Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Ηλίας Πετρόπουλος, ο οποίος πάτησε κιόλας τα εβδομήκοντα, καλά να 'ναι, ενσαρκώνει αυτό το αλλόκοτο είδος του αγοραίου που έχει καταπιεί βιβλιοθήκες, του αετονύχη που μπορεί να μιλάει τη γλώσσα του οιουδήποτε χωρίς να χάνει τίποτα από την προσωπικοτητά του. Το επίτευγμα δεν είναι μικρό αν αναλογιστούμε ότι η αδελφότητα των γραμμάτων και των επιστημών στα καθ' ημάς, διαπνεόταν πάντα από μιά έκδηλη αντιπάθεια προς την οζόστομη λαϊκότητα. [...] Για να αποτιμήσουμε την πετροπούλεια φιλολογία -μιλάμε για ένα πελώριο έργο- θα έπρεπε να σταθούμε στα επιμέρους θέματα: φυλακή, κ...

Μετά τον Λάζαρο, τον φίλο του Ιησού με τον οποίο ασχολήθηκε στον πρώτο τόμο της θρησκευτικής λαογραφίας, στον παρόντα δεύτερο τόμο ο Βάλτερ Πούχνερ αφηγείται ιστορίες που έχουν δημιουργηθεί στη διάρκεια των αιώνων για τον Ιούδα Ισκαριώτη. Ο Ιούδας είναι μια μορφή αμφιλεγόμενη στην εκκλησιαστική παράδοση, και ιδιαίτερα μισητή στον λαϊκό πολιτισμό, αφού έχει γίνει σημείο μιας ετερόκλητης συσσώρευσης όλων των ειδών από πάθη, λάθη και κακουργήματα, ζωώδη ένστικτα κι ακράτητες ορμές, καθώς και ποικίλες εκδηλώσεις ανθρώπινης πανουργίας, ενώ έχει φορτωθεί και όλες τις αμαρτίες...

Όπως κάθε εποχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά γνωρίσματα, έτσι και αυτή που διανύουμε διακρίνεται από την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, της πολιτικής και του πολιτισμού. Πολλοί την αντιμετωπίζουν με φόβο. Άλλοι, πάλι, ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα. Σχεδιάζουν το αύριο, αυξάνοντας τόσο τους ρυθμούς ανάπτυξης της κοινωνίας τους όσο και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων της. Σε κάθε περίπτωση, η βασική υποχρέωση όλων μας είναι να συμβάλουμε αποτελεσματικά στη διαμόρφωση και την αξιοποίηση των θετικών πτυχών της. Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να κάνου...

"Λόγω μιας αχαρακτήριστης άγνοιας, η λέξη βλάχος = λατινόφων έχασε -μόνο στη γραικική γλώσσα- το πραγματικό της νόημα και μετατράπηκε σ' έναν πεζό όρο, σημαίνοντας ένα απολίτιστο άτομο ή έναν χωριάτη. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη πλάνη, που δυστυχώς χαρακτηρίζει τις ερευνητικές εργασίες και γενικά την εκπαίδευσή μας, όπως και τη μορφή της ορθής πληροφόρησης του πληθυσμού σχετικά με τα ανθρωπογεωγραφικά προβλήματα της περιοχής μας". (Leon Heuzey, 1860)

Ο ραβίνος Βενιαμίν εκ Τουδέλας της Ισπανίας [...] είναι ο πρώτος περιηγητής στις ελληνικές χώρες που ανακαλύπτει και αποκαλύπτει τους Βλάχους και τη "χώρα" τους τη Βλαχία. Αλλά μέχρι τότε που ο Βενιαμίν εκ Τουδέλας συνάντησε τους Βλάχους στη Λαμία, τι γνώριζε ο κόσμος γι' αυτούς; Μάλλον λιγοστά πράγματα. Οι σχετικές αναφορές είναι σποραδικές και σπάνιες, ασαφείς και δυσερμήνευτες, τέτοιες, που άφησαν τεράστια περιθώρια στους ασχολούμενους μετά από αιώνες με το θέμα, και να τις παρερμηνεύσουν ακουσίως ή εκουσίως και να προπαγανδίσουν ποικιλοτρόπως, αναπτύσσοντας τις πιο απίθ...

Στον τόμο αυτό συστεγάζονται "μυλλωμένα" και "αμολόητα" (δηλαδή αθυρόστομα και πιο υπαινικτικά) κείμενα με θέμα τη σεξουαλικότητα: Δείγματα από παλαιότερα δημώδη κείμενα και αδέσποτα ή αταύτιστα στιχουργήματα, αφηγηματικά και ολιγόστιχα ποιήματα, δίστιχα νεαρών από το facebook, παροιμίες, γνωμικά και αινίγματα, πειράγματα με αριθμούς, ονόματα και άλλες εκφράσεις και τρία πεζά κείμενα μαρτυρούν ότι η αθυροστομία στην Κύπρο είναι αρκετά πλούσια. Επώνυμοι και δόκιμοι ποιητές, ποιητάρηδες, λαϊκοί και λαϊκότροποι δημιουργοί από την εποχή του Β. Μιχαηλίδη ώς τις μέρες μας τολμούν...

