Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Αιμ. Χουρμούζιος έζησε συνειδητά μέσα στην πυρίκαυστη περιοχή των μεγάλων ιδεολογικών ζυμώσεων του καιρού μας. Η πνευματική του αγρύπνια, η ιδεολογική τιμιότητά του, η πολυμέρεια της μόρφωσής του και το ελεύθερο φρόνημά του εκφράζονται σε κάθε ευκαιρία με μια υψηλή υπευθυνότητα. Απόδειξη τα κείμενα που συνθέτουν τον Γ' αυτόν τόμο των " Έργων" του. Με ιδεολογική μαχητικότητα και πνευματική ευκρίνεια καθορίζει τη στάση του αντίκρυ σε κρίσιμα θέματα της επικαιρότητας, όχι με την αντίληψη του δημοσιογράφου που θητεύει σ' αυτήν αλλά με την προοπτική του γνήσιου πνευματικού αν...

Τα δύο σχολιαστικά δοκίμια που ακολουθούν γράφτηκαν το καλοκαίρι του 1971, ως λόγος -και συχνότερα αντίλογος- του πανελλήνιου εορτασμού για τα εκατόν πενήντα χρόνια της εθνεγερσίας του Εικοσιένα. Τα θεωρώ ως μία συνειδησιακή μετοχή, όχι στον εορτασμό αλλά στην ιερή επέτειο. Για τον σχολιασμό του "Θούριου" του Ρήγα -το πρώτο δοκίμιο- χρησιμοποίησα τον τόμο "Ρήγα Βελεστινλή, Θεσσαλού: Κείμενα", έκδοση "Στοχαστής", Αθήνα 1969, και οι αριθμοί σε παρένθεση αναφέρονται στις σελίδες αυτής της έκδοσης που περιλαμβάνει κι άλλα έργα του Ρήγα. Για τον σχολιασμό της "Ελληνικής νομαρχ...

Τούτο το δοκίμιο ενός κορυφαίου, σε διεθνές επίπεδο, ιστορικού είναι μια μείζων επιστημονική συμβολή συνοδευόμενη από πλήρη τεκμηρίωση, η οποία στο πρώτο μέρος της επιζητεί να ανασκάψει, και να δικαιώσει, τη νεο-ρωμαϊκή θεωρία για τους ελεύθερους πολίτες και τις ελεύθερες πολιτείες όπως αναπτύχθηκε στη Βρετανία των πρώιμων Νεότερων Χρόνων. Η ανάλυση αυτή οδηγεί σε μια ρωμαλέα υπεράσπιση της φύσης, των προθέσεων και των στόχων της ιστορίας της διανόησης και της ιστορίας των ιδεών. Όπως λέει ο καθηγητής Σκίννερ, "ο ιστορικός της διανόησης μπορεί να μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε...

[...] Στο παρόν μελέτημα, προσπαθήσαμε να εξετάσουμε τις μορφές της ελευθερίας ως έννοια, περιεχόμενο και πρόβλημα ορίων μεταξύ της ανθρώπινης ελευθερίας και της ανθρώπινης δράσης μέσα στα πλαίσια της συλλογικότητας. Ο διαχωρισμός στα συγκεκριμένα κεφάλαια έγινε χωρίς να έχουμε υπόψη κάποιο πρότυπο, μόνο και μόνο για να εξυπηρετηθεί κατά την κρίση μας καλύτερα ο σκοπός που επιχειρούμε. Όπως είναι γνωστό, για το κυριαρχικό στην ανθρώπινη σύλληψη και στη συλλογική διαβίωση θέμα της ελευθερίας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχουν γραφτεί από τις μεγαλύτερες μορφές της ανθ...

