Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο συλλογικό αυτό έργο εξετάζονται οι διάφορες πτυχές του Νατουραλισμού, ενός σημαντικού λογοτεχνικού ρεύματος, που με κύριο εκπρόσωπο τον Εμίλ Ζολά αναπτύχθηκε στη Γαλλία και διαδόθηκε γρήγορα σ' όλες τις λογοτεχνίες της Ευρώπης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι μελέτες που περιλαμβάνονται, αναφέρονται στον Ζολά και το έργο του, στη μορφή που πήρε ο νατουραλισμός στις ξένες λογοτεχνίες, στη σχέση του ρεύματος αυτού με ομόλογα ρεύματα, όπως ο ρεαλισμός κι ο βερισμός, στην επίδραση που άσκησε σε άλλες τέχνες, όπως είναι το θέατρο, η ζωγραφική ή η μουσική. Κυρίως όμως εξετ...

Δημοσιευμένο στα 1955 το βιβλίο αυτό είναι πλέον ένα απαραίτητο αγκωνάρι της διανοητικής νεωτερικότητάς μας. Προϊόν λελογισμένης και παθιασμένης υπαρξιακής περιέργειας, θα ανεβάσει ψηλά τον πήχυ των κριτικών απαιτήσεων. Φουκώ, Ντεριντά, Τζέφρι Χάρτμαν και τόσοι άλλοι θα αναμετρηθούν μαζί του. Κανένα σύστημα, καμιά σχολή, καμιά ιδεολογία δεν υπάρχει εδώ, ο αινιγματικός συγγραφέας του "Η τρέλα της ημέρας" μιλά για τη λογοτεχνία εν ονόματι μόνο της λογοτεχνίας ως υπαρξιακής εμπειρίας. Αντιμέτωπος επομένως με τον θάνατο και τη σιωπή. Η λογοτεχνία δεν είναι ένας θεσμός, μια δια...

Το λογοτεχνικό φαινόμενο έχει την ίδια ηλικία με την ιστορία του ανθρώπου, καθώς συνεχώς περιγράφει (και έτσι αναλογικά εξηγεί) την ανθρώπινη κατάσταση ή πραγματικότητα. Η πραγματικότητα γίνεται προσιτή και λειτουργική μέσω της λογοτεχνικής της προσομοίωσης, με τρόπους όπως εκείνοι της αφήγησης και της έκφρασης. Η αφήγηση είναι αναπαράσταση δράσης και αντιστοιχεί στη μυθοπλαστική πεζογραφία, ενώ η έκφραση είναι απόδοση ψυχικής κατάστασης και αντιστοιχεί στη λυρική ποίηση. Με την εξέταση της πεζογραφίας, στο πρώτο μέρος του βιβλίου, δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: "Πώς μ...

Στο δεύτερο μισό περίπου του 19ου αιώνα συγκροτείται στη Γαλλία ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό σύμπαν το οποίο διεκδικεί την αυτονομία του από τις όποιες κρατικές γραφειοκρατίες, καθώς και τις αντίστοιχες ακαδημίες τους και τους κανόνες του καλού γούστου που αυτές επιβάλλουν. Δημιουργοί όπως ο Φλομπέρ, ο Μποντλαίρ και ο Μανέ επιτελούν μια συμβολική επανάσταση που θα αλλάξει οριστικά τη μορφή του λογοτεχνικού και του καλλιτεχνικού σύμπαντος. Εστιάζοντας στην "Αισθηματική αγωγή" του Φλομπέρ, ο Pierre Bourdieu περιγράφει τη γένεση και τη δομή του λογοτεχνικού πεδίου στις δι...

"Ας καυχιούνται οι άλλοι για τις σελίδες που έχουν γράψει· εγώ νιώθω περήφανος γι’ αυτές που έχω διαβάσει". Πιστός σε αυτούς τους στίχους του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Νούτσιο Όρντινε μας προσκαλεί να γευτούμε την ίδια ταπεινή υπερηφάνεια δίνοντάς μας να διαβάσουμε και να ξαναδιαβάσουμε μερικές από τις πιο ωραίες σελίδες της λογοτεχνίας. Μετά τη διεθνή επιτυχία της "Χρησιμότητας του άχρηστου" (που μεταφράστηκε σε εικοσιέξι γλώσσες ) και της "Χρησιμότητας των άχρηστων γνώσεων", ο Όρντινε συνεχίζει τη μάχη του υπέρ των κλασικών, πεπεισμένος ότι ένα σύντομο απόσπασμα (λαμπρό...

[...] Το βιβλίο λοιπόν συνυφαίνεται από την παλίνδρομη κίνηση που περιγράφουν οι επάλληλες συμβολικές αντιθέσεις, όσες ενεργοποιούνται γύρω από το επίμαχο αντικείμενο "λογοτεχνία" : η άσκηση και η απόλαυση, η ασκητεία και η συμμετοχή, η αποχή και η ελευθεριότητα, η αναδίπλωση και η εκδίπλωση, η άρνηση και η αποδοχή, με την προϋπόθεση ότι από τα ζεύγη αυτά δεν θα αφαιρεθεί ο αφανής αλλά αναγκαίος τρίτος όρος, που είναι και ο κατεξοχήν μεταβατικός - η ειρωνεία. Αυτήν, όσο περνούν τα χρόνια, την ακούω να συνδιαλέγεται όλο και βαθύτερα με εκείνη την αμετάθετη αίσθηση της ματαιό...

