Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πολιτισμός και κοινωνία είναι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος: οι δομές της κοινωνίας υλοποιούνται σε συμπεριφορές και αισθήματα, σε ενδυμασίες και τελετουργίες, ενώ αντίθετα οι "παραστάσεις" του πολιτισμού παρουσιάζουν με απτό και βιωματικό τρόπο τους θεσμούς και τις ιεραρχίες της κοινωνίας, ακόμα και τους άγραφους νόμους του εθιμικού δικαίου. Στον κοινωνικό ρόλο τέμνονται και οι δύο οπτικές: κάθε άτομο (ή ομάδα) ενσαρκώνει και παριστάνει όσο καλύτερα μπορεί τον άγραφο ρόλο του και κρίνεται για την "παράστασή" του, αλλά ταυτόχρονα είναι και θεατής και κριτής των "παραστά...

Κατάλογος που εκδόθηκε με την ευκαιρία διοργάνωσης της έκθεσης "Του κόσμου τα τάματα" στις γκαλερί της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, την οποία επιμελήθηκε και συνδιοργάνωσε το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Περιλαμβάνει κείμενα και φωτογραφίες από τα εκθέματα της συλλογής ταμάτων του Νίκου Παπαγεωργίου, του Μουσείου Κρεσόφ της Πολωνίας, του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος, του Μουσείου Ελληνικής Συλλογής Νόμπελ, της 21ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κέρκυρας και του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού. Περιλαμβάνει ακόμη φωτογραφίες από τα...

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει μελετήματα τα οποία ασχολούνται με πτυχές του ελληνικού (και ευρύτερα ορθόδοξου) πολιτισμού από την ύστερη αρχαιότητα και τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους έως τον 17ο αιώνα, φτάνοντας έως και τον 20ό αιώνα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των κειμένων είναι η εξέταση ιστορικών πηγών για πληροφορίες για τον καθημερινό εορταστικό βίο, τις σκέψεις και τα αισθήματα του απλού ανθρώπου άλλων εποχών (στους ιστορικούς λαούς της Ευρώπης). Στα κεφάλαια του βιβλίου ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ προσεγγίζει το φαινόμενο της χρήσης αρχαίων αγαλμάτων στη χριστιανική λ...

Τα μελετήματα αυτού του τόμου καλύπτουν την πολιτισμική ενότητα της Ρωμηοσύνης, από τους «Ρωμαίους» της «Ρωμανίας», που εντελώς συμβατικά αποκαλούμε «Βυζαντινούς» και «Βυζάντιο», ως και την μεταβυζαντινή και τη νεότερη Ρωμηοσύνη, πέρα από τα στενά όρια του «ελληνικού έθνους». Αυτό άλλωστε φαίνεται και από το γεγονός ότι τα λαογραφικά μορφώματα που μελετώνται εδώ μαρτυρούνται μεν από πηγές του μεσαιωνικού και του υπό οθωμανική κυριαρχία Ελληνισμού, υπάρχουν όμως ζωντανά ως και τα νεότερα χρόνια, κάποτε δε και ως τις μέρες μας, και όχι μόνο σε ελληνικούς πληθυσμούς, αλλά και...

Ένα από τα θεωρητικά και ιδεολογικά μορφώματα του δυτικού νεωτερικού ορθολογισμού είναι η σχέση μεταξύ φολκλόρ και παράδοσης. Η διάκριση ανάμεσα στη βιωματική και την ιδεολογική εμπειρία, καθώς επίσης στην πολιτισμική και την πολιτική αναπαράσταση δεν είναι εύκολη υπόθεση, ούτε για τους ερευνητές του παρελθόντος ούτε για τα μέλη των παραδοσιακών κοινωνιών στα οποία αναφέρονται οι ερευνητές. Η συζήτηση για το φολκλόρ είναι πρωτίστως μια συζήτηση για τη θεωρητική κατασκευή και τις πολλαπλές χρήσεις της έννοιας παράδοση. Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι δυνάμει και μια ευρύτερη συ...