Η συζήτηση γύρω από τον τρόπο επίτευξης του σοσιαλισμού δια μέσου δηλαδή μιας επαναστατικής πορείας ή δια μέσου συνεχών μεταρρυθμίσεων είναι παλιά. Το ίδιο και η αμφισβήτηση του μαρξισμού ως μοναδικής συνιστώσας του σοσιαλιστικού κινήματος. Γράφοντας το έργο του στην εξορία του Λίπαρι, ο Κάρλο Ροσέλι διαπίστωνε ότι "χρειάζεται επιτέλους ένα γερό πνευματικό ταρακούνημα που θα βγάλει τους Ιταλούς σοσιαλιστές από την ιδεολογική παθητικότητά τους, εξαναγκάζοντάς τους να σκεφτούν αυτόνομα και να κατακτήσουν μέσω μιας σκληρής ατομικής προσπάθειας αναζήτησης, αμφιβολιών και συγ...

Για μια ολόκληρη γενιά ο Ραούλ Βανεγκέμ ενσαρκώνει την απόλυτη ελευθερία που προσφέρει η γραφή μακριά από συμβιβασμούς, παζαρέματα και διακανονισμούς που επιβάλλουν η πραγματικότητα και ο συσχετισμός των δυνάμεων. Δεν πρόκειται για ένα ακόμα συνηθισμένο ανάγνωσμα αλλά για ένα ευσύνοπτο, μαχητικό βιβλίο που υπερασπίζεται ότι "δεν υπάρχει καλή και κακή χρήση της ελεύθερης έκφρασης" αλλά απλώς "ανεπαρκής χρήση". Απέναντι στις απαράβατες αλήθειες και τα κρατικά μυστικά, απέναντι στους νόμους για τη συκοφαντία, το ρατσισμό και την πορνογραφία, ο συγγραφέας θεωρεί ότι δεν μπορούμ...

Σ' αυτό το νέο βιβλίο, ο Ούλριχ Μπεκ και ο δημοσιογράφος Γιοχάνες Βιλμς κάνουν μια σειρά συζητήσεις, προσιτές για το κοινό, οι οποίες αποκαλύπτουν και διερευνούν τα βασικά στοιχεία της σκέψης του Μπεκ. Ο Ούλριχ Μπεκ αναγνωρίζεται ευρέως ως ένας από τους σημαντικότερους και πιο εξέχοντες σύγχρονους κοινωνικούς στοχαστές. Το έργο του για την κοινωνία του ρίσκου, τη νεωτερικότητα, και τα πιο πρόσφατα κείμενά του για την παγκοσμιοποίηση και την εξατομίκευση τον έχουν φέρει στο προσκήνιο των σύγχρονων αναζητήσεων. Οι συζητήσεις τού ανά χείρας βιβλίου καταφέρνουν να ρίξουν νέο φω...

Η απειλή της τρομοκρατίας και το κλίμα φόβου, που ως συνέπεια καλλιεργείται από το κράτος, έχουν από κοινού διαβρώσει την ελευθερία μας να ζούμε ειρηνικά και ήρεμα, μακριά από τον αδιάκριτο φακό των κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης. Το κράτος σφίγγει τη μέγκενή του, παρακολουθώντας και καταγράφοντας όλες μας τις δραστηριότητες. Μας παρακολουθεί αφενός γιατί γνωρίζει ότι μπορεί να το κάνει κι αφετέρου γιατί η γνώση είναι δύναμη. Αλλά ποιοι ακριβώς είναι "αυτοί" που μας παρακολουθούν και για ποιο λόγο θέλουν να γνωρίζουν τόσα για εμάς; Ο συγγραφέας παρουσιάζει ανατριχιαστικές...

Ο Αμάρτυα Σεν, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ της Oικονομικής Eπιστήμης το 1998, παρουσιάζει ένα έργο-ορόσημο, που θέτει την ατομική ελευθερία στον πυρήνα μιας περιεκτικής ανάλυσης για τη σύγχρονη οικονομία. O ρόλος των διαφόρων θεσμών -της αγοράς, του κράτους, των μέσων ενημέρωσης, των αντιπολιτευτικών ομάδων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων- εξετάζεται σε ένα ευρύ, ολοκληρωμένο πλαίσιο. Το έργο αυτό εστιάζει στην ελευθερία, την οποία θεωρεί τόσο ως βασικό σκοπό, όσο και ως το πλέον αποτελεσματικό μέσο στήριξης του οικονομικού βίου και καταπολέμησης της φτώχειας και τ...

