Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Mε τον όρο επιτελεστική λογοτεχνία ονομάζουμε όχι ένα συγκεκριμένο είδος γραφής, αλλά τη διακριτή ικανότητα ορισμένων λογοτεχνικών έργων να επιζούν της ανάγνωσης και του χρόνου, εξακολουθώντας -τρόπον τινά- να "λειτουργούν", να "επιτελούν" κάποιον σκοπό, πέραν της εποχής κατά την οποία γράφτηκαν. Στα είκοσι δύο κεφάλαια αυτού του βιβλίου ο Χρήστος Χρυσόπουλος αναπτύσσει έναν πολυσήμαντο συλλογισμό για την αξία που μπορεί να έχει σήμερα ο γραπτός λόγος. Κινούμενος με ευελιξία και θάρρος από τη θέση του αναγνώστη σε εκείνην του συγγραφέα, επιδιώκει τη συγκρότηση ενός παραδείγ...

Στην προσπάθειά τους να χαρακτηρίσουν την τέχνη, οι άνθρωποι μέχρι το μισό του 18ου αιώνα ακολουθούσαν την πεποίθηση του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, ότι δηλαδή ο νους είναι καθρέφτης που αντανακλά τον εξωτερικό κόσμο - άρα η τέχνη για τον Πλάτωνα είναι το κάτοπτρο που ανακλά εξωτερικά αντικείμενα, είναι, δηλαδή, η μίμηση της φύσης. Αργότερα, το ρομαντικό κίνημα συνέβαλε στην εδραίωση της άποψης ότι ο νους εκπέμπει το δικό του φως και άρα η τέχνη παύει να είναι απλή μίμηση της φύσης, αλλά διαμορφώνει τη δική της, λαμπρότερη εικόνα. Ο καθρέφτης είναι η μίμηση και το φως είναι...

Στην προσπάθειά τους να χαρακτηρίσουν την τέχνη, οι άνθρωποι μέχρι το μισό του 18ου αιώνα ακολουθούσαν την πεποίθηση του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, ότι δηλαδή ο νους είναι καθρέφτης που αντανακλά τον εξωτερικό κόσμο - άρα η τέχνη για τον Πλάτωνα είναι το κάτοπτρο που ανακλά εξωτερικά αντικείμενα, είναι, δηλαδή, η μίμηση της φύσης. Αργότερα, το ρομαντικό κίνημα συνέβαλε στην εδραίωση της άποψης ότι ο νους εκπέμπει το δικό του φως και άρα η τέχνη παύει να είναι απλή μίμηση της φύσης, αλλά διαμορφώνει τη δική της, λαμπρότερη εικόνα. Ο καθρέφτης είναι η μίμηση και το φως είναι...

Ο Αντρέι Μπέλι είναι ένας από τους επιφανέστερους Ρώσους ποιητές και στοχαστές του επονομαζόμενου "Αργυρού αιώνα" της ρωσικής ποίησης. Παράλληλα, διακρίθηκε ως μυθιστοριογράφος αλλά και κριτικός της λογοτεχνίας, αφήνοντας ανεξίτηλα ίχνη στην πνευματικότητα της Ρωσίας των αρχών του 20ού αιώνα. Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται τρία δοκίμια του, τα οποία αγκαλιάζουν ένα ευρύ φάσμα θεωρητικών ζητημάτων σχετικά με τις πηγές, τα αίτια αλλά και την αποστολή της δημιουργίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στο συμβολισμό, του οποίου υπήρξε πρωτεργάτης και θεωρητικός, άνθρωπος που επη...

Η Συγκριτική Φιλολογία, κλάδος έτσι κι αλλιώς γόνιμος για την προσέγγιση και ερμηνεία συνολικά του λογοτεχνικού φαινομένου, προσφέρεται ιδιαίτερα για τη μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς στην ταυτότητα της λογοτεχνίας μας εμπεριέχονται και διασταυρώνονται -για λόγους γεωγραφικούς και ιστορικούς- ποικίλες ετερότητες. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο "Συγκριτικής φιλολογίας" κατ' αρχάς οριοθετούν το πεδίο έρευνας του κλάδου αυτού και διευκρινίζουν τους σκοπούς και τις επιστημολογικές και μεθοδολογικές προϋποθέσεις του, εξετάζουν στη συνέχεια τη νε...