Μέσα από το πρίσμα της σοφίας του μυθιστορήματος, το βιβλίο αυτό εξετάζει θεμελιακές καταστάσεις της εποχής μας: τις ηθικές δίκες κατά της τέχνης του αιώνα, του Σελίν και του Μαγιακόφσκι, την ανάμνηση σαν μορφή της λήθης, την αιδώ σαν ουσιαστική έννοια μιας εποχής που βασίζεται στο άτομο, την αδιακρισία που έγινε πια συνήθεια και κανόνας και αναγγέλλει έτσι το λυκόφως του ατομισμού, τη μυστηριώδη δύναμη της θέλησης ενός νεκρού, τις διαθήκες, τις προδομένες διαθήκες: των καλλιτεχνών, της Ευρώπης, της τέχνης, της τέχνης του μυθιστορήματος.

Το παλίμψηστο, ως γνωστόν, είναι μια περγαμηνή όπου έχει αποξεστεί μια πρώτη εγγραφή για να χαραχτεί μια άλλη, η οποία δεν κρύβει εντελώς την αρχική. Στο βιβλίο αυτό παλίμψηστα, μεταφορικά μιλώντας, είναι τα υπερκείμενα. Ο συγγραφέας περιγράφει αναλυτικά τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους ένα μεταγενέστερο κείμενο ωθεί τους αναγνώστες του, ρητά ή υπόρρητα, να διαβάσουν ή να θυμηθούν κάποιο παλαιότερο. Μέσα από παραδείγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και πρωτίστως της γαλλικής, ο Ζενέτ πραγματεύεται συστηματικά τη φύση και τη γραμματολογική θέση συγκεκριμένων λογοτεχνικώ...

Η λέξη "σύμμεικτα" είναι μια παλιά λέξη της λογιοσύνης που περιγράφει με ακρίβεια τη συνύπαρξη στην ίδια έκδοση κειμένων διαφορετικών ως προς το είδος, το ύφος, το περιεχόμενο και το χρόνο. Η λέξη "παραλλάξ" δηλώνει το περίεργο καθεστώς αυτών των κειμένων στον τρόπο που διαδέχονται το ένα το άλλο και στην παράξενη συνομιλία που αναπτύσσεται, καθώς έχουν ανασυρθεί από το αρχικό τους περιβάλλον για να ενταχθούν στο καινούργιο. Πρόκειται τώρα πια για άλλη δυνατότητα ανάγνωσης, αφού προτείνεται διαφορετική προοπτική και αλλότροπος συσχετισμός για κείμενα που ήδη έχουν την ξ...

Το έργο του George Steiner αποτελεί μια από τις πλέον κρίσιμες συμβολές στο χώρο της φιλολογικής κριτικής και της θεωρίας της ανάγνωσης. Οι τρόποι με τους οποίους η ανάγνωση εκτυλίσσεται μέσα στο κείμενο και οι δυσκολίες οι οποίες προκύπτουν από την ενεργό αλληλόδραση μεταξύ κειμένου και αναγνώστη είναι ο βασικός πυρήνας του βιβλίου αυτού του Steiner, το οποίο εγκαινιάζει μια νέα και διαφορετική αντίληψη της πρόσληψης του κειμένου από τον αναγνώστη και της ανταπόκρισης του αναγνώστη στο κείμενο.

Ο Robert Louis Stevenson δοκιμιογράφος και θεωρητικός της λογοτεχνίας; Μα δεν ήταν μονάχα συγγραφέας περιπετειωδών μυθιστορημάτων και ιστοριών για παιδιά; Ο ίδιος δεν έτρεφε αυταπάτες: "Γνωρίζω καλά πως ο εργοδότης μου, το ευρύ κοινό, αντιμετωπίζει με αδιαφορία οτιδήποτε άλλο έχω γράψει" - κι ας είχε δημοσιεύσει πάνω από 150 άρθρα και δοκίμια, κι ας είχε μακροχρόνια αλληλογραφία με τον Henry James πάνω σε θεωρητικά ζητήματα της τέχνης τους. Όπως ακριβώς προέβλεψε, οι συναρπαστικές ιστορίες του επισκίασαν για έναν αιώνα τους στοχασμούς τους, που μόνο πρόσφατα άρχισαν να ανακ...