Η ζωή και το έργου του Franz Neumann, ενός κλασικού πλέον νομικού και πολιτικού στοχαστή, είναι συνυφασμένα με τη ζωή και το έργο όσων αγωνίστηκαν ενάντια στο ρεύμα του εικοστού αιώνα, που χαρακτηρίζεται από δύο παγκόσμιους πολέμους και τη γέννηση του ολοκληρωτισμού. Ο Franz Neumann είναι ένας άγνωστος στο ελληνικό κοινό πολιτικός στοχαστής που οι μελέτες του έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης πολιτικής και νομικής θεωρίας. Το έργο του απαρτίζεται από ένα πλήθος μελετών κοινωνιολογικού και νομικού περιεχομένου για το δημοκρατικό και το αυταρχικό κράτος, μ...

Η δηµοκρατία ορίζεται στο βιβλίο αυτό ως το ταυτολογικό ισοδύναµο της καθολικής ελευθερίας. Κατά τούτο η δηµοκρατία απάδει προς την ιδιοκτησιακή συγκρότηση του κοινωνικο-οικονοµικού και πολιτικού συστήµατος, επειδή δηµιουργεί σχέσεις εξουσίας που αποµειώνουν στο οικείο πεδίο την ελευθερία. Η δηµοκρατία αντίκειται στο αντι-προσωπευτικό και, µάλιστα, στο προ-αντιπροσωπευτικό σύστηµα που βιώνει ο κόσµος στις µέρες µας. Η προσέγγιση της δηµοκρατίας ως ελευθερίας συνεπάγεται τη σαφή διαφοροποίηση του πολιτικού συστήµατος από το κράτος. Όταν το κράτος ενσαρκώνει το πολιτικό σύστη...

Ο παρών τόμος έρχεται ως θεωρητικό και εμπειρικό επιστέγασμα της μονογραφίας μας για το δυτικό και ιδίως το νεοτερικό ελευθεριακό φαινόμενο (βλ. Σπύρος Μακρής, "Φιλελευθερισμός. Φιλοσοφικές απαρχές και σύγχρονες τάσεις. Από τον Αριστοτέλη στον John Rawls", Αθήνα: Ι. Σιδέρης & Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, 2007), επιχειρώντας να θέσει πλέον το φιλελεύθερο επιχείρημα υπό το φως της περιπτωσιολογικής μελέτης, εξετάζοντας μία σειρά από πολύ σημαντικά και ειδικά ζητήματα της φιλελεύθερης κουλτούρας, αλλά και της μεγάλης επίδρασης που άσκησε σε συναφείς και μη σ...

Η στασιαστική έκφραση της οργής των νέων του περασμένου Δεκεμβρίου, ανεξαρτήτως της αφορμής που την προκάλεσε και της άμεσης αιτιολογίας της, ανέδειξε με μεγάλη καθαρότητα το αδιέξοδο της εποχής μας. Αδιέξοδο που οφείλεται στην ανατροπή της ισορροπίας μεταξύ κοινωνίας, κράτους και αγοράς, υπέρ της πολιτικής κυριαρχίας της τελευταίας. Αδιέξοδο με ειδικότερα ελληνικά χαρακτηριστικά, τα οποία τη φορά αυτή προέβαλαν στην παγκόσμια σκηνή ως προάγγελος γενικότερων εξελίξεων που δεν εγγράφονται στην περιοχή της παραδοσιακής αμφισβήτησης. Το γεγονός αυτό εξηγεί, άλλωστε, γιατί οι π...

"Τι δεν είναι αυτό το βιβλίο: δεν είναι εγχειρίδιο Hθικής για μαθητές λυκείου, δεν περιέχει πληροφορίες για τους σπουδαιότερους συγγραφείς και τις σημαντικότερες τάσεις της ηθικής θεωρίας μέσα στους αιώνες, ούτε πρόκειται για συνταγολόγιο ηθικοπλαστικών απαντήσεων στα καθημερινά προβλήματα που βρίσκει κανείς στις εφημερίδες και συναντά στο δρόμο... Αυτό το βιβλίο είναι ένα βιβλίο! Προσωπικό και υποκειμενικό, όπως η σχέση που ενώνει έναν πατέρα με το γιο του· οικουμενικό, όπως η σχέση γονιού και παιδιού, η πιο συχνή και αναπόφευκτη απ' όλες τις σχέσεις. Είναι σχεδιασμένο και...

