Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Υπάρχει μεταμοντέρνα λογοτεχνία; Μπορεί να υπάρξει λογοτεχνία πέρα από το σημείο στο οποίο οδήγησε τη λογοτεχνία ο μοντερνισμός; Ή μήπως υπάρχει μόνο μια θεωρητική αντίληψη της λογοτεχνίας η οποία μπορεί να ονομαστεί μεταμοντέρνα, γιατί προσεγγίζει τη λογοτεχνία με τρόπο εντελώς διαφορετικό από εκείνους με τους οποίους την προσεγγίζει η λογοτεχνική θεωρία και κριτική έως τον μοντερνισμό; Με τη δεύτερη έκδοση αυτού του βιβλίου, στο οποίο στα τρία, αρχικά ("Ταυτότητα και ποιητικός λόγος", "Μεταμοντερνισμός και λογοτεχνική κριτική", "Η κρίση του ελεύθερου στίχου"), προστίθ...

Αν και έχουν περάσει τέσσερις σχεδόν δεκαετίες από την πρώτη έκδοσή της στη Γερμανία το 1974, η γνωστή και πολλαπλά συζητημένη μελέτη του Peter Burger "Theorie der Avantgarde" (Θεωρία της Πρωτοπορίας) εξακολουθεί να αποτελεί την πιο συστηματική και ολοκληρωμένη θεωρητική προσέγγιση του φαινομένου σε διεθνή κλίμακα. Όπως επισημαίνεται στην αμερικανική έκδοση που ακολούθησε δέκα χρόνια αργότερα -σε μετάφραση του Michael Shaw και με ιδιαίτερα κατατοπιστικό προοίμιο από τον Jochen Schulte-Sasse-, η "Θεωρία της Πρωτοπορίας" προκάλεσε τόσο πολλά σχόλια και συζητήσεις, ώστε ο γερμ...

Τι είναι ποίηση; Ο Ρόμαν Γιάκομπσον (1897-1982) ταξίδεψε μ' αυτή την ερώτηση από τη Μόσχα της Οκτωβριανής Επανάστασης στην Πράγα του Μεσοπολέμου κι από εκεί, ξεφεύγοντας από τη μέγγενη του ναζισμού, μέσω Σκανδιναβίας στη Νέα Υόρκη και τέλος, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, στη Βοστώνη. Σ' αυτό το περιπετειώδες ταξίδι από την Ανατολή προς τη Δύση, ο ρώσος γλωσσολόγος έσπειρε το σπόρο ενός πνευματικού κινήματος που σημάδεψε τον εικοστό αιώνα. Για ένα μεγάλο μέρος του αιώνα, ο δομισμός κατέστη το κυρίαρχο παράδειγμα των ανθρωπιστικών σπουδών που ήθελαν να γίνουν επιστήμες του α...

Το ανά χείρας "Τρίπτυχο" φιλοδοξεί να παρουσιάσει τη σκέψη του Ορτέγκα υ Γκασσέτ γύρω από θέματα λογοτεχνίας και Τέχνης. Πρόκειται για κεφάλαιο σημαντικότατο στην οικονομία του όλου στοχαστικού έργου του, αφού ο Ισπανός φιλόσοφος υπήρξε όχι μόνον και, αλλά κυρίως ένας τεχνίτης του λόγου. Η ενασχόλησή του με την Αισθητική πλησιάζει τόσο τον "κορμό" της -τη φιλοσοφική αισθητική αυτήν καθ' εαυτήν- όσο και τα "παρακλάδια" αυτού, π.χ. τη θεωρία και την κριτική της λογοτεχνίας, των εικαστικών τεχνών και του θεάτρου, τη θεωρία της μεταφράσεως, την "τέχνη του ζην", τη φιλοσοφία...

Το βιβλίο "Θεωρία λογοτεχνίας, δομισμός και σημειωτική" έρχεται να καλύψει τις ανάγκες όσων διδάσκουν και διδάσκονται λογοτεχνία, αισθητική, θέατρο και όσων ασχολούνται με κάθε αντικείμενο που έχει σχέση με το λόγο. Το πόνημα αυτό απευθύνεται σε απλούς αναγνώστες, ειδικούς μελετητές, σπουδαστές, κάθε ενδιαφερόμενο για τη λογοτεχνία και κάθε έργο λόγου. Δίνει επίσης απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα, όπως: - Πώς θα συλλάβουμε το βαθύτερο νόημα ενός λογοτεχνικού έργου; - Πώς προσεγγίζεται ένα νεοτερικό κείμενο; - Τι είναι δομισμός; - Ποια νέα πεδία ανιχνεύει η σημειωτική σ...

