση προβλημάτων και η εξοικείωση με την πειραματική πρακτική. Εντούτοις,...