Στην Καππαδοκία του 13ου αιώνα, εκεί όπου ζούσαν σε μια κοινή καθημερινότητα Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι, πλάστηκαν και σιγά σιγά κυριάρχησαν, ως σημαντική έκφραση της τοπικής θυμοσοφίας, οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα. Κάθε λαός που κατοικούσε εκεί, συνεισφέροντας από το δικό του πολιτιστικό θησαυροφυλάκιο, κατέθεσε σ' αυτές συμπυκνωμένη τη λαϊκή σοφία αιώνων. Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα παρμένες από τουρκικές πηγές (Καππαδοκία και ευρύτερη Μικρά Ασία), ιστορίες από τον ελλαδικό χώρο (Κρήτη, Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη) που δεν απ...

Δεν είναι αλήθεια πως ο επιστημονικός λόγος είναι ψυχρός και δίχως συναισθηματικες αποχρώσεις. Ιδιαίτερα σε γραπτά αφιερωματικού χαρακτήρα η συναισθηματική αναφορά είναι εξ αρχής δοσμένη με τη συμμετχή των συγγραφέων. Κατόπιν η επιλογή της θεματολογίας, οι τίτλοι των μελετών, το ύφος γραφήε, οι μέθοδοι προσέγγισης, η "αγωνία" κάθε γράφοντος είναι αποκαλυπτικές για τον "επιστημονικό βίο" τόσο των συγγραφέων του αφιερώματος όσο και του τιμωμένου. Στο βιβλίο "Γλώσσα, Ψυχής άγγελος" οι επιστήμες της γλωσσολογίας, της λαογραφίας, της θεατρολογίας, της λογοτεχνικής ανάλυσης υπηρ...

Η πλούσια εικονογράφηση της έκδοσης αναδεικνύει τον εικαστικό πλούτο της Συλλογής, ενώ το κείμενο της επιμελήτριας διερευνά τους συμβολισμούς και τις λειτουργίες της ένδυσης και ειδικά των καλυμμάτων της κεφαλής στους λαούς της Ανατολής. Ο τόμος ολοκληρώνεται με ένα σύντομο κείμενο της Ιωάννας Παπαντωνίου και ένα διήγημα του Αντόνιο Ταμπούκι (μετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης), γραμμένο ειδικά για την έκδοση.

Όσοι αναζητούν την αλήθεια σε µείζονα σύγχρονα ζητήματα -όπως είναι οι "Αρμανοί-Βλάχοι"- στον χώρο της Βαλκανικής Χερσονήσου, κρατούν ήδη στα χέρια τους ένα πολύτιμο εγχειρίδιο, στο οποίο περιέχονται επτά µελέτες-εισηγήσεις που έχουν συνταχθεί µε όρους και κανόνες τήρησης και σεβασµού της ακαδηµαϊκής και επιστημονικής δεοντολογίας. Η αρµάνικη εθνοτική πολυωνυµία ξεπερνάει τις 100 ονοµασίες! Ασφαλώς, οι ονοµασίες αυτές αφορούν πληθυσµούς αρµανό-γλωσσων των ελληνικών χωρών και όχι µόνο, και όπως λέει η παροιµία "Όλοι οι Βλάχοι µια γενιά / και οι Γκρέκοι άλλη µια" (!) Στα 185...

Μέχρι τις μέρες μας δεν έχει καταγραφεί η ιστορία των Βλάχων στις λεπτομέρειές της και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από τα μέσα του 19ου αι. η ύπαρξή τους χρησιμοποιήθηκε εκ μέρους της Ρουμανίας ως διεκδικητικό όχημα για την εκπλήρωση των πολιτικών της επιδιώξεων. Η μετάλλαξη ενός ιστορικού γεγονότος, όπως η εκλατίνιση ενός πληθυσμού του ελληνικού χώρου μέσα στα όρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, σε πολιτική αντιπαράθεση, περιόρισε την ελληνική αντίδραση σε μια ματαιόπονη προσπάθεια να αποδείξει ένα αυταπόδειχτο γεγονός που ήταν ο ελληνισμός των Βλάχων. Σήμερα, στις...

Αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω τους ερευνητές και μελετητές της ιστορίας της Μικράς Ασίας, διότι οι ακμαίες κοινότητες των Ελλήνων στις περιφέρειες των μικρασιατικών παραλίων που άνθιζαν ή στα μικρά χωριά στα βάθη της ενδοχώρας, στην περιοχή ιδίως της τουρκόφωνης Καππαδοκίας, θα παρέμεναν, απροσπέλαστες δίχως τη δική τους μακρόχρονη ενασχόληση και συνεισφορά. Όμως το ταξίδι δεν τέλειωσε. Ο λαογραφικός πλούτος της Μικρασίας, πραγματική κιβωτός μνήμης και πολιτισμικών αξιών, καλεί τον σύγχρονο αλλά και τον μελλοντικό μελετητή να ολοκληρώσει την έρευνα τόσο για τις πα...

Το παρόν βιβλίο δίνει τη συνοπτική εικόνα της ελληνικής ποντιακής πραγματικότητας. Στόχος του είναι ν' αποτελέσει αφετηρία, για τη βαθύτερη μελέτη της ποντιακής ιστορίας και λαογραφίας. Το περασμένο μεγαλείο και η συμφορά του Πόντου δεν πρέπει ν' αποσιωπηθεί, αλλά να προβληθεί και να μη ξεχαστεί. Δεν πρέπει ν' αλλοιωθεί, αλλά να συντηρηθεί και να ερευνηθεί.

Στα κείμενα του συλλογικού αυτού τόμου παρουσιάζεται το έργο της ψηφιοποίησης του αρχείου της Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας Τζούρτζιας της Αθαμανίας (Φ.Α.Τ.Α) [Αγία Παρασκευή Ασπροποτάμου της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων] από το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών η ιστορία της Αδελφότητας και του χωριού της Αγίας Παρασκευής Απροποτάμου καθώς και η μελέτη από το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών των πατριδοτοπικών συλλόγων και της διασποράς των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του Ασπροποτάμου Τρικάλων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Περιε...

Λένε συνήθως ότι η πνευματική δημιουργία ενός ανθρώπου είναι η προσωπική του ζωή μεταφρασμένη - μέσω του λόγου- σε ποιητικό έργο. Αν αυτό είναι η θεωρητική επισήμανση ενός φαινομένου, για τον πατέρα Γρηγόριο είναι η επιβεβαίωση του γεγονότος. Ο πατέρας Γρηγόριος μέσα από τη νέα ποιητική του συλλογή αποτυπώνει στη Κυπριακή τοπολαλιά, την αγάπη του για την ιδιαίτερη του πατρίδα Κύπρο, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις κι έτσι μέσα απο την ποίηση του καταφέρνει να διατηρεί άσβεστη τη μνήμη του χωριού, τις ασχολίες και τον τρόπο ζωής των Κυπρίων. Ο πατέρας Γρηγόριος εμπ...

Επιτέλους, όλη η αλήθεια για τους καλικάντζαρους! Άσχημοι, φοβεροί, πονηροί και κατεργάρηδες, αυτό είναι οι καλικάντζαροι εδώ και πολλά πολλά χρόνια για τους ανθρώπους. Ήρθε λοιπόν η ώρα να αποκαταστήσει κάποιος το όνομα και τη φήμη αυτών των πλασμάτων, που κάθε χρόνο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα εμφανίζονται και πρωταγωνιστούν στις πιο ζαχαρένιες ιστορίες των παιδικών μας χρόνων. Ας δούμε από κοντά πού και πώς ζουν, όταν δεν επισκέπτονται τον πάνω κόσμο, μήπως και λυθεί επιτέλους αυτή η τεράστια παρεξήγηση.

Ψίθυροι μνήμης γίνονται κάθε τόσο οι αλλοτινές υπάρξεις των προγόνων μας. Υπάρχουν άραγε ακόμη εκεί εκείνοι που λιγόστεψαν τόσο άδοξα και γρήγορα; Υπάρχουν, αρκεί να ξέρεις να τους ψάξεις, γιατί δεν ζουν όποιοι αναπνέουν μονάχα. Για να τους συναντήσεις, δεν χρειάζεται παρά να πάρεις μια βαλίτσα γεμάτη εικόνες και αναμνήσεις και να πας στη γειτονιά που έζησαν, σούρουπο. Γιατί τότε τα λιγοστά φώτα του δρόμου φτιάχνουν σκιές και τις σκιές τις ερμηνεύεις όπως θέλεις. Για να ξεκλειδώσεις το χρόνο, για να ανασυγκροτήσεις αγαπημένα και χαμένα σου πρόσωπα, χρειάζεσαι τη νύχτ...