O ένατος τόμος της εννεάτομης σειράς "The Cambridge History of Literary Criticism", η οποία αποτελεί μια συνολική ιστορική επισκόπηση της κριτικής της λογοτεχνίας του δυτικού κόσμου, από την κλασική αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αναμετριέται με την ιστορία, τόσο υπό την έννοια ότι εγείρει ζητήματα μιας κατεξοχήν κριτικής-ιστοριογραφικής μέριμνας όσο και στον βαθμό που εξετάζει συγκεκριμένες περιπτώσεις ιστορικά προσδιορισμένων ρευμάτων και σχολών σκέψης.

Οι "Χώρες της θεωρίας" περιλαμβάνουν δεκαεπτά πρωτότυπα κείμενα που, από διαφορετική σκοπιά το καθένα, απαντούν στο ερώτημα "ποια Θεωρία, σήμερα;" Ο τόμος αυτός, αντί να αναπολεί και να αρχειοθετεί τα παλιά επιτεύγματα της Θεωρίας, αποπειράται να πιάσει τον σφυγμό της στον ελληνόφωνο χώρο και τον παρόντα χρόνο. Επιδιώκει έτσι να δώσει συνέχεια στην εργασία της θεωρίας, να την εξιστορήσει και μαζί να γίνει στιγμιότυπό της, να εντοπίσει μερικά από τα τυφλά σημεία της χωρίς να σημάνει λήξη εργασιών και, ενδεχομένως, να υποδείξει νέες κατευθύνσεις αποφεύγοντας τον πειρασμό του...

Το έργο παρουσιάζει έναν απολογισμό των ερευνών στο πεδίο της θεωρίας της λογοτεχνίας. Εξετάζονται κομβικά ζητήματα στις έρευνες και τις συζητήσεις περί της λογοτεχνίας και της θεωρίας της, από την έννοια της ιστορίας της λογοτεχνίας και της λογοτεχνικότητας ως την καθολικότητα και την συγκρισιμότητα σε λογοτεχνικό επίπεδο και από την ερμηνεία και την πρόσληψη ως το επιστημολογικό καθεστώς της λογοτεχνικής έρευνας και θεωρίας. Στόχος είναι να καταγραφούν τα επιστημολογικά και θεωρητικά προϋποτιθέμενα, οι ποικίλες μέθοδοι, τα διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα πο...

Το βιβλίο "Η τέχνη της μυθοπλασίας και της δημιουργικής γραφής", αποτελεί ένα σημαντικό και ιδιαίτερα ενδιαφέρον "εγχειρίδιο" της συγγραφικής τέχνης, καθώς συμπεριλαμβάνει ένα σύνολο απόψεων καταξιωμένων δημιουργών, της νέας αλλά και της παλαιότερης γενιάς. Αφορά και απευθύνεται σε έμπειρους συγγραφείς, αλλά και σε όσους για πρώτη φορά επιχειρήσουν να ασχοληθούν με τη μυθοπλασία. Επίσης, το βιβλίο είναι ένα "απαντητικό" εγχειρίδιο για κάθε αναγνώστη της λογοτεχνίας, αφού εκθέτει, όπως αναφέρθηκε ήδη, απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που απασχολούν κάθε αναγνώστη. Ακόμη είναι...

"Οι λογοτεχνίες αλληλοερωτεύονται" Paul Valery Η φράση αυτή του Paul Valery αποδίδει με ποιητικό τρόπο την έννοια της Συγκριτικής Φιλολογίας. Στόχοι της συγκεκριμένης επιστήμης είναι η θεώρηση μιας εθνικής λογοτεχνίας από σκοπιά που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα και η σύγκρισή της με μια άλλη ξένη λογοτεχνία, ενώ στο πεδίο έρευνάς της συμπεριλαμβάνονται και οι συγκρίσεις με άλλες τέχνες (μουσική, ζωγραφική κ.ά.) ή με άλλους τομείς της πνευματικής δραστηριότητας (φιλοσοφία, πολιτική, θρησκεία κ.ά.). Με το βιβλίο της "Συγκριτική φιλολογία: Από τη θεωρία στην πράξη", η...

