Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο πολύτιμος και εν πολλοίς άγνωστος λαϊκός πολιτισμός της Μάκρης και του Λιβισίου της Λυκίας Μ. Ασίας (ήθη, έθιμα, παραδόσεις, τραγούδια, παραμύθια, παροιμίες). Δέκα χρόνια δουλειάς και έρευνας. Μια δραματική αναζήτηση των ριζών και της ταυτότητας, σαν συνέχεια της ζωής των μικρασιατών προγόνων και σαν πράξη αυτογνωσίας.

Περιεχόμενα - Πρόλογος - Α΄ Η λαογραφία ως επιστήμη - 1. Η ιστορικότητα των λαογραφικών φαινομένων - 2. Λαός και λαϊκός πολιτισμός - 3. Η σιωπή, τα γέλια και τα κλάματα. Μικρή συμβολή στη διευκρίνιση των σχέσεων της λαογραφίας με τη φιλολογία και την κοινωνιολογία - Β΄ Η πόλη και η αστική ζωή - 1. Αστική λαογραφία - 2. Ο άνθρωπος της πόλης - 3. Ο άνθρωπος της πόλης και το θέμα της παρακμής - 4. Πολιτιστικά - 5. Τι είναι ο folklorismus - 6. Το αργό γδύσιμο - 7. Λαογραφικά της Αθήνας (1834-1984) - Γ΄ Ο άλλος χώρος - 1. Όψεις παραδοσιακότητας του χώρου - 2. Δια...

Για τη Λαογραφία στο κατώφλι του 21ου αιώνα, τη σχέση της με την Κοινωνική Ανθρωπολογία και την Κοινωνιολογία, την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τον λαϊκό πολιτισμό· για την ανθρωπολογία του περιβάλλοντος, για το νερό στην ελληνική λαϊκή παράδοση, για τον τόπο, την τοπικότητα και την εθνική ταυτότητα στο παράδειγμα της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία· για την αίσθηση της ιστορίας σε μια κοινότητα της Ηπείρου, για το τσιφλίκι και το τσελιγκάτο, για τις σύγχρονες κοινότητες της περιοχής Αμπελώνα, για την κουμπαριά και τις πελατειακές σχέσεις της αγροτικής Ελλάδας, για το "Βλάχ...

Με την έκδοση αυτή επιδιώκουμε να επικαιροποιήσουμε και να διευρύνουμε κατά το δυνατόν την επιστημονική γνώση, σε θέματα που αναφέρονται στη Λαογραφία του Έντεχνου Λαϊκού Λόγου, σε θέματα δηλαδή της Λαϊκής Λογοτεχνίας, βασισμένοι σε πλούσια ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, που καταχωρίζεται στο τέλος κάθε ενότητας. Έτσι, εξετάζουμε συστηματικά και τεκμηριωμένα στον παρόντα Α' Τόμο το αίνιγμα, τις επωδές, τις ευχές και τις κατάρες, τις παροιμίες, το δημοτικό τραγούδι και τις σύγχρονες μορφές του Έντεχνου Λαϊκού Λόγου. Στην εξέταση αυτή η παράδοση συναντά τη νεωτερικότητα και...

"Αλήθεια, σε μια εποχή που η διεθνής τάση και πρακτική υπαγορεύει την ενοποίηση του γνωστικού αντικειμένου των κοινωνικών επιστημών είναι θεμιτό κάποιοι κλάδοι να περιφρουρούν τα σύνορά τους σαν να ήταν ιδιοκτησίες; Σε μια εποχή που πνέουν καταλυτικά οι άνεμοι της διεπιστημονικότητας, αντί να κατασκευάζουμε ανεμόμυλους, να χτίζουμε τείχη προστασίας του γνωστικού μας αντικειμένου και του ίδιου του κλάδου που υπηρετούμε; Ίσως τελικά το ζήτημα της (ανα)συγκρότησης των γνωστικών αντικειμένων να είναι πιο επιτακτικό και από εκείνο των θεωρητικών-μεθοδολογικών (ανα)συνθέσεων διε...

Αυτή η συναγωγή των εννέα άρθρων-εισηγήσεων ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ξεπερασμένη ιστορικά ως προς ορισμένα σημεία, καθώς σήμερα, με τις νεότερες εξελίξεις και ωσμώσεις, ορισμένες από τις προτάσεις και επισημάνσεις θα θεωρούνταν εκτός τόπου και χρόνου. Για την ιστορία όμως της ελληνικής επιστήμης έπρεπε να εκδοθούν, αφενός για να παρουσιασθεί η εξέλιξη μέσα σε μια τεσσαρακονταετία των δίδυμων επιστημών λαογραφίας-ανθρωπολογίας κατά τον Michael Herzfeld, στην Ελλάδα, αφετέρου οι εγγενείς δυσκολίες τους. Οι επιστήμες λαογραφία και κοινωνική ανθρωπολογία δεν είναι ουσιαστικ...

