Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Προυστ μακρηγορεί. Το βιβλίο αυτό, έχοντας σαν συμπέρασμα αυτή την διαπίστωση, η οποία αποθαρρύνει πολλούς εν δυνάμει αναγνώστες, προτίθεται να συντομεύσει την Αναζήτηση εξαλείφοντας τις παρεκβάσεις, δηλαδή τις εκτός θέματος επεκτάσεις. Μια τέτοια απόφαση μας αναγκάζει να σκεφθούμε εκ των προτέρων το σχήμα λόγου της παρέκβασης, σχήμα αδίκως παραγνωρισμένο και παραγκωνισμένο από την ρητορική. Έτσι τίθεται μία ολόκληρη σειρά ερωτημάτων που αναφέρονται στην ίδια την ουσία της λογοτεχνίας. Πότε, παραδείγματος χάριν, μπορούμε να πούμε ότι ένα κείμενο είναι πολύ εκτενές; Υπάρχ...

Το αντικείμενο της ποιητικής δεν είναι το κείμενο αλλά το αρχικείμενο, το σύνολο δηλαδή των γενικών ή υπερβατικών κατηγοριών -τύποι λόγου, τρόποι εκφοράς, λογοτεχνικά γένη κλπ.- στις οποίες ανάγεται κάθε επιμέρους κείμενο. Από τον Αριστοτέλη και εξής, η δυτική ποιητική κατέβαλε ποικίλες προσπάθειες ώστε να συνθέσει τις κατηγορίες αυτές σε ενιαίο σύστημα και να καλύψει, με τον τρόπο αυτό, το σύνολο του λογοτεχνικού πεδίου. Με το κλασικό αυτό βιβλίο, ο Ζεράρ Ζενέτ, ανοίγει, έστω και κατά τρόπον οξύμωρο, το δρόμο σε μια ενδεχόμενη γενική θεωρία των λογοτεχνικών μορφών.

Ο πυρήνας του φανταστικού... Μέσα σε ένα κόσμο που φυσικά είναι ο δικός μας, ο κόσμος που γνωρίζουμε, χωρίς διαβόλους, συλφίδες, βαμπίρ, συμβαίνει ένα γεγονός που οι νόμοι του οικείου μας κόσμου δεν μπορούν να το εξηγήσουν. Αυτός που αντιλαμβάνεται το γεγονός οφείλει να διαλέξει μια από τις δύο δυνατές λύσεις: είτε πρόκειται για παραπλάνηση των αισθήσεων, για ένα προϊόν της φαντασίας, οπότε οι νόμοι του κόσμου παραμένουν ως έχουν, είτε πάλι το γεγονός συνέβη στα αλήθεια, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πραγματικότητας, οπότε την πραγματικότητα αυτή τη διέπουν νόμοι άγνωστοι...

Στο έργο αυτό στόχος του συγγραφέα δεν είναι μια αφ' υψηλού σχολαστική χαρτογράφηση της λογοτεχνικής θεωρίας, αλλά η παρουσίαση των προβληματισμών της μέσα από ένα δεδηλωμένο ιστορικό και πολιτικό πόρισμα. Γι' αυτό, χωρίς να επιμένει στην αναλυτική παρουσίαση των απόψεων ή των διαφωνιών μεμονωμένων θεωρητικών (εκτός αν πρόκειται για εισηγητές βασικών τάσεων όπως ο Saussure, ο Freud, ή ο Derrida) υπογραμμίζει τη γενικότερη προβληματική κάθε θεωρίας. Δεν αποσκοπεί δηλαδή απλώς να εισαγάγει τον αναγνώστη στη θεωρία της λογοτεχνίας φορτώνοντάς τον με ονόματα, ημερομηνίες, λεπτο...

Η μελέτη αυτή έχει σαν σκοπό της να είναι μια εισαγωγή στη μεταμοντέρνα υπόσταση τεχνών όπως ο κινηματογράφος, τα κόμικς, η λογοτεχνία και τα διάφορα υβρίδια των τεχνών αυτών, που δημιουργούνται από τη συνεχή αλληλεπίδρασή τους. Ειδικότερα, η μελέτη επικεντρώνεται στην έννοια της "πραγματικότητας" και στην προβληματική τής αντιπροσώπευσής της σε επιλεγμένα έργα των προαναφερόμενων τεχνών. Ταυτόχρονα, στοχεύει να αποδείξει ότι τα έργα αυτά παραλληλίζονται με τις θεωρίες περί μεταμοντερνισμού, χορεύοντας στην κόψη του ξυραφιού, στο όριο μεταξύ ενθουσιασμού και κριτικής.