Ο δεύτερος τόμος των παραμυθολογικών μελετημάτων περιέχει κείμενα τα οποία περιλαμβάνονται στην Εγκυκλοπαίδεια των μύθων, το μεγαλύτερο εγχειρίδιο της προφορικής αφηγηματολογίας σε παγκόσμια κλίμακα. Στο επίκεντρο της μελέτης του καθηγητή Βάλτερ Πούχνερ είναι μοτίβα και παραλλαγές παραμυθιών του ευρωπαϊκού λαϊκού πολιτισμού, προφορικές παραδόσεις και τύποι που έρχονται από τα βάθη της αρχαιότητας. Αμαρτήματα και εγκλήματα, μαγεία και αναστάσεις νεκρών, χρησμοί, προφητείες και παιχνίδια της μοίρας συμπλέκονται σε μύθους και κύκλους διηγήσεων με βασιλιάδες, ήρωες και δρ...

Αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω τους ερευνητές και μελετητές της ιστορίας της Μικράς Ασίας, διότι οι ακμαίες κοινότητες των Ελλήνων στις περιφέρειες των μικρασιατικών παραλίων που άνθιζαν ή στα μικρά χωριά στα βάθη της ενδοχώρας, στην περιοχή ιδίως της τουρκόφωνης Καππαδοκίας, θα παρέμεναν, απροσπέλαστες δίχως τη δική τους μακρόχρονη ενασχόληση και συνεισφορά. Όμως το ταξίδι δεν τέλειωσε. Ο λαογραφικός πλούτος της Μικρασίας, πραγματική κιβωτός μνήμης και πολιτισμικών αξιών, καλεί τον σύγχρονο αλλά και τον μελλοντικό μελετητή να ολοκληρώσει την έρευνα τόσο για τις πα...

Ο παρών τόμος αποτελεί μια πρώτη απόπειρα συνύπαρξης Ελλήνων λαογράφων με Τούρκους συναδέλφους τους. Τα κείμενα αναφέρονται στο ρόλο των λαογραφικών σπουδών κατά τη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης στις δύο χώρες, στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα επίθετα, στην παραδοσιακή μουσική για την πολιτισμική ομογενοποίηση, και στο μετασχηματισμό των πολλών εθνικών ομάδων της Τουρκικής Δημοκρατίας (1923) σε εθνικό τουρκικό κράτος. Άλλα θέματα είναι η θρησκευτική ομάδα των Αλεβιτών ως δείκτης του βαθμού ωρίμανσης των πολιτικών συνθηκών στη σύγχρονη Τουρκία, η μελέτη της μουσικ...

Ό,τι δε γράφεται χάνεται... Ένας αγώνας που άρχισε τη δεκαετία του '80 για τη διάσωση μιας μεγάλης παράδοσης, των μικρασιατών προγόνων μας, συνεχίστηκε και μετά την έκδοση των "Λαογραφικών Μάκρης και Λιβισίου της Λυκίας Μ. Ασίας" (1988) ως τις μέρες μας και φαίνεται να μην έχει τέλος.... Είναι θαυμάσιο και συνάμα δραματικό, να διαπιστώνει κανείς κατά τη διαδρομή του αγώνα δρόμου ότι πολλά πράγματα από τη λαογραφική μας παράδοση και την ιστορία μας, έχουν μείνει έξω, όχι μονάχα από τα "Λαογραφικά", αλλά και από τα κλασικά για μας, "Λυβήσι και Μάκρη" (1964) του Κων/νου Λαμέ...

Τα μελετήματα αυτού του τόμου καλύπτουν την πολιτισμική ενότητα της Ρωμηοσύνης, από τους «Ρωμαίους» της «Ρωμανίας», που εντελώς συμβατικά αποκαλούμε «Βυζαντινούς» και «Βυζάντιο», ως και την μεταβυζαντινή και τη νεότερη Ρωμηοσύνη, πέρα από τα στενά όρια του «ελληνικού έθνους». Αυτό άλλωστε φαίνεται και από το γεγονός ότι τα λαογραφικά μορφώματα που μελετώνται εδώ μαρτυρούνται μεν από πηγές του μεσαιωνικού και του υπό οθωμανική κυριαρχία Ελληνισμού, υπάρχουν όμως ζωντανά ως και τα νεότερα χρόνια, κάποτε δε και ως τις μέρες μας, και όχι μόνο σε ελληνικούς πληθυσμούς, αλλά και...