Πολιτισμός και κοινωνία είναι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος: οι δομές της κοινωνίας υλοποιούνται σε συμπεριφορές και αισθήματα, σε ενδυμασίες και τελετουργίες, ενώ αντίθετα οι "παραστάσεις" του πολιτισμού παρουσιάζουν με απτό και βιωματικό τρόπο τους θεσμούς και τις ιεραρχίες της κοινωνίας, ακόμα και τους άγραφους νόμους του εθιμικού δικαίου. Στον κοινωνικό ρόλο τέμνονται και οι δύο οπτικές: κάθε άτομο (ή ομάδα) ενσαρκώνει και παριστάνει όσο καλύτερα μπορεί τον άγραφο ρόλο του και κρίνεται για την "παράστασή" του, αλλά ταυτόχρονα είναι και θεατής και κριτής των "παραστά...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μικρή συμβολή στη συζήτηση που συνεχίζεται για το παρελθόν, το παρόν και -κυρίως- το μέλλον της Λαογραφίας, σε εποχή μάλιστα καθόλου ευνοϊκή γι' αυτήν. Οι μέχρι σήμερα "βεβαιότητές" της, εκείνες που την κατέστησαν "εθνική" επιστήμη (παραπέμποντας ταυτόχρονα σ' ένα "βεβαρημένο" παρελθόν) βρίσκονται σε σαφή υποχώρηση, μπροστά στην εμφανέστατη πολιτιστική ρευστότητα και ποικιλομορφία των ημερών μας αλλά και την αμφισβήτηση της φυλετικής-εθνικής "καθαρότητας" (με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Την ίδια στιγμή αυξάνονται οι απόψεις περί "ολοκλήρωσης του ιστορικο...

Επιτέλους, όλη η αλήθεια για τους καλικάντζαρους! Άσχημοι, φοβεροί, πονηροί και κατεργάρηδες, αυτό είναι οι καλικάντζαροι εδώ και πολλά πολλά χρόνια για τους ανθρώπους. Ήρθε λοιπόν η ώρα να αποκαταστήσει κάποιος το όνομα και τη φήμη αυτών των πλασμάτων, που κάθε χρόνο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα εμφανίζονται και πρωταγωνιστούν στις πιο ζαχαρένιες ιστορίες των παιδικών μας χρόνων. Ας δούμε από κοντά πού και πώς ζουν, όταν δεν επισκέπτονται τον πάνω κόσμο, μήπως και λυθεί επιτέλους αυτή η τεράστια παρεξήγηση.

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει μελετήματα τα οποία ασχολούνται με πτυχές του ελληνικού (και ευρύτερα ορθόδοξου) πολιτισμού από την ύστερη αρχαιότητα και τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους έως τον 17ο αιώνα, φτάνοντας έως και τον 20ό αιώνα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των κειμένων είναι η εξέταση ιστορικών πηγών για πληροφορίες για τον καθημερινό εορταστικό βίο, τις σκέψεις και τα αισθήματα του απλού ανθρώπου άλλων εποχών (στους ιστορικούς λαούς της Ευρώπης). Στα κεφάλαια του βιβλίου ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ προσεγγίζει το φαινόμενο της χρήσης αρχαίων αγαλμάτων στη χριστιανική λ...

Στην Καππαδοκία του 13ου αιώνα, εκεί όπου ζούσαν σε μια κοινή καθημερινότητα Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι, πλάστηκαν και σιγά σιγά κυριάρχησαν, ως σημαντική έκφραση της τοπικής θυμοσοφίας, οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα. Κάθε λαός που κατοικούσε εκεί, συνεισφέροντας από το δικό του πολιτιστικό θησαυροφυλάκιο, κατέθεσε σ' αυτές συμπυκνωμένη τη λαϊκή σοφία αιώνων. Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα παρμένες από τουρκικές πηγές (Καππαδοκία και ευρύτερη Μικρά Ασία), ιστορίες από τον ελλαδικό χώρο (Κρήτη, Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη) που δεν απ...

Η των πολλών δόξα, η αναπόδεικτος και πάτριος, που βρίσκει έρεισμα στο δημοτικόν, αποτελεί αντικείμενο αυτής της μελέτης. Μέσα από σύμβολα, λέξεις, πράξεις και τελετουργίες αναδύονται οι αόρατες, αλλά πανταχού παρούσες δοξασίες, αξίες και εικόνες του κόσμου των ανθρώπων παλαιοτέρων και νεοτέρων εποχών. Οι ανώνυμες αφηγήσεις, μικρές και μεγάλες, οι δημιουργημένες από μια παραδοσιακή κοινωνία, εκείνες που η απαρχή τους χάνεται στο βάθος του χρόνου, ήταν η αφετηρία και το μέσο για την πρόσβαση στο θέμα μας. Αφηγήσεις και γνώμες που εκφράζονται σε τυποποιημένη, πεζή ή έμμετρη μ...

Αφηγήσεις και γνώμες, οιονεί απαντήσεις σε πανάρχαια, επιτακτικά ερωτήματα για το πριν, το τώρα και το μετά της ζωής που η απαρχή τους χάνεται στο βάθος του χρόνου, αποτελούν αντικείμενο αυτής της μελέτης. Μέσα από παραδόσεις και μύθους για δαίμονες, για δαιμονισμένους κι αλαφροΐσκιωτους, για νεράιδες και για ξωτικά αναδύεται το πρόσωπο του κακού και οι τρόποι αντιμετώπισής του· τα μοιρολόγια, τα ταφικά έθιμα και οι φανταστικές συνομιλίες ζώντων και τεθνεώτων με τον άγγελο του θανάτου φανερώνουν τη στάση του ανθρώπου απέναντι στο αναπόφευκτο τέλος· τα αινίγματα και οι επωδέ...