[...] Το ανά χείρας βιβλίο θα το χαρακτήριζα ως ένα εγχειρίδιο, παρ’ ότι δεν συνιστά μια θεωρητική προσέγγιση της λογοτεχνίας και της πολιτισμικής θεωρίας, με βάση τη σκέψη ενός επιφανούς μαρξιστή κριτικού, απλούστατα γιατί κάτι τέτοιο δεν υπήρξε ποτέ επιλογή του Τέρρυ Ήγκλετον. Αντίθετα, κατάφερε να υπονομεύσει και να καταυγάσει τις αδυναμίες κλειστών θεωρητικών συστημάτων και να διδάξει το μεθοδολογικό πλουραλισμό, με τη συγκροτημένη εργαλειοποίηση επιχειρημάτων, της ψυχαναλυτικής, της φεμινιστικής και άλλων θεωριών, υποστηρίζοντας ότι το ζητούμενο "δεν είναι η συνέπεια τ...

Ο Πλάτων ονόμασε ποιητική κάθε δύναμη που γίνεται αιτία να υπάρχουν πράγματα, τα οποία προηγουμένως δεν υπήρχαν. Και οι περισσότεροι, αν όχι και όλοι, θα συμφωνούσαμε ότι η φαντασία είναι μια τέτοια δύναμη. Εντούτοις, τι είναι η φαντασία, πώς εκδηλώνεται η δημιουργικότητά της και πόσο καινούργια μπορούν να είναι τα πράγματα που δημιουργεί; Κι ακόμα, εφόσον υπάρχουν κι άλλες ποιητικές δυνάμεις (το γίγνεσθαι, η φύσις ή ακόμα και ο Θεός), σε τι διαφέρει η φαντασία από αυτές; Επιπλέον, ποια είναι η σχέση της φαντασίας με τη μνήμη, τη συνείδηση, τη σκέψη, το λόγο και τη γλώσσα,...

Ο Πλάτων ονόμασε ποιητική κάθε δύναμη που γίνεται αιτία να υπάρχουν πράγματα, τα οποία προηγουμένως δεν υπήρχαν. Και οι περισσότεροι, αν όχι και όλοι, θα συμφωνούσαμε ότι η φαντασία είναι μια τέτοια δύναμη. Εντούτοις, τι είναι η φαντασία, πώς εκδηλώνεται η δημιουργικότητά της και πόσο καινούργια μπορούν να είναι τα πράγματα που δημιουργεί; Κι ακόμα, εφόσον υπάρχουν κι άλλες ποιητικές δυνάμεις (το γίγνεσθαι, η φύσις ή ακόμα και ο Θεός), σε τι διαφέρει η φαντασία από αυτές; Επιπλέον, ποια είναι η σχέση της φαντασίας με τη μνήμη, τη συνείδηση, τη σκέψη, το λόγο και τη γλώσσα,...

Αυτός ο συλλογικός τόμος φιλοδοξεί να παρουσιάσει την πρώτη απόπειρα να αναλυθεί το λογοτεχνικό είδος του διηγήματος στη θεωρητική, την ιστορική και τη συγκριτική του διάσταση, να διευρυνθούν οι τάσεις και τα ρεύματα που επηρέασαν το ελληνικό διήγημα στη εξέλιξή του, αλλά και να αναδειχθούν όψεις του, όπως η σωματικότητα, η γυναικεία γραφή και η παρουσία του διηγήματος στο διαδίκτυο. Στο βιβλίο συμμετέχουν με κείμενά τους οι: Δημήτρης Αγγελάτος, Ζαχαρίας Σιαφλέκης, Στέση Αθήνη, Σοφία Ντενίση, Λάμπρος Βαρελάς, Μιχαήλ Πασχάλης, Χριστίνα Ντουνιά, Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Άννα Χ...

Το βιβλίο αυτό βασίζεται στην αποδοχή ότι οι θεωρίες της λογοτεχνίας μάς είναι απαραίτητες, αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τα λογοτεχνικά κείμενα και να εξηγήσουμε τη λογοτεχνία ως συγκεκριμένο τρόπο επικοινωνίας. Η επιστημονική μελέτη της λογοτεχνίας είναι αδιανόητη αν δε στηρίζεται σε μια συγκεκριμένη θεωρία λογοτεχνίας. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, οι εκδόσεις στο χώρο της θεωρίας της λογοτεχνίας έχουν αυξηθεί σημαντικά και φαίνεται πως έφτασε πια ο καιρός για μια πρώτη απόπειρα απογραφής. Πρώτα απ' όλα, πολλοί ίσως αναρωτιούνται σε ποιο βαθμό έχει βοηθήσει τη μελέτη της λογο...