Ποιο είναι το νόημα της δημοκρατίας σήμερα; Τι σημαίνουν η ελευθερία και το δικαίωμα στην αντιπολίτευση; Στους "Μακιαβελιστές", ένα από τα σημαντικότερα έργα του Τζέιμς Μπέρναμ που κυκλοφόρησε το 1943, ο διακεκριμένος καθηγητής καταθέτει μια τολμηρή προσέγγιση της μακιαβελικής πολιτικής σκέψης. Τολμηρή υπό την έννοια ότι αναλαμβάνει να υπερασπιστεί την επιστημονικότητα του έργου του Μακιαβέλι -οι απόψεις του οποίου ταυτίζονται με την πολιτική ανηθικότητα- και των κοινωνικών φιλοσόφων-επιγόνων του, Γκαετάνο Μόσκα, Βιλφρέντο Παρέτο και Ρόμπερτ Μίχελς, οι απόψεις των οποίων χρ...

Ο τίτλος και ο υπότιτλος αυτού του βιβλίου του κορυφαίου πνευματικού ανθρώπου θα φανούν σε μερικούς τρομερούς θιασώτες των υπεραπλουστεύσεων αλληλοαναιρούμενοι. Ο τίτλος αποπνέει πατριωτική έξαρση. Κι ο υπότιτλος παραπέμπει νηφάλια στον ανθρωπισμό. Όποιος εγκύψει στις αναπτύξεις του βιβλίου, θα διαπιστώσει, πως ο τίτλος κι ο υπότιτλος είναι απόλυτα συμβατοί μεταξύ τους. Κι αυτό γιατί η εθνική ελευθερία είναι θεμελιακή προϋπόθεση για την ανθρώπινη ελευθερία γενικά. Το σκεπτικό τούτο θ' αποτελούσε κοινοτοπία, αν, όπως συμβαίνει ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, δεν επικρατούσε μ...

Ο χρόνος στην Ελλάδα είναι θαλασσινός: κυματίζει στην επιφάνεια, ενώ στον βυθό το πάντα μένουν στάσιμα και ίδια. Στις σελίδες του βιβλίου μπορεί κάποιος να ξαναζήσει ή να μάθει από αντιρρητική πλευρά τόσο τα γλωσσοεκπαιδευτικά δρώμενα της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου όσο και να εντοπίσει λόγους οι οποίοι μας οδήγησαν εκεί που βρισκόμαστε σήμερα!

Ο χρόνος στην Ελλάδα είναι θαλασσινός: κυματίζει στην επιφάνεια, ενώ στον βυθό το πάντα μένουν στάσιμα και ίδια. Στις σελίδες του βιβλίου μπορεί κάποιος να ξαναζήσει ή να μάθει από αντιρρητική πλευρά τόσο τα γλωσσοεκπαιδευτικά δρώμενα της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου όσο και να εντοπίσει λόγους οι οποίοι μας οδήγησαν εκεί που βρισκόμαστε σήμερα!

Το να διακρίνουμε ανάμεσα στο σύννομο και το παράνομο είναι σχετικά απλό. Ος κριτήριο χρησιμοποιούμε βασικά ό,τι ορίζεται στους κανόνες της έννομης τάξης. Πώς όμως μπορεί να εκτιμηθεί αν οι κανόνες αυτοί είναι δίκαιοι ή όχι; Μπορούμε να κάνουμε λόγο για άδικη έννομη τάξη; Το πώς μπορούμε να διακρίνουμε γενικά ανάμεσα στο δίκαιο ή το άδικο προϋποθέτει κάποια ιδέα δικαιοσύνης. Ως δικαιοσύνη νοείται χονδρικά ό,τι αναφέρεται στις κανονιστικές αρχές καλής έννομης τάξης και συνάμα δίκαιης κοινωνίας. Ποιες είναι οι κορυφαίες από τις αρχές αυτές; Διαισθητικά οι άνθρωποι της ώριμ...