Το "Εγχειρίδιο εγκληματολογίας" είναι ένα στοίχημα σύνθεσης της θεωρίας και της πράξης της γραφής. Αντλεί από τα σκοτεινά βάθη του εγκλήματος, του τρόμου και της παράνοιας, στη ζωή μας, στη γραφή του Μπαλζάκ, του Πόε, του Ντοστογιέφσκι και των μαιτρ του αστυνομικού για να ερευνήσει τα μονοπάτια της δημιουργίας και την ιδιαιτερότητα της γυναικείας παρουσίας και γραφής.

Είμαστε ακόμη και σήμερα παγιδευμένοι από έξη ή και κουφότητα ακόμη, στο Μυθιστορηματικό είδος που μας κληρονόμησε ο περασμένος αιώνας. Όμως η μίξη των ειδών είναι γεγονός. Δεν το μαρτυρεί μόνο η νεωτερική γραφή (Τζόυς - Μπέκετ - Μπόρχες - Κορτάσαρ - Κούντερα κλπ.) αλλά και ένα ολόκληρο παρελθόν που αποκορυφώνεται στις περιπτώσεις του Stern και Diderot. Αυτές τις "πρωτοποριακές ιδέες" σύμφωνα με την Elisabeth de Fontenay διαπραγματεύεται και υποστηρίζει ο Γιώργος Αριστηνός.

Στα δοκίμια του Massimo Peri, ενός από τους γνωστότερους μελετητές της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, που δημοσιεύονται εδώ, υπάρχει ένας γόνιμος συνδυασμός θεωρητικού προβληματισμού και συγκεκριμένων εφαρμογών. Η χρησιμότητα των δοκιμίων αυτών είναι μεγάλη, γιατί στις σελίδες τους περιέχονται συζητήσεις των θεωριών της Cohn, του Genette, του Baxtin, κ.ά., και αναλύσεις κειμένων του Βιζυηνού, του Παπαδιαμάντη, του Θεοτόκη, του Καρκαβίτσα κ.ά. Το βιβλίο του Massimo Peri αποτελεί μια πολύτιμη προσθήκη στη σχετική ελληνική βιβλιογραφία.

Μια καθαρή ολοκληρωμένη ανάλυση του έργου του μυθιστοριογράφου, μια μελέτη που όχι μόνο αποκαλύπτει το γραμματικό και υφολογικό υλικό με το οποίο χτίζεται ένα πρόσωπο, αλλά επίσης μεταδίδει νέες αντιλήψεις στους ατομικούς χαρακτήρες και στα έργα που εμφανίζονται "William Riggan World Literature Today". Αυτό το βιβλίο ερευνά ολόκληρο το φάσμα των τεχνικών για απόδοση της νοητικής ζωής των μυθιστορηματικών χαρακτήρων και στο μυθιστόρημα ροής της συνείδησης και στην υπόλοιπη μυθοπλασία. Κάθε κεφάλαιο ασχολείται με μια βασική τεχνική, η οποία επεξηγείται με ευρείας κλίμακας μ...

Οι ιδέες του Mikhail Bakhtin έχουν επηρεάσει τη σκέψη στα πεδία των λογοτεχνικών σπουδών, της ανθρωπολογίας, της γλωσσολογίας, της ψυχολογίας και της κοινωνικής θεωρίας. Η αριστοτεχνική μελέτη του Michael Holquist διατρέχει όλα τα γνωστά γραπτά του Bakhtin, με στόχο να παράσχει έναν περιεκτικό απολογισμό του επιτεύγματός του. Υποστηρίζει ότι το έργο του Bakhtin αποκτά συνοχή μέσω της αφοσίωσής του στην έννοια του διαλόγου. Εξετάζει τον διάλογο που διεξάγει ο Bakhtin με θεωρητικούς όπως ο Saussure, ο Freud, ο Marx, ο Lukacs, καθώς και με άλλες εξέχουσες μορφές της ιστορίας τ...

Γραμματολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει γενικότερα τα γραπτά μνημεία και ειδικότερα τα έντεχνα, αισθητικά φορτισμένα και αξιολογημένα, με στόχο τη διαπίστωση και τη διατύπωση των νόμων που καθορίζουν την παραγωγή, τη δομή, τη λειτουργία και την επίδρασή τους στην ανθρώπινη κοινωνία. Στο παρόν βιβλίο εξετάζονται οι επιμέρους κλάδοι της γραμματολογίας (θεωρία λογοτεχνίας, θεωρία λογοτεχνικών γενών και ειδών, φιλολογία, ανάλυση και ερμηνεία κειμένου, εθνική/γενική/συγκριτική γραμματολογία, ιστορία λογοτεχνίας κ.ά.), ενώ καταγράφονται κριτικά οι θεωρίες και τα θεωρήματα πο...

Kατά τη δεκαετία του 1980, η λογοτεχνική θεωρία, και το ενδιαφέρον γι’ αυτήν, έφθασε στο ζενίθ. Ήταν η "μεγάλη στιγμή" της θεωρίας, η εποχή που το θέμα ήταν της μόδας και συζητιόταν πολύ. Στη δεκαετία του 1990 σημειώθηκε μια σταθερή παραγωγή βιβλίων και άρθρων, με τίτλους όπως "Μετά τη θεωρία", ή "Μετα-Θεωρία", κλπ. Όπως υποδηλώνουν τέτοιοι τίτλοι, η "στιγμή" της θεωρίας έχει μάλλον περάσει. Επομένως, γιατί άλλο ένα εισαγωγικό βιβλίο για τη θεωρία, τόσο αργά; Η απλή απάντηση είναι ότι, μετά τη "στιγμή" της θεωρίας έρχεται, αναπόφευκτα, η "ώρα" της θεωρίας, όταν το θέμα π...

Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται εδώ ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύονται στους ομότιτλους τόμους- συλλογές της ίδιας σειράς (Γλωσσοφιλολογικά, Α΄, Β΄ και Γ΄). Στον τόμο αυτόν, ειδικότερα, περιλαμβάνονται: α) Μελέτες σχετικές με το λεξιλόγιο (ειδικότερα τα 'ζεύγη λόγιων και λαϊκών λέξεων'), με τη μορφολογία και τη σύνταξη της μετοχής του μεσοπαθητικού ενεστώτα, με τον σημασιοσυντακτικό ρόλο των προσδιοριστικών και των συνδετικών στοιχείων στη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα. β) Μελέτες που ασχολούνται με τα γλωσσοϋφολογικά χαρακτηριστικά σύγχρονων...

Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτό ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύτηκαν στους δύο προηγούμενους τόμους-συλλογές (Γλωσσοφιλολογικά, Α΄ και Β΄). Οι λόγοι για την επανέκδοσή τους πολλοί. Τα παράλληλα χωρία στα δοκίμια του Σεφέρη και του Έλιοτ (πρωτοδημοσιεύτηκε με μορφή βιβλίου πριν από πολλά χρόνια, σήμερα εξαντλημένη) ήταν η πρώτη συστηματική και ακριβοδίκαιη μελέτη ενός πολυσυζητημένου θέματος στη χώρα μας, των παράλληλων απόψεων ή, μάλλον, των επιδράσεων που δέχτηκε, σε ότι αφορά ιδίως την κριτική του σκέψη, ο κορυφαίος Έλληνας ποιη...

[...] Όσον αφορά τη γλώσσα ειδικότερα, επιχειρείται πρώτα-πρώτα μια αξιολόγηση της συμβολής της νεότερης γλωσσολογίας στον τομέα της συντακτικής θεωρίας, μέσα από μιαν επανεκτίμηση της "Νεοελληνικής Συντάξεως" του Αχιλλέα Τζάρτζανου, αλλά παράλληλα αντιμετωπίζονται και κάποια πρακτικότερα προβλήματα διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ορισμένα αμφιλεγόμενα -και μετά την επίσημη καθιέρωση της δημοτικής- ζητήματα της γλώσσας μας, όπως είναι η χρήση των μετοχών, εξετάζονται σε ειδικό κεφάλαιο αυτού του τόμου, ενώ σε άλλα κεφάλαια...