Τι καλύτερο να ζητήσει κάποιος λάτρης του είδους από μια προσέγγιση στο αστυνομικό μυθιστόρημα που την επιχειρεί κάποιος που το γνωρίζει από τα μέσα. Η Π. Ντ. Τζέιμς δεν διστάζει να εκφράσει τις απόψεις της:«Είναι πασιφανές ότι εκδότες και αναγνώστες εξακολουθούν να αναζητούν μυθιστορήματα μυστηρίου τα οποία να προσφέρουν την αναμενόμενη ικανοποίηση μιας πλοκής που πείθει, αλλά τα οποία να μπορούν δικαίως να τα απολαμβάνουν ως σοβαρά μυθιστορήματα». Και ακόμα:«Η ποικιλία και η ποιότητα των αστυνομικών μυθιστορημάτων που παράγονται σήμερα, τόσο από καθιερωμένους συγγραφείς ό...

Οι σύγχρονες τάσεις της Μυθοκριτικής δεν αντιμετωπίζουν τον λογοτεχνικό μύθο μόνο ως προς τη συγγραφική διαδικασία "πρόσληψης της Αρχαιότητας", αλλά εξετάζουν την πολυεπίπεδη ενδοκειμενική παρουσία του ως μίτο της Αριάδνης για την περιπλάνηση από λογοτεχνικό είδος σε λογοτεχνικό είδος και ως καθοριστικό παράγοντα για μια νέα ανάγνωση του λογοτεχνικού έργου, που φωτίζει κρυφές πτυχές του και επηρεάζει την αναγνωστική διαδικασία προς την αξιολόγηση μιας καίριας ετερότητας, μιας γόνιμης δυσαρμονίας "παλαιού"-"νέου". Η παρούσα μελέτη καταγράφει την πρόοδο που σημείωσε στο ζ...

"Το δοκίμιο "Τι είναι μια ανθρωπιστική κριτική;" είναι η εναρκτήρια ομιλία του Έιμπραμς στο συμπόσιο με τίτλο The Emperor Redressed: Critiquing Critical Theory (Ο αυτοκράτορας ντυμένος ξανά: Κριτική της κριτικής θεωρίας), που έγινε το 1992 στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα. Στο συμπόσιο έλαβαν μέρος διακεκριμένοι κριτικοί της λογοτεχνίας, φιλόσοφοι και μελετητές, όπως ο Τζων Σέαρλ, ο Ιχάμπ Χασάν, ο Ντέβιντ Λέμαν, ο Ρίτσαρντ Λέβιν κ.ά. Θέμα (και προφανής στόχος) του συμποσίου ήταν ο "ενδελεχής έλεγχος" των μεταστρουκτουραλιστικών, ριζοσπαστικών θεωριών, μεταξύ των οποίων εξέχουσ...

Οι ιδέες του Mikhail Bakhtin έχουν επηρεάσει τη σκέψη στα πεδία των λογοτεχνικών σπουδών, της ανθρωπολογίας, της γλωσσολογίας, της ψυχολογίας και της κοινωνικής θεωρίας. Η αριστοτεχνική μελέτη του Michael Holquist διατρέχει όλα τα γνωστά γραπτά του Bakhtin, με στόχο να παράσχει έναν περιεκτικό απολογισμό του επιτεύγματός του. Υποστηρίζει ότι το έργο του Bakhtin αποκτά συνοχή μέσω της αφοσίωσής του στην έννοια του διαλόγου. Εξετάζει τον διάλογο που διεξάγει ο Bakhtin με θεωρητικούς όπως ο Saussure, ο Freud, ο Marx, ο Lukacs, καθώς και με άλλες εξέχουσες μορφές της ιστορίας τ...