Στο έργο αυτό στόχος του συγγραφέα δεν είναι μια αφ' υψηλού σχολαστική χαρτογράφηση της λογοτεχνικής θεωρίας, αλλά η παρουσίαση των προβληματισμών της μέσα από ένα δεδηλωμένο ιστορικό και πολιτικό πόρισμα. Γι' αυτό, χωρίς να επιμένει στην αναλυτική παρουσίαση των απόψεων ή των διαφωνιών μεμονωμένων θεωρητικών (εκτός αν πρόκειται για εισηγητές βασικών τάσεων όπως ο Saussure, ο Freud, ή ο Derrida) υπογραμμίζει τη γενικότερη προβληματική κάθε θεωρίας. Δεν αποσκοπεί δηλαδή απλώς να εισαγάγει τον αναγνώστη στη θεωρία της λογοτεχνίας φορτώνοντάς τον με ονόματα, ημερομηνίες, λεπτο...

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 2003 ο Jacques Derrida καλείται να εκφωνήσει μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Xαϊδελβέργης εις μνήμην του Hans-George Gadamer. Έχοντας αναπτύξει εν ζωή μια σχέση -σχεδόν φιλία- γεμάτη ιδιαιτερότητες, σχέση γεμάτη διάλογο φιλοσοφικό βασισμένον επάνω στις αρχές της ερμηνευτικής και της φαινομενολογίας, ο Derrida έρχεται να συνεχίσει τον διάλογο αυτόν κατόπιν του θανάτου του Gadamer. Παίρνει ως αφορμή το ποίημα του Γερμανού ποιητή Paul Celan, "Grosse, Gluhende Wolbung" ["Μέγας, διάπυρος θόλος"], ποιητή που κινητοποίησε συναισθηματικά και διανοητικά τόσο...

Στο συλλογικό αυτό έργο εξετάζονται οι διάφορες πτυχές του Νατουραλισμού, ενός σημαντικού λογοτεχνικού ρεύματος, που με κύριο εκπρόσωπο τον Εμίλ Ζολά αναπτύχθηκε στη Γαλλία και διαδόθηκε γρήγορα σ' όλες τις λογοτεχνίες της Ευρώπης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι μελέτες που περιλαμβάνονται, αναφέρονται στον Ζολά και το έργο του, στη μορφή που πήρε ο νατουραλισμός στις ξένες λογοτεχνίες, στη σχέση του ρεύματος αυτού με ομόλογα ρεύματα, όπως ο ρεαλισμός κι ο βερισμός, στην επίδραση που άσκησε σε άλλες τέχνες, όπως είναι το θέατρο, η ζωγραφική ή η μουσική. Κυρίως όμως εξετ...

Τον τελευταίο καιρό, όλο και συχνότερα, πληθαίνουν οι φωνές (πολλές απ' αυτές εκφρασμένες με έναν απόλυτα θεωρητικό τρόπο) για το τέλος, το μαρασμό, την κρίση ή, ακόμη, και το "θάνατο" της θεωρίας. Παράλληλα, στο χώρο των επιστημών του ανθρώπου, ένα τεράστιο κύμα απονευρωμένου τεχνοκρατισμού και τεχνολογικού φετιχισμού απειλεί να σαρώσει και τα τελευταία αναχώματα ακόμη και ενός στοιχειώδους θεωρητικού αναστοχασμού. Τα κείμενα που απαρτίζουν τούτο το βιβλίο, γραμμένα με ποικίλες αφορμές στη διάρκεια των δέκα τελευταίων χρόνων, από τη μια πλευρά, έρχονται να αμφισβητήσουν...

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται όχι μόνο σε όσους ενδιαφέρονται για την παρούσα κατάσταση της πολιτισμικής θεωρίας, αλλά και στους ειδικούς στο χώρο αυτό, γιατί επιχειρηματολογεί ενάντια σε ό,τι θεωρείται τρέχουσα ορθοδοξία (στο χώρο της πολιτικής, της ψυχανάλυσης, της ανθρωπολογίας). Η πολιτισμική αυτή ορθοδοξία δεν επιδιώκει ούτε να κατανοήσει ούτε να επιλύσει τα σημερινά πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα. Ο Eagleton προσπαθεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει αυτό και πώς θα μπορούσε να διορθωθεί. Χρησιμοποιεί συνδυαστικά το λόγο της θεωρητικής σκέψης και το λόγο της κοινής λογικ...