Ο Πλάτων ονόμασε ποιητική κάθε δύναμη που γίνεται αιτία να υπάρχουν πράγματα, τα οποία προηγουμένως δεν υπήρχαν. Και οι περισσότεροι, αν όχι και όλοι, θα συμφωνούσαμε ότι η φαντασία είναι μια τέτοια δύναμη. Εντούτοις, τι είναι η φαντασία, πώς εκδηλώνεται η δημιουργικότητά της και πόσο καινούργια μπορούν να είναι τα πράγματα που δημιουργεί; Κι ακόμα, εφόσον υπάρχουν κι άλλες ποιητικές δυνάμεις (το γίγνεσθαι, η φύσις ή ακόμα και ο Θεός), σε τι διαφέρει η φαντασία από αυτές; Επιπλέον, ποια είναι η σχέση της φαντασίας με τη μνήμη, τη συνείδηση, τη σκέψη, το λόγο και τη γλώσσα,...

Ο Πλάτων ονόμασε ποιητική κάθε δύναμη που γίνεται αιτία να υπάρχουν πράγματα, τα οποία προηγουμένως δεν υπήρχαν. Και οι περισσότεροι, αν όχι και όλοι, θα συμφωνούσαμε ότι η φαντασία είναι μια τέτοια δύναμη. Εντούτοις, τι είναι η φαντασία, πώς εκδηλώνεται η δημιουργικότητά της και πόσο καινούργια μπορούν να είναι τα πράγματα που δημιουργεί; Κι ακόμα, εφόσον υπάρχουν κι άλλες ποιητικές δυνάμεις (το γίγνεσθαι, η φύσις ή ακόμα και ο Θεός), σε τι διαφέρει η φαντασία από αυτές; Επιπλέον, ποια είναι η σχέση της φαντασίας με τη μνήμη, τη συνείδηση, τη σκέψη, το λόγο και τη γλώσσα,...

"Η "ποιητική" έρχεται να καταστρέψει την ισορροπία που εγκαθιδρύθηκε ανάμεσα στην ερμηνεία και στην επιστήμη στον τομέα των λογοτεχνικών σπουδών. Σε αντίθεση προς την ερμηνεία συγκεκριμένων έργων, δεν επιζητά να κατανομάσει το νόημα αλλά αποβλέπει στο να καταστήσει γνωστούς τους γενικούς νόμους που διέπουν τη γέννηση κάθε έργου. Αλλά, σε αντίθεση προς τις επιστήμες, όπως η ψυχολογία, η κοινωνιολογία κτλ., ψάχνει αυτούς τους νόμους στο εσωτερικό της ίδιας της λογοτεχνίας. Η ποιητική είναι λοιπόν μια προσέγγιση της λογοτεχνίας ταυτόχρονα "αφηρημένη" και "εσωτερική". Αντικεί...

Το βιβλίο αυτό δεν είναι μία ακόμη ιστορία των λογοτεχνικών θεωριών. Είναι ένα μεθοδολογικό βοήθημα για την ανάλυση των ποιητικών κειμένων. Απευθύνεται στον εκπαιδευτικό της Μέσης και της Ανώτατης Εκπαίδευσης, στο μαθητή του Λυκείου, στο φοιτητή, στον κριτικό της λογοτεχνίας, σε κάθε αναγνώστη της ποίησης. Κι έχει στόχο να προσφέρει εύχρηστα και αποτελεσματικά εργαλεία για την ανάλυση και ερμηνεία των κειμένων. Γι’ αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στην αναλυτική έκθεση των μεθόδων και τεχνικών ανάλυσης και στην εμπράγματη εφαρμογή τους σε μια σειρά κειμένων...

Η σύγχρονη ποιητική προσφέρει επιπλέον υπηρεσίες στην ποίηση του σήμερα με το να αναγνωρίζει την ιστορική φύση της τεχνικής και να εξοικειώνει τους σύγχρονους ποιητές μας με τους κανόνες που πηγάζουν από τη φύση του ανθρώπου και τα καλλιτεχνικά μέσα που αποκτήθηκαν μέσω της ιστορικής εμπειρίας, όμως, από την άλλη, αποδεσμεύει την ποίηση από τα δεσμά των επίκτητων μορφών και κανόνων συνάμα. Όμως, την ίδια στιγμή, καταδεικνύει την ιστορική σχετικότητα ακόμη και της τελειότερης μορφής. Αποσκοπεί έτσι στο να ενθαρρύνει τον σύγχρονο ποιητή να αναζητήσει μια νέα μορφή και τεχνική...

Το βιβλίο στοχεύει στην κάλυψη του κενού ανάμεσα στα διδακτικά και στα ακραιφνώς ακαδημαϊκά που είναι αναγκαία για τη μετάβαση των φοιτητών φιλολογίας -αλλά και όσων ενδιαφέρονται για την ενίσχυση των δεξιοτήτων τους προς μία συστηματική μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας- από τις γενικές γνώσεις λογοτεχνίας στην επιστήμη της νεοελληνικής φιλολογίας. Έχοντας τον χαρακτήρα προθαλάμου, το βιβλίο αυτό αποσκοπεί: Α) στην εξοικείωση του ενδιαφερόμενου με τη "γλώσσα" της νεοελληνικής φιλολογίας, δηλαδή με το ειδικό λεξιλόγιο, τον τρόπο χρήσης της ορολογίας, αλλά και τις βασικ...