Η σκέψη του Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι καρπός των χρόνων του Μεσοπολέμου. Ήταν η εποχή που η Ευρώπη ταλαντευόταν μεταξύ του ονείρου ενός καλύτερου κόσμου και της φρίκης του επερχόμενου πολέμου. Το όνομα και το έργο του συγγραφέα και φιλοσόφου περιβάλλονται από μια αίγλη. Το περίγραμμά της έχει χαραχτεί από τις ανήσυχες διαδρομές του λόγου σε συνθήκες κρίσης και εκτάκτου ανάγκης. Το τέλος του εβραϊκής καταγωγής διανοητή σφραγίστηκε με την αυτοκτονία του ενόψει της σύλληψής του από τους ναζιστές. Η μαγεία της γραφής του παραμένει ωστόσο ζωντανή ως σήμερα. Η γλώσσα και η μαγεία...

Η λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης ενός πολυσύνθετου πολιτισμού, έχει να επιδείξει κείμενα (τόσο στην πρώιμη φάση όσο και στην περίοδο της ακμής της), τα οποία επιδρούν καθοριστικά στην εξέλιξη της νεότερης λογοτεχνίας μας. Στο βιβλίο αυτό, από την πολύστιχη αφηγηματική ποίηση της Κρητικής Λογοτεχνίας επιλέγονται δύο κείμενα του Λεονάρδου Ντελλαπόρτα (πρώτη περίοδος) και ο Ερωτόκριτος με τη Θυσία τον Αβραάμ (περίοδος της Κρητικής Αναγέννησης), των οποίων επιχειρείται η προσέγγιση, σύμφωνα με ένα διπλό, μεθοδο...

Η υπερπαραγωγή θεωρητικού λόγου για τη λογοτεχνία και τις γραμματολογικές σπουδές, ιδίως από τη δεκαετία του 1960 και εξής, προσέφερε μεν μεγάλη ποικιλία προσεγγίσεων, διαμόρφωσε όμως ένα τοπίο όπου δεν μπορεί κανείς να προσανατολιστεί αν αγνοεί τους βασικούς οδοδείκτες, τα κείμενα δηλαδή που αποτέλεσαν την αφετηρία των περισσότερων θεωρητικών αναζητήσεων. Το παρόν "Ανθολόγιο" του K. M. Newton αποτελεί μια συλλογή τέτοιων θεμελιωδών κειμένων: ξεκινώντας από τις συμβολές του Ρωσικού Φορμαλισμού, της Νέας Κριτικής και της Ερμηνευτικής, ο Newton παρακολουθεί την επίδραση π...

Kατά τη δεκαετία του 1980, η λογοτεχνική θεωρία, και το ενδιαφέρον γι’ αυτήν, έφθασε στο ζενίθ. Ήταν η "μεγάλη στιγμή" της θεωρίας, η εποχή που το θέμα ήταν της μόδας και συζητιόταν πολύ. Στη δεκαετία του 1990 σημειώθηκε μια σταθερή παραγωγή βιβλίων και άρθρων, με τίτλους όπως "Μετά τη θεωρία", ή "Μετα-Θεωρία", κλπ. Όπως υποδηλώνουν τέτοιοι τίτλοι, η "στιγμή" της θεωρίας έχει μάλλον περάσει. Επομένως, γιατί άλλο ένα εισαγωγικό βιβλίο για τη θεωρία, τόσο αργά; Η απλή απάντηση είναι ότι, μετά τη "στιγμή" της θεωρίας έρχεται, αναπόφευκτα, η "ώρα" της θεωρίας, όταν το θέμα π...

Η σύγχρονη θεωρία της λογοτεχνίας (θεωρίες της αναγνωστικής ανταπόκρισης, της πρόσληψης και της διακειμενικότητας, οι πολιτισμικές σπουδές, ο νέος ιστορικισμός, κ.ά.), αλλά και τα κινήματα του κριτικού εγγραμματισμού (critical literacy) και της δημιουργικής διδασκαλίας (creative teaching) έχουν ανανεώσει ριζικά τους τρόπους με τους οποίους προσεγγίζουμε το λογοτεχνικό κείμενο στη σχολική τάξη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα κείμενα του παρόντος τόμου αναδεικνύουν το πολυσχεδές και ευρύ ζήτημα της διδακτικής της λογοτεχνίας και της ευρύτερης διάχυσής της στην εκπαίδευση. Οι συν...

Με το "Η λογοτεχνία σε κίνδυνο" ο Τοντορόφ συνεχίζει την κριτική του στις θεωριοκρατούμενες γαλλικές λογοτεχνικές σπουδές, που οι κατευθύνσεις τους έχουν επεκταθεί και επιβληθεί όχι μόνο στην παρουσίαση της λογοτεχνίας από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αλλά και στη μέση εκπαίδευση (κατάσταση όχι πολύ διαφορετική από τη δική μας, όπου από μαθητές του γυμνασίου και του λυκείου ζητείται, λ.χ., να προσδιοριστεί "ο βαθμός εστίασης" ή "το μεταδιηγητικό επίπεδο" ενός κειμένου). Παρουσιάζοντας το λογοτεχνικό κείμενο ως ένα αυτόνομο και αύταρκες γλωσσικό αντικείμενο, ο κόσμος του οπ...

O τόμος αυτός είναι ο έβδομος της εννεάτομης σειράς "The Cambridge History of Literary Criticism", η οποία αποτελεί μια συνολική ιστορική επισκόπηση της κριτικής της λογοτεχνίας του δυτικού κόσμου, από την κλασική αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και έχει ως αντικείμενό της τόσο τη θεωρία της λογοτεχνίας όσο και την κριτική της πράξη. Αναλαμβάνοντας να εξιστορήσει τις θεωρητικές και μεθοδολογικές διαδρομές των γραμματολογικών σπουδών από την κλασική αρχαιότητα έως την αυγή του 21ου αιώνα, η εννεάτομη σειρά "Cambridge History of Literary Criticism" συνιστά ένα εντυπωσιακό κριτικό εγ...

Τα κείμενα που συγκεντρώνονται σε αυτόν τον τόμο μπορεί θεματικά να απλώνονται σε πολλά πεδία, στην πραγματικότητα όμως δεν αφήνουν ποτέ από τη ματιά τους το άθλημα της γραφής με τη διπλή του όψη: ως υποκείμενο και ως αντικείμενο της διαδικασίας. Ο αναγνώστης μπορεί να ακολουθήσει από την αρχή έως το τέλος τη διαδρομή (ενθαρρύνεται ως προς τούτο) ή να επιβιβαστεί σε κάποιον από τους ενδιάμεσους σταθμούς, ανάλογα με τις προτιμήσεις του: γλώσσα, πεζογραφία, ποίηση, κριτική, θεωρία λογοτεχνίας. Αλλά και σε κάθε σταθμό μπορεί να σχεδιάσει τη δική του πορεία. Στη διάθεσή του...

Το βιβλίο στοχεύει στην κάλυψη του κενού ανάμεσα στα διδακτικά και στα ακραιφνώς ακαδημαϊκά που είναι αναγκαία για τη μετάβαση των φοιτητών φιλολογίας -αλλά και όσων ενδιαφέρονται για την ενίσχυση των δεξιοτήτων τους προς μία συστηματική μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας- από τις γενικές γνώσεις λογοτεχνίας στην επιστήμη της νεοελληνικής φιλολογίας. Έχοντας τον χαρακτήρα προθαλάμου, το βιβλίο αυτό αποσκοπεί: Α) στην εξοικείωση του ενδιαφερόμενου με τη "γλώσσα" της νεοελληνικής φιλολογίας, δηλαδή με το ειδικό λεξιλόγιο, τον τρόπο χρήσης της ορολογίας, αλλά και τις βασικ...